Yurtdışı Borçlanma İşlemlerinin Şartları Nelerdir?
Ülkemiz ile Sosyal Güvenlik Antlaşması imzalanmış ülke olsun veya olmasın yurtdışında çalışan Türk
vatandaşları ve doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler
yurtdışında geçen hizmetlerini ve ev kadınlığı sürelerini ülkemiz sosyal güvenlik kanunlarına göre
emeklilik, malullük, yaşlılık ve ölüm hallerinde Türkiye’de geçmiş hizmet gibi değerlendirilmesini
sağlamak amacıyla borçlanabilirler.
Borçlanma kapsamındaki süreler yurtdışında geçen sigortalılık süreleri, bu süreler arasında veya sonunda
her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri, ev kadını olarak geçen sürelerdir.
Yurtdışı sürelerinin borçlandırılabilmesi için; borçlanma anında Türk vatandaşı olmak ya da doğumla Türk
vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybetmiş olmak, borçlanma kapsamındaki
yurtdışı sürelerini belgelendirmek ve yazılı istekte bulunmak şarttır. Ölen sigortalının hak sahipleri
tarafından yapılan borçlanma başvurularında hak sahibinin borçlanma talep tarihinde Türk vatandaşı olması
yeterli olup, ayrıca borçlanılmak istenilen sigortalıya ait yurtdışı sürelerinde Türk vatandaşı olma şartı
aranmaz.
Türk vatandaşlığı ile birlikte yabancı ülke vatandaşlığı devam edenler de, söz konusu yasa ile getirilen
düzenlemeden yararlanabilmektedirler.
Yurtdışı hizmet borçlanması için ilk olarak ne yapılmalıdır?
Yurtdışı hizmet borçlanması yapabilmek için öncelikle Yurt dışı sürelerini borçlanma talep dilekçesi
doldurulmalıdır.
Bu belge dışında yurtdışı hizmet borçlanması isteğine dair yazılı dilekçe ile yapılan başvurular da kabul
edilir. Ancak, dilekçede yer alan bilgiler, borçlanma işlemini sonuçlandırmakta yeterli değil ise
borçlanma talebi reddedilir.
Yurtdışı Hizmet Borçlanma talep dilekçesi örnekleri Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri /Sosyal Güvenlik
Merkezlerinden temin edilebileceği gibi, başvuru sahiplerince Sosyal Güvenlik Kurumu web sayfasından temin
edilebilir.
Yurtdışı Borçlanma başvurusu yaparken Yurtdışı Borçlanma Talep dilekçesi ile birlikte sizden
hangi belgeler istenir?
Yurtdışında geçen sürelerin borçlandırılması için bunların borçlanma başvuru sırasında belgelendirilmesi
zorunludur. Yurtdışı hizmet borçlanması başvurularında Yurtdışı süreleri borçlanma talep dilekçesi ekinde
yurtdışı çalışmalarını gösterir durumlarına uygun hizmet belgelerinden biri alınır.
Borçlanmanın yapılabilmesi için Kuruma ibraz edilmesi gereken belgeler, sosyal güvenlik sözleşmesi
akdedilen ve akdedilmeyen ülkelerde geçen hizmet süreleri ile ev kadınlığında geçen süreler itibariyle
aşağıda sayılmıştır:
a) Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde geçen sürelere ait belgeler
Talep sahiplerinin sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerde geçen sigortalılık ve/veya işsizlik
sürelerini borçlanabilmeleri için;
-
İlgili ülke sigorta kurumlarınca düzenlenmiş sigortalılık sürelerini gösterir belgenin aslıyla
birlikte
Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca ya da yurt dışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite
edilmiş
tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesinden,
-
İlgili ülkelerdeki Türk büyükelçilikleri, başkonsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri
veya ataşelikleri gibi temsilciliklerden alınacak hizmet belgesinden durumlarına uygun olanını Kuruma
ibraz etmeleri gerekmektedir.
b) Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde geçen sürelere ait belgeler
-
Talep sahiplerinin sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde geçen sigortalılık ve/veya
işsizlik sürelerini borçlanabilmeleri için; ilgili ülkelerdeki Türk büyükelçilikleri,
başkonsoloslukları,
çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikleri gibi temsilciliklerden alınacak hizmet
belgesini ibraz etmeleri gerekmektedir.
-
Gemi adamları, çalıştıkları geminin bayrağını taşıdıkları ülkelerde bulunan Türk konsoloslukları,
çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerinden alacakları ve
yurtdışı
borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerini veya işyerlerinden alacakları sigortalılık
sürelerini gösterir bonservisleri ile gemilerde çalıştıklarını gösterir belgelerde kayıtlı bulunan
çalışma
izinlerinin tercümeleri ya da pasaportlarında çalışma süreleri ile örtüşen giriş-çıkış tarihlerini
gösterir sayfaların örneklerinden durumlarına uygun olanını Kuruma ibraz etmeleri gerekmektedir.
c) Ev kadını olarak geçen sürelere ait belgeler
Kanuna göre yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerin borçlandırılabilmesi için fotoğraf, künye
bilgileri ve yurda giriş çıkış tarihlerinin kayıtlı olduğu pasaport sayfa fotokopileri veya emniyet
müdürlüklerinden alınacak yurda giriş çıkış tarihlerini gösterir çizelge ile birlikte;
-
İkamet edilen ülke mercilerinden alınacak ikamet belgesinin, Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca
ya da yurt dışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili
temsilcilikçe onaylanmış tercümesinden,
-
Türk büyükelçilikleri, başkonsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya
ataşelikleri gibi temsilciliklerce düzenlenen ikamet belgesinden durumlarına uygun olan belgenin Kuruma
ibraz edilmesi gerekmektedir. Ancak Kurumca “Emniyet Genel Müdürlüğü Pasaport Giriş/Çıkış Bilgileri
Projesinden (EGMP)” borçlanılmak istenilen süreler ait giriş çıkış tarihlerininin tespitinin
yapılabilmesi halinde ilgilerden ayrıca yurda giriş çıkış belgesi istenmez
Yurtdışı borçlanma işlemlerinde nerede yapılır?
-
İsviçre prim transferi yapılmış sürelere ilişkin yapılacak borçlanma işlemleri Emeklilik Hizmetleri
Genel Müdürlüğü (EHGM) Yurtdışı Sözleşmeler ve Emeklilik Daire Başkanlığı tarafından yürütülecektir.
-
Diğer yurt dışı sürelerinin borçlanılma işlemleri, başvuru sahiplerinin "Yurt Dışı Süreleri Borçlanma
Talep Dilekçesi" veya "Bulgaristan Hizmetlerini Borçlanma Talep Dilekçesi"nde belirttikleri adresleri
dikkate alınmaksızın;
-
Kimlik Paylaşım Sisteminden tespit edilecek adresin bulunduğu ildeki,
-
Kimlik Paylaşım Sisteminde adres kaydı bulunmuyor ise nüfusa kayıtlı olunan ildeki,
-
(a) ve (b) bentlerine göre adres tespit edilemediği durumlarda ise müracaat edilen ildeki,
-
Kimlik Paylaşım Sisteminde birden fazla kayıtlı adresi bulunan sigortalı veya hak sahiplerinin
tercih ettikleri adresin bulunduğu ildeki, sosyal güvenlik il müdürlükleri (SGİM) / sosyal güvenlik
merkezlerince sonuçlandırılacaktır.
-
Kendilerine veya hak sahiplerine sosyal güvenlik sözleşmesi uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlanmış
olanların borçlanma işlemleri ise tahsis dosyasının bulunduğu SGK birimince sonuçlandırılacaktır.
-
506 sayılı Kanunun geçici 20’nci maddesine tabi sandıklara tabi olanların yurt dışı borçlanma işlemleri
2 maddede yapılan açıklamalar doğrultusunda ilgili SGİM veya SGM tarafından yürütülecektir.
Yurtdışı Borçlanma İşlemleri Sonucu Tahakkuk Ettirilen Miktar Ne Kadar Süre İçerisinde
Ödenmelidir?
08/05/2008 tarihinden sonra yurtdışı borçlanma başvurusunda bulunanlardan;
Borçlanmanın geçerli olabilmesi için tahakkuk ettirilen borç tutarının tebliğ edildiği tarihten itibaren
üç ay içerisinde ödenmesi gerekir, bu süre içerisinde ödeme yapmayanların yeniden başvuru yapması gerekir.
-
Tahakkuk ettirilen prim borcunun tamamının tebliğ tarihinden itibaren (Türkiye’de ödenmesi halinde Türk
Lirası cinsinden) üç ay içinde ödenecektir. Örneğin; ilgiliye 50.000 Türk Lirası borç tahakkuk
ettirilmiş ve 10 Ocak tarihinde bu borç tebliğ edilmiştir. Borcun tamamının 10 Nisan tarihine kadar
ödenmesi halinde süresinde ödenmiş sayılacaktır.
-
Borçlarını yurt dışından ödeyecek olanlar, Türk Lirası olarak bildirilen tutarın karşılığını Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından konvertibl sayılan döviz cinsinden ödeyeceklerdir. Ödemeler, borcun
ödeneceği tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden yapılacaktır.
-
Üç aylık süre içinde ödeme yapmayanların borçlanma başvuruları geçersiz sayılacaktır. Bunların
belgelendirilen yurtdışı hizmet sürelerinin yeniden borçlandırılarak değerlendirilmesi, bu konudaki yeni
başvurularına bağlı olacaktır.
-
Söz konusu üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının ödenmesi halinde, ödenen miktar ile orantılı
süre geçerli sayılacak, kalan sürenin geçerli sayılması yeni bir borçlanma talebine bağlı olacaktır.
Örneğin; 3600 günlük yurtdışı süresini 8/2/2020 tarihli dilekçesi ile prime esas kazancın alt sınırı
üzerinden borçlanma talebinde bulunan ve tahakkuk eden (98,10 x 3600 x % 45) = 158.922 Türk Lirası
tutarındaki borcun 90.000 Türk Lirasını süresinde ödeyen sigortalının ödediği miktarla orantılı bölümü
3.600 x (60.000 / 68.256) = 2038 gün borçlanma için geçerli sayılacak, ödemesi yapılmayan 1562 günün
geçerli sayılması, yapılacak olan yeni başvuruya göre tahakkuk edecek borç miktarının Kuruma
ödenmesine
bağlı olacaktır.
-
Üç aylık ödeme süresi dışında ödenen ve iade işlemi yapılmamış miktarlarla ilgili olarak borçlanma
başvuru sahipleri bilgilendirilerek, emanet hesaba alınan miktarın yeni borçlanma taleplerine göre
tahakkuk ettirilecek borçlarına karşılık mahsup edilebileceği bildirilecektir. Bu durumda olanlardan
yeniden borçlanma talebinde bulunanların borçlanma işlemleri cari usullere göre sonuçlandırılacak ve
Kurum hesabında bekleyen tutarlar tahakkuk ettirilecek borçlara mahsup edilecek, mahsup işleminin
gerçekleştirildiği tarih borç ödeme tarihi olarak bilgisayar kayıtlarına işlenecek, varsa bakiye borcun
üç aylık süre içinde ödenmesi talep edilecektir.
08/05/2008 tarihinden önce yurtdışı borçlanma başvurusunda bulunanlardan; borç tahakkuku ile ilgili
işlemleri devam edenler, borç tahakkuku yapılmış olanlar ve tahakkuk ettirilen borçlarının tamamını
ödemeyenler borçlarını günlüğü 3,5 Amerikan Doları üzerinden ödeyebilirler.
Bu borçlanmaların ödenmesinde süre şartı bulunmadığından 08/05/2008 tarihinden sonra yapılan ödemeler de
geçerli sayılır.
Borçlanılan Sürelerin Değerlendirilmesi Nasıl Olacaktır?
Başvuru sahibince Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesinde borçlanmak istenilen süre belirtilmişse belirtilen
süre, belirtilmemiş ise ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye
doğru olmak üzere borçlanmak istediği gün sayısı esas alınacak olup, bu tespitte 1 yıl 360 gün, 1 ay 30
gün üzerinden hesaplanır.
Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi,
borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür.
Aynı şekilde Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayan istek sahiplerinin
sigortalılıklarının başlangıç tarihi de, borçlarını tamamen ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı
kadar geriye götürülmek suretiyle tespit edilir. Birden fazla yurtdışı hizmet borçlanması yapılması
durumunda da sigortalılık süresi başlangıcı borcun en son ödendiği tarihten borçlanılan toplam gün sayısı
kadar geriye götürülerek belirlenir.
Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerdeki hizmetlerini, 3201 sayılı Kanuna göre borçlananların,
sözleşme yapılan ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak dikkate
alınmaz. Ancak, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce âkit ülke
sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm
bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların âkit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları
tarih, ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilir.
İlk defa çalışmaya başlanılan tarihin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edildiği akit ülkeler
listesi:
Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Gürcistan,
Hırvatistan, Hollanda, İsviçre, Kanada, Kebek, K.K.T.C., Lüksemburg, Makedonya, Slovakya, Kore, İtalya,
Tunus.
Borçlanılan yurt dışı süreleri 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi
kapsamında geçmiş hizmet süresi olarak kabul edilir.
Borçlanma işlemlerinden vazgeçmek için ne yapmak gerekir?
-
Borçlanma başvurusunda bulunup borcu tebliğ edilmeden ya da tebliğ edildikten sonra üç aylık süre içinde
borçlanma başvurusundan vazgeçtiklerini yazılı olarak bildirenlerin borçlanma başvuruları geçersiz
sayılacaktır.
-
Tahakkuk ettirilen borcun tamamını veya bir kısmını ödeyenlerden henüz aylık bağlama işlemleri
tamamlanmadan borçlanmalarının iptal edilmesi için yazılı başvuruda bulunanların ödedikleri borçlanma
tutarının tamamı, faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilecektir. Bu durumda kısmi iade
yapılmayacak, diğer bir ifadeyle, borçlanmanın bir kısmı iptal edilerek, bir kısmı geçerli
sayılmayacaktır. Ancak, farklı tarihlerde birden fazla borçlanma yapılmış ise talep sahibinin yapmış
olduğu borçlanmalardan bir ya da birkaçından vazgeçme hakkı saklıdır.
-
Borçlandıkları hizmetleri ile malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılara
yazılı başvuruları halinde, ödenen borçlanma miktarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak
iade edilecektir.
-
Borçlandıkları hizmetler dikkate alınarak aylık almakta olanlar, borçlanma başvurusu ve buna bağlı
olarak yapılan borçlanmadan vazgeçemeyeceklerinden, bunların ödedikleri borçlanma tutarı iade
edilmeyecektir.
1.7.2020
(Kaynak: SGK.gov.tr)
Uygulamaya Git