1- BORÇLANILAN YURT DIŞI SÜRELERİ DİKKATE ALINARAK MALULLÜK, YAŞLILIK VE EMEKLİ AYLIĞI ALMANIN ŞARTLARI NELERDİR?
Borçlanılan sürelere göre malullük, yaşlılık veya emekli aylığı bağlanabilmesi için;
1.1- Yurda kesin dönülmüş olması,
1.2- Tahakkuk ettirilen borçtan aylık bağlanmasına yetecek en az süre/gün karşılığı kadar ödeme yapılması,
1.3- Sosyal güvenlik kanunların/kanunlarının yürürlükteki veya 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre aylığa hak kazanılmış olması,
1.4- Kuruma yazılı başvuruda bulunulması şarttır.
2- YURDA KESİN DÖNÜLMÜŞ İBARESİNDEN KASTEDİLEN NEDİR?
Aylık tahsis talebinde bulunanların yurt dışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu ifade etmekte olup, mutlak ifadesi ile yurda giriş yaptıktan sonra bir daha yurt dışına çıkmama durumunda kullanılmamaktadır.
3- AYLIK BAĞLAMA ŞARTLARINDAN BİRİ OLAN “KESİN DÖNÜŞ” İBARESİNİN TANIMINDA YER ALAN “SOSYAL SİGORTA ÖDENEĞİ” VE “SOSYAL YARDIM ÖDENEĞİ” KAVRAMLARI NE İFADE ETMEKTEDİR?
Sosyal sigorta ödeneği deyimi, çalışma yaşamı süresince karşılaşılan hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya işsizlik gibi riskler nedeniyle iş göremezlik veya işsizlik gibi adlar altında yapılan ödenekleri kapsamaktadır.
Sosyal yardım ödeneği ibaresi, bulunulan ülke mevzuatı kapsamında, geçimlerini sağlayacak hiçbir gelirleri olmayan veya mevcut gelirleriyle geçimlerini sağlamakta güçlük çeken kişilerin asgari geçim düzeyi ile sınırlı olmak üzere geçimlerinin sağlanması amacıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından muhtaçlık durumuna ve süresine göre ödenen ikamet şartına bağlı nakdi yardımları, ifade etmektedir.
Aylığa hak kazanılmasına engel teşkil eden her iki ödeneğin ortak özelliği, ikamete dayalı olmasıdır. Diğer bir anlatımla, ilgilinin ikametini Türkiye’ye nakletmesi ile kesilen ödenekler, 3201 Sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, ikamet şartına bağlı olmayan bu nitelikteki sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlara diğer şartlarla aylık bağlanabilmektedir.
4- BORÇLANILAN YURT DIŞI SÜRELERİ DİKKATE ALINARAK MALULLÜK, YAŞLILIK VE EMEKLİ AYLIĞI ALMAK İÇİN İLK OLARAK NE YAPILMALIDIR?
Yurt dışı hizmet borçlanması işlemleri tamamlandıktan sonra aylık alabilmek için Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi ve 3201 Emniyet Teşkilat Kanuna göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi doldurulması gerekmektedir.
Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi, Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri /Sosyal Güvenlik Merkezlerinden temin edilebileceği gibi, başvuru sahiplerince Sosyal Güvenlik Kurumu web sayfasından da temin edilerek doldurulması gerekmektedir.
Aynı şekilde, 3201 Sayılı Kanuna göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus Beyan ve Taahhüt Belgesi, Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri /Sosyal Güvenlik Merkezlerinden temin edilebileceği gibi, başvuru sahiplerince Sosyal Güvenlik Kurumu web sayfasından da temin edilerek doldurulması gerekmektedir.
5- TAHSİS TALEP VE BEYAN TAAHHÜT BELGESİ VE 3201 SAYILI KANUNA GÖRE AYLIK TALEBİNDE BULUNANLARA MAHSUS BEYAN VE TAAHHÜT BELGESİNİ DOLDURDUKTAN SONRA NE YAPILMALIDIR?
Aylık başvurularında bizzat müracaat etme şartı kaldırılmıştır. Gerekli belgeler, usulüne uygun doldurulup imzalandıktan sonra borçlanma işlemlerinin yapıldığı Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/ Sosyal Güvenlik Merkezlerine doğrudan başvuru yoluyla verilebileceği gibi, yurt içi veya yurt dışından posta yolu ile de gönderilebilir.
5.1- Sadece yurtdışından başvuruda bulunacak olanlar için güncel tarihli hizmet belgesinin ibrazı istenmektedir.
5.2- Tahsis talep tarihinden önceki bir ay içinde düzenlenen hizmet belgeleri, güncel tarihli belge olarak kabul edilmektedir.
5.3- Yurda kesin dönüş yaptıktan sonra aylık talebinde bulunanların ibraz edecekleri hizmet belgesinin ise güncel tarihli olmasında bir zorunluluk bulunmamaktadır.
6- AYLIK TALEP TARİHİNDE VE AYLIK ALMA SÜRELERİNDE TÜRK VATANDAŞI OLMA ŞARTI VAR MIDIR?
08.05.2008 tarihinden sonra 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanundan yararlanmak suretiyle aylık bağlanması için yapılacak başvuru tarihi itibariyle ya da aylık alma süresince Türk vatandaşı olma şartı aranmamaktadır.
7- BORÇLANILAN YURTDIŞI SÜRELERİ DE DİKKATE ALINARAK AYLIK BAĞLANDIKTAN SONRA YURTDIŞINA ÇIKILMAK İSTENDİĞİNDE HERHANGİ BİR BİLDİRİM YAPILMALI MIDIR?
Borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlardan altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulunmuş olanlar, yurtdışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarını gösterir belgeleri, “3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi ” ile birlikte söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonra üç ay içinde Kuruma vermek zorundadırlar.
8- BAĞLANAN AYLIKLAR HANGİ DURUMDA DURDURULUR VEYA KESİLİR, SONRASINDA YAPILAN İŞLEMLER NELERDİR?
8.1- 3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesini süresi içinde Kuruma vermediği tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu belgenin intikaline kadar durdurulmaktadır.
Buna göre; borçlandıkları sürelere istinaden aylık bağlananların aylıkları, yurt dışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışmaya, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya başladıkları, Türkiye’de sosyal güvenlik kanunlarına göre sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarihten itibaren kesilmektedir.
3201 sayılı Kanuna göre yurt dışı sigortalılık sürelerini borçlandıktan sonra aylık talebinde bulunanlardan aylığın başlangıç tarihi itibariyle yurt dışında çalışmalarını sürdürdüğü aylık bağlanmadan önce tespit edilenlerin talepleri reddedilmektedir. Bunlara, yurt dışındaki çalışmaların sona ermesi kaydıyla yapacakları yeni tahsis taleplerine göre aylık bağlanmaktadır.
3201 sayılı Kanuna göre yurt dışı sigortalılık sürelerini borçlanmak suretiyle aylık bağlananlardan aylığın başlangıç tarihi itibariyle yurt dışındaki çalışmalarının sona ermediği aylık almakta iken tespit edilenlerin aylıkları, aylık bağlanması için gerekli olan yurt dışındaki çalıştığı işten ayrılma şartının yerine gelmemesi gerekçesiyle başlangıç tarihinden itibaren iptal edilmekte, ancak, yurt dışındaki çalışmanın sona erdiği tarih, tahsis talep tarihi olarak kabul edilerek bu tarihi takip eden aybaşından geçerli olmak üzere yeniden hesaplanmaktadır.
3201 sayılı Kanuna göre aylık almakta iken yeniden yurtdışında çalışmaya başladıklarının çalıştıkları sürede tespiti halinde, aylıklar, çalışmanın başladığı tarihi takip eden ödeme dönemi başından geçerli olmak üzere kesilmekte, çalışmanın sona ermesi kaydıyla yapılacak olan yeni tahsis talebine göre, varsa aylıklarda meydana gelen artışlar da uygulanmak suretiyle çalışmanın sona erdiği tarihi takip eden ödeme dönemi başından geçerli olmak üzere yeniden ödenmeye başlanmaktadır. Yurt dışında çalışıldığının, çalışmanın sona erdiği tarihten sonra tespiti halinde ise kesilmeksizin aylıkların ödenmesine devam edilmekte, ancak çalışma süresince ödenen miktarlar yersiz ödeme olarak kaydedilmektedir.
Aylıkları durdurulanların Kuruma ibraz edecekleri belgelerden ya da Kurumca yapılacak olan araştırma sonucunda, yurt dışında;
***Çalışmadıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almadıkları tespit edilenlerin aylıkları, durdurulduğu tarihten geçerli olmak üzere ödenmektedir.
*** Çalıştıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği aldıkları tespit edilenlerin aylıkları kesilerek yersiz yapıldığı tespit edilen ödemeler 5510 sayılı Kanunun 96’ncı maddesi hükümlerine göre geri alınmaktadır.
Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
