Günümüzde yatırımcılar, yurt dışı borsalarında işlem yaparak hisse senedi alım satımından kazanç elde edebilmektedir. Ancak bu kazançların Türkiye’de nasıl vergilendirileceği, hangi gelir türüne girdiği ve beyan edilip edilmeyeceği yatırımcılar için önemli bir konudur. Gelir Vergisi Kanunu kapsamında yurt dışı borsalarından elde edilen kazançların nasıl beyan edilmesi gerektiğini özet olarak ele alacağız.
Yurt Dışı Hisse Senedi Gelirleri Vergilendiriliyor mu?
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 80. maddesi, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançları değer artışı kazancı olarak tanımlamaktadır. Buna göre, yurt dışı borsalarda işlem gören hisse senetlerinden elde edilen kazançlar da değer artışı kazancı kapsamında değerlendirilir ve yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmelidir.
Türkiye’de tam mükellef bireyler, yurt dışında elde ettikleri gelirleri Türkiye’de vergilendirmekle yükümlüdür. Yani, yurt dışı hisse senedi yatırımlarından elde edilen kazançların, herhangi bir beyan haddi veya istisna olmaksızın yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmesi gerekmektedir.
Yatırım İçin Yapılan Harcamalar Gider Olarak Düşülebilir mi?
Yatırımcılar, yurt dışı borsalardan kazanç elde etmek için çeşitli harcamalar yapabilmektedir. Örneğin;
- Hisse senedi analiz programları satın almak,
- Ücretli yatırım platformlarına üye olmak,
- Yüksek performanslı bilgisayar ve cep telefonu satın almak.
Ancak, Gelir Vergisi Kanunu’na göre bu tür harcamalar gider olarak indirilemez. Yani, yatırım yapmak için alınan bilgisayar, cep telefonu veya yatırım platformu üyelik ücretleri, hisse senedi alım satımından elde edilen kazancın hesaplanmasında gider olarak kabul edilmemektedir. Dolayısıyla, bu harcamalar vergi matrahından düşülemez.
Kur Farkı Kazançları ve Vergilendirme
Yurt dışı borsalardan elde edilen gelirlerde kur farkı da önemli bir faktördür. Gelir Vergisi Kanunu’na göre;
- Hisse senedi alımı sırasında kullanılan yabancı para biriminin, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) döviz alış kuru üzerinden hesaplanması gerekmektedir.
- Satış sırasında elde edilen yabancı para biriminin TL karşılığı hesaplanarak, aradaki fark kazanç olarak değerlendirilir.
Yani, kur farkından doğan kazançlar da alım satım kazancı hesaplanırken bu kazanca dahil olarak gelir vergisine tabidir ve beyan edilmelidir.
Beyanname Verme Zorunluluğu
Yurt dışı borsalarda işlem yapan yatırımcılar, yıllık gelir vergisi beyannamesi vererek bu kazançlarını Maliye Bakanlığı’na bildirmek zorundadır. Kanuna göre, gelirlerin farklı kaynaklardan elde edilmesi durumunda bütün gelirler tek bir beyannamede toplanmalıdır.
Bu nedenle, yurt dışı hisse senedi alım satımından kazanç sağlayan yatırımcılar, vergi yükümlülüklerini yerine getirmek için bir mali müşavir veya vergi danışmanından destek almalıdır.
Sonuç: Nelere Dikkat Edilmeli?
- Yurt dışı borsalardan elde edilen kazançlar değer artışı kazancı olarak kabul edilir ve beyan edilmelidir.
- Herhangi bir istisna uygulanmaksızın gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekmektedir.
- Yatırım için yapılan bilgisayar, cep telefonu veya üyelik harcamaları gider olarak indirilemez.
- Kur farkından doğan kazançlar da vergiye tabidir ve beyan edilmelidir.
- Vergi yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmek için uzman desteği almak önemlidir.
Yatırımcıların, yurt dışı borsa kazançlarını doğru şekilde vergilendirmesi, olası cezai yaptırımlardan kaçınmaları açısından kritik öneme sahiptir.
ÖRNEK GİB ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI Aydın Defterdarlığı Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü |
| Sayı | : | E-79690095-120[3-2024-120-69]-167155 | 24.12.2024 | |
| Konu | : | Yurt dışı borsalarından elde edilen gelirlerin beyanı. | ||
| İlgi | : | 11.03.2024 tarihli özelge talep formunuz. |
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden; yurt dışı hisse senedi alım satımından gelir elde ettiğiniz, bu gelirleri elde etmek için çeşitli hisse senedi programları satın aldığınız ve bazı sitelere üye olduğunuz, üye olduğunuz siteleri kullanarak hisse senedi alım satımı yapabilmek için bilgisayar ve gelişmiş cep telefonu aldığınızı belirterek yaptığınız söz konusu harcamaların yurt dışı hisse senedi alım satımından elde edilen kazancın tespitinde indirim konusu yapılıp yapılmayacağı hususunda görüş talep ettiğiniz anlaşılmış olup Başkanlığımız görüşüne aşağıda yer verilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;
-“Değer Artışı Kazançları” başlıklı mükerrer 80 inci maddesinde;
“Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazançlarıdır.
1. İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.
…
Bu maddede geçen “elden çıkarma” deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder.
Taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçlarına ait ticari plakaların elden çıkarılmasından doğan kazançların tamamı ile bir takvim(9) yılında elde edilen değer artışı kazancının, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlananlar hariç, 6.000 (324 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1.1.2024 tarihinden itibaren 87.000 TL.)Yeni Türk Lirası gelir vergisinden müstesnadır.
…” ,
-“Safi Değer Artışı” başlıklı mükerrer 81 inci maddesinde;
“Değer artışında safi kazanç, elden çıkarma karşılığında alınan para ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen her türlü menfaatlerin tutarından, elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedelleri ile elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve satıcının uhdesinde kalan giderlerin ve ödenen vergi ve harçların indirilmesi suretiyle bulunur. Hâsılatın ayın ve menfaat olarak sağlanan kısmının tutarı Vergi Usul Kanununun değerleme ile ilgili hükümlerine göre tayin ve tespit olunur.
…
Kur farkından doğan kazançların hesabında, menkul kıymet veya iştirak hisselerinin iktisabına tahsis edilen yabancı sermayenin bu kıymet veya hisselerin iktisap tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuruna göre hesaplanan Yeni Türk Lirası karşılığı ile bu kıymet veya hisselerin elden çıkarılması tarihindeki aynı miktar yabancı sermayenin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuruna göre hesaplanan Yeni Türk Lirası karşılığı arasındaki fark esas alınır.
Mal ve hakların elden çıkarılmasında iktisap bedeli, elden çıkarılan mal ve hakların, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Devlet İstatistik Enstitüsünce belirlenen toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilir. Şu kadar ki, bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının % 10 veya üzerinde olması şarttır.”
– “Gelirin Toplanması ve Beyan” başlıklı 85 inci maddesinde;
“Mükellefler, ikinci maddede yazılı kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için bu kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler. Bu kanuna göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur.
…”
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; yurt dışı borsalarda işlem gören hisse senetlerinin elden çıkarılmasından sağladığınız kazançların 193 sayılı Kanunun mükerrer 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi kapsamında değer artışı kazancı olarak değerlendirilerek, herhangi bir beyan haddi veya istisna uygulanmaksızın Gelir Vergisi Kanununun değer artışı kazancının vergilendirilmesine ilişkin diğer hükümleri de dikkate alınmak suretiyle yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, elde ettiğiniz kazanca konu hisse alım satımı faaliyetini gerçekleştirebilmek adına satın aldığınız bilgisayar ve cep telefonuna ait harcamalar ile üye olduğunuz sitelere veri temini amacıyla yaptığınız ödemelerin, elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedelleri ile elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve satıcının uhdesinde kalan giderler kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından safi kazancın tespitinde indirime konu edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
