Bilindiği üzere, satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanuna göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetindeler.
Ödeme kaydedici cihazlar kullanılarak verilen satış fişleri ve rulolar yukarıda sayılan mükelleflerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışlarının ve yaptıkları işlerin belgelendirilmesinde kullanılır ve fatura yerine geçer. 2013 yılı için fatura düzenleme sınırı ise 800 Türk Lirası olarak belirlenmiştir.
Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanma Mecburiyeti
Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257’nci maddesinin Maliye Bakanlığına tanımış olduğu yetkiye istinaden, perakende teslimde bulunan veya hizmet ifa eden birinci ve ikinci sınıf tüccarlara Vergi Usul Kanunu’na göre fatura vermek zorunda olmadıkları mal satışları veya hizmet ifalarının belgelendirilmesinde 3100 sayılı Kanuna göre kullanmak zorunda oldukları ödeme kaydedici cihazların yerine “Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazları” kullanma mecburiyeti getirilmiştir. Kademeli bir geçiş öngörülen süreç ile ilgili olarak 426 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 69 ve 70 Seri Numaralı 3100 sayılı Kanun Tebliğleri yayımlanmıştır.
Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar
Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar, temel olarak Basit/Bilgisayar Bağlantılı ve EFT-POS özelliği olan cihazlar olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Ayrıca akaryakıt pompalarına bağlanan, sinema giriş bileti ve yolcu taşıma bileti düzenleyen ödeme kaydedici cihazlar da kapsama dahildir.
Mecburiyetin Kapsamı ve Başlama Tarihleri
Temel prensip olarak, 3100 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatına göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan mükelleflerden, faaliyetlerinde seyyar EFT-POS cihazı kullananlar 01/10/2013 tarihinden itibaren yeni nesil ödeme kaydedici cihazlardan EFT-POS özellikli cihazları kullanmak zorundadırlar. Kapsama dahil olan mükelleflerin, bu tarihten sonra kullandıkları tüm seyyar EFT-POS cihazlarının yeni nesil ödeme kaydedici cihaz özelliği bulunmalıdır. Mükellefler bu tarihten önce de söz konusu yeni nesil ödeme kaydedici cihazları alarak kullanabilirler.
Yol kenarı otopark hizmeti veren mükellefler 01/10/2013 tarihinden itibaren yeni nesil ödeme kaydedici cihazlardan EFT-POS özelliği olanlarını kullanmak zorundadırlar.
Basit/Bilgisayar bağlantılı yeni nesil ödeme kaydedici cihazları kullanmak zorunda olan mükelleflerin bu mecburiyetleri 01/01/2016 tarihinde başlayacaktır. Mükellefler, bu tarihten önce de Maliye Bakanlığınca onaylanmış yeni nesil ödeme kaydedici cihazları alarak kullanabilirler. Ayrıca bu mükellefler, istemeleri halinde EFT-POS özelliği olan yeni nesil ödeme kaydedici cihazları da kullanabilirler.
Akaryakıt pompalarına bağlanan ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan mükelleflerin, bu cihazlarla ilgili Bakanlıkça belirlenmiş şartlara uygun yeni nesil ödeme kaydedici cihazları kullanmaları zorunludur.
İhtiyari Olarak Bilet Düzenleyen Cihaz Kullananlar
3100 sayılı Kanunun ilgili genel tebliğlerine göre ihtiyari olarak sinema giriş bileti veya yolcu taşıma bileti düzenleyen cihaz kullanan mükellefler, 01/01/2016 tarihinden itibaren yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorundadırlar. Ancak bu cihazların, onaylanmış olması şartıyla sinema giriş bileti veya yolcu taşıma bileti düzenleyebilecek şekilde üretilmesi veya ithal edilmesi mümkündür.
Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanma Mecburiyeti Kapsamında Olmayanlar
Ödeme kaydedici cihaz kullanımıyla ilgili kapsam yukarıda yer verilen şekilde olmakla birlikte, 3100 sayılı Kanun’un 1’inci maddesinde ödeme kaydedici cihazların kullanılması mecburiyetinin Maliye Bakanlığınca tespit edilen faaliyetlerle uğraşanlar hakkında uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Bakanlığın bu yetkisini farklı zamanlarda yayımlamakta olduğu Tebliğler ile kullanmakta olduğu görülmektedir.
Bu düzenlemeler kapsamında; kara, hava, deniz ve demiryolları ile yapılan yolcu ve yük taşımacılığı ile nakliye komisyoncuğu faaliyetlerinde bulunanlar; hizmet ifalarını ve satışlarını genel olarak fatura ile belgelendirmeleri ve Vergi Usul Kanunu’nda yer alan düzenlemelere uymaları şartıyla ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti dışında bırakılmıştır.
Taşımacılık Faaliyetlerinde Halen Seyyar EFT-POS Cihazı Kullanılıyor Olması Zorunluluk Kapsamına Sokar mı?
Yukarıda yer verilen düzenlemeler yürürlüğe girmeden önce de taşımacılık faaliyetlerinde bulunanların dağıtım ve kurye hizmetlerine ilişkin tahsilatlarını, Türkiye çapındaki şube ve acenteleri ya da kapıdan ödeme sistemiyle nakit veya çeşitli bankalara ait POS cihazları vasıtasıyla gerçekleştirmesi durumunda da; taşımacılık faaliyeti zorunluluk kapsamında olmayan faaliyet konuları arasında belirlenmiş olduğundan, bu mükellefler için EFT-POS özelliği olan yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma zorunluluğu bulunmadığı kanaatindeyiz.
Güneri GÖZÜAÇIK,
25.09.2013,
Modern YMM,
İstanbul
