Üretim Şubesinden Diğer Şubelere Ürün Gönderiminde Belge Düzeni
Şirketlerin farklı şubeler arasında ürün sevkiyatı yaparken belge düzeni konusunda dikkat etmeleri gereken önemli kurallar bulunmaktadır. Üretim şubesinde üretilen mamullerin diğer şubelere gönderilmesi durumunda hangi belgelerin düzenlenmesi gerektiği konusunda sıkça sorular sorulmaktadır. Vergi Usul Kanunu ve ilgili tebliğler çerçevesinde, işletmelerin sevk irsaliyesi ve fatura düzenleme yükümlülükleri hakkında detaylı açıklamaları bu yazımızda bulabilirsiniz.
1. Şirketinizin Şube Yapısı ve Vergisel Durumu
Eğer işletmeniz birden fazla şubeye sahipse ve bu şubeler mükellefiyetsiz şube statüsünde faaliyet gösteriyorsa, bu durumda şubeler bağımsız bir işletme olarak kabul edilmez. Bu nedenle, üretim şubenizden diğer şubelere ürün sevkiyatı yapılırken fatura düzenlenmesine gerek yoktur.
Ancak, şubeler arası mal transferi sırasında düzenlenmesi gereken belgeler bulunmaktadır. Vergi Usul Kanunu, sevk irsaliyesi ve taşıma irsaliyesi gibi belgelerin düzenlenmesi gerektiğini açıkça belirtmektedir.
2. Sevk İrsaliyesi Düzeni
Vergi Usul Kanunu’nun 230. maddesi gereğince, üretim şubenizden diğer şubelere yapılan mal sevkiyatlarında sevk irsaliyesi düzenlenmesi zorunludur. Bu irsaliye, taşınan malların miktarını, sevk tarihini ve alıcı şube bilgilerini içermelidir.
Sevk irsaliyesi ile ilgili dikkat edilmesi gerekenler:
-Mal sevkiyatı sırasında araçta bulundurulmalıdır.
-Alıcı şube bilgileri eksiksiz yazılmalıdır.
-Fiyat ve bedel bilgisi yer almayabilir.
Bu irsaliye, malın üretim şubesinden diğer şubelere gönderildiğini kanıtlayan resmi bir belgedir.
3. Taşıma İrsaliyesi Düzeni
Eğer mal sevkiyatı ücret karşılığında bir nakliye firması tarafından yapılıyorsa, bu durumda Vergi Usul Kanunu’nun 240. maddesi gereğince taşıma irsaliyesi düzenlenmelidir.
Bu belge, taşıyıcı firma tarafından hazırlanır ve aşağıdaki bilgileri içermelidir:
-Taşınan malların bilgisi
-Araç plakası
-Sürücü bilgileri
Eğer mal sevkiyatını şirketinizin kendi araçlarıyla yapıyorsanız, taşıma irsaliyesi düzenlenmesine gerek yoktur; yalnızca sevk irsaliyesi yeterlidir.
4. Şube Satışları İçin Fatura Düzeni
Şubelerinizden yapılan satışlar için ise Vergi Usul Kanunu’nun 231. maddesi gereği en geç yedi gün içinde fatura düzenlenmesi gerekmektedir. Bu faturalar, müşterilere yönelik olarak kesilir ve muhasebe kayıtlarına işlenmelidir.
5. Sonuç ve Özet
–Üretim şubenizden diğer şubelere gönderilen ürünler için fatura düzenlenmesine gerek yoktur.
–Şubeler arası mal sevkiyatında sevk irsaliyesi düzenlenmesi zorunludur.
–Nakliye ücret karşılığı yapılıyorsa taşıma irsaliyesi düzenlenmelidir.
–Şube satışları için 7 gün içinde fatura düzenlenmelidir.
Belge düzeninde yapılan hatalar vergi cezalarına yol açabileceğinden, yasal yükümlülükleri eksiksiz yerine getirmek önemlidir. İşletmenizin muhasebe süreçlerini sağlıklı bir şekilde yönetmek için mevzuata uygun hareket etmeye özen gösterin.
Güncel vergi düzenlemeleri ve işletmelerin belge düzenine ilişkin daha fazla bilgi almak için bizi takip etmeye devam edin!
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : E-11395140-105[VUK3-352]-441703 07.06.2021
Konu :Üretim Şubesinde Üretilen Mamullerin Diğer Şubelere Gönderilmesinde Belge Düzeni.
İlgi : 27/04/2021 tarih ve … sayılı özelge talep formunuz.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; şirketinizin fırın ürünleri imalatı (ekmek, sade pide, simit vb. dahil, taze pastane ürünlerinin imalatı hariç) ile iştigal ettiği, şirketinizin üretim şubesi ve farklı lokasyonlarda cafe, cafetarya tarzında üç adet şubesinin bulunduğu, başka şubelerinde açılmasının planlandığı, mevcut şubelerinizin mükellefiyetsiz şubeler olduğu, bu şubelerin müstakil sermayesi ile ayrı bir muhasebesinin bulunmadığı, muhasebe sisteminde şubelere ilişkin gelir ve giderlerin ayrı alt kodlar ile takip edildiği ve üretilen ürünlerin üretim şubenizden diğer şubelere tesliminin yapıldığı belirtilerek, üretim şubenizden diğer şubelere teslim edilen ürünler için fatura düzenlenmesinin mümkün bulunup bulunmadığı hususunda Başkanlığımız görüş talep edilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
229 uncu maddesinde; “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” şeklinde tanımlanmıştır.
“Faturanın Şekli” başlıklı 230 uncu maddesinin 5 inci fıkrasında; “Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası, (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.)
Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir…” hükmü yer almaktadır.
240 ıncı maddesinin (A) fıkrasında; “Taşıma irsaliyeleri: Ücret karşılığında eşya nakleden bütün gerçek ve tüzel kişiler naklettikleri eşya için, 209 uncu maddede yazılı bilgilerle, sürücünün ad ve soyadı ve aracın plaka numarasını ihtiva eden ve seri ve sıra numarası dahilinde teselsül eden irsaliye kullanmak zorundadırlar.
Bu irsaliyenin bir nüshası eşyayı taşıttırana, bir nüshası eşyayı taşıyan aracın sürücüsüne veya kaptanına verilir ve bir nüshası da taşımayı yapan nezdinde saklanır. Bu bent hükmü nakliye komisyoncuları ile acenteleri de kapsar.” hükmü bulunmaktadır.
Yukarıda yer alan madde hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, mal sevkiyatı yapan veya yaptıran alıcı veya satıcıların sevk irsaliyesi, ücret karşılığında eşya nakledenlerin ise taşıma irsaliyesi düzenlemeleri gerekmektedir.
Konu ile ilgili olarak yayımlanan, 173 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin C/3 bölümünde ise; “Anılan Kanunun 230 uncu maddesine göre satılan malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının sevk irsaliyesi, 240 ıncı maddesine göre de ücret karşılığında eşya taşıyanların ise taşıma irsaliyesi düzenleme mecburiyeti bulunmaktadır.” açıklamasına yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre; üretim şubeniz ile diğer şubeleriniz arasında gönderilen yarı mamul ve mamul malların sevk irsaliyesi ile sevk edilmesi gerekmekte olup, ayrıca fatura düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, şubelerinizden yapılan satışlar için Vergi Usul Kanununun 231 inci maddesi uyarınca yedi günlük süre içerisinde fatura düzenlenmesi gerektiği tabiidir.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
