Turkuaz Kart: Yabancılara Türkiye’de Süresiz Çalışma Hakkı veren karttır. Kart sahipleri olan yabancı uyruklu kişiler oturma izni veya çalışma izni almalarına gerek olmaksızın Türkiye’de kalabileceklerdir. Ayrıca Süresiz Çalışma İzni sağladığı tüm haklardan yararlanacaklardır.
1- TURKUAZ KART VERİLEBİLECEK YABANCILAR KİMLERDİR?
Turkuaz Kart;
1.1- Eğitim düzeyi, ücreti, mesleki bilgisi ve deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ve benzeri nitelikleri itibarıyla yüksek nitelikli iş gücü olarak değerlendirilen,
1.2- Yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü, bilimsel ve teknolojik gelişmeye yaptığı katkı ve benzeri özellikleri itibarıyla yüksek nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen,
1.3- Bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayan veya bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında uluslararası düzeyde ülke menfaatleri açısından stratejik kabul edilen çalışmalar ve araştırmalar yapan bilim insanı veya araştırmacı,
1.4- Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası düzeyde başarılı olan,
1.5- Türkiye’nin veya Türk kültürünün uluslararası tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan, Türkiye’nin milli menfaatlerine ilişkin hususlarda uluslararası düzeyde faaliyette bulunan,
yabancılara verilebilir.
2- TURKUAZ KART BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
2.1- Turkuaz Kart başvurusu, yurt içinde doğrudan sistem üzerinden, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliği aracılığıyla yapılır.
2.2- Yurt dışından yapılan başvuruya ilişkin bilgi ve belgeler Türk dış temsilciliğince elektronik ortamda Bakanlığa iletilir.
2.3- Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancı, yurt içinden yabancı kimlik numarası ile sistem üzerinden doğrudan kendisi başvuru yapabilir.
2.4- Turkuaz Kart başvurusu, yurtiçi ve yurtdışından yabancı adına yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilir.
2.5- Turkuaz Kart başvurusu sırasında yabancı ve yakınına ilişkin Genel Müdürlükçe belirlenen bilgi ve belgelerin sisteme girilmesiyle başvuru tamamlanır.
3-TURKUAZ KART SAHİBİ YAKINI İKAMET İZNİ BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
3.1- Turkuaz Kart sahibi yakını için ikamet izni başvurusunun, Turkuaz Kart başvuru usulüne göre ve bu başvuru ile aynı anda Bakanlığa yapılması esastır. Ancak, yurtdışından yapılan Turkuaz Kart başvurusunda, Turkuaz Kart sahibi yakınının ikamet izni başvurusu için gerekli bilgilerinin bulunmaması halinde bu yabancıların başvuruları Türkiye’ye giriş tarihlerinden itibaren vize veya vize muafiyeti sürelerini aşmamak koşuluyla en geç doksan gün içinde Bakanlığa yapılabilir.
3.2- Turkuaz Kart sahibi yakını için yapılacak ikamet izni başvurusunda, yabancının eşi bakımından evlilik bağını, çocuğu bakımından ise velayet ilişkisini ve bakmakla yükümlü olduğunu gösteren belgeler başvuruya eklenir.
4- BAŞVURU BELGELERİ NELERDİR?
4.1- Başvuru sırasında aşağıda belirtilen belgeler sisteme yüklenir;
4.1.1- Başvuru dilekçesi,
4.1.2- Yabancıya ait pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sureti,
4.1.3- Varsa ilgili kamu kurum ve kuruluşundan alınan uygunluk belgesi,
4.1.4- Bu Yönetmeliğin beşinci maddesinde sayılan yabancılar bakımından;
4.1.4.1- Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için diploma, iş sözleşmesi, özgeçmiş, atama veya görevlendirme yazısı, mesleki tecrübe, anadil dışında bilinen yabancı dilleri gösteren uluslararası düzeyde kabul edilen belgeler ile benzeri,
4.1.4.2- Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için yatırım büyüklüğü, istihdam düzeyi, ihracat tutarı, mali yeterlilik, faaliyet gösterilen bölge, sektör ve işi gösterir belgeler ile benzeri,
4.1.4.3- Bilim insanı veya araştırmacı için, diploma, akademik kariyer ve unvanı gösterir belge, sahip olunan akademik çalışmalar veya lisans, ticari marka veya patent belgeleri ile benzeri,
4.1.4.4- Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından ulusal veya uluslararası düzeyde başarılı olmuş yabancı için başarılı olduğunu gösterir belgeler ile benzeri,
4.1.4.5- Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için: Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetlere ilişkin belgeler, fikir ve sanat eserleri, süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetlerine ilişkin belgeler ile benzeri,
belgeler içerisinden Genel Müdürlükçe belirlenerek Genel Müdürlük resmi internet sayfasında yayımlanan belgeler.
4.2- Genel Müdürlük 5 inci maddede sayılan yabancılar bakımından her bir yabancı grubu için ayrı ayrı gerekli belgeleri belirlemeye, yeni belgeler eklemeye veya bu belgeleri değiştirmeye yetkilidir. Bu kapsamda yapılan düzenlemeler Genel Müdürlük resmi internet sayfasında yayımlanır.
4.3- Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancıların yurtiçinden yapacakları başvurular bakımından yabancının geçerli ikamet iznine sahip olması şartı aranmaz.
5- TURKUAZ KART BAŞVURUSUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ NE ŞEKİLDE YAPILIR?
5.1- Turkuaz Kart başvurusunun değerlendirilmesinde uluslararası işgücü politikası doğrultusunda Genel Müdürlükçe belirlenen kıstaslar kapsamında oluşturulan puanlama sistemi kullanılır.
5.2- Puanlama sistemi kapsamında yeterli puanı alan başvurular olumlu değerlendirilir.
5.3- Yabancılar için yapılan başvuruların değerlendirilmesinde, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından alınmış uygunluk belgesinin bulunması halinde bu belge puanlamaya dâhil edilebilir.
5.4- Lisans öğreniminin son yılında olan veya lisansüstü öğrenimi gören örgün öğretim öğrencilerinden öğrenim gördüğü alandaki yüksek becerisi, potansiyeli veya akademik çalışmaları ve araştırmaları ile üstün başarılı olanlar için yapılan başvuruların değerlendirilmesinde, öğrenim gördüğü kurum ile bu kurumda çalışan öğretim üyelerinin ve ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınabilir.
6- UYGUNLUK BELGESİ KİMLER TARAFINDAN DÜZENLENİR?
6.1- Yabancıların nitelikleri bakımından Turkuaz Kart verilmeye uygun olduğuna dair Genel Müdürlükçe belirlenen ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından uygunluk belgesi düzenlenebilir.
6.2- Uygunluk belgesinin şekli ve içeriği her bir yabancı grubu için ayrı ayrı olmak üzere ilgili kamu kurumu ve kuruluşlarının görüşleri alınarak Genel Müdürlükçe hazırlanır.
6.3- Genel Müdürlük uygunluk belgesi düzenlenmesi bakımından ilgili kamu kurumu ve kuruluşlarını belirlemeye, değiştirmeye veya bunlara yenilerini eklemeye yetkilidir.
6.4- Uygunluk belgesi, Turkuaz Kart başvurusunun olumlu değerlendirilmesine yönelik herhangi bir kazanılmış hak sağlamaz.
7- PUANLAMA SİSTEMİ NASIL HAZIRLANIR VE UYGULANIR?
7.1- Puanlama sistemi yabancılar bakımından belirlenen nitelikleri temel alınarak ikinci fıkrada belirtilen kıstaslar doğrultusunda hazırlanır.
7.2- Puanlama sisteminin hazırlanmasında;
7.2.1- Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için; öğrenim durumu, öğrenim görülen yükseköğretim kurumunun saygınlığı, ücret düzeyi, üst düzey yönetici olarak, uzmanlık gerektiren yüksek nitelikli işlerde veya Ar-Ge alanında çalışma veya mesleki deneyim, öğrenim ile iş ya da mesleğin uyumu, anadili dışında bildiği yabancı diller ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
7.2.2- Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için; belgelendirilen ya da taahhüt edilen yatırım, ihracat veya istihdam düzeyi, yatırım yapılacak sektörün, bölgenin ve işin niteliği, Türkiye’de sahip olunan taşınır veya taşınmazlar ile fikri veya sınaî mülkiyet hakları ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
7.2.3- Bilim insanı veya araştırmacı için; akademik unvan, ulusal ya da uluslararası alanda bilinen yükseköğretim kurumlarında veya bilim ve teknoloji alanında öne çıkmış kuruluşlarda çalışma veya mesleki deneyim, ulusal veya uluslararası kurumlar tarafından tescillenmiş patent, ticari marka veya lisans, inovasyon faaliyetleri, Ar-Ge alanında ya da bilişim, savunma, maden, enerji gibi ülke ekonomisi açısından stratejik sektörlerde önemli görevlerde çalışma ya da mesleki deneyim ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
7.2.4- Yabancı sporcular için faaliyette bulunduğu spor dalında ferdi ya da kulüp lisansı ile ulusal ya da uluslararası ferdi ya da takım müsabakalarında aldığı dereceleri ya da ödülleri, mensubu olduğu spor kulübünün hukuki statüsü ile ilgili kulübün ulusal veya uluslararası başarıları, uyruğunda bulunduğu ülkede milli sporcu statüsünde olması ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
7.2.5- Fikir ve sanat eseri sahibi yabancılar için eserlerinin bilinirliği, ulusal veya uluslararası ödülleri ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
7.2.6- Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için; süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetleri, fikir ve sanat eserleri, Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetleri ve benzeri kıstaslar,
esas alınır.
7.3- Puanlama sistemlerinde değişiklik yapmaya veya bölge, il, sektör, işkolu veya meslek bazında farklılaştırılmış puanlama sistemleri belirlemeye ve bunları altı aylık dönemler itibarıyla yayımlamaya Genel Müdürlük yetkilidir.
8- TURKUAZ KART BAŞVURUSUNUN REDDEDİLMESİ HANGİ HALLERDE OLUR?
8.1- Yapılan değerlendirme neticesinde;
8.1.1- Bakanlıkça belirlenen değerlendirme kıstaslarını karşılamayan,
8.1.2- Uluslararası iş gücü politikasına uygun olmayan,
8.1.3- Sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan,
8.1.4- Yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen,
8.1.5- Diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan,
8.1.6- 04.04.2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun ilgili maddeleri kapsamında Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan,
8.1.7- Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan,
8.1.8- Dış İşleri Bakanlığının uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyeti’nin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan,
8.1.9- Kanuni süresi içinde yapılmayan veya eksiklikleri tamamlanmayan,
Turkuaz Kart başvuruları reddedilir.
9- İLGİLİ MERCİLERDEN GÖRÜŞ ALINMASI NE ŞEKİLDE OLUR?
9.1- Bakanlık Turkuaz Kart başvurularının değerlendirilmesinde ilgili mercilerden görüş alabilir.
9.2- İlgili merciler görüşlerini en geç on beş gün içinde Bakanlığa bildirirler veya zorunluluk halinde, on beş günü geçmemek üzere ek süre talebinde bulunabilirler.
9.3- Millî güvenlik ve kamu düzenine ilişkin hususlar saklı kalmak kaydıyla süresi içinde bildirilmeyen görüşler Bakanlıkça olumlu kabul edilir.
10- TURKUAZ KART İÇİN HARÇ ALINIR MI?
10.1- 02.07.1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca Turkuaz Kart sahibi yabancıdan çalışma izni ve ikamet izin harcı ve Turkuaz Kart sahibi yakınından ikamet izin harcı alınmaz.
10.2- Yabancıya verilecek Turkuaz Kart ve yakınına verilecek olan Turkuaz Kart sahibi yakını kartı 21.02.1963 tarihli ve 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu uyarınca değerli kağıt olarak düzenlenir.
11- GEÇİŞ SÜRESİ NEDİR?
11.1- Turkuaz Kart ilk üç yılı geçiş süresi olmak kaydıyla verilir.
11.2- Genel Müdürlükçe, geçiş süresi içinde Turkuaz Kart sahibi yabancının faaliyetlerinin ve taahhütlerinin izlenmesi için bir uzman görevlendirilir.
11.3- Görevlendirilen uzman tarafından on iki aylık dönemler halinde şekil ve içeriği Genel Müdürlükçe belirlenecek izleme raporu hazırlanır.
11.4- Yabancı, izleme raporu için gerek duyulan her türlü bilgi veya belgeyi on beş gün içinde Bakanlığa vermekle yükümlüdür. Bilgi veya belgelerin sistem üzerinden aktarılması esas olmakla birlikte Genel Müdürlükçe, kayıtlı elektronik posta dahil her türlü iletişim aracının kullanılmasına imkan sağlanabilir.
11.5- Uzman raporu doğrultusunda tespit edilen eksiklikler yabancıya bildirilerek giderilmesi için üç aylık süre verilir. Bu sürenin sonunda eksikliklerin giderilmemesi durumunda geçiş süresi sonlandırılarak Turkuaz Kartın iptaline karar verilebilir.
11.6- Geçiş süresi içinde Genel Müdürlük tarafından yabancının yurtiçi ve yurtdışı faaliyetlerinin incelemesi yapılabilir veya yaptırılabilir.
12- YETKİLİ ARACI KURUM KİMLERDİR?
12.1- Geçiş süresi içerisinde izleme ve değerlendirme için Genel Müdürlükçe yabancıdan talep edilen her türlü bilgi, belge ve veriyi içeren raporlar, yetkili aracı kurum tarafından hazırlanabilir.
12.2- Yetkili aracı kurum Turkuaz Kart sahibi için hazırlanan raporları on iki aylık sürelerin tamamlanmasını takip eden on beş gün içinde Genel Müdürlüğe sunmakla yükümlüdür.
12.3- Sunulan raporun şekil ve içeriğine ilişkin düzeltme talepleri elektronik ortamda Genel Müdürlükçe yabancıya ve yetkili aracı kuruma bildirilir. Otuz gün içinde belirtilen değişikliklerin yapılmaması halinde raporlar geçersiz sayılır.
13- GEÇİŞ SÜRESİ KAYDININ KALDIRILMASI NE ŞEKİLDE OLUR?
13.1- Geçiş süresi kaydının kaldırılması talebi, geçiş süresinin dolmasına yüz seksen gün kalmasından itibaren, her durumda geçiş süresi dolmadan yapılır. Bu sürede başvuru yapılmaması halinde Turkuaz Kart geçersiz hale gelir. Süre dolduktan sonra yapılan başvurular reddedilir.
13.2- Geçiş süresi kaydı, Turkuaz Kart sahibi yabancının talep tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili uzmanın hazırlayacağı nihai raporun olumlu olması halinde Genel Müdürlükçe kaldırılır.
13.3- İlgili uzman tarafından hazırlanan nihai raporun olumsuz olması halinde Genel Müdürlükçe yapılacak değerlendirme sonucunda geçiş süresinin uzatılmasına veya sonlandırılarak Turkuaz Kart’ın iptaline karar verilir.
14- TURKUAZ KARTIN SÜRESİZ HALE GELMESİ NE ŞEKİLDE GERÇEKLEŞİR?
14.1- Geçiş süresi içinde iptal edilmeyen ve geçiş süresi kaydının kaldırılmasına ilişkin talebi uygun bulunan yabancının Turkuaz Kart’taki geçiş süresi kaydı kaldırılır ve Turkuaz Kart süresiz hale gelir.
15- TURKUAZ KART SAHİBİ YABANCININ HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ NELERDİR?
15.1- Turkuaz Kart sahibi süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanır. Turkuaz Kart sahibi olan yabancılar;
15.1.1- Türkiye’de askerlik yapma yükümlülüğünden muaftırlar.
15.1.2- Seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme haklarından yararlanamazlar.
15.1.3- Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup, bu hakların kullanımında ilgili mevzuattaki hükümlere tabidirler.
15.1.4- Bu kişilerin, Türkiye’deki ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır ve taşınmaz iktisabı ile ferağı gibi konulara yönelik işlemleri, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından Türk vatandaşlarına uygulanmakta olan mevzuata göre yürütülür.
15.2- Bu hak ve yükümlülüklerin kullanılmasında özel kanunlarda Türk vatandaşı olma koşulu aranmışsa, Turkuaz Karta sahip olan kişiler bu haklardan yararlanmayı talep edemezler.
15.3- 25.9.2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında Turkuaz Kart sahibi ve yakını, millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmaması ve geçiş süresi kaydının kaldırılması şartıyla Bakanlıkça teklif edilmesi halinde Türk vatandaşlığını kazanabilir.
16- TURKUAZ KART SAHİBİ YAKINI KARTI NEDİR?
16.1- Turkuaz Kart sahibi yakını için Turkuaz Kart sahibi yakını kartı düzenlenir.
16.2- Düzenlenen bu kart, Turkuaz Kartın geçerlilik süresi içinde ikamet izni yerine geçer.
16.3- Turkuaz Kartın geçersiz hale gelmesi halinde yakını için düzenlenen bu kart da Genel Müdürlükçe iptal edilir.
17- TURKUAZ KARTIN SINIRLANDIRILMASI NASIL VE KİMLER TARAFINDAN YAPILIR?
17.1- Turkuaz Kart başvuruları ve değerlendirilmesi uluslararası işgücü politikası doğrultusunda belirli bir süre için tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, işkolu veya mülki ve coğrafi alan itibarıyla Bakanlık tarafından sınırlandırılabilir veya durdurulabilir.
18- TURKUAZ KARTIN İPTALİ HANGİ HALLERDE OLUR?
18.1- Turkuaz Kart yabancının talebi dışında;
18.1.1- Turkuaz Kart’ın geçerlilik tarihinden itibaren; altı ay içinde Türkiye’ye gelmemesi ya da mücbir sebep olmaksızın iki yıldan uzun bir süre aralıksız yurtdışında kalması,
18.1.2- İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri Bakanlığının uygun görüşünün bulunması hâli hariç, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması,
18.1.3- Kanunda belirtilen hükümlere aykırı olarak ya da kayıt dışı çalıştığının tespiti,
18.1.4- Yabancının en az bir yıl kesintisiz bir şekilde çalışmadığının tespiti,
18.1.5- Turkuaz Kart başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti,
18.1.6- Geçiş süresi içinde talep edilen bilgi ve belgelerin süresi içinde sunulmaması ya da izleme raporuna göre yabancının Turkuaz Kart sahibi niteliğini kaybettiğinin anlaşılması,
18.1.7- 6458 sayılı Kanuna göre, Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğunun İçişleri Bakanlığınca bildirilmesi,
18.1.8- Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilmesi,
hallerinde iptal edilir.
18.2- Turkuaz Kart iptal edilmesiyle geçerliliğini kaybeder.
19- SOSYAL GÜVENLİK YÜKÜMLÜLÜĞÜ NE ŞEKİLDE YAPILMALIDIR?
19.1- Türkiye’nin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı kalmak üzere, Turkuaz Kart sahibi yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini kanuni süresi içinde 31.05.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre yerine getirirler.
Kaynak: Resmi Gazete (14.03.2017 – 30007)
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
