Hizmet İhracı Nedir? Hizmet ihracatı sayılan işlemlerde KDV istisnasının uygulanma kriterleri nelerdir?
3065 sayılı Kanunun (11/1-a) maddesine göre yurtdışındaki müşteriler için yapılan
hizmetler vergiden istisna edilmiştir.
İstisnanın Kapsamı
3065 sayılı Kanunun (11/1-a) maddesi kapsamında bir hizmetin KDV’den istisna olabilmesi için, aynı Kanunun (12/2) nci maddesine göre;
– Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapılması,
– Hizmetten yurtdışında faydalanılması,
gerekir.
Fatura yurt dışındaki müşteri için düzenlenmelidir.
Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapıldığı, yurtdışındaki müşteri adına düzenlenen
fatura ve benzeri belge ile tevsik edilir.
Hizmetten yurt dışında faydalanılmalıdır.
Hizmetten yurtdışında faydalanılmasından kasıt, Türkiye’de yurtdışındaki müşteri için
yapılan hizmetin, müşterinin yurtdışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olması; Türkiye’deki faaliyetleri ile ilgisi bulunmamasıdır.
Türkiye’de verilen hizmetler hizmet ihracatı kapsamına girmez
Yurtdışındaki firmaların, Türkiye’ye gönderecekleri mal ve hizmetler Türkiye’de
tüketildiğinden, bu firmalara söz konusu mal ve hizmetler için Türkiye’de verilen danışmanlık, aracılık, gözetim, müşteri bulma, piyasa araştırması vb. hizmetler, hizmet ihracı istisnası kapsamında değerlendirilmez ve KDV’ye tabidir. Bu durumda faydalanma kriterinin tespitinde, yapılan hizmetin ithal edilen mal ile doğrudan ilişkili olması gerekir.
Türkiye’den ihraç edilen mallar için verilen hizmetler istisnadan yararlanır
Yabancı firmaların Türkiye’den ithal ettiği (Türkiye’nin ihraç ettiği) mallar dolayısıyla
verilen hizmetler, hizmet ihracı kapsamında değerlendirilir.
Yabancı bayraklı gemi ve uçaklara verilen tadil, bakım, onarım hizmetleri KDV’den istisnadır.
Türkiye içinde taşıma hakkı bulunmayan yabancı bayraklı gemilere ve uçaklara verilen
tadil, bakım, onarım hizmetleri hizmet ihracı kapsamında KDV’den istisnadır.
Serbest Bölgelere verilen hizmetlerde uygulama nasıldır?
Türkiye’den serbest bölgelere verilen hizmetler hizmet ihracı kapsamında değerlendirilmez.
Bu istisna uygulamasına ilişkin bazı örnekler aşağıda yer almaktadır:
Örnek 1:
Yurt dışındaki firmaya Türkiye’den verilen proje çizimi
Türkiye’de mükellef (Z) Mühendislik Ltd. Şti., Ürdün’de bulunan bir firma ile
yaptığı anlaşma uyarınca bu firmaya Ürdün’de inşa edilecek bir tekstil fabrikası projesi çizimini yapmış ve buna ait bedeli tahsil etmiştir.
Bu hizmet, hizmet ihracatı kapsamında KDV’den istisna olup, (Z) firması, düzenleyeceği
faturada KDV hesaplamaz.
Örnek 2:
Türkiye’den yapılan ihracat için alınan komisyon KDV’den istisna mıdır?
Türkiye’de faaliyette bulunan (A) şirketi, Almanya’da yerleşik bir firma için, bu
firmanın Türkiye’den satın aldığı tekstil ürünlerinin temin edilmesinde aracılık etmiş ve komisyon ücreti almıştır.
(A) şirketinin, bu komisyonculuk hizmeti, hizmet ihracatı kapsamında KDV’den istisnadır.
Örnek 3:
Türkiye’deki seyahat acentesinin yurt dışındaki seyahat acentesinden aldığı komisyon bedelinin durumu
Türkiye’de yerleşik olan ve seyahat acenteliği yapan (B) A.Ş., yurtdışında bulunan
bir seyahat acentesinin gönderdiği turist grubuna konaklama, tur düzenleme ve yeme-içme hizmeti vermektedir. (B), söz konusu hizmeti karşılığında 25.000 TL almıştır. Türkiye’deki seyahat acentesi aldığı bu paranın 10.000 TL’lik kısmını, turist grubunun Türkiye’deki konaklama, yeme-içme gibi masraflarında kullanmıştır. Yaptığı bu masraflardan sonra kendisine 15.000 TL kalmıştır.
Bu durumda, (B), yabancı seyahat acentesine 15.000 TL’lik hizmette bulunmuş olup, bu
hizmet KDV’den istisna olacaktır.
Ancak, (B) A.Ş. nin turist grubuna Türkiye’de verdiği yeme-içme, konaklama gibi
hizmetlerden Türkiye’de faydalanıldığından, bu hizmetler KDV’ye tabidir.
Bu mükellefin, yabancı seyahat acentesine verdiği söz konusu hizmetlere ait düzenleyeceği faturada, vergiden istisna tutulan hizmet bedeli ile vergiye tabi tutulacak hizmet bedelini ayrı ayrı gösterebileceği gibi, bu hizmetler için ayrı ayrı fatura düzenlemesi de mümkündür.
Örnek 4:
Yabancı firmaya Türkiye’de müşteri bulma hizmeti istisna kapsamında değildir.
Türkiye’de yerleşik olan ve aracılık faaliyetinde bulunan (A) şirketi, Japonya’da yerleşik bir firmanın mallarına Türkiye’de müşteri bulmaktadır.
Bu şirketin aracılık faaliyeti kapsamında yaptığı hizmetten Türkiye’de faydalanılmakta olup
bahse konu hizmet ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmez. Faturanın yabancı firma adına düzenlenmiş ve hizmet bedelinin Türkiye’ye getirilmiş olması bu durumu etkilemez.
Örnek 5:
Türkiye’den yapılacak ihracat için verilen hizmetler istisna kapsamındadır.
Hollanda’da yerleşik bir firma Türkiye’den maden cevheri ithal etmektedir.
Türkiye’de yerleşik (A) firması da söz konusu maden cevherinin sağlanması, kalite kontrolü, malın ihraç limanına kadar taşınması ve gemilere yüklenmesi gibi işleri yabancı firma adına yapmaktadır.
(A) firması, bu hizmetleri ile ilgili olarak yaptığı harcamaları ve komisyon ücretini yabancı
firmaya fatura etmekte ve bedelini Türkiye’ ye getirmektedir.
Yurtdışındaki firmaların, Türkiye’den ithal edecekleri mallar ile ilgili olarak, Türkiye’den
aldıkları hizmetlerden yurtdışında faydalanılmaktadır. Bu nedenle, (A) firmasının yaptığı bu
hizmet, hizmet ihracatı istisnası kapsamında değerlendirilir.
Örnek 6:
Yurt dışındaki firmaya yurt dışındaki proje Türkiye’den verilen danışmanlık istisna kapsamındaki hizmetlerdendir.
Irak’ta yerleşik bir firma, Irak’taki bir sulama projesini üstlenen (A) Türk firması
hakkında, (B) Türk danışmanlık firmasından yeterlik araştırması yapmasını istemiştir.
(B) danışmanlık firması, bu hizmeti ile ilgili olarak yaptığı harcamaları ve komisyon
ücretini yabancı firmaya fatura etmiş ve karşılığını döviz olarak Türkiye’ye getirmiştir.
(A) firmasının hizmetinden yurtdışında faydalanılmakta olup (B) danışmanlık firmasının
yaptığı bu hizmet, hizmet ihracatı istisnası kapsamında değerlendirilir.
Örnek 7:
Türkiye’deki şirketin sahibi olduğu iş makinelerini kiraya vermesi istisna kapsamındadır.
Türkiye’de mükellef (T) İnş. Taah. Ltd. Şti., Özbekistan’da yerleşik (X) firması ile
yaptığı anlaşma uyarınca bu firmaya Özbekistan’da inşa edilecek bir fabrikanın inşasında
kullanılmak üzere gerek kendi mülkiyetinde bulunan gerekse kiralama yoluyla temin ettiği iş makinelerini kiralamıştır.
Bu kiraya verme hizmeti, Türkiye’de yapılan ve faydalanılan bir hizmet niteliğinde
olmadığından KDV’nin konusuna girmez. KDV’nin konusuna girmeyen bu işlem istisna
kapsamında değerlendirilmez.
Örnek 8:
Türkiye’den yurt dışındaki tüketiciler için verilen çağrı merkezi hizmeti istisna kapsamındadır.
Türkiye’de mukim (Z) firması Almanya’da mukim (Y) firması ile yapmış olduğu
sözleşme kapsamında yurtdışındaki kontörlü kredi kartı müşterilerine internet ortamında servis, destek, danışmanlık hizmeti vermektedir. Söz konusu hizmetlere ilişkin fatura Almanya’da mukim (Y) firması adına düzenlenmiş ve karşılığı döviz olarak Türkiye’ye gelmiştir.
(Z) firmasının hizmetinden yurtdışında faydalanıldığından, (Y) firmasına vermiş olduğu hizmet, hizmet ihracatı istisnası kapsamında değerlendirilir.
Örnek 9:
Yurt dışından alınan yurt dışındaki başka bir firmaya yapılan kiralamalar kapsamda mıdır?
Türkiye’de mukim (A) firması ABD’de yerleşik (B) firmasından yine ABD’de
yerleşik finansal kiralama şirketi aracılığıyla 60 ay süreyle kiralamış olduğu uçakları Türkiye’ye getirmeden Rusya’da yerleşik bir firmaya kiraya vermiştir.
Bu kiraya verme hizmeti, Türkiye’de yapılan ve faydalanılan bir hizmet niteliğinde olmadığından KDV’nin konusuna girmez. KDV’nin konusuna girmeyen bu işlem istisna kapsamında değerlendirilmez.
Örnek 10:
Yurt dışındaki firmalara aktifteki uçaklarla verilen uçuş saati endeksli hizmetler KDV’den istisna mıdır?
Türkiye’de mukim (T) havayolu firması kendisine ait uçaklarla yurtdışındaki
havayolu firmalarına kendi uçuş ekibinin denetimi ve yönetimi altında uçuş saatine endeksli ücretlendirme yapılmak suretiyle yurtdışında uçuş hizmeti vermektedir.
(T) havayolu firmasının yurtdışındaki havayolu firmalarına yurtdışında vermiş olduğu uçuş
hizmeti KDV’nin konusuna girmediğinden hizmet ihracı kapsamında değerlendirilmez.
Kaynak: KDV Genel Uygulama Tebliği Bölüm II-2.1
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
