Transit Taşımacılık
1. Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek taşıma işleri vergiden müstesnadır.
2. Bu istisna, ikametgâhı, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan mükelleflere, ilgili ülkeler itibariyle karşılıklı olmak şartıyla tanınır.
3. 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde, Cumhurbaşkanınca belirlenen sınır kapılarında 4458 sayılı Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurt dışına çıkarılacak eşyayı taşıyan kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına (araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarını aşmamak kaydıyla) yalnızca yurt dışına çıkışlarında yapılacak motorin teslimi vergiden istisnadır.
Maliye Bakanlığı, bu istisna uygulamasına ilişkin usûl ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Uluslararası Taşıma İşleri
Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşıma işlerinde, hizmetin iç parkura isabet eden kısmı Türkiye’de yapılmış sayılır.
KDV’nin Mükellefi Kimlerdir?
1. Katma Değer Vergisinin Mükellefi:
a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanlar,
b) İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
c) Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
ç) Müzayede mahallerinde yapılan satışlarda bu satışları yapanlar,
d) PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,
e) Her türlü şans ve talih oyunlarını tertip edenler,
f) Yürürlükten kaldırılmıştır.
g) 1 inci maddenin 3 üncü fıkrasının (c) bendine giren hallerde bunları tertipleyenler veya gösterenler,
h) Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya verenler,
ı) İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlardır.
2. Vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı veya katma değer vergisini fatura veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde; düzenlediği bu tür vesikalarda katma değer vergisi gösterenler, bu vergiyi ödemekle mükelleftirler. Bu husus kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir meblağı gösteren mükellefler için de geçerlidir. Bu gibi sebeplerle fazla veya yersiz hesaplanan ve Hazineye ödenen vergi, Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslara göre işlemi yapan mükellefe iade edilir. Şu kadar ki söz konusu iadenin yapılabilmesi için işlemle ilgili beyanların düzeltilmesi ve fazla veya yersiz hesaplanan verginin satıcı tarafından alıcıya geri verilmesi şarttır.
KDV Kanununa Göre Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi
Vergiyi Doğuran Olay:
a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması,
b) Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,
c) Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması,
d) Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda, malların alıcıya teslimi,
e) Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesine başlanması veya nakliyeci veya sürücüye tevdii,
f) Yürürlükten kaldırılmıştır.
g) Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi,
h) Yürürlükten kaldırılmıştır.
ı) İthalatta, Gümrük Kanununa göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili,
j) İkametgâhı, işyeri, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta gümrük bölgesine girilmesi veya gümrük bölgesinden çıkılması,
k) 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi.
Anında meydana gelir.
İHRAÇ MALI TAŞIYAN ARAÇLARA MOTORİN TESLİMİNDE ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ VE KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNASI UYGULANACAK SINIR KAPILARINA İLİŞKİN KARARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KARAR
Karar Sayısı : 2017/10467
Ekli “İhraç Malı Taşıyan Araçlara Motorin Tesliminde Özel Tüketim Vergisi ve Katma Değer Vergisi İstisnası Uygulanacak Sınır Kapılarına İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar’ın yürürlüğe konulması; Maliye Bakanlığının 16/6/2017 tarihli ve 75288 sayılı yazısı üzerine, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7/A maddesi ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 14 üncü maddesinin (3) numaralı fıkrasına göre, Bakanlar Kurulu’nca 19/6/2017 tarihinde kararlaştırılmıştır.
İHRAÇ MALI TAŞIYAN ARAÇLARA MOTORİN TESLİMİNDE ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ VE KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNASI UYGULANACAK SINIR KAPILARINA İLİŞKİN KARARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KARAR
MADDE 1– 26/6/2006 tarihli ve 2006/10784 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İhraç Malı Taşıyan Araçlara Motorin Tesliminde Özel Tüketim Vergisi ve Katma Değer Vergisi İstisnası Uygulanacak Sınır Kapılarına İlişkin Kararın 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı Karara ekte yer alan liste eklenmiştir.
“MADDE 1- (1) 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7/A maddesi ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 14 üncü maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi istisnası, ekli listede yer alan kara ve deniz sınır kapılarındaki gümrüklü sahalarda uygulanır.”
MADDE 2– Aynı Karara aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 1- (1) Ekli listede yer alan Çıldır Aktaş, Dilucu, Kapıköy ve Sarp kara sınır kapıları ile Alsancak, Derince, Giresun, İskenderun, Karasu, Samsun, Trabzon, Yalova ve Zonguldak deniz sınır kapılarında istisna uygulamasına, bu sınır kapılarındaki gümrüklü sahada akaryakıt istasyonlarının kurulduğunun ve genel güvenlik önlemlerinin alındığının, Gümrük ve Ticaret Bakanlığının olumlu görüşü üzerine Maliye Bakanlığınca tespit edildiği tarihten itibaren başlanır.”
MADDE 3– Bu Karar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4– Bu Karar hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.
Uluslararası taşıma işlerinin Türkiye’de yapılan kısmı:
Kanunun 7. maddesine göre Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşıma işlerinde hizmetin (taşıma işinin) iç parkura isabet eden kısmı Türkiye’de yapılmış sayılacaktır. Bu hüküm ile Kanunun 1. maddesindeki Türkiye’de yapılan işlemler vergiye tabidir” hükmü karşısında uluslararası taşıma işlerinin sadece iç parkura isabet eden kısmı vergilendirilecek, hizmet bedelinin iç parkur dışına isabet eden kısmı ise vergi dışı kalacaktır. İç parkur, Türkiye’nin siyasi sınırları içindeki alandır. Kanunun 22. maddesine göre ikametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan mükellefler tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta iç parkura isabet eden matrah, şahıs ve ton başına kilometre itibariyle yurt içi emsalleri gözönüne alınmak suretiyle Maliye ve Gümrük Bakanlığı’nca tespit edilecektir.
Transit taşımalarla Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar mükellef olacaktır. Buradaki taşımadan ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan şahıslar tarafından yapılan taşımanın anlaşılması gerekir. İkametgahı, işyeri, kanuni merkezi veya iş merkezi Türkiye’de olan şahıslar tarafından yapılan bu nevi taşımalarda ise mükellef genel hükümlere göre taşıma işini yapanlar olacaklardır.
Gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar taşıyanın temsilcisi olabileceği gibi aracın şoförü de olabilecektir.
İkametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar tarafından yabancı ülkelerle Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta vergiyi doğuran olayın gümrük hattından geçilmesi anında meydana geleceği Kanunun 10/j maddesinde hükme bağlanmıştır. Bu nedenle bu tür işleri yapan yabancılar Kanunun 22. maddesi uyarınca şahıs ve ton başına kilometre itibariyle Maliye ve Gümrük Bakanlığı’nca tesbit edilen matrah üzerinden Türkiye’ye giriş veya Türkiye’den çıkış yaptıkları anda vergilendirilmiş olacaklardır.
Uluslararası yük ve yolcu taşımalarında matrah:
Katma Değer Vergisi Kanununun 22. maddesi hükmü ile, ikametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar tarafından yabancı ülkelerle Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta şahıs ve ton başına kilometre itibariyle yurt içi emsaller göz önüne alınmak suretiyle matrah tespitine Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
İthal, transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık işlerinde vergilendirme dönemi, gümrük hattından geçildiği andır.
Gümrük giriş beyannamesi verilmeyen haller ve ikametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan tarafından Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu taşımalarıyla transit taşımalarda; katma değer vergisi, bu işleri yapan mükelleflerin verecekleri özel beyan üzerine tarholunur.
Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu taşımalarıyla transit taşımaların tam mükellefler tarafından yapılması halinde katma değer vergisi genel esaslara göre tarholunur.
Gümrük giriş beyannamesi verilmeyen haller ve ikametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan tarafından Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu taşımalarıyla transit taşımalarda; katma değer vergisi, bu işleri yapan mükelleflerin verecekleri özel beyan üzerine tarholunur.
Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu taşımalarıyla transit taşımaların tam mükellefler tarafından yapılması halinde katma değer vergisi genel esaslara göre tarholunur.
İkametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ve yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılığa ait katma değer vergisi, taşıtların, Türkiye’ye girdikleri yer taşımacılık Türkiye’den başka bir ülkeye yapılıyorsa; taşıtların Türkiye’den çıktıkları yer gümrük idaresince tarholunur.
Gümrük vergisine tabi olmayan ithalata ve ikatmetgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi yurt dışında bulunanlar tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılığa ait katma değer vergisi, bu işlemlere ait özel beyannamelerin verilme süresi içinde ödenir.
Bu durumda özel beyanname verilme süresi gümrük hattından geçiş anıdır. Bu nedenle katma değer vergisi gümrük hattından geçiş anında beyanname verilmesi sırasında ödenir.
Kaynak: KDV Kanunu Madde 14
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
