Erol TÜRK
Avukat
eturk@3ehukuk.com
Bir ticari şirket ya tam bölünür ya da kısmen bölünebilir. Tam bölünmede, şirketin sahip olduğu bütün mal varlığı bölümlere ayrılır ve diğer şirketlere devrolunur. Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler. Tam bölünüp devrolunan şirket sona erer ve unvanı ticaret sicilinden silinir.
Kısmi bölünmede, bir şirketin mal varlığının bir veya birden fazla bölümü diğer şirketlere devrolunur. Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler veya bölünen şirket, devredilen malvarlığı bölümlerinin karşılığında devralan şirketlerdeki payları ve hakları elde ederek yavru şirketini oluşturur. Sermaye şirketleri ve kooperatifler, sermaye şirketlerine ve kooperatiflere bölünebilirler. Bu bölünmeler geçerlidir.
Tam bölünmede ve kısmi bölünmede şirket paydaşlarının şirket payları ve diğer hakları korunur. Devreden şirketin ortaklarına, bölünmeye katılan tüm şirketlerde mevcut payları oranında şirket payları tahsis edilir. Burada bölünmede pay oranları korunmaktadır. Pay oranlarının korunmadığı bölünmede olabilir. Bölünme nedeniyle devreden şirketin sermayesinin azaltılması halinde anonim şirketlerde sermaye azaltılmasını düzenleyen Ticaret Kanunun 473 ve 474. maddeleri uygulanmaz. Devralan şirket sermayesini devreden şirketin ortaklarının haklarını koruyacak miktarda arttırır.
Bölünmede ayni sermaye konulmasına ilişkin hükümler uygulanmaz. Bölünme nedeniyle kayıtlı sermaye sisteminde müsait olmasa bile, tavan değiştirilmeden sermaye arttırılabilir. Bölünme çerçevesinde yeni bir şirket kurulmakta ise bu durumda ticaret kanunu hükümlerine göre kuruluş yapılır.
Ara bilanço hazırlanmalıdır.
Bilançonun hazırlandığı gün ile bölünme sözleşmesinin imzalanması veya bölünme planının düzenlendiği tarihler arasında altı aydan fazla bir zaman varsa veya son bilançonun çıkarılmasından itibaren, bölünmeye katılan şirketlerin mal varlıklarında önemli değişiklikler meydana gelmişse bu takdirde bir ara bilanço çıkartılır.
Ara bilançoda fizikî döküm çıkarılması gerekli değildir. Son bilançoda kabul edilmiş bulunan değerlemeler, sadece ticari defterlerdeki hareketler ölçüsünde değiştirilir; amortismanlar, değer düzeltmeleri ve karşılıklar ile ticari defterlerden anlaşılmayan işletme için önemli değer değişiklikleri de gösterilir.
Bölünme sözleşmesi ve bölünme planı:
Bir şirket, bölünme yoluyla, mal varlığının bölümlerini var olan şirketlere devrediyorsa, bölünmeye katılan şirketlerin yönetim organları tarafından bir bölünme sözleşmesi yapılır ve ayrıca buna uygun bir bölünme planı düzenler.
Hem bölünme sözleşmesinin hem de bölünme planının yazılı şekilde yapılması ve bunların genel kurul tarafından onaylanması şarttır.
Bölünme sözleşmesinde:
*Bölünmeye katılan şirketlerin ticaret unvanları, merkezleri ve türleri,
*Aktif ve pasif malvarlığı konularının devir amacıyla bölümlere ayrılması ve tahsisini; açık bir ifadeyle bu bölümlere ilişkin envanteri; taşınmazları, kıymetli evrakı ve maddi olmayan malvarlığını teker teker gösteren listeyi,
*Payların değişim oranını ve gereğinde ödenecek denkleştirme tutarını ve devreden şirketin ortaklarının, devralan şirketteki ortaklık haklarına ilişkin açıklamaları,
*Devralan şirketin; intifa senedi, oydan yoksun pay ve özel hak sahiplerine tahsis ettiği hakları,
*Şirket paylarının değişim tarzlarını,
*Şirket paylarının bilanço kârına hangi tarihten itibaren hak kazanacaklarını ve bu istem hakkının özelliklerini,
*Devreden şirketin işlemlerinin hangi tarihten itibaren devralan şirketin hesabına yapılmış kabul edileceğini,
*Yönetim organlarının üyelerine, müdürlere, yönetim hakkına sahip kişilere ve denetçilere tanınan özel menfaatlerin neler olduğunu,
*Bölünme sonucu devralan şirketlere geçen iş ilişkilerinin listesini içerir.
Bölünme sözleşmesinde veya bölünme planında tahsisi yapılmayan malvarlığı konuları da ayrıca düzenlenir.
Tam bölünmede, devralan tüm şirketlerin, bölünme sözleşmesi veya planına göre kendilerine geçen net aktif malvarlığının oranına göre, devralan tüm şirketlere paylı mülkiyet hakkı düşer.
Kısmi bölünmede söz konusu mal varlığı, devreden şirkette kalır.
Tam bölünmeye katılan şirketler, bölünme sözleşmesi veya bölünme planına göre herhangi bir şirkete tahsis edilmeyen borçlardan müteselsilen sorumlu olurlar.
Bölünmeye katılan şirketlerin yönetim organları, bölünme hakkında bir rapor hazırlar. Bu rapora:
a- Bölünmenin amacını ve sonuçlarını,
b- Bölünme sözleşmesini veya bölünme planını,
c- Payların değişim oranlarını ve gereğinde ödenecek denkleştirme tutarını, özellikle devreden şirketin ortaklarının devralan şirketteki haklarına ilişkin açıklamaları,
d- Değişim oranının saptanmasında, payların değerlemesine ilişkin özellikleri,
e-Gereğinde, bölünme dolayısıyla ortaklar için doğacak olan ek ödeme yükümlülüklerini, diğer kişisel edim yükümlülüklerini ve sınırsız sorumluluğu,
f-Bölünmeye katılan şirketlerin türlerinin farklı olması hâlinde, ortakların yeni tür sebebiyle söz konusu olan yükümlülüklerini,
g-Bölünmenin işçiler üzerindeki etkileri ile içeriğini; varsa sosyal planın içeriğini,
h-Bölünmenin, bölünmeye katılan şirketlerin alacaklıları üzerindeki etkilerini, hukuki ve ekonomik yönleri ile açıklar ve gerekçelerini gösterir.
Yeni kuruluşun varlığı hâlinde, bölünme planına yeni şirketin sözleşmesi de eklenir. Tüm ortaklar tarafından onaylaması hâlinde küçük ve orta ölçekli şirketler bölünme raporunun düzenlenmesinden vazgeçebilirler. Bölünmeye katılan şirketlerden her biri, genel kurulun kararından iki ay önce, merkezlerinde, halka açık anonim şirketler ayrıca Sermaye Piyasası Kurulu’nun uygun gördüğü yerlerde; Bölünme sözleşmesini veya bölünme planını, bölünme raporunu, son üç yılın finansal tabloları ile faaliyet raporlarını ve varsa ara bilançoları bölünmeye katılan şirketlerin ortaklarının incelemesine sunar. Bölünme kararı, bölünmeye katılan şirketlerin yönetim organları, bölünme sözleşmesini veya bölünme planını genel kurulun onayına sunar. Onama kararı anonim şirketlerde genel kurula katılanları dörtte üçüyle kabul edilir.
Alacaklıların alacaklarının korunması için bölünme Türkiye Ticaret Sicili gazetesinde yedişer gün arayla üç defa ilan edilir. Bölünmeye katılan şirketler, ilanların yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde, istemde bulunan alacaklıların alacaklarını teminat altına almak zorundadırlar. Bölünme ile alacaklıların alacaklarının tehlikeye düşmediğinin ispatı hâlinde, teminat yükümü ortadan kalkar. Alacaklıların zarara uğramayacaklarının anlaşılması hâlinde, şirket, teminat göstermek yerine borcu ödeyebilir.
Bölünme genel kurulca onaylanınca, yönetim organı bölünmenin tescilini ister.
Kısmi bölünme sebebiyle devreden şirketin sermayesinin azaltılması gerekiyorsa buna ilişkin esas sözleşme değişikliği de tescil ettirilir.
Tam bölünme hâlinde devreden şirket ticaret siciline tescil ile birlikte infisah eder.
Bölünme ticaret siciline tescille geçerlilik kazanır. Tescil ile tescil anında envanterde yer alan bütün aktifler ve pasifler devralan şirketlere geçer.
Kaynak: İşbu içerik, Avukat Erol TÜRK’ün özel izni ile yayınlanmıştır. Yazının tüm hakları ve sorumluluğu yazara aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
