Erol TÜRK
Avukat
eturk@3ehukuk.com
Genel anlamıyla şirket, iki ya da daha çok kişinin kazanç sağlamak amacıyla mallarını ve emeklerini bir araya getirmesidir. İnsanların belirli bir kazanç sağlamak amacıyla ortak olmaları çok eskiçağlara dayanmaktadır. Türkiye’de şirketlerin kuruluşu ve örgütlenme biçimi Türk Ticaret Kanununda düzenlenmiştir. Bu yazımızda şirketlerin kuruluşu ve türleri konusuna girmeden ticari şirketlerin birleşmesinde izlenecek yolu anlatalım.
Ticaret kanununa göre bir şirketin başka bir şirketle birleşmesi iki şekilde olur.
a-Bir şirketin diğer bir şirketi aktif ve pasifiyle birlikte devralmasıdır; ki biz buna hukuk diliyle devralma şeklinde birleşme diyoruz.
b-Bir diğer birleşme şekli de iki ayrı şirketin yeni bir şirket içinde bir araya gelmesidir ki buna da hukuk diliyle yeni kuruluş şeklinde birleşme denir.
Birleşme, devrolunan şirketin mal varlığı karşılığında, bir değişim oranına göre devralan şirketin paylarının, devrolunan şirketin ortaklarınca kendiliğinden iktisap edilmesiyle gerçekleşir. Birleşmeyle birlikte devralan şirket devrolunan şirketin malvarlığını bir bütün halinde devralır. Birleşme ile birlikte devrolunan şirket sona erer ve ticaret sicilinden kaydı silinir.
Tasfiye hâlindeki bir şirketin başka bir şirketle birleşmesi mümkün müdür? Tasfiye hâlindeki bir şirket, malvarlığının dağıtılmasına başlanmamışsa ve devrolunan şirket olması şartıyla, birleşmeye katılabilir. Ancak 26.06.2012 tarih ve 6335 sayılı yasayla yapılan değişiklik ile ( md.10 ) tasfiye halindeki şirketin mal varlığının dağıtılmasına başlanmadığı devralan şirketin merkezinin bulunduğu yerin ticaret sicili müdürlüğüne sunulan belgelerle ispatlanır.
Sermayenin kaybı veya borca batıklık hâlinde birleşme mümkün müdür? Sermayesiyle kanuni yedek akçeleri toplamının yarısı zararlarla kaybolan veya borca batık durumda bulunan bir şirket, kaybolan sermayeyi veya gerekiyorsa borca batıklık durumunu karşılayabilecek tutarda serbestçe, tasarruf edilebilen öz varlığa sahip bulunan bir şirket ile birleşebilir. 26.06.2012 tarih ve 6335 sayılı yasa Md.11 devrolunan şirketin sermayesiyle yedek akçeleri toplamının yarısını kaybettiğini ve borca batık olduğunu ispata yarayan belgeleri, devralan şirketin merkezinin bulunduğu yerin ticaret sicili müdürlüğüne sunulması şarttır.
Ortaklık paylarının korunması:
Devrolunan şirketin ortaklarının, mevcut ortaklık paylarını ve haklarını karşılayacak değerde, devralan şirketin payları ve hakları üzerinde istemde bulunma hakları vardır. Bu istem hakkı, birleşmeye katılan şirketlerin malvarlıklarının değeri, oy haklarının dağılımı ve önem taşıyan diğer hususlar dikkate alınarak hesaplanır.
Ortaklık paylarının değişim oranları belirlenirken, devrolunan şirketin ortaklarına tahsis olunan ortaklık paylarının gerçek değerlerinin onda birini aşmaması şartıyla, bir denkleştirme ödenmesi öngörülebilir.
Devrolunan şirketin oydan yoksun paylarına sahip ortaklarına aynı değerde, oydan yoksun veya oy hakkını haiz paylar verilir.
Devrolunan şirkette mevcut bulunan paylara bağlı imtiyaz hakları karşılığında, devralan şirkette eş değerde haklar veya uygun bir karşılık verilir. Devralan şirket, devrolunan şirketin intifa senedi sahiplerine, eş değerli haklar tanımak veya intifa senetlerini, birleşme sözleşmesinin yapıldığı tarihteki gerçek değeriyle satın almak zorundadır. Birleşmeye katılan şirketler, birleşme sözleşmesinde, ortaklara, devralan şirkette, pay ve ortaklık haklarının iktisabı ile iktisap olunacak şirket paylarının gerçek değerine denk gelen bir ayrılma akçesi arasında seçim yapma hakkı da tanıyabilirler. Birleşmeye katılan şirketler birleşme sözleşmesinde, sadece ayrılma akçesinin verilmesini öngörebilirler.
Devralma yoluyla birleşmede, devralan şirket, sermayesini, devrolunan şirketin ortaklarının haklarının korunabilmesi için gerekli olan düzeyde, artırmak zorundadır. Birleşmede, ayni sermaye konulmasına ilişkin düzenlemelerle, halka açık anonim şirketlerde, yeni payların halka arzına dair hükümler, Sermaye Piyasası Kurulu kaydına alınmasına ilişkin olanlar uygulanmaz.
Birleşme sözleşmesinin imzalandığı tarih ile bilanço günü arasında altı aydan fazla zaman geçmişse veya son bilançonun çıkarılmasından sonra, birleşmeye katılan şirketlerin malvarlıklarında önemli değişiklikler meydana gelmişse, birleşmeye katılan şirketler bir ara bilanço çıkarmak zorundadır.
Ara bilançoda:
a- Fizikî dökümün çıkarılması gerekli değildir;
b-Son bilançoda kabul edilen değerlemeler, sadece ticari defterdeki hareketler ölçüsünde değiştirilir; amortismanlar, değer düzeltmeleri ve karşılıklar ile ticari defterlerden anlaşılmayan işletme için önemli değer değişiklikleri de dikkate alınmalıdır.
Birleşme sözleşmesi ve birleşme raporu:
Birleşme sözleşmesi yazılı şekilde yapılır. Sözleşme, birleşmeye katılan şirketlerin, yönetim organlarınca imzalanır ve genel kurulları tarafından onaylanır. Birleşme sözleşmesinde şunlar yazılmalıdır.
Birleşmeye katılan şirketlerin ticaret unvanları, hukuki türleri, merkezleri; yeni kuruluş yolu ile birleşme hâlinde, yeni şirketin türü, ticaret unvanı ve merkezi, Şirket paylarının değişim oranını, öngörülmüşse denkleştirme tutarını; devrolunan şirketin ortaklarının, devralan şirketteki paylarına ve haklarına ilişkin açıklamaları,
Devralan şirketin, imtiyazlı ve oydan yoksun payların sahipleriyle intifa senedi sahiplerine tanıdığı hakları,
Şirket paylarının değiştirilmesi şeklini,
Birleşmeyle iktisap edilen payların, devralan veya yeni kurulan şirketin bilanço kârına hak kazandığı tarihi ve bu isteme ilişkin bütün özellikleri,
Taraflar arasında kararlaştırılmışsa ayrılma akçesini,
Devrolunan şirketin işlem ve eylemlerinin devralan şirketin hesabına yapılmış sayılacağı tarihi,
Yönetim organlarına ve yönetici ortaklara tanınan özel yararları, içermesi zorunludur. Birleşmeye katılan şirketlerin yönetim organları, ayrı ayrı veya birlikte, birleşme hakkında bir rapor hazırlarlar. Hazırlanan raporda:
a-Birleşmenin amacı ve sonuçları,
b-Birleşme sözleşmesi,
c-Şirket paylarının değişim oranı ve denkleştirme akçesi; devrolunan şirketlerin ortaklarına devralan şirketçe tanınan ortaklık hakları,
d-Ayrılma akçesi kararlaştırılmışsa tutarı ve şirket pay ve ortaklık hakları yerine ayrılma akçesi verilmesinin sebepleri,
e-Değişim oranının belirlenmesi yönünden payların değerlemesine ilişkin özellikler,
f-Gereğinde devralan şirket tarafından yapılacak artırımın miktarı,
g-Öngörülmüşse, devrolunan şirketin ortaklarına, birleşme dolayısıyla yüklenecek olan, ek ödeme ve diğer kişisel edim yükümlülükleri ile kişisel sorumluluklar hakkında bilgi,
h)Birleşmenin, birleşmeye katılan şirketlerin işçileri üzerindeki etkileri ile bir sosyal plan hazırlanmışsa planın içeriği,
i-Birleşmenin, birleşmeye katılan şirketlerin alacaklıları üzerindeki etkileri, hukuki ve ekonomik yönden açıklanır ve gerekçeleri belirtilir. Birleşme kararı genel kurulun onayına sunulur ve ortakların dörtte üçünün onayı ile kabul edilir. Birleşme kararı alınır alınmaz, yönetim organları, birleşmenin tescili için ticaret siciline başvurur.
Birleşme, birleşmenin ticaret siciline tescili ile geçerlilik kazanır. Tescil ile birlikte, devrolunan şirketin bütün aktif ve pasifi kendiliğinden devralan şirkete geçer. Birleşme kararı, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan olunur.
Kaynak: İşbu içerik, Avukat Erol TÜRK’ün özel izni ile yayınlanmıştır. Yazının tüm hakları ve sorumluluğu yazara aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
