Terekeye ait paranın yine terekenin banka hesabına aktarılmasında veraset ve intikal vergisi

İlgide kayıtlı özelge talep formu ve eklerinin incelenmesinden, müvekkiliniz ….. …..’nun, müteveffa …. ….’a ait Beyoğlu 19. Noterliğince düzenlenmiş ../../2002 tarihli ve …. yevmiye numaralı vasiyetname ile “Türkiye Cumhuriyeti hudutları dahilinde bulunan malvarlığının 4/5’inin okul, sağlık tesisi, huzur evi gibi sosyal hayır işlerinde kullanılması” vasiyetini yerine getirmekle görevlendirildiği ve ….. 3. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2021/… E. ve 2021/…  K. sayılı ilamıyla göreve başladığı belirtilerek, söz konusu vasiyetin yerine getirilmesi amacıyla müteveffanın banka hesaplarındaki paraların sosyal hayır işlerinde kullanılmak üzere tereke hesabına aktarılmasının veraset ve intikal vergisine tabi olup olmadığı hususunda görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.

7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye’de bulunan malların veraset yoluyla veya herhangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikalinin veraset ve intikal vergisine tabi olduğu; 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde “veraset” tabirinin, miras, vasiyet ve miras mukavelesi gibi ölüme bağlı tasarrufları, (d) bendinde de “ivazsız intikal” tabirinin, hibe yoluyla veya herhangi bir tarzda olan ivazsız iktisapları ifade ettiği; 5 inci maddesinde veraset ve intikal vergisinin mükellefinin, veraset yoluyla veya ivazsız bir tarzda mal iktisap eden şahıs olacağı hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanunun 20 nci maddesinde, veraset ve intikal vergisi mükellefiyetinin; beyanname verildiği takdirde, beyannamede gösterilen mallar için beyanname tarihinde, verilen beyannamede gösterilmeyen mallar ile beyanname verilmeyen hallerde intikal eden malların idarece tespit olunduğu tarihte, terekenin tahriri, defter tutma veya resmi tasfiye hallerinde, mahkemece bu muamelelerin ikmal edildiği tarihte başlayacağına ilişkin düzenleme yer almaktadır. Dolayısıyla mükellefiyet; mükellefin beyanı veya idarenin tespiti suretiyle olayın vergi dairesinin bilgisine girmiş olması veya resmi tasfiye halinde mahkemece bu muamelenin ikmal edildiği tarihte başlamaktadır.

Vergi hukukunda genel olarak vergi alacağı, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğmaktadır. Mükellef ise vergi kanunlarına göre, kendisine vergi borcu terettüp eden kişidir. Vergi hukuku açısından mükellefiyetin başlaması için vergi borcunun doğmuş olması ve vergi borcunun doğması için ise vergiyi doğuran olayın gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Veraset ve intikal vergisinde mükellefiyetin başlaması için ölüm ve buna bağlı verasetin mevcudiyeti yeterli olmamaktadır.

Öte yandan, 7338 sayılı Kanunun 17 nci maddesinde, amme idare ve müesseseleri, bankalar, bankerler, kasa kiralayanlar, sigorta şirketleri sair şirket ve müesseseler, mahkemeler ve icra dairelerinin istihkak sahiplerine bu verginin mevzuuna giren herhangi bir muamele dolayısıyla para ve senet verebilmek için evvelemirde verginin ödenmiş olduğuna dair vergi dairesinden verilmiş bir tasdikname talep edecekleri, tasdikname ibraz etmeyen hak sahiplerinin istihkaklarından, veraset yoluyla intikallerde yüzde beş, ivazsız intikallerde yüzde onbeş oranında vergi karşılığı olarak tevkifat yaptıktan sonra, bakiyesini verebilecekleri hükme bağlanmıştır.

Bu itibarla, terekedeki paraların belirlenen kısmı ile “okul, sağlık tesisi, huzurevi gibi sosyal hayır işlerinde kullanılmak suretiyle” vasiyetin yerine getirilmesine yönelik olarak, murise ait banka hesaplarındaki paranın tereke hesabına aktarımı, veraset ve intikal vergisinde vergiyi doğuran olay olan veraset veya bağış yoluyla intikale konu malın mülkiyetinin geçişi olarak değerlendirilemeyeceğinden, söz konusu aktarım için veraset ve intikal vergisi ilişiği aranılmaması gerekmektedir.

Ancak başvuru konusu terekedeki paraya ilişkin olarak, vasiyetin yerine getirilme aşamasındaki her bir tasarrufun olaya ve kişiye münhasır olarak ayrı ayrı veraset ve intikal vergisi yönünden değerlendirilmesi gerektiği gibi, aktarım yapılan tereke hesabından para çıkışı olması durumunda ilişik kesme belgesi aranılması, söz konusu belgenin ibraz edilmemesi halinde % 5 oranında tevkifat yapılması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.