7 ortaklı bir deniz taşıma kooperatifinin bu 7 üyesinden toplayacağı aylık aidatlar KDV’ye tabi midir? Bir gelir unsuru olarak kurumlar vergisine tabi olacak mıdır? Bu aidatlar için fatura düzenlenmeli midir? 

Taşıma Kooperatifi Kurumlar vergisi mükellefi olduğu için üyelerden tahsil edilen aidat veya diğer gelirler için Fatura düzenlenir. % 18 KDV hesaplanır.

A) Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden: Kurumlar Vergisi Kanununun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi ile de tüketim ve taşımacılık kooperatifleri dışında kalan kooperatifler belirli şartlarla kurumlar vergisinden muaf tutulmuşlardır. 

Dolayısıyla Taşımacılık kooperatifleri Kurumlar Vergisine Tabidir. 

Bu durumda Taşımacılık kooperatiflerinde üyeler tarafından kooperatife verilen üyelik aidatları, aidatları kooperatifler bakımından bir gelir niteliği taşıdığı için kurumlar vergisi matrahının tespitinde kurum kazancına ilave edilmelidir.

B) Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden: Konuya ilişkin olarak yayımlanmış bulunan 60 seri no.lu Katma Değer Vergisi Sirkülerinin “1.3. Aidatlar” başlıklı bölümünde; “Üyelerden veya katılımcılardan alınan aidatlar, herhangi bir teslim veya hizmetin karşılığını teşkil etmemek şartıyla KDV’nin konusuna girmemektedir.

Örneğin, dernek tüzüğünde belirtilen gelirlerden olan üye aidatları KDV’ye tâbi tutulmayacaktır. Ancak kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan bir kooperatifin ticari nitelikteki teslim ve hizmetlerinin karşılığında yapılan ve kurum kazancının bir unsuru sayılan aidat ödemeleri KDV’ye tabi tutulacaktır.

Örneğin, tüketim ve taşımacılık kooperatifleri gibi kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan kooperatiflerin üyeleri tarafından yapılan ve kurum kazancının bir unsuru sayılan aidat ödemeleri KDV’ye tabi bulunmaktadır. Kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayan kooperatifin ortak giderleri karşılamak (üyelerin güvenlik, bahçıvanlık, havuz ve sosyal tesislerin bakımı, elektrik ve su gibi ihtiyaçlarının giderilmesi) amacıyla tahsil ettiği aidatlar ise ticari mahiyet arz etmediğinden KDV’ye tabi tutulmayacaktır.” açıklaması yapılmıştır. 60 seri nolu KDV sirkülerinde açıkça belirtildiği üzere; Taşımacılık Kooperatiflerinde üyelerden alınan aidatlar için Kooperatif tarafından fatura düzenlenmeli ve KDV hesaplanmalıdır.

Özelge: Üyelerden alınan aidatların KDV ve KV yönünden değerlendirilmesi hk.

 İlgide kayıtlı dilekçenizde, kooperatifinizin giderlerinin üyelerinizden alınan aidatlarla karşılandığı belirtilerek, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi yönünden değerlendirilmesi hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmiştir.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 2 nci maddesinde kooperatiflerin kurumlar vergisi mükellefleri arasında olduğu belirtilmiş olup,  kurumlar vergisinden muaf olan kurumların sayıldığı 4 ncü maddesinin (k) bendinde tüketim ve taşımacılık kooperatiflerinin haricindeki kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyet şartlarına ilişkin hükümlere yer verilmiş, diğer bir anlatımla tüketim ve taşımacılık kooperatifleri muafiyet kapsamı dışında tutulmuştur.

Aynı Kanunun 1 inci maddesinin son fıkrasında,  kurum kazancının gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlarından oluşacağı, 6 ıncı maddesinde de kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu,  ticari, sınai, ziraî faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliğinin Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanununda açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit edileceği, bu faaliyetlerin kanunların veya resmi makamların gösterdiği gerek üzerine yapılması, bunları yapanların hukuki statü ve kişilikleri, Türk tabiiyetinde bulunup bulunmamaları, ikametgâh veya işyerlerinin yahut kanuni merkez veya iş merkezlerinin Türkiye’de olup olmamasının işlemlerin mahiyetini değiştirmeyeceği ve vergilendirmeye engel teşkil etmeyeceği hükümlerine yer verilmiştir

Ayrıca 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232 inci maddesinde birinci ve ikinci sınıf tüccarlar,  kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura kullanma mecburiyetinin bulunduğu hüküm altına alınmış olup, Kanunun 177 inci maddesinde birinci sınıf tacirler sayılarak  5 inci bendinde kurumlar vergisine tabi olan diğer tüzel kişilerin birinci  sınıf tacir olduğu belirtilmiştir.

Diğer taraftan, Karayolları Taşıma Yönetmeliğinin 2 inci maddesinde, taşıma mesafesine bakılmaksızın il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları, 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımaları ile belediye sınırları ile mücavir alanı içindeki şehiriçi yolcu taşımalarının, bu Yönetmeliğin kapsamı dışında olduğu,  bunlar için Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik yürürlüğe konuluncaya kadar, il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımaları il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle ilgili valiliklerce, belediye sınırları ile mücavir alanı içindeki şehiriçi yolcu taşımaları il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle ilgili belediyelerce, bu Yönetmeliğin taşımacılar için getirdiği sorumluluk ve yükümlülükler dikkate alınarak düzenleneceği açıklanmıştır.

Ulaştırma Bakanlığı tarafından kısa mesafeli yolcu taşımalarına ilişkin olarak yayımlanan 26.01.2009 tarih ve 2009/KUGM-06/YOLCU sayılı genelgenin 1 inci maddesinde taşıma mesafesine bakılmaksızın il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımalarını düzenleyen “( Y ) Yetki Belge Yönergesi”nin Valilikler tarafından hazırlanarak yayımlanacağı, il sınırları ile belediye sınırları aynı olan (kesişen) iller için söz konusu yönergenin hazırlanmayacağı ve ( Y ) yetki belgesi düzenlenmeyeceği belirtilmiştir.

Buna göre;  5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa göre vergi mükellefi olan taşımacılık kooperatiflerinin ortaklarından makbuz mukabili tahsil ettikleri üye aidatları bir gelir unsuru niteliğinde olduğundan, kooperatifinizce  (Y)  yetki belgesi sahibi ortaklarından tahsil edilen üye aidatları için fatura düzenlenmesi ve söz konusu aidat bedelleri üzerinden katma değer vergisi hesaplanması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

 …

Kaynak: ismmmo,GİB
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.