VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ

(SIRA NO: 555)

…

Uygulanacak düzeltme katsayıları

MADDE 17- (1) 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun düzeltilmesi işlemi, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Türkiye geneli için hesaplanan ve aylar itibarıyla açıklanan Yİ-ÜFE değerleri göz önünde bulundurularak aşağıdaki formüle göre saptanacak olan düzeltme katsayıları kullanılarak yapılacaktır.

Düzeltme işleminde esas alınabilecek en eski “Düzeltmeye Esas Tarih” 2005 yılından (2004 takvim yılında enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş olması gereken en son bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetler için, 31/12/2004 tarihinden) itibaren başlar.

Özel hesap dönemine sahip olanlarla 2024 yılından itibaren ilk defa bilanço esasına göre defter tutacak olan mükelleflerin ilk düzeltme işleminde kullanacakları düzeltme katsayıları da yukarıdaki formüle göre bulunacaktır.

Yukarıdaki formüle göre bulunacak ve düzeltmeye esas olacak katsayının hesabında, kesirli (virgülden sonraki) kısım 5 (beş) hane olarak (altıncı hane dikkate alınarak beşinci hane yuvarlanarak) dikkate alınacaktır.

(2) Aylar itibarıyla Yİ-ÜFE’de oluşan farklılıklar nedeniyle düzeltme katsayısının birden küçük çıkması hali, ilgili kıymetlerin düzeltme sonrası değerinde düşüklüğe sebep olmakla birlikte bu durum, yukarıdaki formüle göre bulunan değerin düzeltme katsayısı olarak dikkate alınmasına engel teşkil etmemektedir.

(3) Düzeltme işlemini yapmak için mükellefler bir kısım işlemleri adım adım gerçekleştirecektir. Bunlardan birisi de parasal olmayan kıymetlerin düzeltmeye esas tutarlarının ait oldukları düzeltme katsayıları ile çarpılmasıdır.

Düzeltme işlemini yapabilmek için kullanılması zorunlu olan “Düzeltme Katsayısı”nı belirlemek amacıyla; 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetler için esas alınacak “Düzeltmeye Esas Tarih” aşağıdaki esaslara göre belirlenecektir:

a) Alış bedeli ile değerlenen menkul kıymetler ve mali duran varlıklar için: Satın Alma Tarihi.

b) İlk madde ve malzeme, ticari mallar, yarı mamul ve mamul stokların maliyetine dâhil edilen unsurlar, yıllara sâri inşaat ve onarım işlerinde maliyeti oluşturan unsurlar, gelecek aylara ve yıllara ait giderler, maddi duran varlıklar ve bu varlıkları oluşturan unsurlar, maddi olmayan duran varlıklar ve bu varlıkları oluşturan unsurlar, özel tükenmeye tabi varlıklar ve bu varlıkları oluşturan unsurlar, yıllara sâri inşaat ve onarım hakedişleri ile haklar ve şerefiyeler, özel fonlar (sabit kıymet yenileme fonu, 5520 sayılı Kanunun 5/1-e bendi gereğince oluşturulan fon gibi parasal olmayan kıymet olarak kabul edilen fonlar), kâr yedekleri için: Defterlere Kayıt Tarihi (Bunlara mahsuben verilen veya alınan parasal olmayan avanslar, ödeme veya tahsil tarihinden mahsup tarihine kadar düzeltilir).

c) Parasal olmayan alınan depozito ve teminatlar ile avanslar, nakit olarak ödenmiş sermaye, hisse senetleri ihraç primleri, hisse senedi iptal kârları için: Tahsil Tarihi.

ç) Parasal olmayan verilen depozito ve teminatlar ile avanslar için: Ödeme Tarihi.

d) Ayni sermaye olarak konulan kıymetler için: Mülkiyetin İntikal Ettiği Tarih.

e) Kâr yedekleri, geçmiş yıl kârları ve net dönem kârının, parasal olmayan kıymet olarak kabul edilecek fonların, öz sermaye kalemlerine ait fark hesaplarının sermayeye ilave edilmesi dolayısıyla artırılan sermaye için: Tescil Tarihi.

f) Nakdi sermaye karşılığı alınan hisse senetleri için: Ödeme Tarihi.

g) Ayni sermaye karşılığı alınan hisse senetleri için: Sermaye Olarak Konulan Kıymetlerin Mülkiyetinin İntikal Ettiği Tarih.

ğ) Temettü karşılığı alınan hisse senetleri için: İştirak Edilen Şirket Sermayesinin Tescil Tarihi.

h) Parasal olmayan karşılıklar için: Bağlı Oldukları İktisadi Kıymet İçin Belirlenen Tarihler.

(4) 31/12/2023 tarihinden öncesine rastlayan (5520 sayılı Kanunun 19 uncu maddesi ile 193 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde belirtilen ve mukayyet değerleriyle yapılan) devir, nev’i değişikliği ile tam ve kısmi bölünme işlemleri nedeniyle işletme aktifinde yer alan iktisadi kıymetlerin düzeltmeye esas tarihi olarak devir tarihi değil söz konusu kıymetlerin devir alınan, nev’i değişen veya bölünen işletmenin envanterine alındığı; birleşmede ise birleşilen kurumun kayıtlarına intikal ettiği (Tebliğin bu maddesinde ayrıntıları gösterilen) tarih düzeltmeye esas tarih olarak dikkate alınacaktır.

(5) 213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (8) numaralı bendinin (c) alt bendinin verdiği yetkiye istinaden, kayıtlara giriş tarihi yıl olarak belli olan ancak ay olarak belli edilemeyen parasal olmayan iktisadi kıymetler için ilgili kıymetin işletme bünyesine girdiği yılın ilk ayının, kayıtlara giriş tarihi yıl olarak belli edilemeyen iktisadi kıymetler için ise işletmenin kurulduğu yılın ilk ayının (işletmenin 2005 yılından önceki bir tarihte kurulmuş olması halinde 2005 yılının Ocak ayı) düzeltmeye esas tarih olarak dikkate alınması uygun bulunmuştur. Kayıtlara giriş tarihi belli edilemeyen iktisadi kıymetler, 31/12/2023 tarihinden önce meydana gelen (5520 sayılı Kanunun 19 uncu maddesi ile 193 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde belirtilen ve mukayyet değerleriyle yapılan) devir, nev’i değişikliği, tam ve kısmi bölünme işlemlerinden geliyor ise enflasyon düzeltmesine tabi bu nev’i kıymetler için düzeltmeye esas tarih olarak devir, nev’i değişikliği veya bölünme tarihi dikkate alınabilecektir.

(6) Söz konusu yetkiye dayanılarak, düzeltme katsayısının belirlenmesinde;

a) 213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasına göre enflasyon düzeltmesine tabi tutulan en son bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetler için, düzeltmeye esas tarih olarak 31/12/2004 tarihinin (özel hesap dönemine sahip mükelleflerde 2004 takvim yılında başlayan hesap döneminin son gününün),

b) 213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesi, geçici 32 nci maddesi ve/veya mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulmuş iktisadi kıymetler için düzeltmeye esas tarih olarak; geçici 32 ve mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerleme yapılmamış ancak geçici 31 inci madde kapsamında yeniden değerleme yapılmış olanlarda yeniden değerleme yapılabilmesi için esas alınan aktife kayıtlı olma şartının arandığı tarihten önceki ayın son gününün, geçici 32 ve/veya mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerleme yapılmış olanlarda, yeniden değerlemenin ilgili olduğu dönemin son gününün,

c) Şahıs işletmelerinde sermaye tescile tabi olmadığından, sermaye hesabında yer alan tutarın defter kayıt tarihinin, sonraki yıllarda ise dönem sonunda meydana gelen artış ve azalışlarda (oluşan kârın/zararın sermaye ile ilişkilendirilmesi gibi) hesap dönemi sonunun,

dikkate alınması uygun bulunmuştur.

…

yurt ici uretici fiyat endeksi (2003=100) (11)

Kaynak: Resmi Gazete – 30.12.2023
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

KKEG Olarak kayıtlar alınır.

Kaynak: İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Yapılandırma faizi, Gecikme zammı, Gecik faizi ve Pişmanlık zammı KKEG olur.

Kaynak: İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

…

B- ALACAK TUTARININ TESPİTİ

7440 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde, madde kapsamında yapılandırılarak ödenecek
tutarın tespitinde uygulanacak esaslar belirlenmiş ve alacak asılları üzerinden hesaplanan faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları kullanılarak hesaplanacak Yİ-ÜFE tutarının alacak asılları ile birlikte ödenmesi kuralı  getirilmiştir.

Madde kapsamında, yapılandırılarak ödenecek alacakların tespitinde aşağıda yapılan
açıklamaların dikkate alınması gerekmektedir.

1- Yİ-ÜFE Tutarının Hesaplanması

Yİ-ÜFE tutarı, fer’i alacaklar için esas alınan hesaplama yöntemleri kullanılarak tespit
edilecektir.

Yİ-ÜFE tutarının hesaplanmasında, 213 sayılı Kanuna göre hesaplanan gecikme faizi
ve 6183 sayılı Kanuna göre hesaplanan gecikme zammının hesaplama yöntemi ve hesaplama süreleri değiştirilmeyecek, sadece aylık gecikme faizi/gecikme zammı oranı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları kullanılacaktır.

Yİ-ÜFE tutarı, gecikme faizi veya gecikme zammı dışında Kanun kapsamına giren
diğer fer’i alacaklar yerine de hesaplanabilmektedir. Bu durumda da ilgili fer’i alacağın
hesaplama yöntemi kullanılarak ödenecek Yİ-ÜFE tutarı bulunacaktır.

Ayrıca, Yİ-ÜFE tutarı, 31/10/2016 tarihine kadar (bu tarih dâhil) TÜİK’in her ay için
belirlediği aylık değişim oranları, 1/11/2016 tarihinden itibaren Kanunun yayımlandığı
Mart/2023 ayı dâhil geçen süreye her ay için aylık %0,75 oranı esas alınmak suretiyle hesaplanacaktır.

Yİ-ÜFE hesaplamalarında ilk aya ilişkin esas alınacak Yİ-ÜFE aylık değişim oranı,
alacağın vadesinin rastladığı ay için belirlenmiş olan orandır. Alacağın vade tarihinin ayın son günü olması hâlinde de hesaplamalarda başlangıç oranı olarak kullanılacak Yİ-ÜFE aylık değişim oranı, vade tarihinin rastladığı ay için belirlenmiş oran olacaktır.
TÜİK tarafından, Ocak/1980 ayından Ekim/2016 ayına kadar açıklanan Yİ-ÜFE aylık
değişim oranları ile 1/11/2016 tarihinden itibaren esas alınacak aylık oran ekli tabloda (Ek:1) yer almaktadır.

Yİ-ÜFE tutarlarının tespitinde kullanılacak olan Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarının
eksi değer çıkması durumunda bu oranlar da hesaplamada eksi değer olarak dikkate
alınacaktır. Hesaplamaya konu döneme ilişkin olarak Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarının
toplamı eksi değer olduğu takdirde alacak asılları üzerinden hesaplanan fer’iler yerine
alınması gereken Yİ-ÜFE tutarı sıfır kabul edilecektir.

Örnek 1- 25/11/2015 vadeli bir verginin Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş
olması hâlinde bu vergiye %147,7676 oranında hesaplanması gereken gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları toplamı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

Yİ-ÜFE Oranı ve Hesaplanacak Süre       SÜRE ESAS ALINACAK ORAN (%)
26/11/2015 – 25/12/2015 için Kasım ayına ait Yİ-ÜFE oranı -1,42
26/12/2015 – 25/1/2016 için Aralık ayına ait Yİ-ÜFE oranı -0,33
26/1/2016 – 25/2/2016 için Ocak ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,55
26/2/2016 – 25/3/2016 için Şubat ayına ait Yİ-ÜFE oranı -0,2
26/3/2016 – 25/4/2016 için Mart ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,4
26/4/2016 – 25/5/2016 için Nisan ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,52
26/5/2016 – 25/6/2016 için Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı 1,48
26/6/2016 – 25/7/2016 için Haziran ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,41
26/7/2016 – 25/8/2016 için Temmuz ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,21
26/8/2016 – 25/9/2016 için Ağustos ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,08
26/9/2016 – 25/10/2016 için Eylül ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,29
26/10/2016 – 25/11/2016 için Ekim ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,84
26/11/2016 – 25/12/2016 için Kasım ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/12/2016 – 25/1/2017 için Aralık ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/1/2017 – 25/2/2017 için Ocak ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/2/2017 – 25/3/2017 için Şubat ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/3/2017 – 25/4/2017 için Mart ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/4/2017 – 25/5/2017 için Nisan ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/5/2017 – 25/6/2017 için Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/6/2017 – 25/7/2017 için Haziran ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/7/2017 – 25/8/2017 için Temmuz ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/8/2017 – 25/9/2017 için Ağustos ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/9/2017 – 25/10/2017 için Eylül ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/10/2017 – 25/11/2017 için Ekim ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/11/2017 – 25/12/2017 için Kasım ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/12/2017 – 25/1/2018 için Aralık ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/1/2018 – 25/2/2018 için Ocak ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/2/2018 – 25/3/2018 için Şubat ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/3/2018 – 25/4/2018 için Mart ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/4/2018 – 25/5/2018 için Nisan ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/5/2018- 25/6/2018 için Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/6/2018- 25/7/2018 için Haziran ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/7/2018- 25/8/2018 için Temmuz ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/8/2018- 25/9/2018 için Ağustos ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/9/2018- 25/10/2018 için Eylül ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/10/2018- 25/11/2018 için Ekim ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/11/2018- 25/12/2018 için Kasım ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/12/2018- 25/1/2019 için Aralık ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/1/2019- 25/2/2019 için Ocak ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/2/2019- 25/3/2019 için Şubat ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/3/2019- 25/4/2019 için Mart ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/4/2019 – 25/5/2019 için Nisan ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/5/2019 – 25/6/2019 için Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75 26/6/2019
– 25/7/2019 için Haziran ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/7/2019- 25/8/2019 için Temmuz ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/8/2019- 25/9/2019 için Ağustos ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/9/2019- 25/10/2019 için Eylül ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/10/2019- 25/11/2019 için Ekim ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/11/2019- 25/12/2019 için Kasım ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/12/2019- 25/1/2020 için Aralık ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/1/2020- 25/2/2020 için Ocak ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/2/2020- 25/3/2020 için Şubat ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/3/2020- 25/4/2020 için Mart ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/4/2020- 25/5/2020 için Nisan ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/5/2020- 25/6/2020 için Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/6/2020- 25/7/2020 için Haziran ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/7/2020- 25/8/2020 için Temmuz ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/8/2020- 25/9/2020 için Ağustos ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/9/2020- 25/10/2020 için Eylül ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/10/2020- 25/11/2020 için Ekim ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/11/2020- 25/12/2020 için Kasım ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/12/2020- 25/1/2021 için Aralık ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/1/2021- 25/2/2021 için Ocak ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/2/2021- 25/3/2021 için Şubat ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/3/2021- 25/4/2021 için Mart ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/4/2021- 25/5/2021 için Nisan ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/5/2021- 25/6/2021 için Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/6/2021- 25/7/2021 için Haziran ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/7/2021- 25/8/2021 için Temmuz ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/8/2021- 25/9/2021 için Ağustos ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/9/2021 – 25/10/2021 için Eylül ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/10/2021 – 25/11/2021 için Ekim ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/11/2021 – 25/12/2021 için Kasım ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/12/2021 – 25/1/2022 için Aralık ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/1/2022 – 25/2/2022 için Ocak ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/2/2022 – 25/3/2022 için Şubat ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/3/2022 – 25/4/2022 için Mart ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/4/2022 – 25/5/2022 için Nisan ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/5/2022 – 25/6/2022 için Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/6/2022 – 25/7/2022 için Haziran ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/7/2022 – 25/8/2022 için Temmuz ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/8/2022 – 25/9/2022 için Ağustos ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/9/2022 – 25/10/2022 için Eylül ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/10/2022 – 25/11/2022 için Ekim ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/11/2022 – 25/12/2022 için Kasım ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/12/2022 – 25/1/2023 için Aralık ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/1/2023 – 25/2/2023 için Ocak ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
26/2/2023 – 11/3/2023 için Şubat ayına ait Yİ-ÜFE oranı (14 gün)
[(0,75/100)/30×100]x14*0,35

TOPLAM Yİ-ÜFE ORANI 59,43

*Gecikme zammının ay kesrine isabet eden günleri için Yİ-ÜFE tutarının hesaplanmasında, ilgili ay Yİ-ÜFE aylık değişim oranı 30’a bölünmek suretiyle (Yİ-ÜFE aylık değişim oranı/100/30=) bulunacak günlük oran kullanılacaktır. Bulunacak rakamın virgülden sonraki 6 hanesi hesaplamalarda kullanılacak olup, 7 nci ve devam eden hanelerde bir sayı bulunması hâlinde 6 ncı hane bir üst sayıya tamamlanacak ve bulunan rakam 100 sayısı ile çarpılmak suretiyle günlük Yİ-ÜFE oranı bulunacaktır. Bulunan günlük oran geçen gün sayısı ile çarpılarak ay kesrine isabet eden toplam Yİ-ÜFE oranı bulunacaktır.

Toplam Yİ-ÜFE aylık değişim oranı ile vergi aslı çarpılmak suretiyle gecikme zammı
yerine ödenmesi gereken Yİ-ÜFE tutarı hesaplanacaktır.

Bu tutar, vergi aslı ile toplanarak madde hükmüne göre yapılandırılan alacak tutarı
bulunacaktır.

Örnek 2- 28/2/2021 vadeli bir verginin Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş
olması hâlinde bu vergiye %45,6174 oranında hesaplanması gereken gecikme zammı yerine toplam Yİ-ÜFE oranı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

Yİ-ÜFE Oranı ve Hesaplanacak Süre   SÜRE ESAS ALINACAK ORAN (%)
1/3/2021 – 31/3/2021için Şubat ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/4/2021 – 30/4/2021 için Mart ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/5/2021 – 31/5/2021 için Nisan ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/6/2021 – 30/6/2021 için Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/7/2021 – 31/7/2021 için Haziran ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/8/2021 – 31/8/2021 için Temmuz ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/9/2021 – 30/9/2021 için Ağustos ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/10/2021 – 31/10/2021 için Eylül ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/11/2021 – 30/11/2021 için Ekim ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/12/2021 – 31/12/2021 için Kasım ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/1/2022 – 31/1/2022 için Aralık ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/2/2022 – 28/2/2022 için Ocak ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/3/2022 – 31/3/2022 için Şubat ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/4/2022 – 30/4/2022 için Mart ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/5/2022 – 31/5/2022 için Nisan ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/6/2022 – 30/6/2022 için Mayıs ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/7/2022 – 31/7/2022 için Haziran ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/8/2022 – 31/8/2022 için Temmuz ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/9/2022 – 30/9/2022 için Ağustos ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/10/2022 – 31/10/2022 için Eylül ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/11/2022 – 30/11/2022 için Ekim ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/12/2022 – 31/12/2022 için Kasım ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/1/2023 – 31/1/2023 için Aralık ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/2/2023 – 28/2/2023 için Ocak ayına ait Yİ-ÜFE oranı 0,75
1/3/2023 – 11/3/2023 için Şubat ayına ait Yİ-ÜFE oranı (11 gün)
[(0,75/100)/30×100]x11 0,275
TOPLAM Yİ-ÜFE ORANI 18,275

Toplam Yİ-ÜFE aylık değişim oranı ile vergi aslı çarpılmak suretiyle gecikme zammı
yerine ödenmesi gereken Yİ-ÜFE tutarı hesaplanacaktır.

Bu tutar, vergi aslı ile toplanarak madde hükmüne göre yapılandırılan alacak tutarı
bulunacaktır.

Yİ-ÜFE Tutarının Hesaplanmasında Esas Alınacak Diğer Hususlar;

Gecikme zammının günlük olarak hesaplanması gerektiği hallerde, bu sürelere
uygulanması gereken Yİ-ÜFE aylık değişim oranı da Seri:A Sıra No:1 Tahsilat Genel
Tebliğinde yapılan düzenlemeler çerçevesinde günlük olarak bulunacaktır.

6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde yer alan asgari gecikme zammı tutarı,
gecikme zammı yerine alınacak Yİ-ÜFE tutarı için de uygulanacaktır.

6183 sayılı Kanunun 52 nci maddesine göre gecikme zammı tatbik süresini durduran
iflas ve aciz halleri söz konusu ise gecikme zammı uygulanmayan süreye Yİ-ÜFE aylık
değişim oranı da uygulanmayacak, bu hallerin varlığı Yİ-ÜFE uygulanan süreyi de
durduracaktır.

6183 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi uyarınca, belediye sınırları dışındaki köylerde
tahsildarlar tarafından tahsil edilen ve tahsildarın ilk uğradığı zaman ödeme yapılmadığı takdirde %10 oranında uygulanan gecikme zammı yerine, tahsildarın ilk uğradığı aydaki YİÜFE aylık değişim oranı uygulanacaktır.

…

Kaynak: GİB – BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA DAİR 7440 SAYILI KANUN GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 1) 16.03.2023
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) ve TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) enflasyon oranları her ayın ilk haftasında açıklanıyor.

Oranlar açıklandığında on iki aylık ortalamalara göre kira artış oranları da hesaplanabiliyor.

KİRA ARTIŞ ORANI EYLÜL 2021

Eylül 2021 kira artış oranının hesaplandığı TÜFE tablosu açıklandı. TÜİK’in açıklamasına göre TÜFE (Tüketici fiyat endeksi aylık) %1,12 oranında arttı.

Hesaplamaya esas olmak üzere 2005 yılını başlangıç kabul eden TÜFE;

1- 2021 Ağustos ayında bir önceki aya göre %1,12
2- Bir önceki yılın aynı ayına göre %11,65
3- Bir önceki yılın Aralık Ayına göre (2020-Aralık) %19,25
4- On iki aylık ortalamalara göre %15,78 artış gerçekleşti.

Kiranın ne kadar artırılacağı açıklanan On iki aylık ortalama değişime göre hesaplanıyor. Buna göre 2021 EYLÜL ayında kira tutarına en fazla % 15,78 oranında artış yapılacak. 

KİRA ARTIŞ ORANININ YASAL DAYANAĞI NEDİR?

Borçlar Kanunu’nun 343’ncü maddesinde; “Kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında, kiracı aleyhine değişiklik yapılamaz.” denilmiştir.

Yine kira bedelinin belirlenmesi başlıklı 344’üncü maddesinde ise “Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır. (17/1/2019 tarihli ve 7161 sayılı Kanunun 56’ncı maddesiyle, bu maddenin birinci ve ikinci fıkrasında yer alan “üretici fiyat endeksindeki artış” ibareleri “tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim” şeklinde değiştirilmiştir.)

Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.

KİRA ARTIŞINDA ÜST SINIR NEDİR?

Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinde 17.1.2019 tarihinde yapılan değişiklik ile kira artışlarında üst sınır TÜFE’in on iki aylık ortalaması olarak belirlenmiştir.

TÜİK tarafından yayınlanan Enflasyon ve Fiyat verileri tablosuna göre de; 2021 EYLÜL ayı içindeki kira artışlarında kullanılacak azami oran %15,78 olarak açıklanmıştır. Taraflar bu oranın altında kira tutarı belirlemekte serbest olup, üstünde bir tutar belirleyemezler.

Kaynak: TÜİK
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

2021/2. Geçici Vergi Dönemi için Enflasyon Düzeltmesi (Enflasyon Muhasebesi) Yapılmayacak (Kuyumcular Hariç)

Değerli Üyemiz,

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2021 / Haziran ayına ilişkin verilere göre; Yİ-ÜFE’deki artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %42,89 ve Son 36 aylık dönemde ise Genel Yİ-ÜFE %89,69 olarak hesaplanmıştır.

Bu durumda; 2021/2. Geçici Vergi dönemi için enflasyon düzeltmesi yapılmayacaktır.

Son 36 Aylık artış oranın hesaplanması:

2021/HAZİRAN ( Yurt içi Üretici Fiyatları Genel Endeksi ) Yİ-ÜFE: 693,54
2018/HAZİRAN ( Yurt içi Üretici Fiyatları Genel Endeksi ) Yİ-ÜFE: 365,60
Son 36 Aylık Genel Yİ-ÜFE artışı (693,54:365,60) = % 89,69

Bu değerlere göre; 2021 YILI İKİNCİ GEÇİCİ VERGİ DÖNEMİ İÇİN ENFLASYON DÜZELTMESİ YAPILMAYACAKTIR. 213 Sayılı VUK Mükerrer 298. Maddede belirtilen şartlar oluşmamıştır. Söz konusu madde hükmüne göre, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Yİ-ÜFE artışının, içinde bulunulan dönem dâhil son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10’dan fazla olması şartları tekrar birlikte sağlanana kadar enflasyon düzeltmesi uygulanmayacaktır.

Diğer bir anlatım ile her iki değerdeki artış oranının birlikte aşılması koşulu oluşmamıştır. Dolayısıyla bu
dönem enflasyon düzeltmesi yapılmayacaktır.

Ancak, münhasıran (sadece) sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden ve kazançlarını Bilanço esasına göre tespit eden gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefi olan kuyumcular, enflasyon düzeltme şartlarının (fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dâhil son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10’dan fazla olup olmaması koşuluna bakılmaksızın, takip eden yıllarda her geçici vergi dönemi ve hesap dönemi sonu itibarıyla enflasyon düzeltmesi yapmaları zorunludur.

Ancak; Münhasıran (sadece) sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükelleflerin yapacakları düzeltmede kullanacakları Yİ-ÜFE değerleri için Web sitemizin Ana sayfa/Mevzuat/Pratik Bilgiler/Vergi 9. sayfasında bulabilirsiniz.
Bilgilerinize sunar, çalışmalarınızda kolaylıklar dilerim.

Kaynak: İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

TOBB Haftalık Ekonomi Bülteni

Yurtiçinde Haziran ayı TÜFE değeri, yurt dışında Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü tarafından açıklanan Küresel Gıda Fiyat Endeksi konuşuldu.

Yurt İçi Gelişmeler

• Haziran ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), bir önceki aya göre %1,94, bir önceki yılın aynı ayına göre %17,53 arttı. Yıllık artışın yüksek olduğu ana gruplar, %26,29 ile ulaştırma, %25,69 ile ev eşyası ve %19,99 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.
• Haziran ayında Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yi-ÜFE), bir önceki aya göre %4,01, bir önceki yılın aynı ayına göre %42,89 arttı. İmalat sektöründe yurt içi üretici fiyat endeksi yıllık %45,87, aylık %3,78 arttı.
• Ödemeler Dengesi Gelişmeleri Mayıs 2021 verilerine göre cari işlemler açığı, Mayıs 2020’ye göre 919 milyon $ azalarak 3.081 milyon $ olarak gerçekleşti. Bunun sonucunda cari işlemler açığı on iki aylık dönemde 31.858 milyon $ oldu.
• Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ihracat birim değer endeksi %13,1, ihracat miktar endeksi %46,6 arttı. Aynı dönemde ithalat birim değer endeksi %29,1, ithalat miktar endeksi %19,3 arttı.
• Haziran ayında Hazine nakit dengesi 7,2 milyar TL açık verirken, Ocak-Haziran döneminde nakit açığı 38,3 milyar TL oldu.

Kaynak: TOBB
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Dr. Numan Emre ERGİN
Avukat, YMM, E. Hesap Uzmanı
n.emre.ergin@hotmail.com

Kamuoyu tarafından uzun süredir beklenen kamu alacaklarının yapılandırılması, matrah artırımı, işletme kayıtlarının düzeltilmesi (kasa ve stok affı) gibi düzenlemeleri içeren yasa teklifi geçen cuma günü Meclis’e sevk edildi. Aslında 6 ay yönde çıkarılan 7256 sayılı yasada kesinleşmiş kamu alacakları yapılandırılmış, ancak bu yasada matrah artırımı, kayıtların düzeltilmesi gibi düzenlemelerin olmaması eleştirilmişti. Bu eksiklik yeni Teklif ile giderilecek gibi durmaktadır. 6 ay gibi kısa bir süre sonra yeniden daha kapsamlı bir yapılandırma kanununun çıkarılmasının arkasında 2020 yılı gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin verilmesinin beklenmiş olması yatıyor olabilir. Diğer taraftan, bu son Teklif ile ortalama her 3 senede bir yapılandırma (af!) çıkarma geleneğimizi de bozmamış oluyoruz. Geçmişte genellikle seçimlerden önce yapılan bu tür kapsamlı yapılandırmalar (aflar!), yakındaki bir seçimin habercisi mi zaman içinde göreceğiz.

Teklifin içeriğine baktığımızda bundan önceki yapılandırma kanunuyla (7143 sayılı Kanun) ekseriyeti itibariyle aynı hükümleri içerdiğini görmekteyiz. Bu nedenle, Teklifin büyük bir değişikliğe uğramadan kabul edileceğini ve muhtemelen hazır olan ikincil mevzuatının da teklifin yasalaşmasından kısa bir süre sonra yayınlanacağını düşünüyorum.

Teklifte temel olarak; 1) Kesinleşmiş alacaklar ile kesinleşmemiş veya dava aşamasındaki alacakların yapılandırılması, 2) İnceleme ve tarhiyat aşamasındaki işlemler, 3) Matrah ve vergi artırımı, 4) İşletme kayıtlarının düzeltilmesi, 5) Amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin yeniden değerlenmesine ilişkin düzenlemeler yer almaktadır.

Yapılandırma kapsamına; Vergi Usul Kanunu kapsamındaki vergiler, gümrük vergileri, SGK primleri, il özel idarelerinin alacakları, belediyelerin vergi ve diğer kamu alacakları, idari para cezaları ile bunların gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i alacakları ile cezalar girmektedir. Bu yazımızda Teklifin vergi alacaklarına ilişkin düzenlemelerini özet olarak aktaracağım.

Yapılandırma kapsamına girip girmeme konusunda kritik tarih 30.04.2021 (bu tarih dahil)’dir. Teklif bu tarihten önce tahakkuk eden, yapılan tespitlere dayanan vergi ve cezaları kapsamaktadır. Alacağın durumuna göre yapılandırmadan yararlanılması halinde ödenecek ve silinecek tutarları aşağıda yer alan tablodaki gibi olacaktır.

1) Kesinleşmiş alacaklar (Kanunun yayım tarihi itibariyle vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş olanlar)

Tablodaki Yİ-ÜFE tutarı, Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardır.

2) Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar

Kanunun yayınlanacağı tarih itibariyle davanın hangi safhada olduğuna bağlı olarak aşağıdaki tutarlar ödenecektir. Ancak yapılandırmadan yararlanılması için madde kapsamına giren alacaklara karşı dava açılmaması, açılmış davalardan vazgeçilmesi ve kanun yollarına başvurulmaması şarttır. Uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış, ancak dava açma süresi geçmemiş alacaklar da yapılandırmadan yararlanabilecektir.

a) İlk derece mahkemesi aşamasındakiler

İlk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatlarında ödenecek ve silinecek tutarlar aşağıdaki gibi olacaktır.

İstinaf veya temyiz aşamasındaki alacaklar

b) İstinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatlarında verilen en son kararın durumuna göre ödenecek ve tahsilinden vazgeçilen tutarlar aşağıdaki gibi olacaktır.

Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarında işlemin safhasına göre tahsilinden vazgeçilecek tutarlar belirlenecektir.

Kanunun yayımı tarihinden önce pişmanlık talebi ile verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve Kanunun yayımı tarihi itibarıyla dava açma süresi geçmemiş olan vergi cezaları için de yukarıdaki tablo geçerli olacaktır.

3) İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler

Kanunun yayımı tarihinden önce başlanıldığı hâlde, tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla devam edilecektir. Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilen vergi ve cezalar aşağıdaki tabloda belirtilen tutarlar, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde altı eşit taksitte ödenmesi şartıyla indirimli olarak ödenebilecektir.

Kanunun yayımı tarihinden önce tamamlandığı halde, bu tarihte ya da bu tarihten sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden takdir komisyonu kararları ve vergi inceleme raporları üzerine gerekli tarh ve tebliğ işlemleri yapılacaktır. Ancak, yapılan tarhiyat üzerine yukarıdaki tabloda belirtilen şekilde belirlenen tutarın, Kanunda öngörülen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla Kanun hükümlerinden yararlanılacaktır.

Kanunun yayımı tarihi itibarıyla, tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerine göre uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi ve ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş alacaklar da yukarıdaki şekilde ödenebilecektir. Ayrıca, Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak Kanunun yayımı tarihinden önce pişmanlık talebi ile verilip ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve Kanunun yayımı tarihi itibarıyla tebliğ edilmemiş olan vergi cezaları için de bu kapsamda ödeme yapılması mümkündür.

4) Matrah ve vergi artırımı

Matrah ve vergi artırımı, mükelleflere bir anlamda artırımda bulunulan yıllar ve vergi türleri açısından vergi incelemesine karşı sigorta sağlamaktadır. Dolayısıyla, geçmişte vergisel açıdan riskli işlemler yapan mükellefler bu uygulamadan yararlanabilirler. Bu noktada kritik bir uyarıyı da yapmak gerekmektedir. Matrah/vergi artırıp da şartlar ihlal edilirse Kanunun tanıdığı vergi incelemesinden bağışıklıktan yararlanılamayacağı gibi matrah artırımı nedeniyle tahakkuk ettirilen tutarlar 6183 sayılı Kanun uyarınca takip edilecektir. Yakın zamanda Anayasa Mahkemesi bu durumun Anayasa’ya aykırı olmadığı yönünde karar vermiştir. Bu nedenle, ödemeler yapılmayacaksa matrah artırımında bulunmamak değerlendirilebilir.

Matrah/vergi artırımı 31.08.2021 tarihine kadar yapılabilecektir. Artırım nedeniyle hesaplanan veya artırılan gelir, kurumlar ve katma değer vergilerinin, peşin veya ilk taksiti 30.09.2021 tarihinden başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde azami altı eşit taksitte ödenmesi şarttır. Taksitlendirme halinde Kanunda yer alan katsayı uygulaması söz konusudur. Matrah veya vergi artırımı sonucunda tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi hâlinde, bu vergilerden %10 indirim yapılacak ve katsayı uygulanmayacaktır.

Matrah veya vergi artırımında bulunulması, Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmeyecektir. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, 02.08.2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil) sonuçlandırılamaması hâlinde, bu işlemlere devam edilmeyecektir. Bu süre içerisinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmayacaktır. İnceleme veya takdir sonucu tarhiyata konu matrah veya vergi farkı tespit edilmesi hâlinde, inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce artırımda bulunulmuş olması şartıyla inceleme ve takdir sonucu bulunan fark, artırılan matrah/vergiler ile birlikte değerlendirilecektir.

a) Gelir ve Kurumlar Vergisi

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 2016-2020 yılları için aşağıdaki oranlarda matrahlarını artırabileceklerdir. Ancak artırılan matrahlar için de asgari bir tutar bulunmaktadır.

Geliri sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançtan oluşan mükellefler için vergilendirmeye esas alınacak asgari matrah, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutarların ilgili yıllar itibarıyla 1/10’undan, geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşanlar için 1/5’inden, geliri bunlar dışında kalan diğer gelir vergisi mükellefleri için ise işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutardan az olamayacaktır.

Artırılan matrahlar, %20 oranında vergilendirilecek ve üzerinden ayrıca herhangi bir vergi alınmayacaktır. Ancak, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için Kanunun kesinleşmiş veya dava safhasındaki alacakların yapılandırılmasına ilişkin hükümlerinden yararlanmamış olmaları artırılan matrahları %15 oranında vergilendirilir.

Diğer taraftan, matrah artırımında bulunulan yıllara ait zararların %50’si, 2021 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilemeyecektir. Matrah artırımında bulunulan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak Kanunun yayımı tarihinden önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.

b) Gelir ve Kurumlar Vergisi Stopajı

Matrah artırım yapılabilecek stopaj türleri ve oranlar aşağıdaki gibi olacaktır.

c) KDV

KDV açısından yıl içinde verilen “beyannamelerde yer alan hesaplanan KDV satırında gösterilen tutarların yıllık tutarı” üzerinden aşağıdaki oranlarda bir vergi artırımı söz konusu olacaktır.

İlgili takvim yılı içindeki işlemlerin tamamının istisnalar kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşması, tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşması veya diğer nedenlerle takvim yılının bütün dönemlerinde hesaplanan katma değer vergisi bulunmaması hâlinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle matrah artırımından yararlanabilecektir.

5) İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi (Kasa/Ortaklardan Alacaklar ve Stok Affı)

a) İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların düzeltilmesi

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil) kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel ile 31 Ağustos 2021 tarihine kadar bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebilirler. Bu şekilde kayıtlara alınan varlıklar için aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır.

b) Kayıtlarda yer alan ama işletmede bulunmayan emtia

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil olmak üzere ) kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını, 31 Ağustos 2021 tarihine kadar (bu tarih dahil), aynı türden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kâr oranını dikkate alarak fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarını düzeltebileceklerdir. Gayri safi kâr oranının, cari yıl kayıtlarına göre tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odasının belirleyeceği oran esas alınacaktır.

Bu hükme göre ödenmesi gereken KDV, ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir.

 c) Ortaklardan alacaklar ve kasa hesaplarının düzeltilmesi

Bilanço esasına göre defter tutan “kurumlar vergisi mükellefleri” 31/12/2020 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31.08.2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil) vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir. Bu şekilde beyan edilen tutarlar üzerinden %5 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenecektir.

6) Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerlenmesi

Vergi Usul Kanunu’nun geçici 31. maddesine yapılacak eklemeyle, tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (finans ve bankacılık sektöründe faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları, münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler ile kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilenler hariç), aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini (sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmaz ve iktisadi kıymetler hariç) 31.12.2021 tarihine kadar maddede yer alan kapsam, şart ve hükümlere uymak koşuluyla yeniden değerleyebileceklerdir.

Yeniden değerleme maddenin yürürlüğe gireceği tarihten bir önceki aya ilişkin Yİ-ÜFE değeri dikkate alınarak yapılacaktır. Daha önce yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazlar için yapılacak değerlemede ise, maddenin yürürlüğe gireceği tarihten bir önceki aya ilişkin Yİ-ÜFE değerinin, 2018 yılı Mayıs ayına ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran dikkate alınacaktır.

Bu şekilde yapılan yeniden değerleme sonrası pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %5 oranında hesaplanan vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın 25 inci günü akşamına kadar bir beyanname ile gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilecek ve ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir.

Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde mevzuatımızda her yıl yeniden değerleme yapılamasını gerektiren bir düzenleme bulunmaktaydı. Enflasyon düzeltmesine geçtiğimiz tarihten sonra yeniden değerleme uygulamasına son verilmiştir. Ancak enflasyon düzeltmesi de şartların oluşmaması nedeniyle uzun bir süredir uygulanamadığından amortismana tabi iktisadi kıymetlerin bilançolardaki değeri olması gerekenin altında kalmaya başlamıştır. Bu nedenle, enflasyon düzeltmesinin uygulanmadığı dönemlerde yeniden değerleme uygulamasına imkân verecek bir yasal düzenlemenin yapılmasında fayda bulunmaktadır.

Yapılandırma adıyla çıkarılan bu tür af yasaları, Hazineye gelir sağlasa da mükelleflerin vergi ahlakını bozduğu, vergisini zamanında ödeyen mükelleflerde adalet duygusunu zedelediği, sık çıkarılan afların af beklentisini sürekli hale getirdiği ve uzun vadede Hazinenin kayba uğradığı gibi gerekçelerle eleştirilmektedir. Pandemi şartları, bu seferki yapılandırmayı öncekilere göre biraz daha anlaşılabilir kılsa da, bu durum afların olumsuz etkilerini ortadan kaldırmasa gerek.

Sözün özü: Hep affedilen sevgili, aldatmaktan vaz geçmez.

Kaynak: Dr. Numan Emre ERGİN, Avukat, YMM, E. Hesap Uzmanı. İçerik, Sayın Numan Emre ERGİN’in Dunya.com’daki Perspektif isimi köşesinden Yazarın ve Dunya.com’un sahibi olan şirketin özel izni ile yayınlanmıştır. Yazının tüm hakları ve sorumluluğu yazara ve Dunya.com’a aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Evde ürettiği malları internetten satanlara vergi muafiyeti (17.05.2021)

Çek ibraz ve alkol yasağı, MASAK’ın kripto düzenlemesi ile sosyal ağ temsilcisi (03.05.2021)

Özel iletişim vergisi gider yazılabilir mi? (26.04.2021)

Merkez Bankası’nın kripto düzenlemesi: Yassak hemşerim! (19.04.2021)

Avukatların KDV ile imtihanı (12.04.2021)

Maliye ölümü gösterdi, sıtmaya razı etti (05.04.2021)

Finansman gider kısıtlamasında detaylar netleşiyor, ama…(01.04.2021)

Hukuk ve ekonomi reformu paketlerinde vergi (22.03.2021)

Beyaz yakalılar: Gelir vergisi beyannamesini unutmayın! (15.03.2021)

Kar Dağıtmama Stopajı (08.03.2021)

Tevkif edin şu KaDeVe’yi! (01.03.2021)

İzaha davete özel esaslara alma yetkisi (23.02.2021)

Sosyal medya fenomenlerinin ve Youtuberların vergilendirilmesi (15.02.2021)

İnşaat sektörüne ve yabancı kaynak kullananlara vergi sürprizi (08.02.2021)

İletişime bindirim, kentsel dönüşüme indirim (01.02.2021)

Sorularla Değerli Konut Vergisi (28.01.2021)

Matrah artırımı taksitleri ödenmezse vergi dokunulmazlığı kalkar mı? (12.01.2021)

Sermaye kaybı ve borca batıklığa ilişkin yeni düzenlemeler (04.01.2021)

Pandemi, gelir dağılımındaki bozulma ve dayanışma vergisi (28.12.2020)

Asgari ücretin vergiden istisna edilmesi çözüm mü? (21.12.2020)

Hukukçular hukuk reformuna inanıyor mu? (15.12.2020)

Vergide uzlaşma müessesi ve yapılandırmadaki uzlaşma haksızlığı (10.12.2020)

İştirak tasfiye zararının vergisel sonuçları nedir? (7.12.2020)

Tasfiye payı nedir? Nasıl vergilendirilir? (30.11.2020)

Devlet mükellefe faiz öder mi? (23.11.2020)

10 soruda 7256 Sayılı Kanun kapsamında yapılandırma (18.11.2020)

Fabrika ayarlarına dönüş: Ekonomik ve hukuki reform, acı reçete (16.11.2020)

Sosyal medya şirketlerine kesilen cezalar ve vergi (09.11.2020)

Hisse geri alımlarının vergilendirilmesine ilişkin tartışmalar ve önerimiz (07.11.2020)

Şirketin kendi hisselerini geri satın alması kâr dağıtımı mıdır? (2) (27.10.2020)

Şirketin kendi hisselerini geri satın alması kâr dağıtımı mıdır? (1) (26.10.2020)

Torba yasa Meclis’te, yapılandırma nerede? (19.10.2020)

Yatırımcının yeni kamburu: Ek mali yükümlülük (12.10.2020)

Taşınmaz kirası mı, işletme hakkı kirası mı? (6.10.2020)

Zaman aşımına uğrayan kâr paylarının vergilendirilmesinde mükerrerlik var mı? (28.09.2020)

Online reklam hizmetlerinde stopaj bilmecesi (22.09.2020)

Hukuk belirsizlik kaldırmaz (16.09.2020)

Maliye, yurt dışında parası olanların peşinde, ya gurbetçiler? (14.09.2020)

Vergiye uyumlu mükellefler cezalandırılıyor mu? (07.09.2020)

Binek otomobilde ÖTV artışı, özel okul ücretlerinde KDV indirimi (02.09.2020)

Transfer fiyatlandırması raporlamasında yeni dönem (31.08.2020)

KDV ve iş yeri kira stopaj oranı indiriminde son durum (27.08.2020)

İkinci el motorlu taşıt satışında yeni dönem (24.08.2020)

Maliyeden bayram hediyesi: KDV ve stopaj indirimi, ama kime? (21.08.2020)

Ar-Ge teşviğinde vergi indirimi kısıtlanıyor mu (17.08.2020)

Spor kulüplerinin yeni sporcu sözleşmelerindeki vergisel riski  (10.08.2020)

Uçtu uçtu altın uçtu! Ya vergisi? (07.08.2020)

Anayasa Mahkemesi’nin VTR kararı (30.7.2020)

Erken seçim, aday tartışmaları ve cumhurbaşkanı seçimindeki Anayasal boşluk
(27.7.2020)

Yurt dışındaki taşınmaz ve iştirak satışları vergiden istisna mı? (25.7.2020)

Gayrimenkul ve iştirak satış kazancı istisnası – 3 (22.7.2020)

Gayrimenkul ve iştirak satış kazancı istisnası – 2 (17.7.2020)

Mali yapıyı güçlendirmede vergisel bir teşvik: gayrimenkul ve iştirak satış kazancı istisnası (16.7.2020)

Sezonluk ev kiralayanlar: Vergi sürpriziyle karşılaşmayın! (13.7.2020)

Pandemi, maliye politikası ve vergi barışı

Şirket kuruluşunda sicilde imza zorunluluğu değiştirilmelidir.

Köprüden önce son çıkış: Varlık Barışı

Kamu özel iş birliğine şeffaf bir alternatif: Altyapı Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı

Gayrimenkul yatırımında avantajlı bir yöntem: Gayrimenkul Yatırım Fonu

Gayrimenkulde rant vergisi

Gayrimenkul piyasası hareketleniyor ama vergiye dikkat!

KVKK kararlarının yargı denetimi

Kişisel verilerin korunması ve ateş ölçümü

İnternetten otomobil satanların dikkatine

Makam aracı sadece özel sektörde mi ücrettir?

Makam aracı ücret midir?

Şirket araçlarına vergi ayarı

ABD’nin dijital hizmet vergisi misillemesi ve Türkiye

Sanat ve icat vergisi

Altın: Elma dersem çık, armut dersem çıkma!

Kaynak: TCMB
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.