Yargı Reformu – Muhasebe News

Kime gelişmiş ülke denir?

MuhasebeNews — Fri, 29 Jan 2021 01:00:05 +0000

Dr. Hakan ÇINAR
Akademisyen
hakan.cinar@mentorgumruk.com.tr

Gelişmiş ülke denilince aklımıza genellikle ekonomik gücü daha yüksek olan ülkeler gelir şüphesiz. Ve çoğunlukla da batılı ülkeleri düşünürüz. Kişi başına düşen gelirinin yüksek oluşu, eğitim ve sağlığa ilişkin devletin vatandaşlarına sağladığı imkanların fazlalığı; diğer bir deyişle ekonomik güç ile tanımlarız gelişmiş ülkeleri. Sonra biraz daha düşününce ancak, hukuksal açıdan adalet sistemini ve kişilik haklarının da gelişmişlikteki önemini anımsamaya başlarız. Oysaki bu kavramların ekonomik gelişmişlikten çok daha önde gelmesi gerekirken, yeni dünyada öncelikler değişmeye başladı. Düşündüğümüzde İkinci Dünya Savaşı sonrası Almanya’nın da Japonya’nın da tüm ekonomik gücü kaybolmuş olmasına rağmen; ilkeli duruşları, çalışkanlığı, hukuka ve en önemlisi insan haklarına verdiği önem sayesinde bugünkü refah seviyelerine ulaşabildiler. Buradan hareketle gelişmiş ülke yapısının temelini demokrasi ve istikrarlı yönetimin oluşturduğu sonucuna varmak çok da zor olmasa gerek.

Günümüzde bir ülkenin güçlü olup olmadığını ortaya koyan değerlendirme anlamına gelen GDP’nin ne anlama geldiğini bir hatırlayalım. GDP (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) tarım, sanayi, inşaat, ticaret, ulaştırma ve haberleşme, mali kuruluşlar, konut, hizmetler toplamı, ithalat vergisinden oluşan gelirlerin tamamından oluşmakta. Gayri Safi Milli Hasıla’dan tek farkı, dışarıdan elde edilen gelirlerin yer almamış olması. Aslında bu durum, ülkelerin üretim ve kendi başlarına yarattıkları değeri daha çok ortaya koyduğu için, kıyaslamada da daha doğru bir sonuç ortaya koymakta. Hani bir ülke zengin mi, yahut varlıklı mıdır; dolayısı ile o ülkede yaşayan halk da kişi başına yeterince gelir elde etmekte midir sorusunun cevabını kısmen bu veriden elde edebilmek mümkün.

Gelelim madalyonun diğer yüzüne. Yani demokrasi açısından gelişmişliğin yükseltilmesi için gerekliliklere. 2019’da başlayan yargı reformu sürecinde bugüne dek 3 paket Meclis’te kabul edilerek yasalaştı. Gözler artık, insan hakları eylem planını da içeren 4.pakette. Paket; kadına karşı şiddetten çevre hakkına, hayvan haklarından adil yargılanma ilkelerine, gayrimüslimler için yapılacak kutsal gün ve bayramların resmi tatile dönüşmesine varıncaya dek pek çok yargısal ve hukuksal alanı içeriyor. Paket çerçevesinde oluşturulan İnsan Hakları Eylem Planı 80 sayfalık taslak bir metin içeriyor. Plan, 1 milyonu aşan vatandaş-kamu davaları için ara buluculuk yöntemi ile biriken davaların vatandaşı da mağdur etmeyecek şekilde hızla çözülmesini hedefliyor.

Vatandaş bu demokrasi paketini beklerken, iş dünyası da vergi affını dört gözle bekliyor. Başta matrah artırımı olmak üzere, stok affı, gayrimenkul değerleme imkanı, kasa affı, vergi davalarında aşamalarına göre vergi ve cezalarda indirim, dava aşamasındaki kamu alacaklarına af, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlara ilişkin kayıtların düzeltilmesi gibi başlıklar gündemde. Ekonomideki açmazları gidermede firmalarımızı rahatlatmanın çok önemli olduğunu düşündüğümüzde, bir an önce bu yasanın da çıkması gerektiğinin altını çizmeliyim.

Türkiye için gerekli, gerekli olduğu kadar da gelecek açısından önem taşıyan her iki konuda da alınacak hızlı aksiyonları büyük bir merakla bekliyoruz.

Kaynak: İşbu içerik, Sayın Dr. Hakan ÇINAR’ın özel izni ile yayınlanmıştır. Yazının tüm hakları ve sorumluluğu yazara aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Aynı yollardan gidip farklı sonuçlar beklenir mi?

Aldık mı mesajı?

Harika bir yılı geride bırakırken…

Esnaf deyip geçmeyin

Anneme perakendeci olduğumu söylemeyin o beni halen mutlu bir insan sanıyor…

Menşede takıldık

İzmir’de deniz göründü

Böyle kapanmaz

Ya dışındasındır çemberin ya da içinde yer alacaksın

Seri muhakeme usulünün yürürlüğe girmesi ile uyuşmazlıklar 1 günde çözülüyor

MuhasebeNews — Fri, 16 Oct 2020 16:00:48 +0000

YARGI REFORMU MEYVELERİNİ VERMEYE BAŞLADI

Yargı reformunun ilk paketi kapsamında ceza adaleti sistemine kazandırılan seri muhakeme ve basit yargılama usulleri başarıyla uygulanıyor. Bu sayede ceza uyuşmazlıkları çok kısa sürede sonuçlandırılıyor.

Yargı Reformu Strateji Belgesi’ndeki yargılamaların hızlandırılması ve sadeleştirilmesi hedefi doğrultusunda hayata geçirilen seri muhakeme ve basit yargılama usulleri, TBMM’de kabul edildikten sonra 24 Ekim 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı ve 1 Ocak 2020’den itibaren de uygulanmaya başlandı.

Seri muhakeme usulünün uygulandığı yılın ilk 9 ayında Cumhuriyet Başsavcılıklarındaki 32 bin 178 dosyada şüpheliye seri muhakeme teklifi yapıldı. Bu dosyalardan 30 bin 75’inde talepname düzenlenerek mahkemeye gönderildi.

Basit yargılama usulünün uygulandığı yılın ilk 9 ayında ise 107 bin 94 suçla ilgili basit yargılama usulü tercih edildi ve 37 bin 225 suçla ilgili karar verildi. Yaklaşık 70 bin suçla ilgili işlemler devam etmektedir.

SERİ MUHAKEME NASIL UYGULANIYOR?

Seri muhakeme usulüne tâbi suçlarda, uyuşmazlıklar, bir gün gibi kısa bir süre içerisinde sonuçlandırılıyor. Soruşturma evresi sonunda kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde seri muhakeme usulü uygulanıyor.

Seri muhakeme usulünde şüphelinin avukatın yanında teklifi kabul etmesi halinde Cumhuriyet Savcısı, mahkemeye talepname gönderiyor. Mahkemede aynı gün içerisinde hüküm verilerek, süreç bir günde tamamlanıyor ve çok kısa sürede infaz sürecine geçilmiş oluyor.

SERİ MUHAKEMEDE UYUŞMAZLIKLAR 1 GÜNDE ÇÖZÜLÜYOR

Örneğin; Ateşli Silahlar, Bıçaklar ve Diğer Aletler Hakkındaki 6136 Sayılı Kanun’a muhalefet suçundan, 20 Nisan 2018 tarihinde hakkında iddianame düzenlenen bir şahısla ilgili dosyada, 19 Mart 2019’da karar verilmiş, bu karar 14 Kasım 2019’da kesinleşmiş ve şahsa 3400 TL adli para cezası verilmiştir.

Seri muhakeme usulü yürürlüğe girdikten sonra aynı suçtan, 18 Haziran 2020 tarihinde bir başka şüpheli hakkında yürütülen soruşturmada şüpheliye müdafii huzurunda seri muhakeme usulünün uygulanması teklif edilmiş, teklifin kabulü sonrası talepname düzenlenmiş, dosya aynı gün mahkeme tarafından karara bağlanmış ve sanığa 3840 TL adli para cezası verilmiştir. Karar 29 Haziran 2020 tarihinde kesinleşmiştir.

Yani klasik yargılamada bir ceza uyuşmazlığı dosyasında kararın kesinleşmesi 1 yıl 7 ay sürerken aynı suçtan seri muhakeme usulü uygulanan bir başka dosyada kararın 2 haftada kesinleştiği görülmüştür.

BASİT YARGILAMA NASIL UYGULANIYOR?

Basit yargılama usulü, asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren ve üst sınırı iki yıla kadar olan suçlarda uygulanıyor. Asliye ceza mahkemeleri, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezası veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verebiliyor.

Mahkeme tarafından basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilen dosyada, taraflara iddianame tebliğ edilerek beyan ve savunmalarını on beş gün içinde yazılı olarak bildirmeleri isteniyor. Sürenin bitiminde, mahkeme duruşma açmadan dosya üzerinden karar veriyor.

YILLAR SÜREN DAVALAR BASİT YARGILAMA USULÜ İLE ORTALAMA 2 AYDA KARARA BAĞLANIYOR

Örneğin; basit tehdit suçundan 3 Nisan 2018 tarihinde hakkında iddianame düzenlenen bir şahısla ilgili dosyada, 23 Haziran 2020 tarihinde karar verilmiş, bu karar 11 Eylül 2020 tarihinde kesinleşmiş, şahıs hakkında 5 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiştir..

Basit yargılama usulü yürürlüğe girdikten sonra aynı suçtan, 9 Mart 2020 tarihinde hakkında iddianame düzenlenen bir başka şahısla ilgili dosyada basit yargılama usulü uygulanmış, dosya 10 Temmuz 2020 tarihinde karara bağlanmış ve 360 TL adli para cezası verilmiştir. Karar 8 Eylül 2020 tarihinde kesinleşmiştir.

Yani klasik yargılamada bir ceza uyuşmazlığı dosyasında kararın kesinleşmesi 2,5 yıl sürerken aynı suçtan basit yargılama uygulanan bir başka dosyada kararın 6 ayda kesinleştiği görülmüştür.

Kaynak: T.C. Adalet Bakanlığı
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Yargı Reformu Yeniliklerinden Ceza Muhakemesinde Seri Muhakeme Ve Basit Yargılama Usulleri (Av. Selin Kurt)

MuhasebeNews — Fri, 13 Dec 2019 10:16:27 +0000

13.12.2019

Kamuoyunda birinci yargı reform paketi olarak bilinen 7188 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 24.10.2019 tarihli, 30928 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanunun yürürlüğe girmesiyle Ceza Muhakemesi sistemimize “Seri Muhakeme Usulü” ve “Basit Yargılama Usulü” adı verilen yeni muhakeme ve yargılama usulleri getirilmiştir. Bu yeni sistemlere ilişkin kanun maddelerinin yürürlük tarihi 01.01.2020 olarak belirlenmiş olup bu tarih itibariyle ceza muhakemesi sistemimizde seri muhakeme ve basit yargılama usulleri uygulanmaya başlanacaktır.

Seri muhakeme usulü, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 250. maddesinde gerçekleştirilen değişiklik ile on beş fıkra şeklinde düzenlenmiş olup yalnızca kanunda belirlenen suçlar açısından uygulanabilecektir. İddianamenin iadesi nedenlerinin düzenlendiği CMK m. 174’e seri muhakeme usulü uygulanması gerektiği soruşturma dosyasından açıkça anlaşılan işlerde bu usul uygulanmadan düzenlenen iddianamelerin iade edileceğine ilişkin hüküm eklenmiştir. Bu düzenlemeyle birlikte seri muhakeme usulü kapsamına giren suçlarda bu usulün uygulanmasının takdiri değil zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.

7188 Sayılı Kanun gerekçesinde seri muhakeme usulünün, şüphelinin daha az bir yaptırım beklentisiyle bu usulün uygulanmasını kabul etmesi üzerine başladığı ve bu usulün bir tarafta şüpheli, diğer tarafta savcılık ile hüküm ve denetim makamı olarak mahkemenin bulunduğu bir süreci ifade ettiğine yer verilmiştir. Hâlihazırda Kıta Avrupası hukuk sistemi içinde Fransa, İtalya, Almanya, Romanya gibi ülkelerde uygulanan bu usul ile belirli bir önem derecesinin altındaki suçlarda muhakeme sürecinin formalitelerden arındırılması ve kısaltılması ile işlenen suçlara kısa süre içinde etkili ve orantılı bir karşılık verilerek bozulan kamu düzeninin yeniden inşası amaçlanmaktadır.

Kanunda seri muhakeme usulünün uygulanacağı suçlar olarak belirlenen suç tiplerine ilişkin olarak yürütülen soruşturmalarda şüpheli, Cumhuriyet Savcısı veya kolluk görevlileri tarafından seri muhakeme usulü hakkında bilgilendirilecek, şüpheliye bu usulün uygulanması teklif edilecek ve şüphelinin müdafi huzurunda bu usulün uygulanmasını kabul etmesi durumunda şüpheli hakkında seri muhakeme usulü uygulanacaktır.

Şüphelinin müdafi huzurunda seri muhakeme usulünü kabul etmesiyle Cumhuriyet Savcısı tarafından soruşturma konusu suça ilişkin Türk Ceza Kanunu’nun 61. maddesinde cezanın belirlenmesine ilişkin koşullar göz önünde bulundurularak suçun kanuni tanımındaki alt ve üst sınırları arasında bir temel ceza tayin edilecek ve bu cezaya “yarı oranında indirim uygulanarak” yaptırım belirlenecektir.

Cumhuriyet Savcısı tarafından daha sonra, belirlenen yaptırım ile soruşturma dosyasına ilişkin diğer bilgiler belirtilmek suretiyle şüpheli hakkında seri yargılama usulünün uygulanması görevli mahkemeden yazılı olarak talep edilecektir. Görevli mahkeme, şüpheli ve müdafini dinledikten sonra şüphelinin yine müdafi huzurunda seri muhakeme usulünü kabul etmesi ve suçun bu usulün uygulanmasına elverişli olması durumunda şüpheli hakkında Cumhuriyet Savcısı tarafından sunulan talep yazısında belirtilen yaptırım doğrultusunda hüküm kurulacaktır. Bu koşulların oluşmaması durumunda görevli mahkeme talebi reddederek dosyanın genel soruşturma hükümlerine göre yürütülmesi için Cumhuriyet Savcılığına iade edecektir. Mazeretsiz olarak duruşmaya katılmayan şüphelinin seri muhakeme usulünden vazgeçmiş sayılacağına hükmedilecektir. Görevli mahkeme tarafından Cumhuriyet Savcısının talebi doğrultusunda kurulan hükme itiraz edilebilecektir.

Düzenlemeyle ilgili önemli olan bir husus, seri muhakeme usulünün herhangi bir sebeple tamamlanamaması veya soruşturmanın genel hükümlere göre sonuçlandırılmasına karar verilmesi durumunda şüphelinin seri muhakeme usulünü kabul ettiğine ilişkin beyanları ile bu usulün uygulanmasına dair belgeler takip eden soruşturma ve kovuşturma işlemlerinde delil olarak kullanılamayacaktır.

Seri muhakeme usulünde kanun koyucu tarafından şüphelinin bunu kabul etmesi durumunda suçun niteliği veya geleneksel yargılama usullerinin kullanılmasında hukuki bir yarar bulunup bulunmadığına bakılmaksızın bütün ceza davalarının mahkemeye taşınmasına göre daha adil ve hakkaniyetli sonuçların çıkacağı düşünülmüştür. Bu sistem ile şüphesiz ki mahkemelerin iş yükünün azaltılması da amaçlanmaktadır.

7188 Sayılı Kanun ile ceza yargılaması sistemimize eklenen bir diğer sistem “basit yargılama usulü”dür. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 251. maddesinde yapılan değişiklik ile getirilen bu yeni yargılama usulü ile basit ve ağır suçlar arasına bir ayırım getirilerek ağır suçlara ilişkin yargılamalara daha fazla zaman ve emek harcanabilmesi suretiyle yargılamaların kalitesinin artırılması amaçlamaktadır.

Madde gerekçesinde halihazırda karşılaştırmalı hukukta suçların önem derecesi, olayların karmaşık olup olmaması, çözümünde hukuki ve olgusal herhangi bir sorunla karşılaşılmaması, tanık dinlemenin zorunlu olup olmaması gibi hususların nazara alınarak farklı yargılama usullerine ilişkin düzenlemelerin yer aldığı ve Anayasa Mahkemesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından verilen kararlarda farklı yargılama usullerinin benimsenmesinin kabul edilir olduğuna hükmedildiği ifade edilmektedir.

Basit yargılama usulü, asliye ceza mahkemelerinde suçun kanuni tanımındaki cezası adli para cezası ve/veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezası olarak öngörülmüş olan suçlara ilişkin yürütülen davalarda iddianamenin kabulü ile kovuşturma aşamasında geçildiğinde uygulanabilecektir. Bu usulün uygulanmasına karar verilmesi halinde, iddianame sanık, mağdur ve şikayetçiye tebliğ edilerek, beyan ve savunmalarını on beş gün içinde yazılı olarak Mahkemeye bildirmeleri istenecektir. Tebligatta ayrıca duruşma yapılmaksızın, dosya üzerinden hüküm verilebileceği hususu da belirtilecektir.

Mahkemece taraflara beyan ve savunma için verilen on beş günlük sürenin dolmasının ardından duruşma yapılmaksızın ve Cumhuriyet Savcısının görüşü alınmaksızın Türk Ceza Kanunu’nun 61. maddesindeki esaslar dikkate alınmak suretiyle sanık hakkında beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, mahkumiyet, güvenlik tedbirine hükmedilmesi, davanın reddi veya düşmesi kararlarından biri verilecektir. Sanık hakkında mahkumiyet kararı verilmesi halinde sonuç cezaya dörtte bir oranında indirim uygulanacaktır. Mahkemece verilen hükme itiraz edilmesi mümkün olmakla birlikte itiraz üzerine duruşma açılarak genel hükümlere göre yargılamaya devam edilecektir. Ayrıca basit yargılama usulünün her aşamasında da Mahkemece gerek görülmesi halinde duruşma açılarak genel hükümler uyarınca yargılamaya devam edilebilecektir.

Görüleceği üzere seri muhakeme usulünün uygulanması kanunda belirtilen suçlar açısından zorunlu iken basit yargılama usulünün uygulanması ve sona erdirilmesi hakimin takdirine bırakılmıştır. Suçun işlendiği dosya kapsamından açıkça anlaşılan ve şüpheli/sanık tarafından ikrar edilen cezası az olan suçlara ilişkin yürütülen soruşturma ve/veya davaları prosedürlerden arındırarak en hızlı şekilde sonuca bağlamayı hedefleyen bu sistemlerin sağlıklı bir şekilde uygulanması durumda mevcut sistemde dosya yükünü hafifleterek gerçekten nitelikli ve karmaşık davalarda daha adaletli sonuçlar çıkmasına etkisi olabileceği şüphesizdir.

Av. Selin Kurt
s.kurt@ozgunlaw.com
13.12.2019

Kaynakça:

1. 7188 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun gerekçesi, https://www.lexpera.com.tr/mevzuat/gerekceler/7188-sayili-ceza-muhakemesi-kanunu-ve-bazi-kanunlarda-degisiklik-yapilmasina-dair-kanun-madde/1, Son Erişim Tarihi 27.11.2019.

2. Suat Çalışkan, “Seri Muhakeme Usulü”, https://www.hukukihaber.net/seri-muhakeme-usulu-makale,7129.html, Son Erişim Tarihi 28.11.2019

Kaynak: Av. Selin KURT – İçerik, Ozgun Law firmasının özel izni ile yayınlanmıştır. 13.12.2019
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.