Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

TURKUAZ KART YÖNETMELİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Turkuaz Kart’a ilişkin başvuru, değerlendirme ve geçiş süresine, Turkuaz Kart sahibine ve yakınına sağlanan haklara ve bu hakların kullanımına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Turkuaz Kart başvuru, değerlendirme ve geçiş süresindeki yabancıları, Turkuaz Kart sahibi ile Turkuaz Kart sahibi yakınını kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 28/7/2016 tarihli ve 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanununun 11 inci ve 25 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu düzenlemede;

a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,

b) Genel Müdürlük: Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğünü,

c) Kanun: 28/7/2016 tarihli ve 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanununu,

ç) Sistem: Bakanlık Yabancı Başvuru, Değerlendirme ve İzleme Sistemini,

d) Turkuaz gönüllüsü: Bulunduğu ülkede Turkuaz Kart’ın tanıtımına yönelik gönüllü olarak faaliyette bulunması Genel Müdürlükçe uygun görülen yabancıyı,

e) Turkuaz Kart: Yabancıya, Türkiye’de süresiz çalışma ve ikamet hakkı veren, yakınına ise ikamet hakkı veren belgeyi,

f) Turkuaz Kart sahibi yakını: Turkuaz Kart sahibinin yabancı eşi ile kendisinin veya eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuklarını,

g) Türk dış temsilciliği: Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarını,

ğ) Uygunluk belgesi: Yabancının nitelikleri bakımından Turkuaz Kart verilmeye uygun olduğuna ilişkin bu Yönetmelikte belirtilen ve Genel Müdürlükçe belirlenen ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenebilecek belgeyi,

h) Uzman: Turkuaz Kart başvurusunu değerlendirmek ve geçiş süresini takip etmek üzere Genel Müdürlükçe görevlendirilen personeli,

ı) Yabancı: Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişiyi,

i) Yabancı kimlik numarası: 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu uyarınca yabancılara verilen kimlik numarasını,

j) Yetkili aracı kurum: Nitelikleri ve görev çerçevesi yönetmelikle belirlenen ve Bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum veya kuruluşu,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Esaslar

Turkuaz Kart verilebilecek yabancılar

MADDE 5 – (1) Turkuaz Kart;

a) Eğitim düzeyi, ücreti, mesleki bilgisi ve deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ve benzeri nitelikleri itibarıyla yüksek nitelikli işgücü olarak değerlendirilen,

b) Yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü, bilimsel ve teknolojik gelişmeye yaptığı katkı ve benzeri özellikleri itibarıyla yüksek nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen,

c) Bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayan veya bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında uluslararası düzeyde ülke menfaatleri açısından stratejik kabul edilen çalışmalar ve araştırmalar yapan bilim insanı veya araştırmacı,

ç) Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası düzeyde başarılı olan,

d) Türkiye’nin veya Türk kültürünün uluslararası tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan, Türkiye’nin milli menfaatlerine ilişkin hususlarda uluslararası düzeyde faaliyette bulunan,

yabancılara verilebilir.

Turkuaz Kart başvurusu

MADDE 6 – (1) Turkuaz Kart başvurusu, yurt içinde doğrudan sistem üzerinden, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliği aracılığıyla yapılır.

(2) Yurt dışından yapılan başvuruya ilişkin bilgi ve belgeler Türk dış temsilciliğince elektronik ortamda Bakanlığa iletilir.

(3) Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancı, yurt içinden yabancı kimlik numarası ile sistem üzerinden doğrudan kendisi başvuru yapabilir.

(4) Turkuaz Kart başvurusu, yurtiçi ve yurtdışından yabancı adına yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilir.

(5) Turkuaz Kart başvurusu sırasında yabancı ve yakınına ilişkin Genel Müdürlükçe belirlenen bilgi ve belgelerin sisteme girilmesiyle başvuru tamamlanır.

Turkuaz Kart sahibi yakını ikamet izni başvurusu

MADDE 7 – (1) Turkuaz Kart sahibi yakını için ikamet izni başvurusunun, Turkuaz Kart başvuru usulüne göre ve bu başvuru ile aynı anda Bakanlığa yapılması esastır. Ancak, yurtdışından yapılan Turkuaz Kart başvurusunda, Turkuaz Kart sahibi yakınının ikamet izni başvurusu için gerekli bilgilerinin bulunmaması halinde bu yabancıların başvuruları Türkiye’ye giriş tarihlerinden itibaren vize veya vize muafiyeti sürelerini aşmamak koşuluyla en geç doksan gün içinde Bakanlığa yapılabilir.

(2) Turkuaz Kart sahibi yakını için yapılacak ikamet izni başvurusunda, yabancının eşi bakımından evlilik bağını, çocuğu bakımından ise velayet ilişkisini ve bakmakla yükümlü olduğunu gösteren belgeler başvuruya eklenir.

Başvuru belgeleri

MADDE 8 – (1) Başvuru sırasında aşağıda belirtilen belgeler sisteme yüklenir:

a) Başvuru dilekçesi,

b) Yabancıya ait pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sureti,

c) Varsa ilgili kamu kurum ve kuruluşundan alınan uygunluk belgesi,

ç) Bu Yönetmeliğin beşinci maddesinde sayılan yabancılar bakımından;

1) Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için diploma, iş sözleşmesi, özgeçmiş, atama veya görevlendirme yazısı, mesleki tecrübe, anadil dışında bilinen yabancı dilleri gösteren uluslararası düzeyde kabul edilen belgeler ile benzeri,

2) Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için yatırım büyüklüğü, istihdam düzeyi, ihracat tutarı, mali yeterlilik, faaliyet gösterilen bölge, sektör ve işi gösterir belgeler ile benzeri,

3) Bilim insanı veya araştırmacı için, diploma, akademik kariyer ve unvanı gösterir belge, sahip olunan akademik çalışmalar veya lisans, ticari marka veya patent belgeleri ile benzeri,

4) Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından ulusal veya uluslararası düzeyde başarılı olmuş yabancı için başarılı olduğunu gösterir belgeler ile benzeri,

5) Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için: Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetlere ilişkin belgeler, fikir ve sanat eserleri, süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetlerine ilişkin belgeler ile benzeri,

belgeler içerisinden Genel Müdürlükçe belirlenerek Genel Müdürlük resmi internet sayfasında yayımlanan belgeler.

(2) Genel Müdürlük 5 inci maddede sayılan yabancılar bakımından her bir yabancı grubu için ayrı ayrı gerekli belgeleri belirlemeye, yeni belgeler eklemeye veya bu belgeleri değiştirmeye yetkilidir. Bu kapsamda yapılan düzenlemeler Genel Müdürlük resmi internet sayfasında yayımlanır.

(3) Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancıların yurtiçinden yapacakları başvurular bakımından yabancının geçerli ikamet iznine sahip olması şartı aranmaz.

Turkuaz Kart başvurusunun değerlendirilmesi

MADDE 9 – (1) Turkuaz Kart başvurusunun değerlendirilmesinde uluslararası işgücü politikası doğrultusunda Genel Müdürlükçe belirlenen kıstaslar kapsamında oluşturulan puanlama sistemi kullanılır.

(2) Puanlama sistemi kapsamında yeterli puanı alan başvurular olumlu değerlendirilir.

(3) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b), (c) ve (ç) bentlerinde sayılan yabancılar için yapılan başvuruların değerlendirilmesinde, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından alınmış uygunluk belgesinin bulunması halinde bu belge puanlamaya dahil edilebilir.

(4) Lisans öğreniminin son yılında olan veya lisansüstü öğrenimi gören örgün öğretim öğrencilerinden öğrenim gördüğü alandaki yüksek becerisi, potansiyeli veya akademik çalışmaları ve araştırmaları ile üstün başarılı olanlar için yapılan başvuruların değerlendirilmesinde, öğrenim gördüğü kurum ile bu kurumda çalışan öğretim üyelerinin ve ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınabilir.

Uygunluk Belgesi

MADDE 10 – (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b), (c) ve (ç) bentlerinde sayılan yabancıların nitelikleri bakımından Turkuaz Kart verilmeye uygun olduğuna dair Genel Müdürlükçe belirlenen ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından uygunluk belgesi düzenlenebilir.

(2) Uygunluk belgesinin şekli ve içeriği her bir yabancı grubu için ayrı ayrı olmak üzere ilgili kamu kurumu ve kuruluşlarının görüşleri alınarak Genel Müdürlükçe hazırlanır.

(3) Genel Müdürlük uygunluk belgesi düzenlenmesi bakımından ilgili kamu kurumu ve kuruluşlarını belirlemeye, değiştirmeye veya bunlara yenilerini eklemeye yetkilidir.

(4) Uygunluk belgesi, Turkuaz Kart başvurusunun olumlu değerlendirilmesine yönelik herhangi bir kazanılmış hak sağlamaz.

Puanlama sistemi

MADDE 11 – (1) Puanlama sistemi 5 inci maddede sayılan yabancılar bakımından belirlenen nitelikleri baz alınarak ikinci fıkrada belirtilen kıstaslar doğrultusunda hazırlanır.

(2) Puanlama sisteminin hazırlanmasında;

a) Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için; öğrenim durumu, öğrenim görülen yükseköğretim kurumunun saygınlığı, ücret düzeyi, üst düzey yönetici olarak, uzmanlık gerektiren yüksek nitelikli işlerde veya Ar-Ge alanında çalışma veya mesleki deneyim, öğrenim ile iş ya da mesleğin uyumu, anadili dışında bildiği yabancı diller ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,

b) Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için; belgelendirilen ya da taahhüt edilen yatırım, ihracat veya istihdam düzeyi, yatırım yapılacak sektörün, bölgenin ve işin niteliği, Türkiye’de sahip olunan taşınır veya taşınmazlar ile fikri veya sınaî mülkiyet hakları ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,

c) Bilim insanı veya araştırmacı için; akademik unvan, ulusal ya da uluslararası alanda bilinen yükseköğretim kurumlarında veya bilim ve teknoloji alanında öne çıkmış kuruluşlarda çalışma veya mesleki deneyim, ulusal veya uluslararası kurumlar tarafından tescillenmiş patent, ticari marka veya lisans, inovasyon faaliyetleri, Ar-Ge alanında ya da bilişim, savunma, maden, enerji gibi ülke ekonomisi açısından stratejik sektörlerde önemli görevlerde çalışma ya da mesleki deneyim ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,

ç) Yabancı sporcular için faaliyette bulunduğu spor dalında ferdi ya da kulüp lisansı ile ulusal ya da uluslararası ferdi ya da takım müsabakalarında aldığı dereceleri ya da ödülleri, mensubu olduğu spor kulübünün hukuki statüsü ile ilgili kulübün ulusal veya uluslararası başarıları, uyruğunda bulunduğu ülkede milli sporcu statüsünde olması ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,

d) Fikir ve sanat eseri sahibi yabancılar için eserlerinin bilinirliği, ulusal veya uluslararası ödülleri ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,

e) Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için; süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetleri, fikir ve sanat eserleri, Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetleri ve benzeri kıstaslar,

esas alınır.

(3) Puanlama sistemlerinde değişiklik yapmaya veya bölge, il, sektör, işkolu veya meslek bazında farklılaştırılmış puanlama sistemleri belirlemeye ve bunları altı aylık dönemler itibarıyla yayımlamaya Genel Müdürlük yetkilidir.

Turkuaz Kart başvurusunun reddedilmesi

MADDE 12 – (1)Yapılan değerlendirme neticesinde:

a) Bakanlıkça belirlenen değerlendirme kıstaslarını karşılamayan,

b) Uluslararası işgücü politikasına uygun olmayan,

c) Sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan,

ç) Yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen,

d) Diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan,

e) 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun ilgili maddeleri kapsamında Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan,

f) Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan,

g) Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyeti’nin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan,

ğ) Kanuni süresi içinde yapılmayan veya eksiklikleri tamamlanmayan,

Turkuaz Kart başvuruları reddedilir.

İlgili mercilerden görüş alınması

MADDE 13 – (1) Bakanlık Turkuaz Kart başvurularının değerlendirilmesinde ilgili mercilerden görüş alabilir.

(2) İlgili merciler görüşlerini en geç on beş gün içinde Bakanlığa bildirirler veya zorunluluk halinde, on beş günü geçmemek üzere ek süre talebinde bulunabilirler.

(3) Millî güvenlik ve kamu düzenine ilişkin hususlar saklı kalmak kaydıyla süresi içinde bildirilmeyen görüşler Bakanlıkça olumlu kabul edilir.

Harç alımı

MADDE 14 – (1) 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca Turkuaz Kart sahibi yabancıdan çalışma izni ve ikamet izin harcı ve Turkuaz Kart sahibi yakınından ikamet izin harcı alınmaz.

(2) Yabancıya verilecek Turkuaz Kart ve yakınına verilecek olan Turkuaz Kart sahibi yakını kartı 21/2/1963 tarihli ve 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu uyarınca değerli kağıt olarak düzenlenir.

Geçiş süresi

MADDE 15 – (1) Turkuaz Kart ilk üç yılı geçiş süresi olmak kaydıyla verilir.

(2) Genel Müdürlükçe, geçiş süresi içinde Turkuaz Kart sahibi yabancının faaliyetlerinin ve taahhütlerinin izlenmesi için bir uzman görevlendirilir.

(3) Görevlendirilen uzman tarafından on iki aylık dönemler halinde şekil ve içeriği Genel Müdürlükçe belirlenecek izleme raporu hazırlanır.

(4) Yabancı, izleme raporu için gerek duyulan her türlü bilgi veya belgeyi on beş gün içinde Bakanlığa vermekle yükümlüdür. Bilgi veya belgelerin sistem üzerinden aktarılması esas olmakla birlikte Genel Müdürlükçe, kayıtlı elektronik posta dahil her türlü iletişim aracının kullanılmasına imkan sağlanabilir.

(5) Uzman raporu doğrultusunda tespit edilen eksiklikler yabancıya bildirilerek giderilmesi için üç aylık süre verilir. Bu sürenin sonunda eksikliklerin giderilmemesi durumunda geçiş süresi sonlandırılarak Turkuaz Kartın iptaline karar verilebilir.

(6) Geçiş süresi içinde Genel Müdürlük tarafından yabancının yurtiçi ve yurtdışı faaliyetlerinin incelemesi yapılabilir veya yaptırılabilir.

Yetkili aracı kurum

MADDE 16 – (1) Geçiş süresi içerisinde izleme ve değerlendirme için Genel Müdürlükçe yabancıdan talep edilen her türlü bilgi, belge ve veriyi içeren raporlar, yetkili aracı kurum tarafından hazırlanabilir.

(2) Yetkili aracı kurum Turkuaz Kart sahibi için hazırlanan raporları on iki aylık sürelerin tamamlanmasını takip eden on beş gün içinde Genel Müdürlüğe sunmakla yükümlüdür.

(3) Sunulan raporun şekil ve içeriğine ilişkin düzeltme talepleri elektronik ortamda Genel Müdürlükçe yabancıya ve yetkili aracı kuruma bildirilir. Otuz gün içinde belirtilen değişikliklerin yapılmaması halinde raporlar geçersiz sayılır.

Geçiş süresi kaydının kaldırılması

MADDE 17 – (1) Geçiş süresi kaydının kaldırılması talebi, geçiş süresinin dolmasına yüz seksen gün kalmasından itibaren, her durumda geçiş süresi dolmadan yapılır. Bu sürede başvuru yapılmaması halinde Turkuaz Kart geçersiz hale gelir. Süre dolduktan sonra yapılan başvurular reddedilir.

(2) Geçiş süresi kaydı, Turkuaz Kart sahibi yabancının talep tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili uzmanın hazırlayacağı nihai raporun olumlu olması halinde Genel Müdürlükçe kaldırılır.

(3) İlgili uzman tarafından hazırlanan nihai raporun olumsuz olması halinde Genel Müdürlükçe yapılacak değerlendirme sonucunda geçiş süresinin uzatılmasına veya sonlandırılarak Turkuaz Kart’ın iptaline karar verilir.

Turkuaz Kartın süresiz hale gelmesi

MADDE 18 – (1) Geçiş süresi içinde iptal edilmeyen ve geçiş süresi kaydının kaldırılmasına ilişkin talebi uygun bulunan yabancının Turkuaz Kart’taki geçiş süresi kaydı kaldırılır ve Turkuaz Kart süresiz hale gelir.

Turkuaz Kart sahibi yabancının hak ve yükümlülükleri

MADDE 19 – (1) Turkuaz Kart sahibi süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanır. Turkuaz Kart sahibi olan yabancılar;

a) Türkiye’de askerlik yapma yükümlülüğünden muaftırlar.

b) Seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme haklarından yararlanamazlar.

c) Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup, bu hakların kullanımında ilgili mevzuattaki hükümlere tabidirler.

ç) Bu kişilerin, Türkiye’deki ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır ve taşınmaz iktisabı ile ferağı gibi konulara yönelik işlemleri, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından Türk vatandaşlarına uygulanmakta olan mevzuata göre yürütülür.

(2) Bu hak ve yükümlülüklerin kullanılmasında özel kanunlarda Türk vatandaşı olma koşulu aranmışsa, Turkuaz Karta sahip olan kişiler bu haklardan yararlanmayı talep edemezler.

(3) 25/9/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında Turkuaz Kart sahibi ve yakını, millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmaması ve geçiş süresi kaydının kaldırılması şartıyla Bakanlıkça teklif edilmesi halinde Türk vatandaşlığını kazanabilir.

Turkuaz Kart sahibi yakını kartı

MADDE 20 – (1) Turkuaz Kart sahibi yakını için Turkuaz Kart sahibi yakını kartı düzenlenir.

(2) Düzenlenen bu kart, Turkuaz Kartın geçerlilik süresi içinde ikamet izni yerine geçer.

(3) Turkuaz Kartın geçersiz hale gelmesi halinde yakını için düzenlenen bu kart da Genel Müdürlükçe iptal edilir.

Turkuaz Kartın sınırlandırılması

MADDE 21 – (1) Turkuaz Kart başvuruları ve değerlendirilmesi uluslararası işgücü politikası doğrultusunda belirli bir süre için tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, işkolu veya mülki ve coğrafi alan itibarıyla Bakanlık tarafından sınırlandırılabilir veya durdurulabilir.

Turkuaz Kartın iptali

MADDE 22 – (1) Turkuaz Kart yabancının talebi dışında;

a) Turkuaz Kart’ın geçerlilik tarihinden itibaren; altı ay içinde Türkiye’ye gelmemesi ya da mücbir sebep olmaksızın iki yıldan uzun bir süre aralıksız yurtdışında kalması,

b) İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri Bakanlığının uygun görüşünün bulunması hâli hariç, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması,

c) Kanunda belirtilen hükümlere aykırı olarak ya da kayıtdışı çalıştığının tespiti,

ç) Yabancının en az bir yıl kesintisiz bir şekilde çalışmadığının tespiti,

d) Turkuaz Kart başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti,

e) Geçiş süresi içinde talep edilen bilgi ve belgelerin süresi içinde sunulmaması ya da izleme raporuna göre yabancının Turkuaz Kart sahibi niteliğini kaybettiğinin anlaşılması,

f) 6458 sayılı Kanuna göre, Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğunun İçişleri Bakanlığınca bildirilmesi,

g) Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilmesi,

hallerinde iptal edilir.

(2) Turkuaz Kart iptal edilmesiyle geçerliliğini kaybeder.

Sosyal güvenlik yükümlülüğü

MADDE 23 – (1) Türkiye’nin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı kalmak üzere, Turkuaz Kart sahibi yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini kanuni süresi içinde 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre yerine getirirler.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Hüküm bulunmayan haller

MADDE 24 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde Kanun ve ilgili diğer mevzuatta yer alan hükümler uygulanır.

(2) Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla her türlü düzenleyici işlem Genel Müdürlükçe yapılabilir.

Geçiş hükümleri

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bakanlık tarafından gerekli teknik altyapı tamamlanıncaya kadar, bu Yönetmelik kapsamında başvurular e-Devlet kapısı üzerinden erişilebilen Yabancıların Çalışma İzinleri Otomasyonu aracılığıyla yapılır. Genel Müdürlükçe gerek görülmesi halinde sisteme yüklenen belgelerin kağıt ortamında Bakanlığa gönderilmesine devam edilir.

(2) Bakanlık tarafından gerekli teknik altyapı tamamlanıncaya kadar Turkuaz Kart yakınına ikamet izni verilmesi işlemleri il göç idaresi müdürlükleri tarafından gerçekleştirilir.

Yürürlük

MADDE 25 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.

Kaynak: RESMİ GAZETE
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Turkuaz Kart, bilim insanı veya araştırmacıların kültürel, sanatsal, sportif faaliyetlerde uluslararası düzeyde başarılı olan ve Türkiye’ye katkı sağlayan yabancıların Türkiye’yi yüksek nitelikli iş gücü bakımından tercih edilir hale getirerek, ülkemize küresel alanda rekabet üstünlüğü sağlaması amacıyla hazırlandı.

İlk üç yılı geçiş süresi olmak kaydıyla verilen Turkuaz Kart’ın bu süre sonunda yeniden değerlendirilerek süresiz hale getirildiğini kaydeden Bakan Bilgin, “Ülkemize katkı sağlayan veya sağlayacağı öngörülen yüksek nitelikli işgücü için tasarlanan Turkuaz Kart, sahiplerine; Türkiye’de süresiz çalışma ve ikamet hakkı, Türkiye’de bağımsız veya bir işverene bağlı olarak çalışma hakkı, Türkiye’ye çoklu giriş çıkış hakkı, uzun dönem ikamet izninin sağladığı bütün hakları ve aynı zamanda kişinin eş ve çocuklarına da ikamet hakkı sağlıyor. Turkuaz Kart sahibi, üç yıllık geçiş süresi kaydının kaldırılması şartıyla Türk vatandaşlığını kazanma hakkına da sahip olabiliyor” dedi.

2014-2018 yıllarını kapsayan 10. Kalkınma Planı ve Nitelikli İnsan Gücü İçin Çekim Merkezi Program Eylem Planı doğrultusunda çalışmalarına başlanan Turkuaz Kart; Uluslararası İşgücü Kanununun 11’ inci maddesinde düzenlenerek, Turkuaz Kart verilmesine ilişkin usul ve esasların yer aldığı Turkuaz Kart Yönetmeliği ise 14/3/2017 tarihinde yürürlüğe girdi.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından Turkuaz Kart verilecek yabancıları belirlemek için yapılan çalışmalar devam ediyor. Çalışmalar kapsamında yabancıların niteliklerine özgü farklı puanlama sistemleri ile belirlenen adaylar için değerlendirmeler sürüyor.

İlk Turkuaz Kart’ın sahibi olan iş adamı Steven Young, çalışma hayatına 1988 yılında Avustralya Mannesmann’da özel proje mühendisi olarak başladı. 1994 yılında Mannesmann Rexroth’un Almanya’daki merkezinde göreve başlayan Young, 1995 yılında yine aynı şirket bünyesinde Türkiye’ye Genel Müdür olarak transfer oldu. 25 yıllık kariyerinin ardından Kasım 2015’ten itibaren Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-Almanya İş Konseyi Başkanlığı görevini üstlenen Young aynı zamanda Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD/TCCI) Kurucular Kurulu Üyesidir.

Kaynak: T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Erol TÜRK
Avukat
eturk@3ehukuk.com

Özet: Yabancı işçilerin Türkiye’de çalışma koşulları ve çalışma izinleri 4817 sayılı yasa ile düzenleniyordu. 28 TEMMUZ 2016 tarihinde kabul edilen 6735 sayılı uluslar arası iş gücü kanununun yürürlüğe girmesiyle 4817 sayılı yasa yürürlükten kaldırılmıştır.

6735 sayılı yasa ile Uluslararası işgücü alanındaki hak ve yükümlülükler yeniden düzenlenmiştir.

1-YASANIN AMACI VE KAPSAMI:

6735 sayılı yasanın amacı, uluslararası işgücüne ilişkin politikaların belirlenmesi, uygulanması, izlenmesi ile yabancılara verilecek çalışma izni ve çalışma izni muafiyetlerine dair iş ve işlemlerde izlenecek usul ve esasları, yetki ve sorumlulukları ve uluslararası işgücü alanındaki hak ve yükümlülükleri günün gelişen koşullarına uygun olarak düzenlemektir.

Bu Yasa, Türkiye’de çalışmak için başvuruda bulunan veya çalışan, bir işveren yanında mesleki eğitim görmek üzere başvuruda bulunan veya görmekte olan, staj yapmak üzere başvuruda bulunan veya staj yapan yabancıları kapsar.  Türkiye’de geçici nitelikte hizmet vermek amacıyla bulunan sınır ötesi hizmet sunucusu yabancıları ve yabancı çalıştıran veya çalıştırmak üzere başvuruda bulunan gerçek ve tüzel kişileri de kapsar.

Çalışma izni almaktan muaf tutulan yabancıların iş ve işlemleri bu yasanın yürürlüğe girmesiyle bundan böyle bu yasa hükümlerine göre yürütülecektir.

Bu Yasanın uygulanmasında, Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalar ile uluslararası sözleşme hükümleri saklıdır.

2-TANIMLAR:

Bu Yasanın uygulanmasında geçen tanımları açıklayalım:

* Bağımsız çalışma izni: Yabancıya Türkiye’de kendi ad ve hesabına çalışma hakkı veren çalışma iznini,

* Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,

* Çalışma izni: Bakanlıkça resmî bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik süresi içinde yabancıya Türkiye’de çalışma ve oturma hakkı veren izni,

* Çalışma izni muafiyeti: Bakanlıkça resmî bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik  süresi içinde yabancıya Türkiye’de çalışma izni almaksızın çalışma ve oturma hakkı veren muafiyeti,

* Genel Müdürlük: Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğünü,

* Kanuni çalışma izni süresi: Yabancının, kanuni yükümlülüklerinin yerine getirilmesi suretiyle çalışma izniyle çalıştığı süreyi,

* Sınır ötesi hizmet sunucusu: Türkiye’de geçici nitelikte olmak üzere ve herhangi bir hizmet sunumu amacıyla bulunan ve ücretini Türkiye’deki ya da Türkiye dışındaki bir  kaynaktan alan yabancıyı,

* Süresiz çalışma izni: Yabancıya, Türkiye’de süresiz çalışma hakkı veren çalışma iznini,

* Turkuaz Kart: Yabancıya, Türkiye’de süresiz çalışma hakkı, mevzuat hükümlerine göre eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına ise oturma hakkı veren belgeyi,

* Uzun dönem oturma izni: 04.04.2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 42.  nci maddesi uyarınca verilen oturma iznini,

* Yabancı: Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişiyi,

* Yetkili aracı kurum: Nitelikleri ve görev çerçevesi yönetmelikle belirlenen ve Bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum veya kuruluşu ifade eder.

3- ULUSLAR ARASI İŞGÜCÜ POLİTİKASININ BELİRLENMESİ:

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı:

*Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu kararlarını dikkate alarak uluslararası işgücüne ilişkin politika belirlemeye ve belirlenen politikayı uygulamaya yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyette bulunmak üzere yetkilendirilmiştir.

* Uluslararası işgücü politikası; uluslararası işgücü hareketliliği ve bölgesel gelişmeler ile Göç Politikaları Kurulu kararları, istihdam ve çalışma hayatına ilişkin gelişmeler, sektörel

Ve ekonomik dönemsel değişiklikleri izleyecektir.  Kalkınma plan ve programları, yabancının uyruğu olduğu ülkeyle ikili ekonomik, sosyal ve kültürel ilişkiler kuracak ve Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalar ile uluslararası sözleşmeler, kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu sağlığı dikkate alınarak belirlenecektir.

*Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, uluslararası işgücü politikalarının hazırlanmasında ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerini alacaktır.

*Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı başkanlığında, Bakanlık Müsteşarı, Avrupa Birliği, Dışişleri, Ekonomi, İçişleri, Kalkınma, Kültür ve Turizm bakanlıklarının müsteşarları ile Uluslararası İşgücü Genel Müdüründen oluşmaktadır.

*Toplantı gündemine göre, konuyla ilgili kamu kurumları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile Ekonomik ve Sosyal Konseyde temsil edilen işçi ve işveren konfederasyon temsilcileri kurul üyesi olarak toplantıya davet edilecektir.

*Kurul, uluslararası işgücüne ilişkin mevzuat geliştirme çalışmalarını, ulusal ve uluslararası gelişmeleri ve uygulamaları izleyecektir. Türkiye’nin ekonomik, sektörel ve bölgesel önceliklerine uygun politika önerilerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirecektir.

*Kurul kararları, uluslararası işgücü politikası esaslarının ve Göç Politikaları Kuruluna önerilmek üzere Türkiye’nin uluslararası işgücü ihtiyacının belirlenmesinde Bakanlıkça dikkate alınacaktır.

*Kurul, Başkan tarafından belirlenen gündem ile yılda en az bir kez toplanacaktır. Kurulun sekretarya hizmetleri Genel Müdürlük tarafından yerine getirilecektir.

4-ULUSLAR ARASI İŞGÜCÜNÜN İZLENMESİ:

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye’de çalışmak isteyen yabancı işçilerin taleplerini almak, değerlendirmek ve uluslararası işgücünün etkilerini izlemek üzere Yabancı Başvuru, Değerlendirme ve İzleme Sistemi kuracaktır.

Bakanlık, kamu güvenliğine ilişkin hususlar saklı kalmak kaydıyla, yabancılara, yabancı istihdamı ihtiyacına ve yasa kapsamındaki diğer hususlara ilişkin olarak kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerden bilgi ve belge talep edebilecektir.

Bilgi paylaşımına ilişkin usul ve esaslar, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak Bakanlık tarafından belirlenecektir.

5-ÇALIŞMA İZNİNDE YETKİ VE YÜKÜMLÜLÜK:

Çalışma izni, yukarıda belirlenen uluslararası işgücü politikası esas alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilir.  6735 sayılı yasa kapsamında yer alan yabancıların çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışmaları veya çalıştırılmaları yasaktır.

Diğer kanunlarda ya da Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalar veya uluslararası sözleşmelerde çalışma izni almadan çalışabileceği belirtilen yabancılar, bu yasaya göre çalışma izni almadan çalışabilir veya çalıştırılabilirler. Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve üçüncü dereceye kadar olan altsoyları, bu maddede belirtilen istisnalar dışında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam ederler ve çalışma izni almadan Türkiye’de çalışabilirler.

6-ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURUSU:

Çalışma izni başvuruları yurt içinde doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarına yapılır. Yurt dışında yapılan çalışma izni başvuruları Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsoloslukları tarafından Bakanlığa iletilir.

Çalışma izni başvuruları yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilir.

Çalışma izni uzatma başvurusu, çalışma izni süresinin dolmasından altmış gün önce ve her durumda çalışma izni süresi dolmadan yapılmalıdır. Bu süre dolduktan sonra yapılan uzatma başvuruları reddedilecektir.

Çalışma izni başvurusu uluslararası işgücü politikasına göre değerlendirilecektir.

Bakanlıkça gerek görülen hâllerde, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşleri dikkate alınacaktır.

Bakanlık, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu kararları doğrultusunda çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde ve çalışma izni puanlama sisteminin oluşturulmasında kullanılacak ölçütleri belirleyecektir.

Başvuruda eksik bilgi veya belgelerin olması hâlinde, bu eksiklikler tamamlanıncaya kadar başvurunun değerlendirilmesi ertelenir. Erteleme süresi, bilgi veya belge eksikliklerinin tamamlanmasını geciktiren mücbir bir sebebin varlığının resmî bir makamdan kaynaklandığı belgelendirildiği hâller dışında otuz günü aşamaz. Erteleme süresi sonunda eksiklikleri tamamlanmayan başvurular reddedilecektir.

Usulüne uygun olarak yapılan başvuruların değerlendirilmesi, bilgi ve belgelerin tam olması kaydıyla otuz gün içinde tamamlanır.

7-ÖN İZİN ALINMASI:

Mesleki yeterlilik gerektiren sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ön izin alınması zorunludur.

Sağlık hizmetlerinde Sağlık Bakanlığı, eğitim hizmetlerinde Millî Eğitim Bakanlığı bu hizmetlerde mesleki faaliyette bulunacak yabancılara ön izin vermeye yetkili olup ön izin alınması gereken meslekler anılan bakanlıkların görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenecektir.

Ön izin alan yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde, Bakanlıkça belirlenen değerlendirme ölçütlerini karşılamayanlara ait hüküm uygulanmaz.

Yükseköğretim Kanununun 34 üncü maddesi uyarınca Türkiye’de çalışacak yabancı uyruklu öğretim elemanlarına çalışma izni, Yükseköğretim Kurulunun ilgili mevzuata göre vereceği ön izne istinaden Bakanlıkça verilir. Ön izne istinaden çalışacak yabancı öğretim elemanlarının çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde, uluslararası işgücü politikasına göre değerlendirme yapılmaz. Kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşlerine başvurulmaz.  Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu kararları doğrultusunda çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde puanlama sistemi oluşturulmaz.

Çalışma izni uzatma başvuruları da ilgili bakanlığın veya Yükseköğretim Kurulunun ön iznine tabidir.

Ar-Ge Merkezi Belgesi olan firmalarda Ar-Ge personeli olarak çalışacak yabancıların çalışma izni başvuruları Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının olumlu görüşü olması hâlinde değerlendirilecektir.

8-ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURUSU HANGİ HALLERDE REDDEDİLİR:

Çalışma izni başvurusu üzerine yapılan değerlendirmelerde neticesinde:

* Uluslararası işgücü politikasına uygun olmayanlar,

* Sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle başvuranlar,

* Yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyenler,

* Diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan başvurular,

* Gerekli nitelik ve uzmanlığı taşımadığı anlaşılan yabancılar,

* Bakanlıkça belirlenen değerlendirme ölçütlerine uygun olmayanlar,

* İçişleri Bakanlığınca Türkiye’de çalışması sakıncalı görülen yabancılar,

* Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında  sakınca görülen yabancılar,

* Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyetinin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları,

* Kanuni süresi içinde yapılmayan veya eksiklikleri tamamlanmayan, başvurular reddedilecektir.

9-ÇALIŞMA İZNİ TÜRLERİ:

Çalışma izni başvurusu kabul edilen ve Türkiye’de çalışmak isteyen yabancıya, iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla, ilk başvuruda en çok bir yıl geçerli olmak üzere çalışma izni verilecektir. Gerçek veya tüzel kişiye ya da kamu kurum veya kuruluşuna ait belirli bir işyerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte çalışmak isteyen yabancıya da bir yıl geçerli olmak üzere çalışma izni verilecektir.

Uzatma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi hâlinde yabancıya aynı işverene bağlı olarak ilk uzatma başvurusunda en çok iki yıl, sonraki uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar çalışma izni verilecektir. Farklı bir işveren yanında çalışmak isteyen yabancıya bir yıl geçerli olmak üzere çalışma izni verilecektir.

Türkiye’de uzun süreli oturma izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma izni almak için başvurabilirler. Ancak, yabancının başvuru şartlarını taşıması yabancıya mutlak bir hak sağlamaz.

Süresiz çalışma izni olan yabancı, uzun süreli oturma izninin sağladığı tüm haklardan yararlanacaktır. Süresiz çalışma izni olan yabancı, özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanacaktır. Süresiz çalışma izni olan yabancının seçme, seçilme ve kamu görevlerine girme hakkı ile askerlik hizmeti yapma yükümlülüğü yoktur.

Türk Ticaret Kanununa göre kurulmuş olan Limited şirketin şirket ortağı olan müdürü,

Anonim şirketin şirket ortağı olan yönetim kurulu üyesi, Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin yönetici olan komandite ortağı olan yabancılar çalışma izni alarak çalışabileceklerdir.

Profesyonel meslek mensubu yabancılara, diğer kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilir.

Bağımsız çalışma izninin uluslararası işgücü politikası doğrultusunda değerlendirilmesinde, yabancının; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi, yabancı şirket ortağı ise sermaye payı ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri doğrultusunda Bakanlıkça belirlenecek diğer hususlar dikkate alınacaktır.

Bağımsız çalışma izni, süre sınırlamalarına tabi olmaksızın süreli olarak düzenlenir.

10-TURKUAZ KART NEDİR:

Uluslararası işgücü politikası doğrultusunda; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri ve Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre başvurusu uygun görülen yabancılara verilen karta Turkuaz kart denilir.

Turkuaz kart, ilk üç yılı geçiş süresi olmak kaydıyla verilir. Bakanlık, geçiş süresi içinde işveren veya yabancıdan yürütülen faaliyetlere ilişkin bilgi ve belge talep edebilir. Geçiş süresi içinde çalışma izni verilen yabancı altı ay içinde Türkiye’ye gelmezse veya yalan ve yanlış bilgilerle başvurmuşsa bu durumda çalışma başvurusu iptal edilir. İptal edilmeyen çalışma başvurusu üzerine Turkuaz kartta yer alan geçiş süresi kaydı, yabancının başvurusu üzerine kaldırılır ve süresiz Turkuaz kart verilir. Bu başvuru, geçiş süresinin dolmasına yüz seksen gün kalmasından itibaren, her durumda geçiş süresi dolmadan yapılmalıdır. Bu süre dolduktan sonra geçiş süresi kaydının kaldırılmasına ilişkin yapılan başvuru reddedilecek ve Turkuaz kart geçersiz hale gelecektir.

Turkuaz kart sahibi yabancının, mevzuat hükümlerine göre eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına Turkuaz kart sahibi yakını olduğunu gösteren ve oturma izni yerine geçen belge verilecektir.

Turkuaz kart sahibi olan yabancı 6735 sayılı yasada düzenlenen süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanacaktır.

Turkuaz kart uygulamasında; akademik alanda uluslararası kabul görmüş çalışmaları bulunanlar ile bilim, sanayi ve teknolojide ülkemiz bakımından stratejik kabul edilen bir alanda öne çıkmış olanlar ya da ihracat, istihdam veya yatırım kapasitesi olarak ulusal ekonomiye önemli katkı sağlayan ya da sağlaması öngörülenler nitelikli yabancı olarak değerlendirilecektir.

11-ÇALIŞMA İZNİNİN YARARI:

6735 sayılı yasaya göre çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, 6458 sayılı yasa uyarınca oturma izni yerine geçer. Ancak, 6458 sayılı uluslararası koruma tedbirleri ile ilgili yasada tanımlanan mülteci ya da ikincil koruma statüsü dışında yabancının herhangi bir nedenle oturma izni olması yabancıya çalışma hakkı vermez.

Yurt dışından yapılan başvuruya istinaden çalışma izni verilen yabancı, çalışma izninin geçerliliğinin başladığı tarihten itibaren altı ay içinde Türkiye’ye gelmek zorundadır. Bu süre içinde Türkiye’ye gelmeyen yabancının çalışma izni iptal edilir.

Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde çalışma izinleri; iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik koşulların gerekli kıldığı hâllerde, belirli bir süre için tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, işkolu veya mülki ve coğrafi alan itibarıyla sınırlandırılabilir.

12-ÇALIŞMA İZNİ MUAFİYETİ:

Çalışma izni muafiyeti kapsamında olan yabancılar, çalışma izni muafiyeti almak kaydıyla çalışabilir.

Çalışma izni muafiyeti başvuruları yurt içinde doğrudan Bakanlığa, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri ya da başkonsolosluklarına yapılır. Yurt dışında yapılan bu başvurular Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsoloslukları tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına iletilir.

Çalışma izni muafiyeti başvurulan yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilir.

Başvurusu olumlu değerlendirilen yabancılara Bakanlıkça çalışma izni muafiyeti düzenlenir.

Çalışma izni muafiyetiyle geçirilen süreler, kanuni çalışma izni veya oturma izni sürelerinin hesabında dikkate alınmaz.

Türk Ticaret Kanununa göre kurulmuş anonim şirketlerin Türkiye’de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyesi ve diğer şirketlerin yönetici sıfatı olmayan ortağı ile Türkiye’de gerçekleştirdiği faaliyetleri yüz seksen gün içinde doksan günü geçmeyen sınır ötesi hizmet sunucusu, çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilir.

13-ÇALIŞMA İZNİ VEÇALIŞMA MUAFİYETİNİN GEÇERLİLİK SÜRESİ VE İPTALİ:

Çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti, sürenin sona ermesi veya Bakanlıkça iptal edilmesiyle geçerliliğini kaybeder.

Yabancının veya işverenin talebi dışında çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin iptali:

• Çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin geçerlilik tarihinden itibaren altı ay içinde Türkiye’ye gelmemesi,
• İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri Bakanlığının uygun görüşünün bulunması hâli hariç, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması,
• Kanunda belirtilen hükümlere aykırı olarak çalıştığının tespiti,
• Çalışmasının herhangi bir nedenle sona ermesi,
• Çalışma izni başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti,
• Turkuaz kart kapsamında olması ve geçiş süresi içinde talep edilen bilgi ve belgeleri sunmaması ya da bunların niteliklerini kaybettiğinin anlaşılması,
• İçişleri Bakanlığınca Türkiye’de çalışması sakıncalı görülenler,
• Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilmesi,
• Sağlık sebepleri veya zorunlu kamu hizmeti gibi mücbir sebepler dışında süreli çalışma izinlerinde aralıksız olarak altı aydan, bağımsız ve süresiz çalışma izinlerinde ise aralıksız olarak bir yıldan uzun süre Türkiye dışında kalması,
• Turkuaz Kart sahibi olması hâlinde yurt dışında kalış süresinin Bakanlıkça belirlenen süreyi aşması halinde yabancıların çalışma izni ve çalışma muafiyeti izni iptal edilir.

Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında çalışacak yabancıların çalışma izni başvuruları Ekonomi Bakanlığına yapılacaktır. Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirme neticesinde çalışma izni alması uygun görülen yabancılar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilecektir.

Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrenciler, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilecektir.

Öğrenimlerini Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunun mühendislik ve mimarlık fakültelerinde veya yurt dışında ilgili ülke makamları ve Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınmış bir yükseköğretim kurumunda tamamlayarak mühendis ve mimar unvanlarını almış olan yabancılar da 6735 sayılı yasaya göre proje bazlı ve geçici süre ile çalışma izni alarak mühendislik ve mimarlık mesleklerini Türkiye’de yapabileceklerdir.

14-YARGI YOLU:

Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti başvurusunun reddedilmesi ve düzenlenen belgelerin iptaline ilişkin kararlar, yabancı işçi çalıştıran işverene veya bağımsız çalışma izni, süresiz çalışma izni ya da Turkuaz kart sahibi yabancıya 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilecektir.

Bakanlığın 6735 sayılı yasa kapsamında verdiği kararlara karşı ilgilileri tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına itiraz edilebilir. İtirazın Bakanlıkça reddedilmesi hâlinde ret kararını tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde yetkili idare mahkemesinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı aleyhine idari dava açabileceklerdir.

15-SONUÇ:

6735 sayılı uluslar arası iş gücü kanununun yürürlüğe girmesiyle 4817 sayılı yasa yürürlükten kaldırılmıştır. Bu makalemizde Türkiye’de çalışmak isteyen yabancı işçilerin çalışma izni almak için başvurma koşullarını, çalışma izni başvurularının hangi makamlara yapılacağını ve çalışma izni talep eden yabancı işçiye süreli veya süresiz çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti ile ilgili düzenlemeleri yeni yasaya göre açıklamaya çalıştık.

Yine çalışma izni talebi reddedilen veya iptal edilen yabancı işçinin başvurması gereken yargı yolunu da açıklamış olduk.

Kaynakça:

6735 ve 6458 sayılı yasalar.

Kaynak: İşbu içerik, Avukat Erol TÜRK’ün özel izni ile yayınlanmıştır. Yazının tüm hakları ve sorumluluğu yazara aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Anonim Şirketlerin Denetimi

İşçinin Tedavisi Mümkün Olmayan Hastalığa Yakalanması

Anonim Şirkette Hisse Devri

Ticari Şirketlerin Bölünmesi

Ticari Şirketlerin Birleşmesi

Vergi Tekniği Raporu Mükellefe Tebliğ Edilmelidir

Ayıplı Mal Satışında Tüketicinin Hakları

Anonim Şirkette Hisse Devri

Anonim Şirketi Temsil Yetkisi

Bağış Sözleşmesi Kurulması

Mal Değişim Sözleşmeleri

Belirsiz Alacak Davaları

Arabuluculuk

Derhal Fesih Hakkını Kullanma Süresi

Anonim Şirketlerin Denetimi

2- SÜRELİ ÇALIŞMA İZNİ NEDİR? NE KADAR SÜRE VERİLİR?
13.08.2016 tarih ve 29800 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunan 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanununa göre çalışma izin başvurusu olumlu değerlendirilen yabancıya, iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla, gerçek veya tüzel kişiye ya da kamu kurum veya kuruluşuna ait belirli bir işyerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok 1 yıl süreli çalışma izni verilir.

3- SÜRELİ ÇALIŞMA İZNİNDE SÜRE UZATIMI YAPILABİLİR Mİ?
Süreli çalışma izni süre uzatma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi hâlinde yabancıya aynı işverene bağlı olarak ilk uzatma başvurusunda en çok 2 yıl, sonraki uzatma başvurularında ise en çok 3 yıla kadar çalışma izni verilir.

***Ancak, farklı bir işveren yanında çalışmak üzere yapılan başvurular 7. maddenin birinci fıkrası kapsamında değerlendirilir.

4- SÜRESİZ ÇALIŞMA İZNİ NEDİR? NE KADAR SÜRE VERİLİR?
Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az 8 yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurabilir. Ancak, yabancının başvuru şartlarını taşıması yabancıya mutlak hak sağlamaz.

5- SÜRESİZ ÇALIŞMA İZNİ OLAN YABANCILAR HANGİ HAKLARDAN YARARLANIR?
Süresiz çalışma izni olan yabancı, uzun dönem ikamet izninin sağladığı tüm haklardan yararlanır. Süresiz çalışma izni olan yabancı, özel kanunlardaki düzenlemeler hariç,
5.1- Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanır.
5.2- Süresiz çalışma izni olan yabancının seçme, seçilme ve kamu görevlerine girme hakkı ile askerlik hizmeti yapma yükümlülüğü yoktur.

6- BAĞIMSIZ ÇALIŞMA İZNİ NEDİR?
Profesyonel meslek mensubu yabancılara, diğer kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilir.

7- BAĞIMSIZ ÇALIŞMA İZNİNİN VERİLMESİ SIRASINDA DEĞERLENDİRME HANGİ HUSUSLARA GÖRE YAPILIR?
Bağımsız çalışma izninin uluslararası işgücü politikası doğrultusunda değerlendirilmesinde, yabancının;
7.1- Eğitim düzeyi,
7.2- Mesleki deneyimi,
7.3- Bilim ve teknolojiye katkısı,
7.4- Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi,
7.5- Yabancı şirket ortağı ise sermaye payı ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri doğrultusunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek diğer hususlar dikkate alınır.

***Bağımsız çalışma izni süreli olarak düzenlenir.

8- TURKUAZ KART NEDİR? KİMLERE TURKUAZ KART VERİLİR?
Uluslararası işgücü politikası doğrultusunda; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri ve Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre başvurusu uygun görülen yabancılara Turkuaz Kart verilir.

9- TURKUAZ KART NE KADAR SÜRELİĞİNE VERİLİR?
Turkuaz Kart, ilk 3 yılı geçiş süresi olmak kaydıyla verilir. Bakanlık, geçiş süresi içinde işveren veya yabancıdan yürütülen faaliyetlere ilişkin bilgi ve belge talep edebilir. Geçiş süresi içinde 15’inci madde uyarınca iptal edilmeyen Turkuaz Kartta yer alan geçiş süresi kaydı, yabancının başvurusu hâlinde kaldırılır ve süresiz Turkuaz Kart verilir. Bu başvuru, geçiş süresinin dolmasına 180 gün kalmasından itibaren, her durumda geçiş süresi dolmadan yapılır. Bu süre dolduktan sonra geçiş süresi kaydının kaldırılmasına ilişkin yapılan başvuru reddedilir ve Turkuaz Kart geçersiz hale gelir.

10- TURKUAZ SAHİBİ YABANCILARIN AİLESİNE İKAMET BELGESİ DÜZENLENİR Mİ?
Turkuaz Kart sahibi yabancının, mevzuat hükümlerine göre eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına Turkuaz Kart sahibi yakını olduğunu gösteren ve ikamet izni yerine geçen belge verilir.

11- TURKUAZ KART SAHİBİ HANGİ HAKLARDAN YARARLANIR?
Turkuaz Kart sahibi yabancı bu Kanunda düzenlenen süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanır.

***Turkuaz Kart uygulamasında; akademik alanda uluslararası kabul görmüş çalışmaları bulunanlar ile bilim, sanayi ve teknolojide ülkemiz bakımından stratejik kabul edilen bir alanda öne çıkmış olanlar ya da ihracat, istihdam veya yatırım kapasitesi olarak ulusal ekonomiye önemli katkı sağlayan ya da sağlaması öngörülenler nitelikli yabancı olarak değerlendirilir.

***Geçici koruma sağlanan yabancılara bu madde hükümleri uygulanmaz.

Kaynak: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

1- TURKUAZ KART VERİLEBİLECEK YABANCILAR KİMLERDİR?
Turkuaz Kart;
1.1- Eğitim düzeyi, ücreti, mesleki bilgisi ve deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ve benzeri nitelikleri itibarıyla yüksek nitelikli iş gücü olarak değerlendirilen,
1.2- Yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü, bilimsel ve teknolojik gelişmeye yaptığı katkı ve benzeri özellikleri itibarıyla yüksek nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen,
1.3- Bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayan veya bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında uluslararası düzeyde ülke menfaatleri açısından stratejik kabul edilen çalışmalar ve araştırmalar yapan bilim insanı veya araştırmacı,
1.4- Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından uluslararası düzeyde başarılı olan,
1.5- Türkiye’nin veya Türk kültürünün uluslararası tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan, Türkiye’nin milli menfaatlerine ilişkin hususlarda uluslararası düzeyde faaliyette bulunan,
yabancılara verilebilir.

2- TURKUAZ KART BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
2.1- Turkuaz Kart başvurusu, yurt içinde doğrudan sistem üzerinden, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliği aracılığıyla yapılır.
2.2- Yurt dışından yapılan başvuruya ilişkin bilgi ve belgeler Türk dış temsilciliğince elektronik ortamda Bakanlığa iletilir.
2.3- Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancı, yurt içinden yabancı kimlik numarası ile sistem üzerinden doğrudan kendisi başvuru yapabilir.
2.4- Turkuaz Kart başvurusu, yurtiçi ve yurtdışından yabancı adına yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilir.
2.5- Turkuaz Kart başvurusu sırasında yabancı ve yakınına ilişkin Genel Müdürlükçe belirlenen bilgi ve belgelerin sisteme girilmesiyle başvuru tamamlanır.

3-TURKUAZ KART SAHİBİ YAKINI İKAMET İZNİ BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
3.1- Turkuaz Kart sahibi yakını için ikamet izni başvurusunun, Turkuaz Kart başvuru usulüne göre ve bu başvuru ile aynı anda Bakanlığa yapılması esastır. Ancak, yurtdışından yapılan Turkuaz Kart başvurusunda, Turkuaz Kart sahibi yakınının ikamet izni başvurusu için gerekli bilgilerinin bulunmaması halinde bu yabancıların başvuruları Türkiye’ye giriş tarihlerinden itibaren vize veya vize muafiyeti sürelerini aşmamak koşuluyla en geç doksan gün içinde Bakanlığa yapılabilir.
3.2- Turkuaz Kart sahibi yakını için yapılacak ikamet izni başvurusunda, yabancının eşi bakımından evlilik bağını, çocuğu bakımından ise velayet ilişkisini ve bakmakla yükümlü olduğunu gösteren belgeler başvuruya eklenir.

4- BAŞVURU BELGELERİ NELERDİR?
4.1- Başvuru sırasında aşağıda belirtilen belgeler sisteme yüklenir;
4.1.1- Başvuru dilekçesi,
4.1.2- Yabancıya ait pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sureti,
4.1.3- Varsa ilgili kamu kurum ve kuruluşundan alınan uygunluk belgesi,
4.1.4- Bu Yönetmeliğin beşinci maddesinde sayılan yabancılar bakımından;
4.1.4.1- Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için diploma, iş sözleşmesi, özgeçmiş, atama veya görevlendirme yazısı, mesleki tecrübe, anadil dışında bilinen yabancı dilleri gösteren uluslararası düzeyde kabul edilen belgeler ile benzeri,
4.1.4.2- Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için yatırım büyüklüğü, istihdam düzeyi, ihracat tutarı, mali yeterlilik, faaliyet gösterilen bölge, sektör ve işi gösterir belgeler ile benzeri,
4.1.4.3- Bilim insanı veya araştırmacı için, diploma, akademik kariyer ve unvanı gösterir belge, sahip olunan akademik çalışmalar veya lisans, ticari marka veya patent belgeleri ile benzeri,
4.1.4.4- Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından ulusal veya uluslararası düzeyde başarılı olmuş yabancı için başarılı olduğunu gösterir belgeler ile benzeri,
4.1.4.5- Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için: Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetlere ilişkin belgeler, fikir ve sanat eserleri, süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetlerine ilişkin belgeler ile benzeri,
belgeler içerisinden Genel Müdürlükçe belirlenerek Genel Müdürlük resmi internet sayfasında yayımlanan belgeler.

4.2- Genel Müdürlük 5 inci maddede sayılan yabancılar bakımından her bir yabancı grubu için ayrı ayrı gerekli belgeleri belirlemeye, yeni belgeler eklemeye veya bu belgeleri değiştirmeye yetkilidir. Bu kapsamda yapılan düzenlemeler Genel Müdürlük resmi internet sayfasında yayımlanır.
4.3- Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancıların yurtiçinden yapacakları başvurular bakımından yabancının geçerli ikamet iznine sahip olması şartı aranmaz.

5- TURKUAZ KART BAŞVURUSUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ NE ŞEKİLDE YAPILIR?
5.1- Turkuaz Kart başvurusunun değerlendirilmesinde uluslararası işgücü politikası doğrultusunda Genel Müdürlükçe belirlenen kıstaslar kapsamında oluşturulan puanlama sistemi kullanılır.
5.2- Puanlama sistemi kapsamında yeterli puanı alan başvurular olumlu değerlendirilir.
5.3- Yabancılar için yapılan başvuruların değerlendirilmesinde, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından alınmış uygunluk belgesinin bulunması halinde bu belge puanlamaya dâhil edilebilir.
5.4- Lisans öğreniminin son yılında olan veya lisansüstü öğrenimi gören örgün öğretim öğrencilerinden öğrenim gördüğü alandaki yüksek becerisi, potansiyeli veya akademik çalışmaları ve araştırmaları ile üstün başarılı olanlar için yapılan başvuruların değerlendirilmesinde, öğrenim gördüğü kurum ile bu kurumda çalışan öğretim üyelerinin ve ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınabilir.

6- UYGUNLUK BELGESİ KİMLER TARAFINDAN DÜZENLENİR?
6.1- Yabancıların nitelikleri bakımından Turkuaz Kart verilmeye uygun olduğuna dair Genel Müdürlükçe belirlenen ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından uygunluk belgesi düzenlenebilir.
6.2- Uygunluk belgesinin şekli ve içeriği her bir yabancı grubu için ayrı ayrı olmak üzere ilgili kamu kurumu ve kuruluşlarının görüşleri alınarak Genel Müdürlükçe hazırlanır.
6.3- Genel Müdürlük uygunluk belgesi düzenlenmesi bakımından ilgili kamu kurumu ve kuruluşlarını belirlemeye, değiştirmeye veya bunlara yenilerini eklemeye yetkilidir.
6.4- Uygunluk belgesi, Turkuaz Kart başvurusunun olumlu değerlendirilmesine yönelik herhangi bir kazanılmış hak sağlamaz.

7- PUANLAMA SİSTEMİ NASIL HAZIRLANIR VE UYGULANIR?
7.1- Puanlama sistemi yabancılar bakımından belirlenen nitelikleri temel alınarak ikinci fıkrada belirtilen kıstaslar doğrultusunda hazırlanır.
7.2- Puanlama sisteminin hazırlanmasında;
7.2.1- Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için; öğrenim durumu, öğrenim görülen yükseköğretim kurumunun saygınlığı, ücret düzeyi, üst düzey yönetici olarak, uzmanlık gerektiren yüksek nitelikli işlerde veya Ar-Ge alanında çalışma veya mesleki deneyim, öğrenim ile iş ya da mesleğin uyumu, anadili dışında bildiği yabancı diller ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
7.2.2- Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için; belgelendirilen ya da taahhüt edilen yatırım, ihracat veya istihdam düzeyi, yatırım yapılacak sektörün, bölgenin ve işin niteliği, Türkiye’de sahip olunan taşınır veya taşınmazlar ile fikri veya sınaî mülkiyet hakları ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
7.2.3- Bilim insanı veya araştırmacı için; akademik unvan, ulusal ya da uluslararası alanda bilinen yükseköğretim kurumlarında veya bilim ve teknoloji alanında öne çıkmış kuruluşlarda çalışma veya mesleki deneyim, ulusal veya uluslararası kurumlar tarafından tescillenmiş patent, ticari marka veya lisans, inovasyon faaliyetleri, Ar-Ge alanında ya da bilişim, savunma, maden, enerji gibi ülke ekonomisi açısından stratejik sektörlerde önemli görevlerde çalışma ya da mesleki deneyim ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
7.2.4- Yabancı sporcular için faaliyette bulunduğu spor dalında ferdi ya da kulüp lisansı ile ulusal ya da uluslararası ferdi ya da takım müsabakalarında aldığı dereceleri ya da ödülleri, mensubu olduğu spor kulübünün hukuki statüsü ile ilgili kulübün ulusal veya uluslararası başarıları, uyruğunda bulunduğu ülkede milli sporcu statüsünde olması ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
7.2.5- Fikir ve sanat eseri sahibi yabancılar için eserlerinin bilinirliği, ulusal veya uluslararası ödülleri ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
7.2.6- Türkiye’nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için; süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetleri, fikir ve sanat eserleri, Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetleri ve benzeri kıstaslar,
esas alınır.

7.3- Puanlama sistemlerinde değişiklik yapmaya veya bölge, il, sektör, işkolu veya meslek bazında farklılaştırılmış puanlama sistemleri belirlemeye ve bunları altı aylık dönemler itibarıyla yayımlamaya Genel Müdürlük yetkilidir.

8- TURKUAZ KART BAŞVURUSUNUN REDDEDİLMESİ HANGİ HALLERDE OLUR?
8.1- Yapılan değerlendirme neticesinde;
8.1.1- Bakanlıkça belirlenen değerlendirme kıstaslarını karşılamayan,
8.1.2- Uluslararası iş gücü politikasına uygun olmayan,
8.1.3- Sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan,
8.1.4- Yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen,
8.1.5- Diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan,
8.1.6- 04.04.2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun ilgili maddeleri kapsamında Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan,
8.1.7- Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan,
8.1.8- Dış İşleri Bakanlığının uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyeti’nin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan,
8.1.9- Kanuni süresi içinde yapılmayan veya eksiklikleri tamamlanmayan,
Turkuaz Kart başvuruları reddedilir.

9- İLGİLİ MERCİLERDEN GÖRÜŞ ALINMASI NE ŞEKİLDE OLUR?
9.1- Bakanlık Turkuaz Kart başvurularının değerlendirilmesinde ilgili mercilerden görüş alabilir.
9.2- İlgili merciler görüşlerini en geç on beş gün içinde Bakanlığa bildirirler veya zorunluluk halinde, on beş günü geçmemek üzere ek süre talebinde bulunabilirler.
9.3- Millî güvenlik ve kamu düzenine ilişkin hususlar saklı kalmak kaydıyla süresi içinde bildirilmeyen görüşler Bakanlıkça olumlu kabul edilir.

10- TURKUAZ KART İÇİN HARÇ ALINIR MI?
10.1- 02.07.1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca Turkuaz Kart sahibi yabancıdan çalışma izni ve ikamet izin harcı ve Turkuaz Kart sahibi yakınından ikamet izin harcı alınmaz.
10.2- Yabancıya verilecek Turkuaz Kart ve yakınına verilecek olan Turkuaz Kart sahibi yakını kartı 21.02.1963 tarihli ve 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu uyarınca değerli kağıt olarak düzenlenir.

11- GEÇİŞ SÜRESİ NEDİR?
11.1- Turkuaz Kart ilk üç yılı geçiş süresi olmak kaydıyla verilir.
11.2- Genel Müdürlükçe, geçiş süresi içinde Turkuaz Kart sahibi yabancının faaliyetlerinin ve taahhütlerinin izlenmesi için bir uzman görevlendirilir.
11.3- Görevlendirilen uzman tarafından on iki aylık dönemler halinde şekil ve içeriği Genel Müdürlükçe belirlenecek izleme raporu hazırlanır.
11.4- Yabancı, izleme raporu için gerek duyulan her türlü bilgi veya belgeyi on beş gün içinde Bakanlığa vermekle yükümlüdür. Bilgi veya belgelerin sistem üzerinden aktarılması esas olmakla birlikte Genel Müdürlükçe, kayıtlı elektronik posta dahil her türlü iletişim aracının kullanılmasına imkan sağlanabilir.
11.5- Uzman raporu doğrultusunda tespit edilen eksiklikler yabancıya bildirilerek giderilmesi için üç aylık süre verilir. Bu sürenin sonunda eksikliklerin giderilmemesi durumunda geçiş süresi sonlandırılarak Turkuaz Kartın iptaline karar verilebilir.
11.6- Geçiş süresi içinde Genel Müdürlük tarafından yabancının yurtiçi ve yurtdışı faaliyetlerinin incelemesi yapılabilir veya yaptırılabilir.

12- YETKİLİ ARACI KURUM KİMLERDİR?
12.1- Geçiş süresi içerisinde izleme ve değerlendirme için Genel Müdürlükçe yabancıdan talep edilen her türlü bilgi, belge ve veriyi içeren raporlar, yetkili aracı kurum tarafından hazırlanabilir.
12.2- Yetkili aracı kurum Turkuaz Kart sahibi için hazırlanan raporları on iki aylık sürelerin tamamlanmasını takip eden on beş gün içinde Genel Müdürlüğe sunmakla yükümlüdür.
12.3- Sunulan raporun şekil ve içeriğine ilişkin düzeltme talepleri elektronik ortamda Genel Müdürlükçe yabancıya ve yetkili aracı kuruma bildirilir. Otuz gün içinde belirtilen değişikliklerin yapılmaması halinde raporlar geçersiz sayılır.

13- GEÇİŞ SÜRESİ KAYDININ KALDIRILMASI NE ŞEKİLDE OLUR?
13.1- Geçiş süresi kaydının kaldırılması talebi, geçiş süresinin dolmasına yüz seksen gün kalmasından itibaren, her durumda geçiş süresi dolmadan yapılır. Bu sürede başvuru yapılmaması halinde Turkuaz Kart geçersiz hale gelir. Süre dolduktan sonra yapılan başvurular reddedilir.
13.2- Geçiş süresi kaydı, Turkuaz Kart sahibi yabancının talep tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili uzmanın hazırlayacağı nihai raporun olumlu olması halinde Genel Müdürlükçe kaldırılır.
13.3- İlgili uzman tarafından hazırlanan nihai raporun olumsuz olması halinde Genel Müdürlükçe yapılacak değerlendirme sonucunda geçiş süresinin uzatılmasına veya sonlandırılarak Turkuaz Kart’ın iptaline karar verilir.

14- TURKUAZ KARTIN SÜRESİZ HALE GELMESİ NE ŞEKİLDE GERÇEKLEŞİR?
14.1- Geçiş süresi içinde iptal edilmeyen ve geçiş süresi kaydının kaldırılmasına ilişkin talebi uygun bulunan yabancının Turkuaz Kart’taki geçiş süresi kaydı kaldırılır ve Turkuaz Kart süresiz hale gelir.

15- TURKUAZ KART SAHİBİ YABANCININ HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ NELERDİR?
15.1- Turkuaz Kart sahibi süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanır. Turkuaz Kart sahibi olan yabancılar;
15.1.1- Türkiye’de askerlik yapma yükümlülüğünden muaftırlar.
15.1.2- Seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme haklarından yararlanamazlar.
15.1.3- Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup, bu hakların kullanımında ilgili mevzuattaki hükümlere tabidirler.
15.1.4- Bu kişilerin, Türkiye’deki ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır ve taşınmaz iktisabı ile ferağı gibi konulara yönelik işlemleri, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından Türk vatandaşlarına uygulanmakta olan mevzuata göre yürütülür.
15.2- Bu hak ve yükümlülüklerin kullanılmasında özel kanunlarda Türk vatandaşı olma koşulu aranmışsa, Turkuaz Karta sahip olan kişiler bu haklardan yararlanmayı talep edemezler.
15.3- 25.9.2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında Turkuaz Kart sahibi ve yakını, millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmaması ve geçiş süresi kaydının kaldırılması şartıyla Bakanlıkça teklif edilmesi halinde Türk vatandaşlığını kazanabilir.

16- TURKUAZ KART SAHİBİ YAKINI KARTI NEDİR?
16.1- Turkuaz Kart sahibi yakını için Turkuaz Kart sahibi yakını kartı düzenlenir.
16.2- Düzenlenen bu kart, Turkuaz Kartın geçerlilik süresi içinde ikamet izni yerine geçer.
16.3- Turkuaz Kartın geçersiz hale gelmesi halinde yakını için düzenlenen bu kart da Genel Müdürlükçe iptal edilir.

17- TURKUAZ KARTIN SINIRLANDIRILMASI NASIL VE KİMLER TARAFINDAN YAPILIR?
17.1- Turkuaz Kart başvuruları ve değerlendirilmesi uluslararası işgücü politikası doğrultusunda belirli bir süre için tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, işkolu veya mülki ve coğrafi alan itibarıyla Bakanlık tarafından sınırlandırılabilir veya durdurulabilir.

18- TURKUAZ KARTIN İPTALİ HANGİ HALLERDE OLUR?
18.1- Turkuaz Kart yabancının talebi dışında;
18.1.1- Turkuaz Kart’ın geçerlilik tarihinden itibaren; altı ay içinde Türkiye’ye gelmemesi ya da mücbir sebep olmaksızın iki yıldan uzun bir süre aralıksız yurtdışında kalması,
18.1.2- İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri Bakanlığının uygun görüşünün bulunması hâli hariç, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması,
18.1.3- Kanunda belirtilen hükümlere aykırı olarak ya da kayıt dışı çalıştığının tespiti,
18.1.4- Yabancının en az bir yıl kesintisiz bir şekilde çalışmadığının tespiti,
18.1.5- Turkuaz Kart başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti,
18.1.6- Geçiş süresi içinde talep edilen bilgi ve belgelerin süresi içinde sunulmaması ya da izleme raporuna göre yabancının Turkuaz Kart sahibi niteliğini kaybettiğinin anlaşılması,
18.1.7- 6458 sayılı Kanuna göre, Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğunun İçişleri Bakanlığınca bildirilmesi,
18.1.8- Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilmesi,
hallerinde iptal edilir.

18.2- Turkuaz Kart iptal edilmesiyle geçerliliğini kaybeder.

19- SOSYAL GÜVENLİK YÜKÜMLÜLÜĞÜ NE ŞEKİLDE YAPILMALIDIR?
19.1- Türkiye’nin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı kalmak üzere, Turkuaz Kart sahibi yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini kanuni süresi içinde 31.05.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre yerine getirirler.

Kaynak: Resmi Gazete (14.03.2017 – 30007)

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.