Fiiliyatta cins tashihinin kurum adına tapuya tescilinin yapılmasında çeşitli nedenlerle gecikmeler olabilmektedir. Bu gibi durumlarda, taşınmazın işletme aktifinde iki yıl süreyle bulunup bulunmadığının, tespitinde, işletmede iki yıldan fazla süreyle sahip olunarak fiilen kullanıldığının, yapı inşaatı ruhsatı, vergi dairesi tespiti veya resmi kurum kayıtlarından birisi ile tevsik edilebilmesi mümkün olabilecektir.

Örneğin; organize sanayi bölgeleri tarafından verilen tahsis belgesine istinaden veya çeşitli nedenlerle iki yıldan fazla süreyle fiilen kullanılan ancak, tapuda kurum adına henüz tescil edilmemiş bir taşınmazın tahsis belgesine dayanılarak veya zilyetliğin devri suretiyle satılması durumunda bir taşınmaz satışından bahsedilemeyeceğinden istisna uygulanmayacak, ancak, iki tam yıl kullanıldığı yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde tevsik edilen taşınmazın tapuda kurum adına tescil edildikten sonra satılması halinde, satıştan elde edilen kazançlar bu istisna kapsamında değerlendirilecektir.

Kaynak: Kurumlar Vergisi Kanunu

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Nakit ödemenin dışında uzunca bir süredir uygulanan bir başka yöntem ise “Banka Bloke Çek” yöntemidir. Bu yöntem de yine kendi içinde bazı yasal açıklar taşımakta ve prosedür olarak uğraşmak gerekmektedir.

Tapu ve Kadastro Müdürlüğü ile Takasbank A.Ş.’nin yapmış olduğu işbirliği ve protokol ile Tapu işlemlerinde Nakit ve Bloke çek ödeme yöntemlerine alternatif olarak Yeni bir ödeme/tahsilat yöntemi oluşturulmuştur.

Bu yöntemin adı TapuTakas’dır.

Tapu takas yöntemi ile Gayrimenkulünü Satan kişi/kişiler ile alıcı/alıcılar ödeme için aracı olarak Takasbank A.Ş.’yi koymakta, Takasbank A.Ş.’de Tapu Müdürlüğü ile senkronize olarak Gayrimenkul bedelini Tapu’daki imzanın ardından alıcının namına, satıcının hesabına güvenli bir şekilde EFT ile göndermektedir.

Bu sayede, taraflar arası güven ve diğer hesaba katılmayan olumsuz durumlara karşı satıcı ve alıcının hak kayıplarının önüne geçilmektedir.

TapuTakas Yönetiminin nasıl yapılacağına dair detay açıklama ve süreç aşağıda belirtilmiştir.

TapuTakas – Süreç
1- SATICININ SATIŞ İŞLEMİNİ GERÇEKLEŞTİRMEK İÇİN İLK OLARAK NE YAPMASI GEREKİR?
                Satıcı,
                1.1- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nden aldığı E-ödeme (Makbuz) numarası ve kimlik bilgileri ile TapuTakas sistemine kaydını gerçekleştirir.
                1.2- Ekranda otomatik olarak gösterilen satışa konu tapu bilgilerini onaylar.

2- ALICININ tapu alım İŞLEMİNİ gerçekleştirmek için ilk olarak ne yapması gerekmektedir?
                Alıcı,
                2.1- E-ödeme (Makbuz) numarası ve kimlik bilgileri ile sisteme kaydını gerçekleştirir.
                2.2- Ekranda otomatik olarak gösterilen alışa konu tapu bilgilerini onaylar.

3- ALICI VE SATICI TapuTakas SİSTEMİNE HANGİ BİLGİLERİNİ GİRERLER?
                3.1- Alıcı ve satıcı sisteme kendi şahsi banka IBAN numaralarını girerler.
                3.2- Sisteme girilen IBAN numarasının (kimlik ve hesap kontrolü yapıldığından) müşterek hesap olmaması (hesabın sadece kendisine ait olan bir hesap olması) gerekmektedir.
                3.3- Gayrimenkul alım – satımı yapacak hissedarların her biri ayrı ayrı şahsi banka bilgilerini girmeleri gerekmektedir.

4- ALICI VE SATICIYA AİT BİLGİ SORGULAMASI NASIL YAPILIR?
Satıcı ve alıcının kimlik bilgileri, E-ödeme (Makbuz) numarası vasıtasıyla Takasbank sistemi tarafından Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi’nden (TAKBİS) sorgulanır.

5- TAPU BİLGİLERİ ALICI VE SATICIYA NE ŞEKİLDE AÇIKLANIR?
Tapu bilgileri E-ödeme (Makbuz) numarası vasıtasıyla Takasbank sistemi tarafından Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi’nden (TAKBİS) sorgulanarak, ekranlarda alıcı ve satıcıya gösterilir.

6- ALICI VE SATICIYA SATIŞ BEDELİ VE KOMİSYON BEDELİ NE ŞEKİLDE BİLDİRİLİR?
Takasbank tarafından alıcı ve satıcı, satış bedeli ve komisyonun gönderilmesi için
                6.1- Kısa mesaj (sms)
                6.2- E-posta (sisteme kayıt esnasında girilmiş olması halinde)
ile bilgilendirilir.

7- SATICININ VE ALICININ İŞLEMLERİ YAPMAK İÇİN TAKASBANK’A ÖDEYECEĞİ KOMİSYON TUTARI NE KADARDIR?
Alıcı ve satıcı gayrimenkul değeri haricinde her biri ayrı ayrı olmak şartı ile 70’er TL Takasbank’a komisyon ödemek zorundadırlar.

8- SATICININ TAKASBANK’A ÖDEYECEĞİ TUTAR (KOMİSYON BEDELİ) FARKLI BİR BANKADAN GÖNDERİLEBİLİR Mİ?
Hayır.
Satıcı, Takasbank’a göndereceği ücreti sadece kayıt esnasında sisteme girmiş olduğu hesaptan göndermelidir. Takasbank’a ait TR33 0013 2000 0000 0000 0240 45 IBAN no.lu hesaba EFT açıklamasına E-Ödeme (Makbuz no) yazarak ücreti gönderir.
Aksi takdirde, gönderilen tutar Takasbank tarafından otomatik olarak kişiye EFT ile iade edilir.

9- ALICININ TAKASBANK’A ÖDEYECEĞİ TUTAR (GAYRİMENKUL DEĞERİ+KOMİSYON BEDELİ) FARKLI BİR BANKADAN GÖNDERİLEBİLİR Mİ?
Hayır.
Alıcı, Takasbank’a göndereceği ücret ve alış bedelini sadece kayıt esnasında sisteme girmiş olduğu hesaptan göndermelidir.
Takasbank’a ait TR33 0013 2000 0000 0000 0240 45 IBAN no.lu hesaba EFT açıklamasına E-Ödeme (Makbuz no) açıklaması yazarak ücret ve alış bedelini gönderir.

Aksi takdirde, gönderilen tutar Takasbank tarafından otomatik olarak kişiye EFT ile iade edilir.

10- TAKASBANK İŞLEMLERİ ALICI VE SATICI TARAFINDAN TAMAMLANDIKTAN SONRA NE YAPILIR?
Takasbank tarafından satış bedeli bloke edilir.

11- ALICI VE SATICILARA GAYRİMENKUL TUTARININ BLOKE EDİLDİĞİ NE ŞEKİLDE DUYURULUR?
Satış bedelinin bloke edildiğine ve Tapuda işlem gerçekleştirilmeden önce www.taputakas.com.tr adresinden “Durum Sorgulama” butonu ile,
– Satış bedelinin blokeye alındığından emin olunması,
– Tapuda devir işlemlerinin bu sorgulama sonrası gerçekleştirmesinin önem arz ettiğine dair taraflara kısa mesaj (sms)
– E-posta (kayıt esnasında bildirilmişse) ile bilgi verilir.

12- TAPU TESCİL İŞLEMİNİN GERÇEKLEŞTİĞİ KİM TARAFINDAN VE NE ŞEKİLDE KONTROL EDİLİR?
Takasbank tarafından TAKBİS’ ten satış işleminin gerçekleşip gerçekleşmediği (tescil işleminin gerçekleşmesi) sorgulanır.

13- TAPUDA MÜLKİYET EL DEĞİŞTİRDİĞİNDE SATICIYA ÖDEMESİ NASIL YAPILIR?
Tapu Müdürlüğü’nde mülkiyet el değiştirdiğinde (tescil işlemi yapıldığında) Takasbank tarafından satıcının bildirdiği IBAN numarasına satış bedeli EFT ile gönderilir.

***İşlemlerin her aşamasında taraflara kısa mesaj (sms) ile bilgilendirme yapılır. Kayıt esnasında e-posta adresinizi belirtmeniz durumunda e-posta ile de bilgilendirme yapılır.Takasbank tarafından gönderilen tüm bilgilendirme mesajları (sms ve e-posta) kayıt esnasında gönderilecek olan “Takip Onay Kodu” ile gönderilmekte olup, “Takip Onay Kodu” olmayan yada hatalı olan mesajlara itibar edilmemesi önem arz etmektedir.

TapuTakas Sistemi İPTAL ve DÜZELTME İşlemleri
KAYIT DÜZELTME/SİLME
1- İPTAL VE DÜZELTMELER HANGİ HALLERDE YAPILIR?
Alıcı ve Satıcı, eşleşme olmadığı sürece (alıcı ve satıcıların sisteme girdikleri tutar bazında eşleşme) iptal ya da düzeltme yapabilir.

2- DÜZELTME HANGİ HALDE YAPILMAZ?
Alıcı ve Satıcı, eşleşme olsun ya da olmasın (alıcı ve satıcıların sisteme girdikleri tutar bazında eşleşme) taraflardan herhangi birinden para gelmiş ise düzeltme yapamaz. 

3- ALICI VE SATICI ARASINDA EŞLEŞME OLMAMASI HALİNDE NE YAPILIR?
                3.1- Alıcı ve Satıcı, eşleşme olmamış ise (alıcı ve satıcıların sisteme girdikleri tutar bazında eşleşme) para gönderilmiş olsa dahi iptal yapabilir.
                3.2- Alış bedeli gönderen bir alıcı eşleşme olmadan iptal yapar ise; Takasbank’a gönderdiği alış bedeli otomatik olarak EFT ile kendisine iade edilir.

*** İşlemlerin her aşamasında taraflara kısa mesaj (sms) ile bilgilendirme yapılır. Kayıt esnasında e-posta adresinizi belirtmeniz durumunda e-posta ile de bilgilendirme yapılır. Takasbank tarafından gönderilen tüm bilgilendirme mesajları (sms ve e-posta) kayıt esnasında gönderilecek olan “Takip Onay Kodu” ile gönderilmekte olup, “Takip Onay Kodu” olmayan ya da hatalı olan mesajlara itibar edilmemesi önem arz etmektedir.

SATIŞ İŞLEMİNİN GERÇEKLEŞMEMESİ DURUMUNDA ALICILARA GÖNDERİLECEK İADELER
1- KAYITLARIN EŞLEŞMESİNDEN ÖNCE ALICIYA HANGİ ŞARTLARDA ALIŞ BEDELİ İADE EDİLİR?
Kayıtların eşleşmesinden önce (alıcı ve satıcıların sisteme girdikleri tutar bazında eşleşme);
                1.1- Alıcı tarafından Takasbank’a alış bedeli gönderilmiş ve eşleşmeyi müteakip üç iş günü içerisinde harç bedeli yatırılmamış ise,
                1.2- Gönderilen alış bedeli, takip eden ilk iş günü herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın sisteme giriş esnasında bildirilen alıcı IBAN hesabına iade edilir.

2- KAYITLARIN EŞLEŞMESİNDEN SONRA ALICIYA HANGİ ŞARTLARDA ALIŞ BEDELİ İADE EDİLİR?
Kayıtların eşleşmesinden sonra (alıcı ve satıcıların sisteme girdikleri tutar bazında eşleşme);
                2.1- Alıcı tarafından Takasbank’a alış bedeli gönderilmiş ise; eşleşmeden sonra ilk alış bedelinin geldiği tarihi müteakip üç iş günü içerisinde harç bedeli yatırılmaz ise,
                2.2- Gönderilen alış bedeli, takip eden ilk iş günü başında herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın sisteme giriş esnasında bildirilen alıcı IBAN hesabına iade edilir.

3- HARÇ BEDELİ YATIRILDIKTAN SONRA TAPUDAN İŞLEM İPTALİ YAPILIRSA ALIŞ BEDELİ İADESİ GERÇEKLEŞİR?
Harç bedeli yatırıldıktan sonra tapudan işlem iptali yapılması suretiyle alış/satış işleminden vazgeçilir ise;
                3.1- Takasbank tarafından bloke edilen tutar sisteme giriş esnasında bildirilmiş olan alıcı IBAN hesabına EFT ile iade edilir.

4-  HARÇ BEDELİ YATIRILDIĞI HALDE TAPUDA ALIŞ – SATIŞ GERÇEKLEŞMEZ VEYA İPTAL EDİLMEZ İSE ALIŞ BEDELİ NASIL İADE EDİLİR?
Harç bedeli yatırılmasına rağmen tapuda 29 takvim günü içinde,
                4.1- Tapuda alış-satış gerçekleşmez ise (tescil gerçekleşmez ise),
                4.2- Alış-satış işlemi taraflarca iptal ettirilmez ise;
Harcın yatırılmasını müteakip 30. takvim gününde gönderilmiş olan alış bedeli herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın sisteme kayıt esnasında bildirilmiş olan alıcı IBAN hesabına iade edilir.

***İşlemlerin her aşamasında taraflara kısa mesaj (sms) ile bilgilendirme yapılır. Kayıt esnasında e-posta adresinizi belirtmeniz durumunda e-posta ile de bilgilendirme yapılır. Takasbank tarafından gönderilen tüm bilgilendirme mesajları (sms ve e-posta) kayıt esnasında gönderilecek olan “Takip Onay Kodu” ile gönderilmekte olup, “Takip Onay Kodu” olmayan yada hatalı olan mesajlara itibar edilmemesi önem arz etmektedir.

Kaynak: Tapu Kadastro Müdürlüğü – Takasbank

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Konu: Taşınmaz satış kazancı istisnası
İlgi: 13.12.2012 tarihli özelge talep formunuz.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; şirketinizin %99,74’ü… Belediyesi’ne ait bir tüzel kişilik olduğu, kamuya ait bir gayrimenkul üzerinde 15.01.1993 tarihinden başlamak üzere bir bedel ödeyerek 49 yıl müddetle intifa hakkı aldığınızı, söz konusu intifa hakkının sehven şirket aktifine kaydedilmediği, ancak aynı gün tapuya tesis ve tescil edildikten sonra intifa haklarının bulunduğu gayrimenkul için ilgili belediyeye emlak vergisi kaydı açıldığı ve tüm emlak vergilerinin ödendiği belirtilerek, üzerinde intifa haklarının bulunduğu gayrimenkulün mülk sahibi tarafından başka bir özel-tüzel kişiliğe satılması ve şirketinizin kullanılmayan süre için gayrimenkulün yeni sahibi lehine intifa hakkından bir bedel karşılığında feragat etmesi halinde elde edilecek gelir için, fatura kesilip kesilmeyeceği, KDV Kanununun 17’nci maddesinin 4-r bendine göre KDV’den dolayı istisna kapsamına girip girmeyeceği ve Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-e kapsamında kazançlarının %75’inin kurumlar vergisinden istisna olup olmayacağı hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNA GÖRE

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75’lik kısmı maddede belirtilen şartlar çerçevesinde kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

Konuyla ilgili olarak 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “5.6.2.2.1 Taşınmazlar'” başlıklı bölümünde; “İstisnaya konu olan taşınmazlar, Türk Medeni Kanununda “Taşınmaz ” olarak tanımlanan ve esas niteliği bakımından bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan, dolayısıyla yerinde sabit olan mallardır.

Bunlar Türk Medeni Kanununun 704’üncü maddesinde;
Arazi,
Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,
Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler olarak sayılmıştır.” açıklamaları yer almaktadır.

Ayrıca, özelge talep formunuz ekinde yer alan … Kaymakamlığı Tapu Müdürlüğü’nün 21.01.2013 tarih ve… sayılı yazısında, şirketiniz adına… tarih ve … yevmiye numarası ile… ada 4 ve… parsellerin, tedavül öncesi gelişi olan… Ada …, … ve… Parseller üzerinde irtifak hakkı çeşidi olarak; intifa hakkı tesis işlemi yapıldığı, 4721 sayılı Medeni Kanun’un 826’ncı maddesi kapsamında, müstakil ve daimi hak niteliğinde bağımsız ve sürekli nitelikte tapu kütüğüne taşınmaz olarak kayıtlı bulunmadığı belirtilmiştir.

Yukarıdaki hüküm ve açıklamalara göre; şirketiniz aktifinde kayıtlı olmayan ve tapu kütüğünde ayrı bir sayfaya bağımsız olarak ve sürekli bir hak olarak kaydedilmeyen kamuya ait bir taşınmaz üzerinde kurulan intifa hakkının taşınmaz olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından söz konusu intifa hakkının taşınmazın yeni sahibine devredilmesi sonucu elde edilen kazancın 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-e maddesinde belirtilen taşınmaz satış kazancı istisnasından yararlanması mümkün bulunmamakta olup, söz konusu kazancın kurum kazancına dâhil edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNA GÖRE

3065 sayılı KDV Kanunu’nun;
– İstisnaları düzenleyen 17’inci maddesinin (4/r) bendinde; kurumların aktifinde veya belediyelerin mülkiyetinde, en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerin, (4/p) bendinde de; Hazinece yapılan taşınmaz teslimi ve kiralamaları, irtifak hakkı tesisi, kullanma izni ve ön izin verilmesi işlemleri ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca yapılan arsa ve arazi teslimlerinin KDV’den istisna olduğu,

– 1/1’inci maddesinde, Türkiye’ de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu, bu faaliyetlerin kanunların veya resmî makamların gösterdiği gerek üzerine yapılmasının, bunları yapanların hukukî statü ve kişiliklerinin, işlemlerin mahiyetini değiştirmeyeceği ve vergilendirmeye mani teşkil etmeyeceği,
hüküm altına alınmıştır.

Bu itibarla, %99,74 hissesi… Belediyesi’ne ait olan şirketinizin aktifinde kayıtlı bulunmayan ve tapu kütüğünde ayrı bir sayfaya bağımsız ve sürekli bir hak olarak kaydedilmeyen… Merkez İlçe Belediyesi adına kayıtlı taşınmazlar üzerindeki intifa hakkının, her ne kadar tapuya tesis ve tescil edilerek emlak vergisi kaydı yapıldıktan sonra tüm emlak vergileri ödense de taşınmaz olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından, söz konusu intifa hakkının kullanılmayan kısmından feragat edilmesinin hak satışı olarak değerlendirilerek KDV Kanununun 1/1’inci maddesi uyarınca KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir.

VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE

213 sayılı Vergi Usul Kanununun “Faturanın tarifi” başlıklı 229’uncu maddesinde; “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika” olarak tanımlanmış, 231/5’inci maddesinde ise faturanın mal teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği, bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanunun “Fatura kullanma mecburiyeti’ başlıklı 232’nci maddesi hükmüne göre, tüccarlar sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve aldıkları emtia veya hizmet için de fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

Bu nedenle, şirketiniz aktifine kayıtlı bulunmayan intifa hakkının bulunduğu gayrimenkulün, mülk sahibi tarafından başka bir özel-tüzel kişiliğe satılması ve şirketiniz tarafından kullanılmayan süre için gayrimenkulün yeni sahibi lehine intifa hakkından bir bedel karşılığında feragat edilmesi halinde, alınan bedel üzerinden şirketinizce fatura düzenlenmesi gerekmektedir.

Kaynak: Gelir İdaresi Başkanlığı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı
18 Temmuz 2014 Tarih ve 84098128-125[5-2012/9]-443 Sayılı Özelge

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Konu: Taşınmaz satış kazancı istisnası
İlgi: 13.12.2012 tarihli özelge talep formunuz.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; şirketinizin %99,74’ü… Belediyesi’ne ait bir tüzel kişilik olduğu, kamuya ait bir gayrimenkul üzerinde 15.01.1993 tarihinden başlamak üzere bir bedel ödeyerek 49 yıl müddetle intifa hakkı aldığınızı, söz konusu intifa hakkının sehven şirket aktifine kaydedilmediği, ancak aynı gün tapuya tesis ve tescil edildikten sonra intifa haklarının bulunduğu gayrimenkul için ilgili belediyeye emlak vergisi kaydı açıldığı ve tüm emlak vergilerinin ödendiği belirtilerek, üzerinde intifa haklarının bulunduğu gayrimenkulün mülk sahibi tarafından başka bir özel-tüzel kişiliğe satılması ve şirketinizin kullanılmayan süre için gayrimenkulün yeni sahibi lehine intifa hakkından bir bedel karşılığında feragat etmesi halinde elde edilecek gelir için, fatura kesilip kesilmeyeceği, KDV Kanununun 17’nci maddesinin 4-r bendine göre KDV’den dolayı istisna kapsamına girip girmeyeceği ve Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-e kapsamında kazançlarının %75’inin kurumlar vergisinden istisna olup olmayacağı hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNA GÖRE

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75’lik kısmı maddede belirtilen şartlar çerçevesinde kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

Konuyla ilgili olarak 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “5.6.2.2.1 Taşınmazlar'” başlıklı bölümünde; “İstisnaya konu olan taşınmazlar, Türk Medeni Kanununda “Taşınmaz ” olarak tanımlanan ve esas niteliği bakımından bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan, dolayısıyla yerinde sabit olan mallardır.

Bunlar Türk Medeni Kanununun 704’üncü maddesinde;

Arazi,
Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,
Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler olarak sayılmıştır.” açıklamaları yer
almaktadır.

Ayrıca, özelge talep formunuz ekinde yer alan … Kaymakamlığı Tapu Müdürlüğü’nün 21.01.2013 tarih ve … sayılı yazısında, şirketiniz adına … tarih ve … yevmiye numarası ile … ada 4 ve … parsellerin, tedavül öncesi geldisi olan … Ada …, … ve … parseller üzerinde irtifak hakkı çeşidi olarak; intifa hakkı tesis işlemi yapıldığı, 4721 sayılı Medeni Kanun’un 826’ncı maddesi kapsamında, müstakil ve daimi hak niteliğinde bağımsız ve sürekli nitelikte tapu kütüğüne taşınmaz olarak kayıtlı bulunmadığı belirtilmiştir.

Yukarıdaki hüküm ve açıklamalara göre; şirketiniz aktifinde kayıtlı olmayan ve tapu kütüğünde ayrı bir sayfaya bağımsız olarak ve sürekli bir hak olarak kaydedilmeyen kamuya ait bir taşınmaz üzerinde kurulan intifa hakkının taşınmaz olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından söz konusu intifa hakkının taşınmazın yeni sahibine devredilmesi sonucu elde edilen kazancın 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-e maddesinde belirtilen taşınmaz satış kazancı istisnasından yararlanması mümkün bulunmamakta olup, söz konusu kazancın kurum kazancına dahil edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNA GÖRE

3065 sayılı KDV Kanunu’nun;
– İstisnaları düzenleyen 17’inci maddesinin (4/r) bendinde; kurumların aktifinde veya belediyelerin mülkiyetinde, en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerin, (4/p) bendinde de; Hazinece yapılan taşınmaz teslimi ve kiralamaları, irtifak hakkı tesisi, kullanma izni ve ön izin verilmesi işlemleri ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca yapılan arsa ve arazi teslimlerinin KDV’den istisna olduğu,

– 1/1’inci maddesinde, Türkiye’ de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu, bu faaliyetlerin kanunların veya resmî makamların gösterdiği gerek üzerine yapılmasının, bunları yapanların hukukî statü ve kişiliklerinin, işlemlerin mahiyetini değiştirmeyeceği ve vergilendirmeye mani teşkil etmeyeceği,
hüküm altına alınmıştır.

Bu itibarla, %99,74 hissesi … Belediyesi’ne ait olan şirketinizin aktifinde kayıtlı bulunmayan ve tapu kütüğünde ayrı bir sayfaya bağımsız ve sürekli bir hak olarak kaydedilmeyen … Merkez İlçe Belediyesi adına kayıtlı taşınmazlar üzerindeki intifa hakkının, her ne kadar tapuya tesis ve tescil edilerek emlak vergisi kaydı yapıldıktan sonra tüm emlak vergileri ödense de taşınmaz olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından, söz konusu intifa hakkının kullanılmayan kısmından feragat edilmesinin hak satışı olarak değerlendirilerek KDV Kanununun 1/1’inci maddesi uyarınca KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir.

VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE

213 sayılı Vergi Usul Kanununun “Faturanın tarifi” başlıklı 229’uncu maddesinde; “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika” olarak tanımlanmış, 231/5’inci maddesinde ise faturanın mal teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği, bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanunun “Fatura kullanma mecburiyeti’ başlıklı 232’nci maddesi hükmüne göre, tüccarlar sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve aldıkları emtia veya hizmet için de fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

Bu nedenle, şirketiniz aktifine kayıtlı bulunmayan intifa hakkının bulunduğu gayrimenkulün, mülk sahibi tarafından başka bir özel-tüzel kişiliğe satılması ve şirketiniz tarafından kullanılmayan süre için gayrimenkulün yeni sahibi lehine intifa hakkından bir bedel karşılığında feragat edilmesi halinde, alınan bedel üzerinden şirketinizce fatura düzenlenmesi gerekmektedir.

Kaynak: Gelir İdaresi Başkanlığı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı
18 Temmuz 2014 Tarih ve 84098128-125[5-2012/9]-443 Sayılı Özelge

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Konu: Taşınmazların 2 yıl tam süre ile şirket aktifinde bulundurulması ile ilgili sürenin tespiti

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden;
– 13.948 m²’lik kısmı üzerinde … İli X Belediyesinin 28.12.2004 tarihli inşaat ruhsatı olan 411, 412, 1.077, 1.078 parsellerden oluşan toplam 21.580 m² yüzölçümlü araziyi tapuya tescilli olarak 18.8.2008 tarihinde satın alarak şirket aktifinize kaydettiğiniz,
– 19.09.2008 tarihinde arazi üzerinde inşaata başladığınız ve inşası halen devam eden binanın bulunduğu parsellerin Y Belediyesinin 26.06.2014 tarih ve … sayılı Encümen Kararı ile onaylanan imar uygulaması neticesinde birleştirilerek 09.01.2015 tarihinde 20.911,69 m² arsa niteliğinde müşterek tapu aldığınız,
– müşterek tapu verilen bu taşınmazı şirket aktifinizde kayıtlı olduğu şekli ile bütün olarak (arsa ve üzerinde inşası devam eden bina) satmayı planladığınız,
belirtilerek söz konusu satış işleminin Kurumlar Vergisi Kanununun 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ile Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-r maddesinde belirtilen iki tam yıllık süreyle aktifte yer alma şartının uygulanmasında iki yıllık sürenin başlangıç tarihi konusunda Defterdarlığımız görüşünün bildirilmesini talep ettiğiniz anlaşılmıştır.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNA GÖRE

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “İstisnalar” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde;

“Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75 ‘lik kısmı.

Bu istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanır ve satış kazancının istisnadan yararlanan kısmı satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulur. Ancak satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi şarttır. Bu süre içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler zıyaa uğramış sayılır.
…
Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır.”
hükümleri yer almaktadır.

Anılan istisnanın uygulamasına ilişkin ayrıntılı açıklamalara 03.04.2007 tarihli ve 26482 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yer verilmiştir. Söz konusu Tebliğin “5.6.2.2.1. Taşınmazlar” başlıklı bölümünde;

“İstisnaya konu olan taşınmazlar, Türk Medeni Kanununda “Taşınmaz” olarak tanımlanan ve esas niteliği bakımından bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan, dolayısıyla yerinde sabit olan mallardır.

Bunlar Türk Medeni Kanununun 704’üncü maddesinde;

• Arazi,
• Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,
• Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler

olarak sayılmıştır.

Elden çıkarılacak taşınmazlardan doğacak kazancın, bu istisna uygulamasına konu olabilmesi için taşınmazın Türk Medeni Kanununun 705’inci maddesi gereğince kurum adına tapuya tescil edilmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle, ilgili kurum adına tapuya tescili yapılmamış bir binanın satışından doğan kazanca bu istisna uygulanmayacaktır.

Fiiliyatta cins tashihinin kurum adına tapuya tescilinin yapılmasında çeşitli nedenlerle gecikmeler olabilmektedir. Bu gibi durumlarda, taşınmazın işletme aktifinde iki yıl süreyle bulunup bulunmadığının, tespitinde, işletmede iki yıldan fazla süreyle sahip olunarak fiilen kullanıldığının, yapı inşaatı ruhsatı, vergi dairesi tespiti veya resmi kurum kayıtlarından birisi ile tevsik edilebilmesi mümkün olabilecektir. Örneğin; organize sanayi bölgeleri tarafından verilen tahsis belgesine istinaden veya çeşitli nedenlerle iki yıldan fazla süreyle fiilen kullanılan ancak, tapuda kurum adına henüz tescil edilmemiş bir taşınmazın tahsis belgesine dayanılarak veya zilyetliğin devri suretiyle satılması durumunda bir taşınmaz satışından bahsedilemeyeceğinden istisna uygulanmayacak, ancak, iki tam yıl kullanıldığı yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde tevsik edilen taşınmazın tapuda kurum adına tescil edildikten sonra satılması halinde, satıştan elde edilen kazançlar bu istisna kapsamında değerlendirilecektir.

Taşınmaz tanımına, taşınmazın bütünleyici parçası niteliğinde olan unsurları da girecektir. Bütünleyici parça, Türk Medeni Kanununun 684’üncü maddesinde, “Bir şeye malik olan kimse, o şeyin bütünleyici parçalarına da malik olur. Bütünleyici parça, yerel âdetlere göre asıl şeyin temel unsuru olan ve o şey yok edilmedikçe, zarara uğratılmadıkça veya yapısı değiştirilmedikçe ondan ayrılmasına olanak bulunmayan parçadır.” açıklamalarına yer verilmiştir.

Aynı Tebliğin “5.6.2.3.1.3. İnşa halindeki binalarda 2 yıllık sürenin tespiti” başlıklı bölümünde de;

“Kurumlar tarafından, inşaatı henüz tamamlanmayan, fiilen kullanma imkânı da bulunmayan binaların satılması halinde; kurum aktifinde iki tam yıl kayıtlı olması koşuluyla, sadece binanın arsasının satış kazancına tekabül eden kısmı kurumlar vergisinden istisna olacaktır.

Ancak, arsa üzerinde inşa edilen ve aktife kaydedilen binanın, kurum adına tapuya tescil edilerek satılması halinde, satılan binanın iki yıllık aktifte bulundurulma süresinin başlangıç tarihi olarak, inşaatın tamamlandığı ve bina olarak kullanılmaya başlandığı tarih esas alınacaktır.”
denilmektedir.

Buna göre, 18.08.2008 tarihinde satın alınıp şirketinizin aktifine arazi olarak kaydedilen, üzerinde 19.09.2008 tarihinde inşaata başlanılan ve inşaatı halen devam eden; ancak, Y Belediyesinin 26.06.2014 tarih ve … sayılı Encümen Kararı ile yapılan imar uygulaması sonucu 09.01.2015 tarihinde 20.911,69 m² yüzölçümlü arsa olarak tek tapu verilen taşınmaz için Kurumlar Vergisi Kanununun 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan istisnanın uygulanmasında iki yıllık sürenin başlangıcı olarak, gayrimenkulün şirket aktifine kaydedildiği 18.08.2008 tarihinin dikkate alınması gerekmektedir.

Öte yandan söz konusu arazinin satılması halinde satış kazancının sadece arsaya tekabül eden kısmının kurumlar vergisinden istisna olacağı; inşaatı henüz tamamlanmayan, fiilen kullanma imkânı da bulunmayan binaya isabet eden kısmının istisnaya konu edilemeyeceği tabidir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNA GÖRE

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun,
1/1’inci maddesinde; Türkiye’de yapılan ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu,

17/4-(r) maddesinde; kurumların aktifinde veya belediyeler ile il özel idarelerinin mülkiyetinde, en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler ile bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara devir ve teslimlerinin vergiden istisna olduğu, istisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapan kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulundurdukları taşınmaz ve iştirak hisselerinin teslimlerinin ise istisna kapsamında yer almadığı, istisna kapsamında teslim edilen kıymetlerin iktisabında yüklenilen ve teslimin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin teslimin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınacağı,
hükümlerine yer verilmiştir.

Konuyla ilgili olarak yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin (II/F-4.16.1) bölümünde;

“Satışa konu edilecek taşınmazlar (arsa, arazi, bina) ile iştirak hisselerinin satışında istisna uygulanabilmesi için kurumların aktiflerinde, belediyeler ile il özel idarelerinin mülkiyetinde asgari 2 tam yıl (730 gün) kayıtlı bulunmuş olması gerekmektedir.
İstisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapan (taşınmazların mutat olarak alım satımının yapılması veya kiraya verilmesi) kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulundurdukları taşınmazların tesliminde istisna hükmü uygulanmaz.
İstisna, satış yoluyla gerçekleştirilen devir ve teslimlerde uygulanır. Bağış, hibe şeklinde yapılan devir ve teslimler istisna kapsamı dışındadır.

Konuyla ilgili örneklere aşağıda yer verilmiştir.
…

Örnek 8: (Y) şirketince 09.10.2008 tarihinde alınıp ilgili dönemde şirket aktifine kaydedilen 2.000 m2’lik arsa ile 11.11.2010 tarihinde alınıp ilgili dönemde şirket aktifine kaydedilen 450 m2’lik bitişik arsa tevhit edilmiş(tek tapuya dönüştürülmüş) ve satışa sunulmuştur.

Taşınmazlar üzerinde tevhit yoluyla yapılan değişiklikler sonrasında yeni oluşan birimin tapuya tescil edilmesi ve daha sonra elden çıkarılmasında 3065 sayılı Kanunun (17/4-r)maddesinde düzenlenen istisnanın uygulanması bakımından tevhit tarihinin esas alınması gerekmektedir. Ancak her iki taşınmazın da tevhit öncesi iktisap tarihleri ispat edilebiliyorsa ve satış bedeli ayrıştırılabiliyorsa, iktisap tarihlerinin ayrı ayrı dikkate alınması ve bu suretle iki yıllık sürenin hesaplanması mümkündür.”
açıklamalarına yer verilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, 18.08.2008 tarihinde şirket aktifine alınan 411, 412, 1077 ve 1078 parsellerden oluşan toplam 21.580 metrekarelik 4 parça arazinin Y Belediyesi tarafından birleştirilerek 09.01.2015 tarihinde müşterek tapu verilmesi ile oluşturulan arsanın satışında KDV Kanununun (17/4-r) maddesindeki istisnanın uygulanmasında tevsik edilmesi şartıyla birleşen arsaların ilk iktisap tarihi olan 18.08.2008 tarihi esas alınacaktır.

Ancak, söz konusu arsa üzerinde 19.09.2008 tarihinde inşaatına başlanılan ve halen yapımı devam eden ve yapılmakta olan yatırım niteliğinde olan binanın satışında KDV Kanununun (17/4-r) maddesindeki istisnanın uygulanması mümkün bulunmamakta olup, müşterek tapulu arsanın satışı esnasında arsa üzerindeki inşaat halindeki binaya tekabül eden bedel ayrıştırılarak katma değer vergisine tabi tutulacaktır.

Kaynak: Bolu Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü
31 Ağustos 2015 Tarih ve 68509125-125.01[KV/2015/02]-9 Sayılı Özelge

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.