Konu: T3A Kapasite ve TV Radyo Hizmeti için ödenen bedelin gider yazılması

İlgide kayıtlı özelge talep formunun ve eklerinin incelenmesinden; Şirketinizin… bünyesinde faaliyetini yürüttüğü, bu çerçevede aldığı T3-A kapasite ve TV Radyo uplink hizmeti için ödediği bedelin gider olarak mı, haklar olarak mı muhasebeleştirileceği hususunda tereddüt yaşandığı belirtilerek Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.

VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 313’üncü maddesinde, işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269’uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edavat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil edeceği hükme bağlanmıştır.

Adı geçen Kanunun 5024 sayılı Kanunla değişik 315’inci maddesinde ise, mükelleflerin amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinden itfa edecekleri, ilan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerinin dikkate alınacağı hükmü bulunmaktadır.

Mezkûr maddenin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak “Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları” tespit edilmiş ve bu oranlar 339, 365, 389, 399, 406, 418 ve 439 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki liste ile açıklanmıştır.

Gayri maddi hakların faydalı ömrü ve amortisman oranı anılan Tebliğ eki listenin “55.Gayri Maddi İktisadi Kıymetler: İmtiyaz hakları (Franchising), patent, formül, dizayn, örnek kalıp, teknik bilgi (Knowhow), format, telif hakkı ve benzeri kalemler, lisans, kullanım hakkı ve izni veya devlet kurum ve kuruluşları tarafından verilen diğer haklar (işletme hakkı gibi) ve bunların benzerleri” ayrımında 15 yıl ve %6,66 olarak tespit edilmiştir.

Özelge talep formu ve eklerinin incelenmesinden, … tarafından verilen uplink hizmeti için aylık dönemler halinde bedel ödediğiniz anlaşılmış olup, verilen hizmet bir kiralama niteliği taşımaktadır. Bu nedenle süresi bir yıldan fazla olsa bile uplink hizmeti için yapılan ödemeler haklar hesabında izlenebilecek bir nitelik taşımadığından, bu ödemelerin amortisman yoluyla itfa edilmesi mümkün değildir.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNA GÖRE

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6’ncı maddesinde, kurumlar vergisinin mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun bilanço usulüne göre ticari kazancın tespiti ile ilgili 38’inci maddesinde ise; “Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce:

1. İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir;
2. İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.

Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile bu kanunun 40 ve 41’inci maddeleri hükümlerine uyulur.” hükmüne yer verilmiştir.

Diğer taraftan, safi kazancın tespitinde indirilecek giderler Gelir Vergisi Kanununun 40’ıncı maddesinde bentler halinde sayılmış olup, anılan maddenin 1 numaralı bendine göre ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 8’inci maddesinde bentler halinde sayılan giderler kazancın tespitinde dikkate alınabilecektir.

Ayrıca, ticari kazancın tespitinde geçerli olan iki temel ilke “dönemsellik” ve “tahakkuk esası” ilkeleridir. Tahakkuk esası ilkesinde, gelir veya giderin miktar veya mahiyet itibariyle kesinleşmiş olması, yani geliri veya gideri doğuran işlemin eksiksiz tekemmül etmesinin yanı sıra, miktarının ve işlemden kaynaklanan alacağın veya borcun ödeme şartlarının da belirlenmiş olması gereklidir. Ticari kazancın elde edilmesi, tahakkuk esasına bağlanmış bulunduğundan; bir gelir unsurunun özel bir düzenleme bulunmadığı sürece, mahiyet ve tutar itibariyle kesinleştiği dönem kazancının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir. Dönemsellik ilkesi ise bu gelir veya giderin ilgili olduğu döneme intikalinin sağlanmasıdır.

Buna göre, … A.Ş.’nden aldığınız T3-A kapasite ve TV Radyo uplink hizmeti kiralama niteliğinde bir hizmet olup bu kapsamda şirketinizce yapılan ödemelerin tahakkuk ve dönemsellik ilkeleri çerçevesinde kurum kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Kaynak: Siirt Valiliği
30 Mayıs 2016 Tarih ve 85632212-010.01-1 Sayılı Özelge

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

2- İLGİLİ TEBLİĞDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERE GÖRE HANGİ ÖDEMELERİN TEVSİK EDİLMESİ ZORUNLUDUR?
Bu kapsamda örneğin;
2.1- Her türlü mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin tahsilat ve ödemelerin,
2.2- Avans, depozito, pey akçesi gibi suretlerle yapılacak tahsilat ve ödemelerin,
2.3- İşletmelerin kendi ortakları ve/veya diğer gerçek ve tüzel kişilerle yaptığı her türlü tahsilat ve ödemelerin,
7.000 TL’yi aşması durumunda, aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması ve bu işlemlerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi zorunludur.

***09.06.2017 tarih ve 30091 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ (SIRA NO: 459)’NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SIRA NO: 480) ile bu ödemelerin kapsamı konusunda iki temel değişiklik yapılmıştır.

3- FİNANSAL KURUMLAR ARACILIĞIYLA YAPILMA ZORUNLULUĞU GETİRİLEN YENİ ÖDEME:
09.06.2017 tarih ve 30091 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ (SIRA NO: 459)’NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SIRA NO: 480) ile Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 459)’nin “4.1. Kapsam ve Tutar” başlıklı bölümünün sonuna aşağıdaki paragraf eklenmiştir. “Tevsik zorunluluğu kapsamında olanlardan araç kiralama faaliyeti ile uğraşanların vermiş oldukları motorlu kara taşıtı ve motorlu kara aracı (13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile 18.07.1997 tarihli ve 23053 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğine göre tescile yetkili kuruluşlarca kayıt ve tescil edilmesi zorunlu olmayan taşıt ve araçlar hariç) kiralama hizmetlerine ilişkin tahsilat ve ödemelerin ise yukarıda belirtilen hadle sınırlı kalınmaksızın, aracı finansal kurumlar tarafından düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi zorunludur.”

Buna göre; tevsik zorunluluğu kapsamında olanlardan araç kiralama faaliyeti ile uğraşanların vermiş oldukları motorlu kara taşıtı ve motorlu kara aracı (13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile 18.07.1997 tarihli ve 23053 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğine göre tescile yetkili kuruluşlarca kayıt ve tescil edilmesi zorunlu olmayan taşıt ve araçlar hariç) kiralama hizmetlerine ilişkin tahsilat ve ödemelerin 7.000 TL’nin altında dahi olsa aracı finansal kurumlar tarafından düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi zorunludur. Bu zorunluluk 01.07.2017 tarihinden itibaren başlayacaktır.

4- FİNANSAL KURUMLAR ARACILIĞIYLA YAPILMA ZORUNLULUĞU KALDIRILAN ÖDEME:
Aynı Tebliğin “4.2. Kapsamda Olmayan Tahsilat ve Ödemeler” başlıklı bölümüne (g) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent eklenmiştir.
“ğ) Gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilere ait ürünlerin, 18.05.2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu kapsamında kurulan ticaret borsalarına mezkûr Kanunun 46’ncı maddesinde belirtilen süreler dâhilinde tescil ettirilerek gerçekleşen satışlarına ilişkin tahsilat ve ödemelerin,”
Dolayısıyla, gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilere ait ürünlerin, 18.05.2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu kapsamında kurulan ticaret borsalarına mezkûr Kanunun 46’ncı maddesinde belirtilen süreler dâhilinde tescil ettirilerek gerçekleşen satışlarına ilişkin tahsilat ve ödemelerin, aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır. Söz konusu düzenleme 09.06.2017 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

5- BELGELENDİRİLME KAPSAMINDA OLMAYAN TAHSİLAT VE ÖDEMELER HANGİLERİDİR?
Aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması zorunluluğu bulunmayan ödemelerin son hali aşağıdaki gibidir;
5.1- 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlara ait döner sermaye işletmelerinin işlemlerine konu tahsilat ve ödemeler,
5.2- 06.12.2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda tanımlanan sermaye piyasası aracı kurumlarında yapılan işlemlere konu tahsilat ve ödemeler,
5.3- 11.08.1989 tarihli ve 20249 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 89/14391 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararda tanımlanan yetkili döviz müesseselerinin yapacakları döviz alım satım işlemlerine ilişkin tahsilat ve ödemeler,
5.4- Tapu sicil müdürlüklerinde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemeler,
5.5- Noterlerde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemeler,
5.6- 5018 sayılı Kanunda yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, kanunla kurulan diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan ve işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşlar veya bunlara ait veya tabi diğer müesseseler tarafından yapılan ihale işlemlerine ilişkin yatırılması gereken teminat tutarlarına ilişkin tahsilat ve ödemeler,
5.7- 6362 sayılı Kanun uyarınca kurulan Borsa İstanbul A.Ş. bünyesinde yer alan Kıymetli Madenler Piyasasında işlem yapma yetkisi verilenlerin, faaliyet konuları kapsamında yapacakları işlemlere ilişkin tahsilat ve ödemeler,
5.8- Gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler tarafından; 11.03.2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre kurulmuş olan toptancı hallerinde faaliyet gösteren tüccar, üretici, üretici örgütleri ve komisyonculara yapılan sebze ve meyve, et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, su ve su ürünleri, bal ve yumurta gibi diğer gıda maddeleri, kesme çiçek ve süs bitkileri satışları ile söz konusu yerler dışında yapılmakla birlikte anılan Kanunun 4’üncü maddesi kapsamında bildirime tabi tutulmuş satışlara ilişkin tahsilat ve ödemeler.

Not: Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 257’inci maddesinin Maliye Bakanlığı’na verdiği yetkiye istinaden hazırlanan ve 24 Aralık 2015 tarih ve 29572 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 459 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde; vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayı, belli kurumların kayıt ve belgeleri yardımıyla tespit etmek ve böylece kayıt dışılığı önlemek amacı doğrultusunda tahsilat ve ödemelerde tevsik zorunluluğu getirilmesi ile ilgili bir takım açıklama ve düzenlemelerde bulunulmuş, tahsilat ve ödemelerde tevsik zorunluluğuna ilişkin limit 01.01.2016 tarihinden itibaren 7.000 Türk Lirasına düşürülmüş ve konuya ilişkin olarak yayımlanmış tebliğler bir bütün olarak ele alınarak tevsik zorunluluğu kapsamında olan ve olmayan tahsilat ve ödemeler tek tebliğ olarak düzenlenmişti. Konuyla ilgili açıklamalarımıza ise 25.12.2015/169 sayılı Sirkülerimizde yer verilmişti. Söz konusu Tebliği’in “1.Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı ve Tutarı” başlıklı bölümünün “1.1.Kapsam ve Tutar” alt başlıklı bölümü uyarınca; Vergi Usul Kanunu’nun 232’nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında fatura almak zorunda olan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, serbest meslek erbabı, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlar, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler ve vergiden muaf esnafın kendi aralarında ve tevsik zorunluluğu kapsamında olmayanlarla yapacakları, 7.000 TL’yi aşan tutardaki her türlü tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapmaları ve bu tahsilat ve ödemeleri söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunludur.

Kaynak: Gelir İdaresi Başkanlığı

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.