Londra Başkonsolosluğu 21.11.2020

Bilindiği gibi 7247 sayılı “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”, 26 Haziran 2020 tarih ve 31167 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Kanun değişikliği ile 3201 sayılı Kanun kapsamında yurtdışı borçlanması yapan kişilerin aylıkları kesilmeksizin yurtdışında kısa süreli işlerde çalışmalarına imkân tanınmıştır. 

6 Kasım 2020 tarihve 31296 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmelikte “kısa süreli çalışmaya tabi işler” aşağıdaki gibi tanımlanmıştır:

“k) Kısa süreli çalışmaya tabi işler: Yurtdışında zorunlu sigortalılığa tabi olsalar dahi, Ülkemiz dış temsilciliklerince veya sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke sigorta kurumlarınca düzenlenmiş hizmet belgesinde kayıtlı olan ve ilgili ülke mevzuatına göre elde edilen kazanç üzerinden çalışandan zorunlu sigorta prim kesintisi yapılmadığı bildirilen süreleri…”

7247 sayılı Kanun ve 6 Kasım 2020 tarihinde yürürlüğe giren Yönetmelik ile yapılan değişiklik sonucunda 3201 sayılı Kanun kapsamında yurtdışı borçlanması yaparak Türkiye’de emekli aylığı alan vatandaşlarımızın İngiltere’de (2020/2021 mali yılı için Birincil Eşik – Primary Threshold) haftalık 183 Sterlin’den daha az gelir elde ettikleri bir işte çalışırken, SGK’dan emekli aylığı alabilme olanağı sağlanmıştır.

3201 sayılı Kanun kapsamında yurtdışı borçlanması yaparak Türkiye’den emekli aylığı alan vatandaşlarımızın emekli aylıklarının kesilmemesi için yurtdışındaki çalışmaları sırasında bu çalışmalarından dolayı kendilerinden zorunlu sigorta prim kesintisi yapılmaması gerekmektedir. Bu kapsamda yurtdışı borçlanması yaparak Türkiye’den aylık alan vatandaşlarımızın İngiltere’de haftalık 183 Sterlin’den az kazanç elde etmeleri halinde aylıkları kesilmeyecektir. 

İngiltere’de haftalık 183 Sterlin (Primary Threshold) ve üzerinde kazanç elde edilen bir işte çalışılması halinde çalışandan sigorta primi (national insurance contribution, Class 1) kesilmektedir. Bu nedenle İngiltere’deki çalışmalarından elde ettikleri kazanç 183 Sterlin ve daha fazla olan vatandaşlarımızın Türkiye’den aldıkları yurtdışı borçlanma aylıkları, eskiden olduğu gibi kesilmeye devam edilecektir

Diğer yandan, mevzuatımızda olmamasına rağmen yanlış ve maksatlı yorumlar yaparak vatandaşlarımız üzerinden haksız kazanç sağlamayı amaçlayan çevrelere karşı vatandaşlarımızın uyanık olmalarını, bu kişilere itibar etmemelerini ve Müşavirliğimizden bilgi almalarını önemle rica ederiz. 

Vatandaşlarımıza saygıyla duyurulur.

…

Kaynak: http://londra.bk.mfa.gov.tr/Mission/ShowAnnouncement/379018 Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Şevket TEZEL
Sosyal Güvenlik Müşaviri
sevket@tezel.com

Emekli aylığı en değerli, en sadık dost derim her zaman. Zira sadık eş gibidir iyi günde de kötü günde de sizi terk etmez.

Kötü senaryo olsa ve son yıllarınızı huzurevinde geçirmek zorunda kalsanız yaşam konforunuzun ölçüsü gene emekli aylığınızdır.

Emekli (Yaşlılık) aylığınızı belli eden genellikle sadakate göre belirlenen kamu koltuklarında geçirmediyseniz ödediğiniz prime bağlıdır aylığınız, özellikle de SSK ve Bağ-Kur aylıklarında böyledir. Ne kadar ekmek o kadar köfte kaba tabirinde karşılık bulur.

İşte bunun için bazı değerli yurttaşlar emekliliğini planlar, “Ne ödersem ne alırım? Sorusuna yanıt arar emekli olmadan çok önce. Onlara herkesin durumuna uygun çözümler bulur, kimine bir koyup üç kazanma formüllerini uygulatabiliriz.

Kimi aylık zamanı bize gelir ve ona kuruşu kuruşuna doğru aylığı hesaplar, aylık bağlandığında aylığın doğru mu yoksa yanlış mı bağlandığını kendisinin tespit etmesini sağlarız. Evet, maalesef zaman zaman insani hatalardan aylıklar yanlış bağlanabilmektedir.

SSK Aylıkları

SSK aylıklarında üç dönemden 2000 yılı öncesi dönemde gösterge önemlidir, aylık bağlama oranının 5 bin güne kadar olan kısmı da göstergeye göre belirlenir. 5 bin günden sonrası her 240 gün için 1 puan ilave biçiminde uygulanır.

2000 – 2008 Ekim arası dönemde güncelleme katsayısı ile güncellenmiş prime esas kazanç ortalamaları önemlidir, önce yıllık ortalama bulunur ve sonra aylığa çevrilir. Bu dönemde aylık bağlama oranı ilk 3600 gün için yüzde 35, sonrası için her 360 gün için yüzde 2 şeklindedir.

2008 Ekim ve sonrası için ise her 360 güne yüzde 2 oranıyla aylık bağlama oranı hesaplanır, burada da güncelleme katsayısı ile kazançlar güncellenir ve ortalaması alınır.

Güncelleme yapılırken 2000-2008 arası için TÜFE ve büyüme hızının tamamı ile 2008 Ekim ve sonrasında ise TÜFE’nin tamamı, büyüme hızını yüzde 30’u oranında güncelleme yapılır.

Bağ-Kur Aylıkları

Bağ-Kur aylıklarında 2000 yılı öncesi için 31.12.1999 tarihi itibariyle en az 12 ay prim ödenmiş olan en yüksek basamağın 2003 yılı ikinci yarısındaki gelir karşılığı esas alınır.

2000-2008 Ekim arası için yaşlılık aylığı, sigortalının, sigortalılık süresi içinde aylar itibariyle prim ödediği gelir basamaklarının, bu basamaklardaki prim ödeme süreleri de dikkate alınarak, aylık başlangıç tarihinde yürürlükte bulunan gelir tablosu üzerinden hesaplanacak ağırlıklı ortalamanın aylık bağlama oranı ile çarpılması suretiyle hesaplanır. Buradaki aylık bağlama oranı, sigortalının toplam sigortalılık süresinin ilk on tam yılının her bir yılı için %3,5 takip eden onbeş tam yılın her bir yılı için %2 ve yirmibeş yıldan fazla her bir tam yıl için %1,5 oranlarının toplamı olmaktadır.

2008 Ekim sonrasına ilişkin aylık da tıpkı SSK aylığı gibi prime esas kazanç tutarlarının güncellenmiş bir aylık tutarının her bir yıla yüzde 2 aylık ölçüsünde saptanacak bağlama oranının tatbikiyle oluşur.

Emekli Sandığı Aylıkları

Emekli Sandığı aylıklarında ise ek gösterge başat aktördür. Ek göstergede önemli olanın emekliliğe esas derece değil de kazanılmış hak aylık derecesi olması gerektiğinin üzerinde durmak gerekiyor. Zira bu yanlış düşünceyle hatalı bir tarihte emekli olarak ömür boyu görece düşük bağlanmasına neden olabiliyor.

SSK ve Bağkur aylıklarında her üç dönem aylıkları bu dönemlerde geçen gün sayısına bağlı olarak ağırlıklı ortalama alınarak birleştirilirken Emekli Sandığı aylıklarında tek sistem uygulanır.

Elbette Emekli Sandığı aylıkları derken ilk defa kamuda çalışması Ekim 2008’den sonra başlamış 4/c sigortalılarının emekli aylığını ek gösterge bazlı değil, prime esas kazanç ortalamaları güncelleme esaslı olarak hesaplanması gerektiğini vurgulamak gerekiyor.

Bazı kamu görevleri için makam, görev veya temsil tazminatları söz konusu olabilmektedir. Bunlar da aylığa eklenerek ödenip, ölüm halinde hak sahiplerine geçiyor.

Özel Banka Sandığı Aylıkları

Özel banka sandığı sigortalılarının emekli aylıkları da SSK aylık hesabı gibi yapılır.

Engelli veya Malulen Emeklilik Aylıkları

SSK veya Bağ-Kur kapsamında bağlanacak engelli ve malulen emeklilik aylıkları aylık bağlama oranı bakımından destekli biçimde yapılmaktadır. Gün sayısı düşük olanları desteklemekte, gün sayısı çok fazla olanlara bir yarar sağlamamaktadır. Emekli, Sandığı’ndan bağlanacak engelli ve malul aylıklarında ise aylık bağlama oranı eksenli bir destek bulunmamakta ancak bu aylıklarda taban aylığın görece yüksekliği koruyucu kalkan oluşturmaktadır.

Son Söz

Pek çok teknik ayrıntı içeren emekli aylıklarının hesabını bilen bir uzmandan alınacak bilgi bu alana yani geleceğine yatırım yapmak isteyenler için önemli bir güvence verisi olacak, bu anlamlı yatırımını sigortalamış olacaktır.

Şevket TEZEL

sevket@tezel.com 

Gsm: +90 551 100 82 82

Kaynak: İşbu içerik, Sosyal Güvenlik Müşaviri Şevket TEZEL’in özel izni ile yayınlanmıştır. Yazının tüm hakları ve sorumluluğu yazara aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Şevket TEZEL
Sosyal Güvenlik Müşaviri
sevket@tezel.com

Emekli aylığı memur emeklilerinin ve diğer emeklilerin en önemli kötü gün dostu.

Bugün de haczedilemezlik niteliği nedeniyle her türlü maddi gelirin önünde bu niteliğini koruyan emekli aylığının unsurları ve giderek aylık bağlama oranı ile anlamını ele alalım dedik.

Emekli aylığı bir sonuç. O sonucu oluşturan iki etkenden biri matrah ise diğeri matraha uygulanan yüzde nitelikli aylık bağlama oranı. SSK ve Bağkur aylıklarında üç dönem geçerli olsa da her üç dönemde de aslında aktörler aynı güncellenmiş matrah ve aylık bağlama oranı. Aylık bağlama oranı gün sayısına bağlı bir rakam olsa da yasa değişiklikleriyle üç dönem olması nedeniyle özellikle SSK ve Bağkur sigortalıları için daha komplike bir kavram haline gelmiş durumda. 15 Ekim 2008’den önce Emekli Sandığı iştirakçileri için saha stabil olan bu kavram daha sonra ilk defa kamuya geçerek 4/c sigortalıları için de tıpkı SSK ve Bağkurlular gibi uygulanıyor.

5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kapsamında emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıklarının hesaplanmasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43 üncü maddesinde yer alan gösterge tablosu ve personel kanunlarındaki ek göstergeler esas alınıyor. Kuşkusuz bu yönden ek göstergenin önemi birincil derecede bulunuyor, zira emekli aylığına kaynaklık eden Emekli Sandığı matrahının içindeki en kabarık ilk unsur herkeste eşit olan taban aylık ise de buna yakın ikinci unsur özel hizmet tazminatı oluyor. Ek gösterge arttıkça özel hizmet tazminatı da kategorilere bağlı olarak arttığından aynı artış Emekli Sandığı matrahına da yansımış oluyor.

Emekli aylığı da işte bu Emekli Sandığı matrahının aylık bağlama oranı nispetindeki tutarı oluyor. Yani aylık bağlama oranı arttıkça emekli aylığı da artıyor.

Emekli, adi malûllük ve vazife malullüğü aylıkları, gösterge ve ek göstergeler ile her yıl Bütçe Kanununda tespit edilen memur maaş ve taban aylık katsayıları ile çarpılması sonunda bulunacak Emekli Sandığı matrahının fiili ve itibari hizmet toplamı 25 yıl olanlar için % 75’i, 25 yıldan az olanlara her tam yıl için % 1 eksiği, fazla olanlara da her tam yıl için % 1 fazlası üzerinden bağlanması gerekiyor.

Fiili ve itibari hizmet toplamındaki ay kesirleri tam ay sayılıyor. Yıl kesirlerinin her ayı için emekli aylığı bağlanmasına esas aylık tutarının % 1’inin 12’de birinin emekli aylığına ayrıca eklenmesi gerekiyor. Örneğin 28 yıl 8 aylık bir hizmeti olan memurun aylık bağlama oranı yüzde 78,67 oluyor.

SSK’lılarda Aylık Bağlama Oranı Nasıl?

SSK’lılarda emekli aylığı hesaplanırken üç ayrı dönem var ve üç ayrı dönemin üç ayrı aylık bağlama oranı hesabı var. Şöyle ki 2020 yılında 51 yaşında 9000 günle emekli olacak bir erkek SSK sigortalısının bu gün sayısı 31.12.1999 ve öncesinde uygulanan sisteme göre aylık bağlama oranı değeri eğer 31.12.1999 tarihi ve öncesi döneme ait göstergesi taban (9475) ise yüzde 76, 31.12.1999 tarihi ve öncesi döneme ait göstergesi tavan (15175) ise yüzde 66 oluyor. Yanlış okumadınız yüksek matrahtan prim ödeyene daha düşük aylık bağlama oranı, düşük matrahtan prim ödeyene daha yüksek aylık bağlama oranı uyguluyor. Bu durum 2000 öncesi aylıkların sığlaşmasının yüksek aylıkla düşük aylık arasındaki farkın az oluşunun önemli nedenlerinden biri. 31.12.1999 öncesi dönem için aylık bağlama oranının saptanmasında yaş da önemli bir etken. Eğer aylık bağlama tarihinde kadın sigortalı 50 yaş erkek sigortalı ise 55 yaştan büyük ise her bir yıl için 1 puan aylık bağlama oranı artışı yapılması gerekiyor. Örneğin 6000 günle 49 yaşında emekli olan bir kadın sigortalı için gösterge taban ise ABO yüzde 64, tavan ise yüzde 54 oluyor.

01.01.2000 – 30.09.2008 tarihleri arasındaki dönemde uygulanan aylık bağlama sistemi ilk 3600 güne %35 sonraki 5400 güne her 360 gün için yüzde 2 oranı verdiğinden bu dönemin aylık bağlama oranı örnekteki sigortalının 9000 gün için yüzde 65 oluyor. Bu dönemde prime esas kazanç matrahlarının yüksek veya düşük oluşu aylık bağlama oranını etkilemiyor, sadece matrahı doğrudan etkilemekle kalıyor.

01.10.2008 ve sonrası dönemdeki aylık bağlama oranı bu bakımdan en olumsuz dönem oluyor. Zira bir taban uygulanmaksızın her bir 360 gün hizmet için yüzde 2 aylık bağlama oranı veriliyor. Bu durumda 9000 gün hizmetin 2008 sonrası dönemdeki aylık bağlama oranı karşılığı yüzde 50 oluyor. Bu durumdan en çok etkileneceklerden biri de ilk defa Emekli Sandığı iştirakçiliğine 15.10.2008 ve sonrasında başlayan memurlar oluyor. Zira bu konumdakiler 5434 sayılı Kanuna tabi memurlar gibi 25 yıl hizmete yüzde 75 değil yüzde 50 aylık bağlama oranı elde edebiliyorlar.

Bu dönemde de prime esas kazanç matrahları yani kaba tabirle brüt ücretler aylık bağlama oranında etkili değil. Ama ortalama aylık kazancı brütlerin niteliği etkilediği için önemi yine tartışılmaz.

Bağ-Kur Aylıklarında ABO

ABO Bağkur aylıklarında da benzer öneme sahip. Nitekim erkek sigortalıların normal emekliliklerinin 9 bin günle gerçekleşebildiği Bağkur sigortalılığında örneğin 2020 yılında 54 yaşında ve 9000 günle emekli olan bir Bağkur emeklisinin aylık bağlama oranı 2000 öncesi için yüzde 70, 2000-2008 Ekim arası yüzde 65 ve 2008 Ekim ve sonrası için ise yüzde 50 olarak hesaplanıyor.

Çalıştıkça Aylıklar Kimler İçin Düşüyor?

2020 yılında bağlanacak bir SSK aylığında işte aynı kişinin 9000 günü için üç ayrı dönem için de aylık hesaplanıyor ve sonra her üç dönemde geçen gün sayısı oranında bu kısmi aylıklar birleştiriliyor. 9000 güne karşılık yüzde 76 veren 2000 yılı öncesi dönem ve yine 9000 güne yüzde 65 aylık bağlama oranı veren 2000-2008 Eylül arası döneme nispetle içinde bulunduğumuz 2008 Ekim ve sonrası dönem yüzde 50 aylık bağlama oranı veriyor. Yani düşük matrahtan 2008 sonrası prim ödemeye devam eden biri en az aylık bağlama oranı veren dönemin aylığa olan etkisini artırmaya devam etmiş oluyor.

Düşük matrahlı yani düşük ücretliler için bağlanacak SSK aylıklarında çalıştıkça emekli maaşının düşmesi durumunu oluşturan neden de bu durumdan kaynaklanıyor.

Aylıkların çalıştıkça düşmesinin genel olmadığını, asgari ücretten veya asgari ücrete çok yakın düzeylerden prim ödemeye devam edenlerle ilgili olduğunu altını çizelim, zira bu konu yanlış anlaşılıyor. Sistem orta veya yüksek düzeyden prim ödeyenlerin 2008 sonrası prim ödemeye devam ettikçe aylıklarını düşürmüyor, bilakis artırıyor. Ancak ülkemizde prim ödeyenlerin yarıya yakının asgari ücretli olduğu göz önüne alınırsa bu durumun olumsuz etkisi küçümsenmemeli. Düşük matrahtan bile olsa prim ödemeye devam etmenin bağlanacak aylığı düşürmesi düzeltilmesi gereken bir gerçeklik. Ne var ki bu olumsuzluğu getirenler halen söz sahibi olunca çözümü de buradan beklemek iyimserlik olsa gerek.

Tabii bu aylık bağlama oranı gerçeği SGK’nın kâra geçmesi, madalyonun öbür tarafında sigortalı ve emeklilerin kayba uğraması gerçeğinin önemli aktörlerinden oluyor.

Şevket TEZEL

sevket@tezel.com 

Gsm: +90 551 100 82 82

Kaynak: İşbu içerik, Sosyal Güvenlik Müşaviri Şevket TEZEL’in özel izni ile yayınlanmıştır. Yazının tüm hakları ve sorumluluğu yazara aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Kamu Çalışanlarının Güncel Emekli Aylık ve İkramiyeleri 07.09.2020

Yurtdışı Borçlanması İle Bağlanan Emekli Aylıklarına Mini Job Engelinde Olumlu Adım 03.09.2020

Doğum Borçlanması Emekli Aylığını Ne Kadar Artırır? 28.08.2020

2020 Yılında Sigortalı ve Emekliler için Ölüm Yardımı ve Cenaze Ödeneği 26.08.2020

Madencilerin Emeklilik Tarihi de Aylık Hesabı da Farklıdır 24.08.2020

Son Genelgeler Işığında Sigortalılık Süresi Hesabında Yeni Değişiklikler 21.08.2020

Tüm Emekli Aylıklarında Püf Noktaları 19.08.2020

Şevket TEZEL
Sosyal Güvenlik Müşaviri
sevket@tezel.com

Memur statüsündeyken “Aile hekimliğine” geçen yahut geçirilen aile hekimleri emekliliklerini düşünerek önemli bir karar vermeleri gerektiğini bilmeliler.

Zira bu konuda da çözüm kişisel olduğu için yanlış kararlar verilerek yanlış yola girilmiş olabiliyor.

4/c sigortalılığında (Emekli Sandığı iştirakçiliğinde) kesenek uygulaması unvana bağlı olarak derece ve kademeye bunlara göre de ek göstergeye bağlı olarak hesaplanıyor. Dolayısıyla da prim-aylık dengesi aranmıyor. Örneğin kamuda çalışan 657’ye tabi 25 yıl hizmeti olan bir hekimin Emekli Sandığı matrahı 4849,89 TL olup ayda kişiden 775,98 TL kesenek, kurumdan 969,98 TL karşılık tahsil edilmektedir.

Oysa bilindiği gibi bugün 4/a sigortalılığında ayda 2558,40 ila 19188 TL arasında SSK matrahı uygulanmakta olup, yüksek matrahtan yapılan çalışmaların emekli aylığına olumlu etkisi açık bulunmaktadır.

657’li iken aile hekimliğine geçenlerin 4/c sigortalılığında sayılmaya devam edilmesi durumunda brüt ücretleri 10 bin TL hatta 19 bin TL bile olsa yukarıdaki örnekte olduğu gibi 4849,89 TL’lik kısmı sosyal güvenlik primine tabi tutulmuş olmaktadır. Bahse konu rakam emeklilik aşamasında her bir yıl için ödenecek ikramiye tutarını belirtmenin yanında aylık bağlama oranı tatbik edildiğinde emekli aylığını veriyor. Örneğin 25 yıl hizmet emekli olan bir hekimin bugün 3782,91 TL emekli aylığı alması gerekiyor.

Kazanılmış Hak Aylık Derecesi Sorunu

Ayrıca kamuda iken kazanılmış hak aylık derecesi bakımından henüz 1.dereceye gelmeden aile hekimlerinin aylıksız izinde sayılması nedeniyle kazanılmış hak aylık derecelerinin ilerletilmemesi de ayrı bir mağduriyete neden olabiliyor. Oysa sözleşmeli olarak çalışan aile hekimi ve aile sağlığı çalışanları kurumlarında aylıksız veya ücretsiz izinli sayılırlar ve bunların kadroları ile ilişkileri devam eder. Bu personelin, sözleşmeli statüde geçen sürelerinin kazanılmış hak derece ve kademelerinde veya kıdemlerinde değerlendirilerek her yıl işlem yapılması gerekiyor.

Her Şeyden Prim Kesilir mi?

Aile hekimleri haklı olarak “Ücretimin tamamından prim kesilsin ve ikramiyem de emekli maaşım da buna göre artsın” diye düşünebilirler. Hem “Emekli Sandığı sistemi” içinde kalmak ve hem de bunu gerçekleştirmek yasaya göre mümkün bulunmuyor. Bunun için SSK sistemine göre emekli olmak gerekiyor, yani Emekli Sandığı iştirakçiliğini sonlandırıp en az 3,5 yıl SSK statüsünde prim ödemek gerekir. Şu an için 19188 TL brüt SPEK tavanıdır ve bu rakam üzerinden işçi primi olarak 2686,32 TL prim kesilmektedir ve bu şekilde 3,5 yıl çalışılması halinde yaklaşık 1200-1300 TL artış sağlanmış olacaktır. Ancak geçmişteki Emekli Sandığı süreleri hakkında da SSK aylık bağlama sisteminin uygulanacak olması çok olumsuz olacak getiriden fazla götürü oluşturacaktır.

Hesap İyi Yapılmalı

Hasılı bu kararın verilmesinde hesabın iyi yapılması gerekir. Zira SSK sistemine geçerek oradan emekli aylığı bağlatmak kimilerine göre pozitif, kimilerine göre de negatif sonuç verebilir. Sözgelimi uzun yıllar memuriyet yaptıktan sonra aile hekimliğine geçenler aile hekimliğinde daha yüksek ücret alıp, bu ücretlerinin tamamını prime tabi kılsalar da bekledikleri artışı sağlayamazlar ve bunun nedeni SSK aylık bağlama sistemine göre geçmişte memur statüsünde iken yapılan kesinti matrahlarının aynı dönemde geçerli SSK tavanına göre oldukça düşük kalacak olmasıdır.

Buna karşın memur statüsünde geçmiş süresi daha az ve emekliliğine kalan süresi daha çok olanlar ise SSK statüsünde aile hekimi olarak prime tabi olduklarında emekli aylıkları bakımından daha avantajlı olacaklardır.

Sigortalının Emekli Sandığı süresi, SSK süresi, SSK süresinde ödenen matrahların niteliği bağlamında teşhisin kişiye özel olarak konulması gerekecektir.

Çalışmayan emekli hekimler için 2019 yılından itibaren getirilen (Uzmanlar için 17.000 gösterge, uzman olmayan hekimler için 13.000 gösterge tutarında) ilave ödeme hakkı da bu mukayesede dikkate alınmalı.

Emekli Aile Hekimlerinin Aylık Kesilme Durumu

Emekli olduktan sonra aile hekimi olan hekimlerin ise bambaşka bir sorunu bulunuyor. Bu hekimlerin aile hekimliği süresi adeta kamuda geçmiş gibi değerlendirilerek 5335 sayılı Yasadaki “emekli aylığı alırken kamuda çalışma yasağına” tabi tutuluyorlar. Bu kapsamda aile hekimi iken geçen sürede alınan emekli aylıkları için borç tahakkuk ettiriliyor.

Oysa “Doktorluk mesleğinden dolayı 15/08/2011 tarihinden itibaren 5434 sayılı Yasa kapsamında yaşlılık aylığı almaya başlayan, 26/07/2011 tarihinde Sağlık Bakanlığı ile aile hekimliği sözleşmesi imzalayarak göreve başlayan, SGK tarafından aile hekimi olarak çalışması nedeni ile 5335 sayılı Yasanın 30. maddesi kapsamında yaşlılık aylığının kesilmesine karar verilen, 15/08/2011-15/08/2013 tarihleri arasında ödenen yaşlılık aylıklarının yersiz ödeme olarak nitelendirilen ve faiziyle birlikte iadesi talep edilen” davada

Yüksek Mahkemenin;

“Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı aldığı halde, Sağlık Bakanlığı kadrosuna hekim olarak atanan kişiler dahi aylıkları kesilmeden çalışabileceğine göre; Sağlık Bakanlığı ile “aile hekimliği sözleşmesi” imzalayan davacının yaşlılık aylıklarının iadesinin istenilmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır. O halde; mahkemece, 5335 sayılı Yasanın 30. maddesine göre yaşlılık aylığının iptal edilemeyeceği ve ödenen yaşlılık aylıklarının iadesinin istenilemeyeceği göz ardı edilerek sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.

Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.”

Diyerek verdiği kararda görüleceği üzere emekli hekimlerin aile hekimi olması halinde hakkaniyet aylıklarının kesilmemesini gerektiriyor.

Şevket TEZEL

sevket@tezel.com 

Gsm: +90 551 100 82 82

Kaynak: İşbu içerik, Sosyal Güvenlik Müşaviri Şevket TEZEL’in özel izni ile yayınlanmıştır. Yazının tüm hakları ve sorumluluğu yazara aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Ortağı Olduğu Şirketten Sigortalılık İptali Emeklileri de Vuruyor 15.09.2020

Askerlik Süresinin Sigortalılığa Etkisinde Son Değişiklikler 11.09.2020

Emekli Aylıklarında Aylık Bağlama Oranı Gerçeği 09.09.2020

Kamu Çalışanlarının Güncel Emekli Aylık ve İkramiyeleri 07.09.2020

Yurtdışı Borçlanması İle Bağlanan Emekli Aylıklarına Mini Job Engelinde Olumlu Adım 03.09.2020

Doğum Borçlanması Emekli Aylığını Ne Kadar Artırır? 28.08.2020

2020 Yılında Sigortalı ve Emekliler için Ölüm Yardımı ve Cenaze Ödeneği 26.08.2020

Madencilerin Emeklilik Tarihi de Aylık Hesabı da Farklıdır 24.08.2020

Son Genelgeler Işığında Sigortalılık Süresi Hesabında Yeni Değişiklikler 21.08.2020

Tüm Emekli Aylıklarında Püf Noktaları 19.08.2020