Anonim şirketlerde – Muhasebe News

Anonim şirketlerde 2024 yılı için bir avukat ile sözleşme yapma zorunluluğu 1.250.000 TL’dir.

MuhasebeNews — Sat, 03 Feb 2024 06:45:15 +0000

Anonim şirketlerde 2024 yılında avukat bulundurma zorunluluğu, 1.250.000,00.TL sermaye hesabına yeniden değerleme sonucunda artan değer mi dikkate alınacak?

KAYITLI sermaye dikkate alınır. Diğer taraftan sermaye hesabı yeniden değerlemeye tabi tutulmaz. Yeniden değerlemeye; Bilançoda yer alan ATİK içindir. (VUK Geç.Md.32)

Anonim Şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğuna ilişkin hesaplama asgari sermayenin 5 katı alınarak bulunmaktadır. A.Ş.’lerde asgari sermaye 250.000 TL’ye çıkartıldığı için, bu tutarın 5 katı olan 1.250.000 TL yeni avukat bulundurma zorunluluğunda esas alınacak tutar olarak belirlenmiş oldu.

Buna göre nominal (kayıtlı) sermayesi 1250.000 ve üzerinde olan A.Ş.’ler sözleşmeli avukat bulundurmak (bir avukat ile sözleşme yapmak) zorundadır.

A.Ş.’lerdeki asgari sermaye tutarı 250.000 TL kaldığı sürece bu had geçerli olacaktır. Buradaki artış yeniden değerlemeye endekslenmemiştir.

YASAL DAYANAK ve İLİNTİLİ İÇERİK

2024 A.Ş. Avukat zorunluluğu

Resmi Gazete’de yayınlanan 7887 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile; 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren Anonim Şirketler için TTK’nın 332. Maddesi gereği asgari sermaye tutarı 250.000 TL’ye yükseltildi.

(Resmi Gazete-26.11.2023/32381)

Sermayenin 5 katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan A.Ş.’ler sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundalar. (Avukatlık Kanunu Madde 35/f.3)

1 Ocak 2024 tarihinden itibaren asgari sermayesi 250.000 TL x 5 = 1.250.000 TL ve üzeri olan A.Ş.’ler bir avukat ile sözleşme yapmak zorundadır.

Limited şirketler için avukat bulundurma zorunluluğu yoktur.

Kaynak: İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Anonim şirketlerdeki hisse devri bedeli döviz ödenebilir mi?

MuhasebeNews — Thu, 09 Nov 2023 06:56:05 +0000

Anonim şirketlerde pay senetli hisse devirleri bedeli döviz ödenebilir mi?

Hisse devri kişiler arasında yapılan bir işlemdir. Şirket faaliyeti değildir. Döviz ile alım satımı olabilir.

SMMM’ler A.Ş.’lerin yönetim kurulunda yer almadan sınırlı yetki ile müdür olabilir mi?

MuhasebeNews — Wed, 29 Mar 2023 09:23:26 +0000

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak faaliyet göstermekteyim. Anonim Şirketlerde yönetim kurulunda görev almadan ”sınırlı yetki” ile müdür olarak atanmam gerekiyor. Bu konu ile ilgili ileride YMM sınavlarında yada meslek mevzuatında problem yaşar mıyım?

Sadece YMM sınavında değil, mesleki faaliyetiniz içinde sakıncalıdır. Serbest çalışan meslek mensupları Ticari Şirketlerin yönetiminde ve sınırlı yetkili olarak görev alamaz (ticaret yasağı)

SMMM Mali Müşavirler Bağımsız SMMM faaliyetinin yanında ticari zirai faaliyet bulunma yasağı

Aktif olarak bağımsız mali müşavirlik faaliyetinde bulunurken Çiftçi Kayıt Sistemine kayıt olup çiftçilik yapmak meslek kanuna uygun mudur?

Yasaklama sadece TİCARİ KAZANÇ içindir. Zirai kazanç faaliyeti meslek mevzuatına aykırı değildir.

SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİR VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

…

F – YASAK HALLER VE İSTİSNALARI

Meslekle ve Meslek Onuru İle Bağdaşmayan Haller

Madde 42 – Meslek mensuplarının aşağıda belirtilen davranışlarda bulunmaları meslekle ve meslek onuruyla bağdaşmayan hallerden sayılır.

a) Yanında çalıştırdığı kişilere karşı uygunsuz davranışlarda bulunmak,

b) Aşırı içki ve kumar düşkünlüğü ile tanınmak,

c) (Değişik:R.G-21/11/2007-26707) İlgili mevzuat gereğince meslektaşlarına, müşterilerine ve kanunlara göre bilgi vermek zorunda olduğu kişi ve kuruluşlara bilgi vermemek veya kasten yanıltıcı bilgi vermek,

d) Kanunlara göre yapılması yasak olan işlerden herhangi birini yapmak.

e) (Ek:R.G-21/11/2007-26707) Meslekî etik ve meslekî bağımsızlık kurallarını ihlal etmek,

Ticari Faaliyette Bulunamama

Madde 43 – Meslek mensupları, Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunmazlar. Meslek mensupları kendi mesleki faaliyetleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunamazlar. Ticari mümessillik, ticari vekillik ve acentelik yapamazlar. Adi ve kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirketlerde komandite ortak olamazlar. Limited ve anonim şirketlerin yönetim kurulu üyeliği ve başkanlığı görevinde bulunamazlar.

Hizmet Akdi ve Çalışamama

Madde 44 – (Mülga ibare:RG-22/5/2015-29363) (…) serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler gerçek ve tüzel kişilere tabi ve onların işyerlerine bağlı olarak hizmet akdi ile çalışamazlar.

Reklam Yasağı

Madde 45 – Meslek mensupları; iş elde etmek için, açık ve kapalı dolaylı veya dolaysız yöntemlerle reklamlarını yapamazlar ve yaptıramazlar.

(Değişik:R.G-21/11/2007-26707) Meslek mensuplarının; tabelalarına, kartvizit, rapor ve bunlara benzer diğer yazışma kâğıtlarına; meslek unvanlarını, akademik unvanlarını, iletişim araçlarının numaralarını, açık adreslerini, internet adresi ile elektronik posta adresini yazmaları reklam sayılmaz.

Meslek mensupları, unvanlarını kullanarak mesleki konularda ve bilimsel nitelikte, gazete ve dergilerde devamlılık arz etmemek üzere yazı yazabilirler. Yayıncılık yapamazlar.

Sadece iş tekliflerinde kullanılmak ve yazılı, sözlü ve görüntülü yayın araçları ile yayınlanmamak üzere kendilerinin, ortaklık veya şirket kuruluşlarında görev yapan diğer meslek mensuplarının öz geçmişlerini kapsayan tanıtıcı broşür bastırabilirler. Bu broşürlerde evvelce veya halen iş yaptıkları müşteriler açıklanamaz.

Kendileri veya mesleki ortaklık veyahut şirketleri adına işin gerektirdiği ciddiyet ve boyutta eleman arama ilanı verebilirler.

İş ilişkisinde bulunduğu firmalar adına bu ilanları veremezler.

Enaz ücretin Altında İş Kabul Edememe

Madde 46 – Meslek mensuplarının hizmetlerine karşılık alacakları ücretin enaz miktarının tespitine dair usul ve esaslar ayrı bir yönetmelikle belirlenir. Bu miktarın altında iş kabulü yasak olup, bunun üzerindeki ücret, meslek mensubu ile iş sahipleri arasında serbestçe belirlenebilir.

Meslekle Bağdaşan İşler

Madde 47 – Aşağıda belirtilen işler meslekle bağdaşan işlerden olup yapılmasında bir sakınca yoktur.

a) Bilirkişilik, tasfiye memurluğu, hayri ve ilmi kuruluşların yönetim kurulu üyeliği görevlerinde bulunmak,

b) Limited ve anonim şirketler’de ortak, komandit şirketlerde komanditer ortak olmak veya murakıplık yapmak,

c) Meslek mensuplarının, üyesi oldukları ve kurumlar vergisinden muaf olan yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri ve yardım sandıklarının yönetim ve denetim kurulları üyelikleri görevlerinde bulunmak,

d) Kadrolu olarak çalışmamak şartıyla öğretim ve eğitim amacı ile ders vermek,

e) Devamlılık arzetmemek kaydı ile gazete ve dergilerde yazı ve makale yazmak,

f) Seminer ve konferanslara katılmak,

g) (Ek:R.G-21/11/2007-26707) Her türlü yazılı ve görsel sanat ve edebiyat faaliyetinde bulunmak.

…

Anonim şirketlerde şirket ortağı olmayan yönetim kurulu üyeleri 4/1-b (Bağkur) kapsamında mı sigortalı olmalıdır, yoksa devam eden 4/1-a (SSK) devam mı eder?

MuhasebeNews — Mon, 14 Nov 2022 10:05:00 +0000

Anonim şirketlerde şirket ortağı olmayan yönetim kurulu üyeleri 4/b kapsamında mı sigortalı olmalıdır. Yoksa devam eden 4a SSK’sı devam mı eder?

Şirkete ortak olmayan yönetim kurulu üyelerinin zorunlu sigortalık kapsamında olup olmadığı ise uygulamada ve öğretide tartışmalıdır.

5510 sayılı Kanun bu konuda özel bir hüküm getirmemiş ve 4. maddesinin birinci fıkrasının b bendinin 3 numaralı altbendi
(4/1-b-3) ile sadece yönetim kurulu üyelerinden şirkete ortaklığı bulunanları zorunlu sigortalılık kapsamına almıştır.

5510 sayılı Kanunun zorunlu sigortalılık statülerini düzenleyen 4. maddesinin hükümleri incelendiğinde şirkete ortak olmayan yönetim kurulu üyelerinin sigortalılığının birinci fıkrasının b (4/b) ve c (4/c) bentleri kapsamında olmadıkları açıktır. Ancak kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının a (4/a) bendinde “Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar”ın sigortalı sayılacağı hükmü bulunmaktadır. İşte bu noktada yönetim kurulu üyelerinin şirketleri ile aralarındaki ilişkinin hangi akid türüne girdiğinin belirlenmesi gerekmektedir. Öğretideki tartışma da bu husus üzerindedir. Bir tarafta bu ilişkinin hizmet akdi olduğu, dolayısıyla Kanunun 4/a hükümlerine tabi olduğu iddiasında olanlar ve diğer tarafta bu ilişkinin hizmet akdi olarak nitelendirilemeyeceği ve vekalet sözleşmesi hükümlerine tabi olduğu, dolayısıyla Kanunun 4/a hükümlerine tabi olamayacağı, dahası Kanunun diğer maddeleri kapsamına girmediği ve zorunlu sigortalılık kapsamının dışında bulunduğunu fikrinde olanlar bulunmaktadır.

Bu değerlendirmeler ve tespitler ışığında, şirkete ortak olmayan yönetim kurulu üyelerinin vekalet akdine tabi olarak çalışmaları nedeniyle, sadece yönetim kurulu üyeliği sıfatları nedeniyle Kanunun zorunlu 4/a sigortalılığına tabi olmayacaklardır. Çünkü Kanunun 4. maddesinin a bendinde bir hizmet akdine bağlı olarak çalıştırılmayı zorunlu ön koşul olarak kabul etmektedir. Ayrıca şirkete ortak olmayan yönetim kurulu üyeleri sadece bu sıfatları nedeniyle Kanunun öngördüğü koşulları bulundurmadıkları için diğer zorunlu sigortalılık statülerine de tabi olmayacaktır. Ancak son olarak şunu belirtmek gerekir ki, Anonim şirkete ortak olmayan yönetim kurulu üyelerinin, bu görevlerinin yanında ayrıca şirket içerisinde hizmet akdine bağlı olarak çalıştırılmayı gerektirir bir görevi yapmaları halinde bu kişiler Kanunun 4/1-a maddesi gereği sigortalı olacaklarıdır.

BENZER İÇERİK

Şirket Ortaklarının sigortalılığı – Sigorta statüsü ile ilgili güncel uygulamaya ilişkin notlar

ÖZET

1- Limited Şirket Ortaklarının Kendi Şirketlerinden Sigortalı Olarak Gösterilmesi

Limited şirket ortağının kendi çalıştığı şirkette eski adıyla SSK yeni adıyla 4/1-a sigortalı statüsünden bildirilmesi mümkün değildir. Bu durumdaki kişilerin eski adıyla Bağkur yeni adıyla 4/1-b statüsünden sigortalı olmaları gerekir. Limited şirket ortağı olan kişinin fiili çalışması karşılığında şirketten ücret veya huzur hakkı alması mümkündür ancak bu durumda hazırlanacak ücret bordrosunda, SGK primi ve işsizilik primi hesaplanmayacak gelir vergisi ve damga vergisi hesaplaması yapılacaktır. Bu kişilere ödenen ücret veya huzur hakkının 1.1.2022 tarihinden itibaren asgari ücret için uygulanan gelir vergisi ve damga vergisi istisnasından yararlanması mümkündür. Bu durumda olan şirket ortağının 4/1-b sigorta primini şahsi olarak ödemesi gerekmektedir. Ödenen bu şahsi 4/1-b primi kişinin elde ettiği kişisel gelirler için vereceği gelir vergisi beyannamesindeki kazançtan indirilebilir.

Ortağı olduğu limited şirketten 4/1-a sigortalısı olarak bildirilen kişi adına sehven bildirilen 4/1-a SGK primlerinin, 4/1-b sigorta statüsüne devredilmesi gerekmektedir.

Limited şirket ortağının, bu ortaklığı devam ederken; herhangi bir ortaklığının olmadığı diğer bir limited şirkette 4/1-a statüsünde çalışması mümkün olup, bu durumda ortağı olduğu limited şirketteki zorunlu 4/1-b sigortalılığı, diğer şirketteki 4/1-a sigortalılığı kesintiye uğrayıncaya kadar dondurulur. Diğer şirketteki sigortalılık bildirimlerinin yasada sayılan geçerli hallerin dışında kesintisiz olarak devam etmesi gerekmektedir. Kesinti olması durumunda kendi ortak olduğu limited şirket nedeniyle 4/1-b sigortalılığı devreye girer. Diğer şirketteki iş akdi sona eren kişinin ara vermeden başka bir şirkette 4/1-a sigortalısı olması halinde zorunlu 4/1-b sigortalılığı devreye girmez. Çıkış ve yeni bir şirkete giriş arasında boş gün olması halinde zorunlu 4/1-b sigortalılığı boşta kalan gün sayısı kadar devreye girer.

2- Anonim Şirket Pay Sahibi/Yönetim Kurulu Üyesinin Kendi Şirketlerinden Sigortalı Olarak Gösterilmesi

2.1. Anonim şirkette pay sahibi olup yönetim kurulunda yer almayanlar

Anonim şirkette sadece pay sahibi olan ancak yönetim kurulunda yer almayan ve bu şirkette fiilen çalışan kişiler, pay sahibi olduğu şirkette eski adıyla SSK yeni adıyla 4/1-a sigortalı statüsünden bildirilebilir. Bu durumdaki kişiler eski adıyla Bağkur yeni adıyla 4/1-b statüsünden sigortalı bildirilemezler.

2.2. Anonim şirkette pay sahibi olup aynı zamanda yönetim kurulunda yer alanlar

Anonim şirkette pay sahibi olan ve aynı zamanda yönetim kurulunda yer alan kişiler, bu şirkette fiilen çalışsalar bile eski adıyla SSK yeni adıyla 4/1-a sigortalı statüsünden bildirilemezler. Bu durumdaki kişilerin eski adıyla Bağkur yeni adıyla 4/1-b statüsünden sigortalı olması gerekmektedir. Anonim şirkette pay sahibi olan kişi, fiili çalışması karşılığında şirketten ücret veya huzur hakkı alabilir ancak bu durumda ücret bordrosunda SGK primi ve işsizilik primi hesaplaması yapılmaz, gelir vergisi ve damga vergisi hesaplaması yapılır. Bu kişilere ödenen ücret veya huzur hakkının 1.1.2022 tarihinden itibaren asgari ücret için uygulanan gelir vergisi ve damga vergisi istisnasından yararlanması mümkündür. Kişinin 4/1-b sigorta primini şahsi hesabından ödemesi gerekir. Ödenen 4/1-b primi, kişinin elde ettiği kişisel gelirler için vereceği gelir vergisi beyannamesindeki kazançtan indirilebilir.

Pay sahibi olduğu anonim şirketten 4/1-a sigortalısı olarak bildirilen kişi adına sehven bildirilen 4/1-a SGK primlerinin, 4/1-b sigorta statüsüne devredilmesi gerekmektedir.

Anonim şirketler her yıl kar dağıtımı yapmak zorunda mı?

MuhasebeNews — Mon, 06 Jun 2022 03:21:20 +0000

Anonim şirketlerde her yıl kar dağıtımı yapmak zorunluluğu var mı? Varsa hangi oranda/miktarda dağıtmak zorundayız?

Anonim şirketlerde her yıl kar dağıtımı yapmak zorunluluğu yoktur Kar dağıtılması halinde güncel kar dağıtım stopaj oranı %10’dur.

Kar dağıtımında %10 stopaj ne zaman yürürlüğü girdi ve ne kadar sürecektir?

22 Aralık 2021 tarihli ve 31697 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4936 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15 ve 30. maddeleri kapsamında kar payı dağıtımında yapılacak vergi kesintisi oranı %15’den %10’a düşürülmüştür.

Başlangıç tarihi 22/Aralık/2021’dir.

4936 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı için tıklayın…

Kaynak: İSMMMO, Resmi Gazete
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Anonim Şirketlerde Geçici İlmühaber (Hisse Senedi Yerine Geçer)

MuhasebeNews — Tue, 07 Jan 2020 20:07:32 +0000

Kaynak: İSMMMO

Anonim şirketlerde kuruluştan doğan hukuki sorumluluk (Stj. Av. Melike Kaya)

MuhasebeNews — Fri, 16 Aug 2019 06:00:04 +0000

ANONİM ŞİRKETLERDE KURULUŞTAN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK

Anonim şirketler, gününüz ekonomik dünyasının sürdürülmesi için temel yapı taşı olması ve küçük sermayelerin bir araya getirilerek ana sermaye birikiminin sağlanması açısından çok büyük öneme sahiptir. Bu itibarla özellikleri, sevk ve idaresi, tasfiyesi gibi şirketin işleyişine ilişkin tüm konularda Türk Ticaret Kanunu ve sair mevzuat ile birtakım emredici düzenlemelere bağlanmıştır.

Kuruluş aşamasında da şirket kurucularının kast veya ihmal ile kanun hükümlerine riayet etmemesi, kanunun dolanılması yoluyla şirketin kötü amaçlara hizmet etmesi gibi riskler mevcuttur. Bu durum şirket alacaklıları ve şirketteki sermaye sahipleri yönünde büyük tehlike arz etmektedir. Bu risk ve tehlikelerin önlenmesi adına kanun koyucular tüm anonim şirket düzenlemelerinde, kuruluş işlemlerinin, kurucuların ve devamında şirketin işleyişinin denetlenmesi ihtiyacını hissetmişlerdir.

Anonim şirketin hukuki yapısı ve özelliği gereği şirkette çok sayıda pay sahibi bulunmakta ve bu nedenle büyük bir sermaye toplanmaktadır. Bu çok sayıdaki pay sahibinin, şirketin kuruluşuna ait işlem ve formaliteleri birlikte yürütmesi ve tamamlaması zordur. Bu nedenle kanun koyucu kuruluş işlemlerinin yapılmasını kurucular adı verilen bir kısım pay sahiplerine görev olarak yüklemiştir.

Kurucuların, aynı zamanda şirkette pay sahibi olan kimseler olmaları dolayısıyla kuruluştaki görevlerini icra ederlerken ayrıca dikkatli olmaları gerekmektedir. Kuruluştaki görevler yerine getirilirken kanun ve esas sözleşmeye aykırı davranılması durumunda, başta kurucuların ve kanunda belirtilen eylemleri gerçekleştiren diğer kimselerin hukuki ve cezai sorumlulukları doğmaktadır. Bu haller ve yaptırımları 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Kuruluştan doğan sorumluluğu düzenleyen hükümlerde konunun ele alınış şekli, 6762 sayılı Eski Türk Ticaret Kanunu’na kıyasen pek çok yenilik içermesine karşın yorumlanmaya da oldukça muhtaçtır. Anonim şirketin kuruluş şekilleri dahi tarih boyunca sürekli değişmiş olduğundan bu durum kuruluştan doğan sorumluluğun da eski kanuna göre farklılaşmasına sebep olmuştur.

6102 sayılı TTK ile birlikte anonim şirketlerin kuruluşunda ani kuruluş yöntemi temel yöntem olarak belirlenmiştir. Ani kuruluş, basit (nakdi) kuruluş ve nitelikli kuruluş olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Ortaklar tarafından taahhüt edilen sermayenin tamamının nakit olması durumunda basit kuruluş; şirket esas sözleşmesi ile ayni sermaye getirilmesi, şirket hesabına bazı malların alınması, şirketin kuruluşu esnasında bir işletmenin devralınması veya kuruculara veya üçüncü kişilere özel menfaatler tanınması halinde ise nitelikli kuruluş söz konusudur. Nitelikli kuruluşta devralınan veya sermaye olarak konulan ayınlar için mahkeme tarafından bilirkişi atanması gibi şartlar getirilmiştir. Kuşkusuz bu şekil şartları, küçük tasarruf sahiplerini ve üçüncü kişileri koruma amacıyla öngörülmüştür.

TTK m.337?de kuruculara ilişkin getirilen tanıma göre “Kurucular, pay taahhüt edip esas sözleşmeyi imzalayan gerçek ve tüzel kişilerdir”. Türk Ticaret Kanunu’nun 337/2. maddesine göre, esas sözleşmeyi imzalayan kişinin temsilci sıfatıyla hareket etmiş olması durumunda, hesabına hareket edilen kişi, sorumluluk bakımından kurucu sayılır. Bu kimseler, şirket esas sözleşmesinin düzenlenmesine açıkça iştirak etmeseler de kanun koyucu, diğer hissedarları gizli ortaklara karşı korumak gayesiyle, hesabına hareket edilen bu kişileri, kurucu olarak kabul etmiş ve bu kişilere, kuruluşa ilişkin sorumluluk yüklemiştir.

Bu itibarla genel olarak kuruluştan dolayı sorumlular, anonim şirket kurucuları, yönetim kurulu üyeleri ve denetçilerdir. Bu kişiler hakkında ancak, kuruluşun tescilinden itibaren 4 yılın geçmesi ile ibra kararı verilebilir. Bu kural kaynağını İsviçre Ticaret Kanunu’ndan alınmakla birlikte Türk Ticaret Kanunu sistemine uygun olarak farklılaştırılmıştır.

Bir anonim şirkette genel olarak hukuki sorumluluktan bahsedilmek istendiğinde 553 ve devamında yer alan hükümlerinin uygulama alanı bulduğu görülmektedir. Türk Ticaret Kanunu’nun 553. maddesinde, genel sorumluluk halleri ve sorumlu kimseler üzerinde durulmuştur. Bu düzenleme “Kurucular, yönetim kurulu üyeleri, yöneticiler ve tasfiye memurları, kanundan ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kusurlarıyla ihlal ettikleri takdirde, hem şirkete hem pay sahiplerine hem de şirket alacaklılarına karşı verdikleri zarardan sorumludurlar.” şeklinde kaleme alınmış, şirketin zararı doğrudan zarar, pay sahipleri bakımından ise dolayısıyla zarar kabul edilmiştir.

TTK m. 553/2’ye göre ise, “Kanundan veya esas sözleşmeden doğan bir görevi veya yetkiyi, kanuna dayanarak, başkasına devreden organlar veya kişiler, bu görev ve yetkileri devralan kişilerin seçiminde makul derecede özen göstermediklerinin ispat edilmesi hâli hariç, bu kişilerin fiil ve kararlarından sorumlu olmazlar.” denilerek bu organlar veya kişilerin kanundan ya da esas sözleşmeden doğan görev ya da yetkilerini kanuna dayanarak başkasına devretmeleri halinde kural olarak bu görev ve yetkileri devralan kişilerin eylem ve kararlarından sorumlu olmayacakları düzenlenmiştir.

Bu madde ile düzenlenen sorumluluk, genel sorumluluk hali olmakla birlikte Türk Ticaret Kanunu’nun 549. maddesi ve devamında da bu süjelerin kuruluştan doğan özel sorumluluk halleri düzenlenmiştir. Bunlar; belgelerin doğru olmaması, esas sermaye hakkında yanlış beyanda bulunulması ve ayınlara değer biçilmesinde hile yapılmasıdır.

Sayılan bu özel sorumluluk hallerinde TTK, zarara uğrayanların zararlarını talep edebilmelerine olanak sağlamıştır. Bir başka deyişle bu düzenlemelere dayanılarak sorumlulardan tazminat istenebilecektir. Ancak tazminat talep edilmesi durumunda zarar görenlerin taleplerini, zararı ve sorumluyu öğrenmelerinden itibaren iki yıl içerisinde ileri sürmeleri gerekmektedir. Kanun koyucu zarar görenlerin tazminat isteminde bulunabilmesinin yanı sıra, yukarıdaki eylemlerde bulunanların cezai sorumluluğunu da düzenlemiştir.

Anonim şirketler hukukunda ibra, anonim şirket genel kurulunun, anılan kişilerin, ilgili faaliyet dönemindeki işlemlerinin hukuka ve şirket menfaatlerine uygun olduğunu kabul etmesi ve buna ilişkin dava haklarından vazgeçmesi şeklinde özetlenebilir. İbra edilen kişiler ibra edildikleri konuyla ilgili sorumlu tutulamazlar. Ne var ki kuruluştan doğan sorumlulukta kanun koyucu ibra mekanizmasını sınırlamıştır. Kurucuların, yönetim kurulu üyelerinin ve denetçilerin şirketin kuruluşundan doğan sorumlulukları, şirketin tescilinden itibaren dört yıl geçmedikçe ibra yoluyla kaldırılamamaktadır.

Stj. Av. Melike Kaya
m.kaya@ozgunlaw.com

Kaynakça:
1. Gözde SERT ŞAHİNKUŞU, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Anonim Şirketlerde Kuruluştan Doğan Sorumluluk, Bahçeşehir Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2013.
2. Duygu TURGUT, Kuruluştan Doğan Sorumluluk, tokkder.org/tokkder-dergi/3985, Tokkder 2018.
3. Abdullah YOLCU, Anonim Şirketlerde Kuruluştan Doğan Hukuki Sorumluluk, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır 2018.
4. Pelin ÖZÇELİK, Anonim Şirketlerde Kuruluştan Doğan Hukuki Sorumluluk, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Mersin 2018.

Kaynak: Stj. Av. Melike Kaya – İçerik, Ozgun Law firmasının özel izni ile yayınlanmıştır.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.