Şevket TEZEL
Sosyal Güvenlik Müşaviri
sevket@tezel.com

Askerlik borçlanması erkek sigortalılar için önemli haklardan. Sigortalılık başlangıcından önce olursa SSK’lılar, 2002’den önce olursa Emekli Sandığı ve Bağ-Kur’lular için emekliliği öne çekici fonksiyona sahip olan bu borçlanma aylık tutarına da direkt etkili oluyor. Elbette bu etki sigortalının diğer hizmetlerine ve ödeme tutarına bağlı olarak farklı farklı oluşuyor.

Bugünkü yazımızın konusu da SGK’nın son 2020/21 sayılı Genelgesi bağlamında askerlik süresinin devam eden sigortalılıklara etkisi ile askerlik borçlanmasında değişenler olacak.

2925 sayılı Kanun kapsamında prim ödemeye devam edenlerden;  askerlik, tutukluluk ve hükümlülük nedeniyle sigortalılığı sonlandırılanların, yeniden sigortalı olmak için talepte bulunmaları halinde talep tarihini takip eden aybaşından itibaren “İstek ve Tescil Belgesi” alınmaksızın 2925 sayılı Kanun tabi sigortalılıkları yeniden başlatılacak.

Daha önce askerden dönenlerin sigortalılığı talebe bağlı olmaksızın kendiliğinden başlıyor, mahkûmiyeti bitenler için yeni başvuru aranıyordu.

Askerlik hizmetini yaptığı veya yurt dışında bulunduğu dönemde 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olma talebinde bulunup sigortalılığı başlatılan ve prim ödemeye devam edenlerin, askerlik ve yurt dışında bulunduğu dönemler iptal edilerek, terhis edilenlerin terhis tarihini, yurda dönüş yapanların yurda dönüş tarihini takip eden aybaşından sigortalılıkları başlatılacak.

***

Fiili askerlik hizmeti silah altına alınmakla başlayıp terhis tarihinde sona erip, kamu hizmeti olan askerlik görevini fiili olarak yapmakta olanlar bu görevleri nedeniyle gerek 506 sayılı  Kanunun  mülga  3  üncü  maddesi,  gerek  Kanunun  6  ncı  maddesi  kapsamında  sigortalı sayılmıyorlar.

Ancak; askerlik hizmetinden sayılan izin, hava değişimi, istirahat süreleri, birliğe sevk tarihi ile birliğe katılış tarihi arasında geçen süre veya erken terhis mahiyetinde izinli sayılan süreler ile askerlik hizmetinden sayılmayan sürelerde hizmet akdine tabi çalışılması durumunda, bu sürelere ilişkin belge sunulması ve bildirilen hizmetlerin fiili çalışmaya dayanmadığına dair aksine bir tespitin bulunmaması halinde, bu süreler de hizmet bakımından geçerli sayılacak.

SSK sigortalılığının başladığı tarihte fiili olarak askerlik hizmetini yapmakta olanların,  askerlik hizmetini yaptığı dönemde sigortalılığının bildirildiği işyerindeki (4/a) kapsamındaki çalışmalarının terhis tarihinden sonra da devam ettiğinin anlaşılması halinde, fiili  olarak  askerlik  yaptığı  dönemdeki  hizmetleri  iptal  edilecek,  terhis  tarihinden  sonra  geçen hizmetler ise geçerli sayılacak.

Buna karşın 1479 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin aradığı sigortalılık niteliklerine sahip bağımsız çalışanlar ile Kanunun saydığı şirket ortaklarının, askerlik görevlerini er olarak yaptıkları ya da yedek subay okulu öğrencisi bulundukları süre içerisinde,  meslek  kuruluşlarından,  kayıtlarını  sildirmemiş  olmak,  iş  yerlerini üçüncü  kişi  eliyle  sürdürmek  veya  şirket  ortaklığını  devam  ettirmek  şartıyla  Bağ-Kur sigortalılıklarının devam edeceği kabul edilmiştir. Bu nedenle, askerliklerini yaptıkları veya yedek subay okulunda öğrenci oldukları sırada Bağ-Kur ile olan ilgileri  devam  edenlerin  de bu  süreleri geçerli sayılması gerektiğinden borçlandırılmıyor.

***

Askerlik hizmetini yaptığı veya yurt dışında bulunduğu dönemde Kanunun ek 5 inci madde kapsamında sigortalı  olma  talebinde  bulunup  sigortalılığı  başlatılan  ve  prim  ödemeye devam  edenlerin, askerlik ve yurt dışında bulunduğu dönemler iptal edilerek, terhis edilenlerin terhis  tarihini, yurda  dönüş  yapanların  yurda  dönüş  tarihini  takip  eden  gün  itibariyle sigortalılıkları başlatılacak.

***

Keza Ek-6 sigortalıları dediğimiz taksi dolmuş şoförleri ile sanatçıların bu sigortalılıklarında askerlik hizmetini yaptığı veya yurt dışında bulunduğu dönemde Kanunun ek 6 ncı madde kapsamında sigortalı olma talebinde bulunup sigortalılığı başlatılan ve prim ödemeye devam edenlerin, askerlik ve yurt dışında bulunduğu dönemler iptal edilerek, terhis edilenlerin terhis tarihini, yurda dönüş yapanların yurda dönüş tarihini takip eden gün itibariyle sigortalılıkları başlatılacak.

***

Yapılacak askerlik borçlanmalarında,  askerlik süresinden sayılan aşağıda gösterilen hava değişim sürelerini aşan kısım ile hastalık, ceza vb. nedenlerle uzayan askerlik süreleri borçlandırılmayacak.

Şevket TEZEL

sevket@tezel.com 

Gsm: +90 551 100 82 82

Kaynak: İşbu içerik, Sosyal Güvenlik Müşaviri Şevket TEZEL’in özel izni ile yayınlanmıştır. Yazının tüm hakları ve sorumluluğu yazara aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Emekli Aylıklarında Aylık Bağlama Oranı Gerçeği 09.09.2020

Kamu Çalışanlarının Güncel Emekli Aylık ve İkramiyeleri 07.09.2020

Yurtdışı Borçlanması İle Bağlanan Emekli Aylıklarına Mini Job Engelinde Olumlu Adım 03.09.2020

Doğum Borçlanması Emekli Aylığını Ne Kadar Artırır? 28.08.2020

2020 Yılında Sigortalı ve Emekliler için Ölüm Yardımı ve Cenaze Ödeneği 26.08.2020

Madencilerin Emeklilik Tarihi de Aylık Hesabı da Farklıdır 24.08.2020

Son Genelgeler Işığında Sigortalılık Süresi Hesabında Yeni Değişiklikler 21.08.2020

Tüm Emekli Aylıklarında Püf Noktaları 19.08.2020

Yapılacak işlemler kısaca aşağıdaki gibidir;
    1– İşveren bir defaya mahsus olmak üzere kendi TC Kimlik Numarasını yazarak                5510 SMS ile gönderilecek,
        (Örnek: 12345678912 yazılarak GÖNDER diyerek 5510 SMS yollanır.)
    2- Onay SMS’ i geldikten sonra prim ödeme işlemine başlanabilir.
    3- Prim ödeme işlemi için, aşağıdaki bilgiler 5510 SMS ile gönderilir;
         3.1- Çalışanın TC Kimlik Numarası
         3.2- Çalıştırılan gün sayısı “EVHİZ TCKİMLİKNO 8″ şeklinde yazılacaktır.
        (Örnek: EVHİZ 12345678912 8 şeklinde yazılarak 5510 SMS ile yollanır)

Daha detaylı açılama aşağıdaki gibidir;

1- HANGİ İŞLER EV HİZMETİ SAYILIR?
    1.1- Ev içerisinde yaşayanlar tarafından yapılabilecek;
           1.1.1- Temizlik,
           1.1.2- Ütü,
           1.1.3- Yemek yapma,
           1.1.4- Çamaşır,
           1.1.5- Bulaşık yıkama,
           1.1.6- Alışveriş,
           1.1.7- Bahçe işleri,
           1.1.8- Çocuk, yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin bakım işlerinin, ev halkı                       dışındaki bireyler tarafından yapılması işleri ev hizmeti sayılacaktır.
    1.2- Çocuk, yaşlı veya özel bakım işinin ev hizmetinde çalışanın
           1.2.1- Evinde
           1.2.2- Hastane,
           1.2.3- Bakımevi vb. gibi
                     yerlerde yapılması da ev hizmeti sayılacaktır.
    1.3- Aynı evde oturan üçüncü dereceye kadar akraba olanların yaptıkları işler ev                       hizmeti sayılmayacaktır. 

2- EV HİZMETLERİNDE SİGORTALI ÇALIŞTIRMA İLE GETİRİLEN YENİ UYGULAMADAN HANGİ İŞVERENLER YARARLANABİLECEKTİR?
Ev hizmetlerinde sigortalı çalıştırmayı düzenleyen yeni uygulamadan gerçek kişiler yararlanacak olup tüzel kişilerin talepleri kabul edilmeyecektir.

3- EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞANLARIN SİGORTALILIĞI NASIL SAĞLANACAK?
    3.1- Ev hizmetlerinde sigortalı çalıştıranlar hakkında bu işlerin ay içinde 10 günden az             ve 10 günden fazla yapılıp yapılmadığına göre işlem yapılacaktır.
    3.2- Ayda 10 günden az çalışanlar
           3.2.1- İş kazası,
           3.2.2- Meslek hastalığı yönünden sigortalı sayılacak,
           3.2.3- Primleri çalıştıran kişi tarafından ödenecek,
           3.2.4- Sigortalılar isterlerse takip eden ayın sonuna kadar uzun vade (emeklilik)                       ve genel sağlık sigortası primi ödeyebilecektir.
    3.3- Ayda 10 gün ve üzerinde çalışanların primleri işverenleri tarafından kolay                  işverenlik uygulamaları çerçevesinde ödenecektir. 

4- EV HİZMETİNDE AYDA 10 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLARIN SİGORTALILIĞI NASIL SAĞLANACAK?
    4.1- Evinde ayda 10 günden az süre ile sigortalı çalıştıranlar bu kişiler için                     çalıştırdıkları her bir gün için asgari ücretin günlük tutarının % 2’si oranında               iş kazası ve meslek hastalığı primi ödeyecektir.
    4.2- İş kazası ve meslek hastalığı primi 01.01.2017- 31.12.2017 tarihleri                     arasında bir gün için ödenecek tutar 1,19-TL’ dir.

5- EV HİZMETİNDE AYDA 10 GÜNDEN AZ SİGORTALI ÇALIŞTIRANLAR KURUMA NASIL BAŞVURACAK?
    5.1- Ev hizmetlerinde 10 günden az çalışanlar için bunları çalıştıranlar “EV                       HİZMETLERİNDE ON GÜNDEN AZ ÇALIŞTIRILACAKLARA İLİŞKİN FORM”            ile Kuruma müracaat edecektir.
    5.2- Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süre ile sigortalı çalıştıranlar                            “www.turkiye.gov.tr” uygulaması aracılığıyla da müracaat edebileceklerdir. Bu             şekilde müracaat edecekler “e-hizmetler” menüsünden “SGK”yı seçerek “4A On Günden Az Süreli Ev Hizmetleri İşveren Başvuru ve Sorgulama” ekranından çalıştırılan sigortalının TC numarası ve çalıştırılan gün girilerek sigortalı bildirimi yapılacaktır. “www.turkiye.gov.tr” uygulamasından müracaat edenlerin ayrıca “EV HİZMETLERİNDE ON GÜNDEN AZ ÇALIŞTIRILACAKLARA İLİŞKİN FORM” düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.
    5.3- Çalışanların kolay tescil edilebilmesi, tahsilatın daha kolay yapılabilmesi için cep telefonu kısa mesaj servisi (SMS) aracılığı ile de işlem yapılabilmektedir. SMS uygulamasının, ev hizmetlerinde aynı işveren yanında ayda 10 günden az çalışanlar için öncelikle sigortalı çalıştıracak kişinin bir defaya mahsus SMS ile kendi TC numarasını yazıp “5510” kısa mesaj servisine kendini “çalıştıran” olarak kaydettirmesi, daha sonra çalıştıracağı kişinin TC numarası ve ayın hangi gününde çalıştıracağı bilgisini “5510” kısa mesaj servisine göndererek sigortalı için tescil kaydı oluşturulması yoluyla yapılacaktır. Ayda 10 günden az çalışanların ayın farklı çalışma günleri için ayın hangi gününde çalıştıracağı bilgisini “5510” kısa mesaj servisine her bir gün için ayrı SMS gönderilmesi gerekmektedir. Kullanılacak cep telefonu hattının Mobil Ödeme’ ye açık olması gerekmektedir.
    5.4- Kuruma doğrudan ya da posta yoluyla, “www.turkiye.gov.tr” uygulamasından müracaat edenler iş kazası ve meslek hastalığı primini banka aracılığı ile Kısa Mesaj Servisi (SMS) ile müracaat edenler ise cep telefonu hatlarına tanımlı TL’leri ile veya cep telefonu faturaları ile ödeyebileceklerdir.

6- EV HİZMETLERİNDE AYDA 10 GÜNDEN AZ SİGORTALI ÇALIŞTIRANLAR HER DEFA MÜRACAAT EDECEK Mİ?
    6.1- Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az sigortalı çalıştıranların bu çalışmanın takip eden aylara da devam etmesi halinde “EV HİZMETLERİNDE ON GÜNDEN AZ ÇALIŞTIRILACAKLARA İLİŞKİN FORM” un “Çalışma devamlı mı ?” kısmının işaretlenmesi yeterlidir.
    6.2- “www.turkiye.gov.tr” uygulaması ve Kısa Mesaj Servisi (SMS) ile müracaat edenlerin her bir çalışma (gün ve kişi) için ayrıca işlem yapılması gerekmektedir.

7- KİMLER EV HİZMETLERİNDE AYDA 10 GÜNDEN AZ SÜRE İLE ÇALIŞABİLİR?
    7.1- Herhangi bir çalışması olmayanlar,
    7.2- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi çalışanlar,
    7.3- İsteğe bağlı sigortalılar,
    7.4- 2925 sayılı Kanuna, 5510 sayılı Kanunun ek 5 ve ek 6 ncı maddelerine tabi sigortalılar,
    7.5- Kurumdan aylık ve gelir alanlar,
Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışabilirler.

***Emekli aylığı alanların aylıkları kesilmez, bunlardan ayrıca uzun vade ve genel sağlık sigortası primi alınmaz.

8- EV HİZMETLERİNDE AYDA 10 GÜNDEN AZ SÜRE İLE ÇALIŞAN SİGORTALILAR EMEKLİLİK SİGORTASI PRİMİ ÖDEYEBİLECEK Mİ?
    8.1- Ev hizmetinde ayda 10 günden az çalışan sigortalılar için ayrıca 30 gün üzerinden uzun vadeli sigorta kolları (emeklilik) ve genel sağlık sigortası primi ödemelerine imkân sağlanmış olup sigortalıların bu primi ödemeleri için Kuruma müracaat etmelerine gerek bulunmamaktadır.
    8.2- Ev hizmetinde çalışan kişinin uzun vade ve genel sağlık sigortası primi ödemesi için çalıştıran kişi tarafından 1 gün iş kazası primi bildirilmesi yeterli olacaktır.
    8.3- Sigortalılar uzun vade ve genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödeyebilecek olup bu sürenin geçirilmesi halinde primin bir daha ödenme imkânı kalmayacaktır.

9- EV HİZMETLERİNDE AYDA 10 GÜNDEN AZ SÜRE İLE ÇALIŞANLARIN ÖDEYECEĞİ EMEKLİLİK VE SAĞLIK SİGORTASI PRİMİ NE KADAR?
01.01.2017 – 31.12.2017 tarihleri arasında
Günlük kazanç alt sınırına göre ödeyecekleri tutar: 59,25 x 30 x % 32,5 = 577,69-TL’ dir.

10- EV HİZMETLERİNDE AYDA 10 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLAR GENEL SAĞLIK SİGORTASI YARDIMLARINDAN NASIL YARARLANACAKLAR?
    10.1- Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışması olanlar uzun vade ve genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri halinde sağlık yardımlarından faydalanabilecekler. Prim ödememeleri halinde ise sağlık yardımları önceki statüleri üzerinden verilmeye devam edecektir.
    10.2- Örneğin; eşinden dolayı sağlık yardımlarından yararlanan ev hizmetlerinde gündelikçi olarak çalışan kadın sigortalının uzun vade ve genel sağlık sigortası primi ödememesi halinde eşinden dolayı sağlık yardımı almaya devam edecektir.
    10.3- Babasından dolayı yetim aylığı alan kızın ev hizmetinde 10 günden az çalışması uzun vade ve genel sağlık sigortası primi ödenmemesi halinde yetim aylığı kesilmeyecek, sağlık yardımlarını almaya devam edecektir. 

11- EV HİZMETLERİNDE AYDA 10 GÜNDEN AZ SİGORTALI ÇALIŞTIRANLARIN BAŞKA YÜKÜMLÜLÜKLERİ VAR MI?
    11.1- Ev hizmetinde ayda 10 günden az sigortalı çalıştıranlar işveren sayılmayacak olup sadece sigortalılar adına iş kazası ve meslek hastalığı primi ödeyecektir.
    11.2- Ayrıca;
           11.2.1- İşyeri tesciline ilişkin işyeri bildirgesi,
           11.2.2- Sigortalı tesciline ilişkin işe giriş bildirgesi,
           11.2.3- Prim tahakkuk ve ödemeler için aylık prim ve hizmet belgesi,
           11.2.4- Sigortalının işten ayrılması halinde düzenlenen işten ayrılış bildirgesi,
10 günden az sigortalı çalıştıranlardan alınmayacaktır.

12- EV HİZMETLERİNDE 10 GÜNDEN AZ SÜRELİ YABANCI UYRUKLU ÇALIŞTIRILABİLİR Mİ?
    12.1- 4817 sayılı Kanun gereğince yabancılara 1 yıl süreli çalışma izni verilmekte olduğundan yabancılar kısmi süreli çalışamamaktadırlar.
    12.2– Yabancı uyrukluların ev hizmetlerinde 10 günden az süre ile çalıştırıldığının tespiti halinde bunlar hakkında 10 gün ve daha fazla süre ile sigortalı çalıştıran işverenlere ilişkin hükümler uygulanacak ay içinde çalışma gün sayısı 30 gün olarak alınacaktır.

Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi,  gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.