Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler (SMMM) ve Yeminli Mali Müşavirler (YMM), mesleklerini icra ederken belirli yasal kısıtlamalara tabidir. Özellikle ticari faaliyetlerde bulunma ve yönetim kurulu üyeliği gibi pozisyonlar konusunda getirilen yasaklar, meslek etiği ve bağımsızlık ilkelerinin korunmasını amaçlar. Peki, SMMM’ler anonim şirketlerde yönetim kurulu üyesi olabilir mi? İşte konuya ilişkin özet bir inceleme.

Ticari Faaliyette Bulunamama (Madde 45)

3568 Sayılı Göre Yasaklar

Madde 45, SMMM ve YMM’lerin ticari faaliyetlerde bulunmalarını yasaklayan hükümler içermektedir. Bu yasağın temel dayanakları şunlardır:

Yasaklar

Madde 45 –(…)18 serbest muhasebeci mali müşavirler bu unvanlarla, yeminli mali müşavirler ise bu unvan ve tasdik yetkisiyle; 2 nci maddede yazılı işlerin yürütülmesi amacıyla gerçek ve tüzel kişilere tabi ve onların işyerlerine bağlı olarak hizmet akdi ile çalışamazlar, ticari faaliyette bulunamazlar, meslekle ve meslek onuru ile bağdaşmayan işlerle uğraşamazlar.

Yeminli mali müşavirler, eşi (boşanmış dahi olsa) usul ve füruundan biri ve 3 üncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan ve sıhri hısımlarının veya bunların ortak oldukları firmaların işlerine bakamazlar, yukarıda sayılan yakınlıktaki akrabaları olan (…)18 serbest muhasebeci mali müşavirlerin baktığı işleri tasdik edemezler.

(Değişik üçüncü fıkra: 23/7/2010-6009/47 md.) Hayri ve ilmi kuruluşlar, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki iktisadi devlet teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları ve bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri, kamu idarelerinin doğrudan ya da dolaylı hissedarı olduğu kurumlar ile Tasarruf Mevduatı Sigorta
Fonunun yönetimindeki kurumların bu Kanun kapsamındaki faaliyetlerini yürütmemeleri şartıyla, bu kurum ve kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği, denetçiliği görevleri ile bilirkişilik ve tasfiye memurluğu meslekle bağdaşmayan işler sayılmaz.

Birden çok meslek mensubu çalışmalarını; (…)18 serbest muhasebeci mali müşavirlik veya yeminli mali müşavirlik ortaklık bürosu veya şirket şeklinde birleştirebilirler. Bu bürolarda yapılan faaliyetler ticari faaliyet sayılmaz. Şirket şeklinde çalışılması halinde, yapılan işlerden doğacak cezai sorumluluk işi yapan meslek mensubuna aittir.

(Ek fıkra: 10/7/2008-5786/18 md.) Meslek mensupları, iş elde etmek için reklâm sayılabilecek faaliyetlerde bulunamazlar. Tabela veya basılı kağıtlarında ruhsatname ile belirlenen mesleki unvanları dışında başka sıfat kullanamazlar.

(Ek fıkra: 10/7/2008-5786/18 md.) Meslek mensupları, iş elde etmek için reklâm sayılabilecek faaliyetlerde bulunamazlar. Tabela veya basılı kağıtlarında ruhsatname ile belirlenen mesleki unvanları dışında başka sıfat kullanamazlar.

Tacir veya Esnaf Olamama: Meslek mensupları tacir veya esnaf olarak kabul edilebilecek bir faaliyette bulunamazlar.

Ticari Temsilcilik ve Ortaklık Yasakları: Meslek mensuplarının ticari mümessillik, ticari vekillik ve acentelik yapmaları yasaktır. Aynı şekilde:

Adi ve kollektif şirketlerde ortak,

Komandit şirketlerde komandite ortak olamazlar.

Anonim ve Limited Şirketlerde Görev Alma: SMMM’ler, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyeliği ve başkanlığı görevlerini üstlenemezler.

Bu düzenleme, meslek mensuplarının bağımsızlıklarını koruma ve ticari faaliyetlerle mesleki faaliyetlerin çakışmasını önleme amacı taşır.

Hizmet Akdi ile Çalışamama 

Bağımlı Çalışma Yasağı
Serbest meslek erbabı olan mesleki faaliyette bulunan SMMM ve YMM’lerin, gerçek veya tüzel kişilere tabi olarak hizmet akdi ile çalışmasını yasaklamaktadır.

Bağımsızlık İlkesi: Serbest muhasebeci mali müşavirlerin, bağımsız bir şekilde çalışması mesleğin temel prensiplerinden biridir. Bu nedenle, herhangi bir işyerine bağlı olarak çalışmaları kısıtlanmıştır.

Hizmet Akdi İstisnaları: Bu yasak, SMMM’lerin yalnızca mesleklerini serbest bir şekilde icra etmelerine olanak tanır ve başka bir meslek grubuna bağlı çalışmalarını engeller.

Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyeliği ve Başkanlığı

Yönetim Kurulu Üyeliği ve Mesleki Uyum
Yasal düzenlemeye göre, SMMM ve YMM’ler anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi veya başkanı olamazlar. Bu yasağın gerekçeleri:

-Bağımsızlık İlkesi: Meslek mensuplarının, karar mekanizmalarında yer alarak çıkar çatışması yaşamalarının önlenmesi.

-Meslek Etiği: Ticari faaliyetlerle muhasebe ve denetim hizmetlerinin ayrışmasını sağlamak.

Potansiyel Çelişkiler
Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeliği, ticari faaliyetlere doğrudan katılım anlamına gelir. Bu durum, meslek mensuplarının bağımsızlıklarını zedeleyebileceği ve mesleki sorumluluklarını tehlikeye atabileceği için yasaklanmıştır.

Özet olarak;

Serbest meslek erbabı veya SMMM ve YMM faaliyeti gösteren şirketler bünyesinde mesleği icra eden SMMM ve YMM’lerin ticari nitelikteki anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeliği yapmaları meslek yasası ve yönetmelikleri ile açıkça yasaklanmıştır. Bu yasağın temel gerekçeleri arasında, meslek mensuplarının bağımsızlığını koruma ve çıkar çatışmalarını önleme ön plandadır.

SMMM’lere Tavsiyeler

-Yasalara Uyum: Meslek faaliyetlerinde bulunurken, ticari faaliyetlerle ilgili yasaklara dikkat edilmeli ve bu sınırlamalara uygun hareket edilmelidir.

-Rol ve Sorumlulukların Belirlenmesi: Ticari faaliyet gösteren Limited ve Anonim şirketlerde ortak olabilir, mesleki danışmanlık yapılabilir ancak bu görevler, müdürlük ve yönetim kurulu üyeliği gibi ticari pozisyonlara dönüşmemelidir.

Sonuç olarak, SMMM ve YMM’ler bu mesleklerini bağımsız olarak icra ederken aynı zamanda mesleklerinin gerektirdiği bağımsızlık ve etik kuralları koruyarak, yalnızca serbest muhasebe ve mali müşavirlik alanlarında faaliyet göstermelidir. Ticari şirketlerden, Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeliği ve limited şirketlerde müdürlük gibi pozisyonlar bu çerçevenin dışındadır ve yasal düzenlemelerle sınırlandırılmıştır.

TAVSİYE EDİLEN İLAVE İÇERİKLER

Kaynak: Mevzuat.gov.tr, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3568.pdf
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.