SGK’da hak düşürücü süre nedir?
Hak düşürücü süre uygulaması
Kısa vadeli sigorta kollarından ve ölüm sigortasından kazanılan diğer haklar (geçici iş göremezlik ödeneği, evlenme ve cenaze ödenekleri ile ölüm toptan ödemeleri), hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşmektedir. Burada hak düşürücü süre işlediğinden, söz konusu haklar beş yıl içinde istenilmezse, bir daha ödenmeyecektir.
Örnek : 4/1-(b) sigortalısı 8/9/2009 tarihinde vefat etmiş olup, hak sahipleri 17/12/2013 tarihinde cenaze ödeneği talebinde bulunmuştur. Bu durumda;
8 9 2009
– 5
8 9 2014 Hak düşürücü süre bu tarih itibariyle yerine geldiğinden, hak sahiplerine 17/12/2013 tarihli taleplerine istinaden cenaze ödeneği ödenecektir.
Kanunun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Kanunun mülga 99 uncu maddesinde sadece IKMH sigortasından sağlanan diğer haklar olan evlenme ve cenaze yardımında hak düşürücü süre uygulaması bulunmakta olup, hakkı doğuran olay tarihinden itibaren beş yıl içinde istenmezse anılan haklar düşmektedir.
1/10/2008 tarihinden önce ölen sigortalılar için IKMH sigortasından;
Kız çocuklarına ödenecek evlenme yardımında, evlenme tarihi ile evlenme yardımı, Cenaze yardımında ise, ölüm tarihi ile cenaze yardımı,
talebi arasında 5 yılın geçip geçmediğine bakılacaktır. Geçmesi durumunda evlenme ve cenaze yardımı yapılmayacaktır.
Örnek 1: 4/1-(a) sigortalısı 12/3/2003 tarihinde vefat etmiş olup, hak sahipleri 2/11/2010 tarihinde cenaze yardımı talebinde bulunmuştur. Bu durumda;
12 3 2003
– 5
12 3 2008 Talep tarihi itibariyle 5 yıllık hak düşürücü süre geçtiğinden cenaze yardımı ödenmeyecektir.
Örnek 2: Kız çocuğu babasından dolayı ölüm geliri almakta iken 25/12/2005 tarihinde evlenmiş ve 30/11/2009 tarihinde evlenme yardımı talebinde bulunmuştur.
25 12 2005
– 5
25 12 2010 Talepte bulunduğu 30/11/2009 tarihinde 5 yıllık hak düşürücü süre geçmediğinden evlenme yardımı ödenecektir.
- 1479 sayılı Kanunun mülga 78 inci maddesinde, cenaze yardımı ile ölüm toptan ödemelerinin hakkı doğuran olay tarihinden başlanarak 10 yıl içinde istenmezse düşeceği öngörüldüğünden, 1/10/2008 tarihinden önce ölen sigortalılar için 10 yıllık, bu tarihten sonra ölen sigortalılar için 5 yıllık hak düşürücü süre uygulanacaktır.
Örnek 1: 4/1-(b) sigortalısı 23/8/2002 tarihinde vefat etmiş olup, hak sahipleri 26/10/2010 tarihinde cenaze ödeneği talebinde bulunmuştur. Bu durumda;
26 10 2010
– 23 8 2002
3 2 8 10 yıllık hak düşürücü süre geçmediğinden cenaze ödeneği ödenecektir. Yukarıdaki sigortalının 10/5/1998 tarihinde ölmüş olması durumunda bu defa;
26 10 2010
– 10 5 1998
16 5 12 10 yıllık hak düşürücü süre geçtiğinden cenaze ödeneği ödemeyecektir.
Örnek 2: 4/1-(b) sigortalısı 28/6/2001 tarihinde vefat etmiş olup, hak sahipleri 30/1/2011 tarihinde ölüm toptan ödeme talebinde bulunmuşlardır.
30 1 2011
– 28 6 2001
2 7 9 10 yıllık hak düşürücü süre geçmediğinden ölüm toptan ödemesi yapılacaktır.
Yukarıdaki sigortalının ölüm tarihinin 1/1/2000 olması halinde; 30 1 2011
– 1 1 2000
29 0 11 10 yıllık hak düşürücü süre geçtiğinden ölüm toptan ödemesi yapılmayacaktır.
4/1-(a) sigortalıları için ölüm sigortasında evlenme ve cenaze ödeneği ile ölüm toptan ödemesi ile ilgili mülga Kanun hükümlerinde hak düşürücü süre kapsamında herhangi bir hüküm bulunmaması nedeniyle, 2008/Ekim ayından önce ölen sigortalılar için cenaze ödeneği ve ölüm toptan ödeme talepleri ile bu tarihten önce evlenen kız çocuklarına ödenecek evlenme ödeneği talepleri için hak düşürücü süre uygulamasında beş yıllık süre Kanunun yürürlüğe girdiği tarih ile talep tarihi arasında aranacaktır. 2008/Ekim ayı başı sonrası ile talep tarihi arasında 5 yıllık sürenin;
Dolmamış olması halinde hak kazanılan ödeme yapılacaktır. Dolmuş olması halinde ise, Kanunun 97 nci maddesi gereğince hak düşürücü süre işletilecek ve hiçbir ödeme yapılmayacaktır.
Örnek 1: Kamu sektöründe çalışırken vefat eden 4/1-(a) sigortalısının kız çocuğunun evlenme tarihi 21/2/2000, evlenme ödeneği talep tarihi 30/3/2010 olduğu varsayıldığında;
30 3 2010
– 15 10 2008
15 5 1 Örnekte 5 yıllık süre dolmadığından kız çocuğuna evlenme ödeneği ödenecektir.
Örnek 2: Sigortalının ölüm tarihi 01/08/1999 olup, hak sahipleri 05/06/2014 yılında cenaze ödeneği talebinde bulunmuştur. Bu durumda;
5 6 2014
– 1 10 2008
4 8 5 Örnekte 5 yıldan fazla süre geçtiğinden hak düşürücü süre işletilerek cenaze ödeneği ödenmeyecektir.
Örnek 3: Sigortalı 27/10/2004 tarihinde ölmüştür. Mevcut hizmetlerine göre ölüm aylığı bağlanamamış olup, hak sahipleri 31/12/2011 tarihinde ölüm toptan ödemesi talebinde bulunmuşlardır. Bu durumda;
31 12 2011
– 1 10 2008
30 2 3 Örnekte 5 yıllık süre dolmadığından hak sahiplerine ölüm toptan ödemesi yapılacaktır.
Kaynak: Sgk Mevzuatı
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
