SGK emekli maaşlarında artış hangi aralıklarla ve hangi orana göre yapılıyor?
Gelir ve Aylıkların Ödenmesi, Düzeltilmesi ve Artırılması
Mülga 506, 1479, 2925 ve 2926 sayılı kanunlara ve Kanuna göre bağlanan veya hak kazanılan; aylık, gelir ve diğer ödenekler ile 8/2/2006 tarihli ve 5454 sayılı Kanunun 1 inci maddesine göre ödenmekte olan ek ödemenin verilmesine Kanunun yürürlük tarihinden sonra da devam edilecektir. Bu gelir ve aylıkların, durum değişikliği nedeniyle artırılması, azaltılması, kesilmesi veya yeniden bağlanmasında Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili Kanun hükümleri uygulanacak olup, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi hükümleri saklıdır.
Gerek Kanunun yürürlük tarihinden önce 506, 1479, 2925 ve 2926 sayılı kanunlara, gerekse Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıklar, Kanunun yürürlük tarihinden sonra her yılın Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki altı aylık döneme göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı kadar artırılarak belirlenecektir.
Kanunun 55 inci maddesinin birinci fıkrasına göre; Kanuna göre gelir veya aylık bağlanan sigortalı ile hak sahibi kişilerin durumlarının, kendilerine veya başka hak sahiplerine bağlanmış bulunan gelir veya aylık tutarının düzeltilmesini gerektirir bir şekilde değişmesi halinde gelir veya aylık tutarları, değişikliğin meydana geldiği tarihten sonraki ödeme dönemi başından başlanarak yeni duruma göre düzeltilecektir.
Gelir ve aylık ödemeleri
Kanunun 4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) bentleri kapsamındaki emekli, dul ve yetimlerin gelir/aylık ödemeleri Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 70 nci maddesi gereğince Bankalar/PTT Genel Müdürlükleri ile Kurumumuz arasında imzalanan protokoller çerçevesinde yapılmaktadır.
İlk gelir ve aylıkların ödenmesi
Kurumumuz ile PTT arasında imzalanan Protokol’ün 15 inci maddesinde, Kurumun Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamındaki sigortalı ve hak sahiplerine bağlayacağı ilk gelir/aylıkların PTT işyerlerinden ödenmesine ilişkin yükümlülüğünün aynı şekilde devam edeceği öngörülmüştür.
Buna göre, Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamındaki sigortalıların ilk gelir/aylıkları ilgililerin ikametgahına en yakın PTT işyerlerinden ödenecek olup, gelir/aylık sahiplerinin daha sonraki banka değişiklik talepleri istekleri doğrultusunda yerine getirilecektir.
Diğer taraftan Kurumumuz ile Türkiye Halk Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğü arasında 11/03/2009 tarihinde imzalanan Protokol’ün 20 nci maddesinde; T. Halk Bankasının bulunduğu yerleşim yerlerine mahsus olmak üzere; Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamındaki sigortalı ve bunların haksahiplerine ilk defa bağlanacak gelir ve aylıkların, ilgililerin ikametgahına en yakın T.Halk Bankası şubelerine gönderilmesi öngörülmüş olup anılan kapsamdaki sigortalı ve hak sahiplerinin 11/3/2009 tarihinden sonra bağlanacak ilk gelir ve aylıkları T. Halk Bankası merkez ve şubelerine, bu banka şubelerinin bulunmadığı yerlerde ise T.C. Ziraat Bankası şubelerine gönderilecektir. Söz konusu kimselerin daha sonraki banka değişiklik talepleri, istekleri doğrultusunda yerine getirilecektir. Protokol hükmü, ilk gelir ve aylık ödemelerini kapsamakta olup, bir defaya mahsus ödenen toptan ödeme veya vereseler için böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır.
Konutta ödeme yapılması
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının 4/1-(a) ve 4/1-(b) bentleri kapsamındaki emekli, dul ve yetimlerin gelir/aylıklarının konutta ödenmesi uygulaması ilk defa 2011 yılında başlatılmış olup, uygulama usul ve esasları PTT Genel Müdürlüğü ile Kurumumuz arasında imzalanan 5/1/2010 tarihli “Prim Tahsilatı ve Ödemelere İlişkin Protokol” ile belirlenmiştir.
Protokolün 23 üncü maddesine göre; sigortalı ve hak sahiplerinin Kuruma gerek Genelge eki (Ek-2) Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesinde “6-Ödemelerin Yapılacağı Banka veya PTT Şubesi” bölümüne aylıklarını almak istediği PTT şubesinin yanı sıra “Konutta” ibaresi yazılmak suretiyle, gerekse bu belge dışında Genelge eki (Ek-37) de belirtilen dilekçe ile müracaatta bulunmaları halinde hiçbir şarta bağlı olmaksızın;
4/1-(a) sigortalıları için ilk gelir/aylıklar da dahil olmak üzere hemen, 4/1-(b) sigortalıları için ilk aylıklar dışındaki gelir/aylıklar,
PTT işyerleri aracılığıyla konutlarında ödenecektir.
4/1-(a) sigortalılarının ilk karar işlemlerinde bu talebin bulunması halinde öncelikle sigortalının aylık bağlama programından aylığı bağlanacak ve ikametgahına en yakın PTT şubesi kayıtlara girilecektir. Dönem geçirilmeksizin bu defa “g cics”, “OD00” “7.1” “Adres Banka Güncelleme” menüsünde “Evde Ödeme (E/H)” seçeneğine “E” kodu girilmek suretiyle gelir ve aylıkların evde ödenmesi sağlanacaktır.
4/1-(b) ye ilişkin işlemler Emektar Projesi ile ilgili olarak hazırlanan kullanım kılavuzuna uygun olarak yapılacaktır.
PTT, gelir/aylıkları Kurum tarafından manyetik ortamda verilen bilgiler doğrultusunda hiçbir şarta bağlı olmaksızın, sigortalı ve hak sahiplerine ödeme günlerinde olmak üzere, bildirecekleri ikametgahında, geçerli bir kimlik belgesi ibraz edilmek ve imza karşılığı olmak şartıyla teslim edecektir. Konutta ödeme ile ilgili herhangi bir ücret alınmayacaktır.
Ancak, alıcının adresinde bulunamaması durumunda ödenecek gelir/aylıklar dağıtıcılar tarafından yine sigortalı ve hak sahiplerinin gelir/aylıklarının gönderildiği PTT işyerine teslim edilecektir.
Gelir/aylık alanın, ödemenin ihbar olarak bırakıldığı PTT işyerine telefon ederek ödemesinin konutuna getirilmesini istemesi durumunda, gelir/aylık emeklinin konutuna ikinci defa ücretsiz olarak götürülecektir. İkinci defa da konutta yapılamayan ödemeler 6 (altı) ay süreyle bekletilecek, 6 (altı) ayın sonunda Kuruma iade edilecektir.
İnternet ortamında www.turkiye.gov.tr adresinde yer alan “Adres ve Banka/PTT Değişikliği” menüsü de kullanılarak 4/1-(a) ve 4/1-(b) statülerindeki gelir/aylıkların konutta ödenmesi talep edilebilecektir.
Gelir ve aylık ödemeleri ile hareket görmeyen hesaplar
Bankalar/PTT gelir/aylık ödemelerini, Kurumca gönderilen gelir/aylık ödemelerine ilişkin bilgilere istinaden, gelir/aylık alanlar ve hak sahiplerinin T.C. Kimlik Numarasını (sosyal güvenlik numarasını) sorgulayarak gerçekleştirecektir.
Bankalar/PTT ile imzalanan protokoller gereği özel kimlik belgesi istenmesi uygulamasına son verilmiş olup, gelir/aylık bağlanan sigortalı ve hak sahiplerine özel kimlik belgesi düzenlenmeyecektir.
Ancak, Kurumca bildirilen ödeme tarihinden itibaren gelir/aylık alanlar ile hak sahiplerinin kendisine veya temsil yetkisi bulunan veli, vasi, kayyım veya vekiline, Banka şubelerince/PTT işyerlerince ödeme yapılırken, usulüne uygun olarak kimlik tespiti (nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, pasaport gibi soğuk damgalı belgeler) yapılması zorunludur. Gişeden ödeme yapılan kişinin kimliğini tespit için gereken özenin gösterilmemesi nedeniyle yanlış kişilere ödeme yapılması halinde doğacak zarardan Bankalar/PTT sorumlu olacaktır.
Kanunun 97 nci maddesinin dördüncü fıkrasında; bu Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıkları tahakkuk ettirildiği tarihlerden itibaren aralıksız altı ay sonuna kadar tahsil etmeyenlerin gelir ve aylıklarının, gelir ve aylık bağlanma şartlarının devam edip etmediğinin tespiti amacıyla durdurulacağı öngörülmüş ve bu hükme Kurumumuz sigortalı ve hak sahiplerinin gelir ve aylıklarını ödeyen Bankalar/PTT Genel Müdürlüğü arasında imzalanan gelir/aylık ödeme protokollerinde de yer verilmiştir.
Kurum tarafından gelir/aylık alan sigortalı veya hak sahipleri adına gönderilen gelir/aylık ödemelerinin 6 (altı) ay süre ile hareket görmemiş olması halinde, her ay sonu Bankalar/PTT tarafından şahıs bazında geriye yönelik kontrol edilerek gelir/aylık ödemesi yapılan kişiler adına Kurumun gönderdiği tüm tutarlar, iadesi yapılan gelir/aylık ödemeleri için ödenen faiz/komisyon miktarları ile birlikte Kurumun “Gelir/Aylık Ödemeleri ve İadeleri Hesabı”na 6 ncı (altı) ayı takip eden 6 (altı) iş günü içinde defaten aktarılacaktır. Söz konusu gelir/aylıklar Kurum tarafından geçici olarak durdurulacak, şahısların Banka şubelerine/PTT işyerlerine müracaat etmesi halinde sosyal güvenlik merkezlerine yönlendirileceklerdir.
Kurumumuz hesaplarına iade edilen gelir ve aylıklar Bankalar/PTT tarafından kişi bazında manyetik ortamda bildirildiği gibi, yazılı olarak da bildirilmekte olup, tahsis dosyaları SSGM Sigortalı Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığında olan sigortalıların Bankalar/PTT tarafından 6 ay hareket görmemesi nedeniyle iade edilen aylıklarının ödenmesine ilişkin işlemler SSGM Sigortalı Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığınca, yetki devri kapsamında tahsis dosyaları ünitelerde bulunan sigortalıların işlemleri ise ilgili sosyal güvenlik merkezince yapılacaktır.
Bu durumda, 6 ay hareket görmemesi nedeniyle Kurumumuz hesaplarına gelir/aylık iadesi yapılan;
- 4/1-(a) sigortalı ve hak sahiplerinin gelir/aylıkları SSK ödemeler sisteminde IKMH geliri ile malullük ve yaşlılık aylıkları “B batch”, ölüm gelir/aylıkları “9 batch” koduyla durdurulmakta olup, IKMH geliri ile yaşlılık ve malullük aylıkları, “g cics”, “OD00” “F. İkinci Karar İşlemleri” menülerinden girilmek suretiyle, ölüm gelir/aylıkları ise merkezde “g cics”, “OD00”, “7. Tabloları Güncelleme”, “8. Ölüm Güncelleme” menüleri kullanılmak suretiyle ödenecektir.
- 4/1-(b) sigortalı ve hak sahiplerinin 2011/Mart ödeme döneminden sonraki iade işlemleri Bütçe ve Muhasebe Daire Başkanlığınca yapılacaktır. Bu konudaki talepler, muhasebe servisleri veya anılan Başkanlığa iletilecek olup, Emektar Projesi üzerinden aylık durdurma veya açma işlemi yapılmayacaktır.
Bankaya gönderilen gelir/aylıklarını altı ay içerisinde almaması nedeniyle aylıkları durdurulan sigortalı ve hak sahiplerinin söz konusu gelir ve aylıkları talepleri üzerine ödenmeye başlanmakla birlikte, bu işlemlerin zaman geçirilmeksizin yapılması için; aylıkların iadesinin yapılmış olması halinde iade edilen miktarlarla birlikte, iadenin henüz yapılmamış olması durumunda ise iadenin yapılıp yapılmadığı işlem yapılan ayın sonuna kadar takip edilerek; iade gelmesi durumunda aylıklarla birlikte, gelmemesi halinde ise aylıklar ivedilikle bankaya gönderilecek, sonradan iade edilen tutarlar ayrıca sigortalıya ödenecektir.
Gelir/aylık alanlar ile hak sahiplerine bir defaya özgü olarak ödenecek olan toptan ödeme ve ilgilinin sağlığında hak edip alamadığı gelir/aylıklarından varislere yapılacak ödemeler T.C. Kimlik Numarası üzerinden gerçekleştirileceğinden sosyal güvenlik merkezlerince bu hususa azami dikkat gösterilecektir.
Ödeme günlerinde değişiklik olması
Kurumumuzca 4/1-(a) kapsamındaki gelir ve aylıklar her ayın 17 ila 26 sında ve 4/1-(b) kapsamındaki gelir ve aylıklar 25 ila 28 inde ödenmektedir.
Gerek Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 69 uncu maddesi gerekse Bankalar/PTT ile Kurumumuz arasında imzalanan gelir ve aylık ödeme protokolleri gereğince 4/1-(a) ve 4/1-
(b) kapsamında ödenen gelir ve aylıklarda, ödeme günü cumartesi gününe rastlayan grubun ödemesi cuma, pazar gününe rastlayan grubun ödemesi ise pazartesi günkü grup ile birleştirilerek yapılmaktadır. Ödeme günlerinden herhangi birinin cumartesi veya pazar günü dışında resmi tatil gününe rastlaması halinde, ödemelerin hangi tarihlerde yapılacağı Kurum tarafından ayrıca belirlenmektedir.
Kurumca ödenecek gelir ve aylıkların ödeme günlerinde herhangi bir değişiklik olması halinde, bu durum Kurumca önceden duyurulacak ve Bankalara/PTT’ye bildirilecektir.
Kanuni temsilcilere ödeme yapılması
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin “Kanuni temsilcilere ödeme yapılması” başlıklı 72 nci maddesi uyarınca, on sekiz yaşını doldurmamış veya ergin olmayan çocuklara, kısıtlılara veya kendisine kayyım tayin edilen kimselere ait gelir ve aylıklar, bunların veli, vasi veya kayyımlarına ödenmekte, vekaletname ile vekillere yapılacak ödemelerde, sigortalı veya hak sahibine ait gelir ve aylığı alma yetkisi bulunduğunu açıkça belirten ve noterlikçe onaylanmış vekaletnamenin ödeme merkezlerinin ilgili personeline ibraz edilmesi şartı bulunmaktadır.
Buna göre, Bankalar/PTT tarafından gelir/aylık alanlar ile hak sahiplerinin veli, vasi, kayyım veya vekiline ödeme yapılması halinde, velilik, vasilik, kayyımlık veya vekillik yetkilerini tevsik eden resmi belge Banka/PTT tarafından ilgililerden istenecektir. Bu belgeyi ibraz etmeyenlere ödeme yapılmayacaktır.
Bankalar/PTT, veli, vasi, kayyım veya vekiline şube içinden yapılan ödemelerde ilgililerin velayet, vesayet ve vekaletlerine ilişkin belge fotokopilerini muhafaza etmekle yükümlü olup, bu bilgilerin talep edilmesi halinde Kuruma gönderilmesi gerekmektedir.
Kurumdan gelir/aylık almakta olanların ölümünün Banka/PTT tarafından öğrenilmesi halinde, ilgili şahıs hesaplarındaki Kurum tarafından gönderilmiş olan mevcut meblağlar ölümün öğrenildiği tarihten itibaren kanuni mirasçılara ödenmeyecektir. Bahsi geçen ödemenin yapılmaması nedeni ile kanuni mirasçıların zarara uğramaları halinde, söz konusu zarara ilişkin olarak Bankaların/PTT nin herhangi bir sorumluluğu olmayacaktır.
Peşin ödenen gelir/aylıkların geri alınmaması
Sigortalıya ve hak sahiplerine bağlanan gelir ve aylıklar, Kurumca belirlenen dönem ve tarihlerde her ay peşin olarak ödenmektedir. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 69 uncu maddesinde peşin ödenen gelir ve aylıkların hangi durumlarda geri alınmayacağı belirtilmiştir.
Söz konusu maddenin dördüncü fıkrasında, Yönetmelikte belirtilen nedenlerle ödeme günü öne alınanlar ile durum değişikliği veya ölüm halinde sigortalı ve hak sahiplerine durum değişikliği veya ölüm tarihine ait Kanunda belirtilen ödeme döneminde peşin ödenen gelir ve aylıkların geri alınmayacağı öngörülmüştür.
Örnek 1: 4/1-(a) emeklisi A nın tahsis numarasının son rakamı “9” olup, aylıklarını her ayın 17’sinde almaktadır. Emekli A, 2009/Mart dönemi aylığını 17/3/2009 tarihinde almış ve 23/3/2009 tarihinde vefat etmiştir. Hak sahiplerine ölüm tarihini takip eden aybaşından yani 1/4/2009 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanacaktır. Emekli A ya 17/3/2009 tarihinde ödenen aylık 2009/Mart aylığı olup, süre olarak 17/3/2009-16/4/2009 süresini kapsamaktadır. Bu durumda hak sahiplerine 1/4/2009-16/4/2009 süresinde yapılan ödeme geri alınmayacaktır.
Örnek 2: Örnek 1 deki sigortalının aylığını almadan 15/3/2009 tarihinde vefat etmesi halinde, hak sahiplerinin ölüm aylığı yine ölüm tarihini takip eden aybaşından yani 1/4/2009 dan başlatılacak ancak, en son hak edilen aylık 17/2/2009-16/3/2009 süresine ait 2009/Şubat dönemi aylığı olup, 2009/Mart dönemine ait (17/3/2009-16/4/2009) aylıktan ölüm aylığının başlangıç tarihine kadar geçen süreye ilişkin 17/3/2009-1/4/2009 süresi içinde herhangi bir ödeme yapılmayacaktır.
Kaynak: SGK Genelge
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
BENZER İÇERİKLER
SGK Belediye başkanlarına emeklilik hallerinde ödenecek görev tazminatı nedir?
Sigortalı Çalışan Kişi (4/A), Vefat Eden Eşinden Dolayı Emekli Sandığı Yetim Aylığı Alabilir mi?
SSK’lı Çalışanlar Emekli Sandığından Yetim Aylığı Alabilir mi?
Farklı Sigorta Kollarına Tabi İşlerde Çalışıldığında Hangi Sigorta Türünden Emeklilik Hesaplanır?
