Serbest meslek erbapları için sıkça karşılaşılan konulardan biri, kendi kiraladıkları işyerlerinin bir kısmını başka bir kuruma kiraya vermeleri durumunda hangi vergisel yükümlülüklerle karşılaşacaklarıdır. Bu blog yazımızda, özellikle “serbest meslek makbuzu kesilir mi?” ve “stopaj yapılması yeterli mi?” gibi soruların yanıtlarını vergi mevzuatı ışığında açıklıyoruz.
İşyerinin Bir Bölümünü Kiraya Vermek GMSİ mi Sayılır?
Serbest meslek erbaplarının kiraladıkları işyerlerinin bir kısmını üçüncü kişilere kiraya vermesi durumunda elde ettikleri gelir, serbest meslek kazancı değil, gayrimenkul sermaye iradı (GMSİ) olarak değerlendirilir. Çünkü Gelir Vergisi Kanunu’nda, serbest meslek faaliyetinde kullanılan taşınmazın alt kiralama ile başkasına kiralanmasından doğan gelirin serbest meslek kazancı olacağına dair herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
Serbest Meslek Makbuzu Düzenlenmesi Zorunlu mu?
Hayır. Bu tür kira gelirleri için serbest meslek makbuzu düzenlenmeyecektir. Aksine, bu gelir GMSİ kapsamında değerlendirildiği için, ödemeyi yapan kurum tarafından stopaj yapılması yeterlidir.
Stopaj Yükümlülüğü Nasıl İşler?
Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi uyarınca, bir kurum (örneğin bir anonim şirket), kiraladığı işyeri için yaptığı kira ödemeleri üzerinden %20 oranında gelir vergisi stopajı yapmak zorundadır. Bu stopaj, muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine beyan edilerek ödenmelidir.
Vergisel Uygulama Nasıl Olmalıdır?
- İşyerini alt kiralama yaparak kiralaya veren serbest meslek erbabı, bu kiraya verme işleminden dolayı serbest meslek makbuzu düzenlemez.
- Kiracı kurum, kira ödemesi üzerinden %20 stopaj uygular.
- Bu stopaj, kira ödemesinin yapıldığı ayı takip eden ayın 26. gününe kadar muhtasar beyanname ile beyan edilir ve ödenir.
- Serbest meslek erbabı ise yıllık gelir vergisi beyannamesinde bu geliri gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan eder ve yapılan stopajı mahsup eder.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Serbest meslek erbabı kendi kiraladığı işyerini bir şirkete kiraya verirse fatura kesmek zorunda mı?
Hayır. Bu gelir GMSİ sayıldığı için fatura ya da serbest meslek makbuzu kesilmez.
2. Kira ödemesi yapan şirket ne yapmalı?
%20 oranında gelir vergisi stopajı yaparak muhtasar beyanname ile beyan edip ödemelidir.
3. Bu gelir nasıl beyan edilir?
Serbest meslek erbabı tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesi ile GMSİ olarak beyan edilir.
Sonuç
Serbest meslek erbaplarının ofislerinin bir bölümünü kiraya vermesi durumunda ortaya çıkan gelir, gayrimenkul sermaye iradı olarak değerlendirilir. Bu nedenle herhangi bir serbest meslek makbuzu düzenlenmesine gerek yoktur. Gelir üzerinden %20 stopaj yapılması ve beyannamede bu şekilde gösterilmesi gereklidir. Doğru beyan ve doğru vergi uygulamaları için bir mali müşavirden destek almanız her zaman faydalı olacaktır.
Mali müşavirlerin faaliyet gösterdikleri adreste SMMM ruhsatı sahibi bir SMMM’nin dışında başka bir serbest meslek erbabı veya ticari işletmenin aynı adreste olamayacağını da meslek mevzuatı açısından ayrı bir bilgi olarak da hatırlatalım.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞ I(Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü) | ||||
| Sayı | : | B.07.1.GİB.4.06.18.02-32236-8004-589 | 02/08/2011 | |
| Konu | : | Serbest meslek erbabının kiraladığı işyeri karşılığında serbest meslek makbuzu düzenleyip düzenlemeyeceği hakkında. | ||
İlgi dilekçelerinizde; kiracısı olduğunuz ofisinizin bir bölümünü alt kiracınız olarak bir anonim şirkete kiraya verdiğiniz, Ağustos/2009 döneminde 07-12/2009 dönemlerine ait kira alacağınızı bahse konu şirketten tahsil ettiğiniz, Alo Maliye Danışma Hattı’ndan yaptığınız görüşmeler neticesinde aldığınız görüşe istinaden kira ödemeleri karşılığında adı geçen şirkete serbest meslek makbuzu düzenlediğiniz, Yıllık Gelir Vergisi beyannamenizi 03/03/2010 tarihinde vermek üzere doldurduğunuz, ancak Yıllık Gayrisafi Hasılatla Kesinti Yoluyla Ödenen Vergilere İlişkin Listenin Brüt Tutarı arasında kira geliri kadar bir fark doğduğu, Alo Maliye Danışma Servisi ile tekrar yaptığınız görüşmeler sonucunda daha önceki görüşün yanlış verildiğinin bildirildiği, söz konusu kira ödemeleri stopaja tabi olduğundan serbest meslek makbuzu düzenlemenize gerek bulunmadığı yönünde görüş bildirildiği belirtilerek, konu hakkında Başkanlığımızdan görüş talebinde bulunulmuştur.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70 inci maddesinin birinci fıkrasında aynı fıkrada bentler halinde sayılan mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veyakiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu hükmüne yer verilmiş olup, ikinci fıkrasında ise maddede bentler halinde yazılı malve haklar ticari veya zirai bir işletmeye dahil bulunduğu takdirde bunların iratlarının ticari veya zirai kazancın tespitine müteallik hükümlere göre hesaplanacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanun’un 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında, kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin maddede bentler halinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları hüküm altına alınmış olup, aynı maddenin 5/a bendinde 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Söz konusu tevkifat oranı 2009/14592 sayılı BKK ile % 20 olarak belirlenmiştir.
Yine aynı Kanun’un 98 inci maddesinde; “94’üncü madde gereğince vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar bir ay içinde yaptıkları ödemeler veya tahakkuk ettirdikleri karlar ve iratlar ile bunlardan tevkif ettikleri vergileri ertesi ayın yirmiüçüncü günü akşamına kadar ödeme veya tahakkukun yapıldığı yerin bağlı olduğu vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar.” hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 236 ncı maddesinde; “Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.” hükmü bulunmaktadır.
Bu çerçevede, kiralamış olduğunuz işyerinin bir bölümünü kurumlar vergisi mükellefine kiraya vermeniz sonucu bu faaliyetten elde ettiğiniz gelirin; Gelir Vergisi Kanunu’nda serbest meslek faaliyetinde kullanılan mal ve hakların kiralanmasından doğan kazancın serbest meslek kazancı sayılacağına dair bir hüküm bulunmaması nedeniyle serbest meslek kazancı değil, gayrimenkul sermaye iradı olarak değerlendirilmesi gerektiğinden, tahsil edilen kira bedelleri için serbest meslek makbuzu düzenlemeniz söz konusu olmayacaktır.
Dolayısıyla kiracınız olan kurumlar vergisi mükellefi tarafından tarafınıza yapılan kira ödemeleri üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94/5-a maddesine istinaden % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması ve 98 inci maddede belirtilen süreler dahilinde ilgili kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine muhtasar beyanname ile beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir.
…
…
TAVSİYE EDİLEN VİDEO İÇERİK
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
