Perakende satış vesikaları
Perakende satış vesikalarının düzenlenmesi gereken durumlar
Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan herhangi biri ile tevsik olunur.
● Perakende satış fişleri.
● Makineli kasaların kayıt ruloları.
● Giriş ve yolcu taşıma biletleri.
Perakende satış fişi, makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde, işletme veya mükellefin adı, düzenlenme tarihi ve alınan paranın
miktarı gösterilir. Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Bu fiş ve biletler kopyalı iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir. Makineli kasa kullanılıp da müşteriye fiş (makineli kasanın yukarıda belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde, perakende satış fişi tanzimi ve müşteriye verilmesi mecburidir.
Ödeme kaydedici cihaz fişleri
Ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) kullanmak zorunda olanlar
Satışı yapılan malları aynen veya işlendikten sonra satışını yapanlar dışındaki kimselere satan veya aynı kimselere hizmet veren, yani
perakende satış yapan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorundadırlar. Ayrıca, taşıtlara perakende olarak (LPG, doğalgaz ve benzerleri de dahil) akaryakıt satışı yapan (akaryakıt istasyonu işletmeciliği faaliyetinde bulunan) birinci ve ikinci sınıf tacirlere, işletmelerindeki akaryakıt pompalarını ödeme kaydedici cihazlara bağlama mecburiyeti getirilmiştir.
Yeni nesil ödeme kaydedici cihaz ve yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihaz
Hazine ve Maliye Bakanlığına tanınan yetkiye istinaden, 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanuna göre kullanmak zorunda oldukları ödeme kaydedici cihazların yerine “Yeni Nesil Ödeme
Kaydedici Cihazları” kullanma mecburiyeti getirilmiştir.
Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar (YN ÖKC), Gelir İdaresi Başkanlığınca belirlenecek kıstaslara göre, anlık ya da dönemsel olarak, elektronik yolla Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) Bilgi İşlem Merkezine veri gönderebilecek ve Gelir İdaresi Başkanlığınca da erişilebilecek özellikleri taşır.
YN ÖKC’ler, teknolojik gelişmeler çerçevesinde teknik özellikleri yeniden belirlenen, bilgisayar tabanlı, internet yoluyla iletişim kurabilen, GİB’e güvenli şekilde veri aktarabilen ve ÖKC fişi düzenleme dışında katma değerli diğer yazılım ve sektörel uygulamaları da
bünyesinde çalıştırabilen, yetkisiz dış müdahaleleri algılayan ve GİB’e bildirebilen bilgisayar tabanlı akıllı cihazlardır. Ayrıca YN ÖKC’lerin;
bünyesinde banka POS’u barındıran “EFT-POS Özellikli YN ÖKC’ler” ve bünyesinde banka POS’u barındırmayıp haricen POS cihazı
bağlanabilen “Basit/Bilgisayar Bağlantılı YN ÖKC’ler” olmak üzere iki türü bulunmaktadır.
YN Pompa ÖKC, elektronik ortamda anlık veri aktarımı yapabilen, güvenlik seviyesi yükseltilmiş ve 527 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu
Genel Tebliği ve ilgili teknik kılavuzlarla diğer özellikleri belirlenen Yeni Nesil Akaryakıt Pompa Ödeme Kaydedici Cihazı ifade eder. EN
Pompa ÖKC ise onay işlemi ilgili Tebliğin yürürlük tarihinden önce gerçekleştirilmiş EKÜ’lü/EKÜ’süz (Elektronik Kayıt Ünitesi) akaryakıt
pompa ödeme kaydedici cihazı ifade eder.
1) YN Pompa ÖKC’ye Geçiş Zorunluluğu;
● EKÜ’süz EN Pompa ÖKC’lerin en geç 31/12/2022,
● EKÜ’lü EN Pompa ÖKC’lerin en geç 31/12/2023,
tarihine kadar YN Pompa ÖKC’lerle değiştirilmesi zorunludur.
2) EN Pompa ÖKC’lerin Üçüncü Kişilere Satış ve Devri;
● EKÜ’süz EN Pompa ÖKC’ler 24/3/2021,
● EKÜ’lü EN Pompa ÖKC’lerin 30/9/2022,
tarihinden itibaren, Akaryakıt İstasyonu İşletmecileri tarafından üçüncü kişilere satışı veya devri yapılamaz.
3) EN Pompa ÖKC’lerin Üretim, İthalat, Mühürleme ve Satışı;
● ÖKC üreticileri/ithalatçıları tarafından 30/9/2022,
tarihinden itibaren EN Pompa ÖKC’lerin üretimi, ithali, mühürlenmesi ve satışı yapılmayacaktır.
4) Yeni açılacak akaryakıt istasyonlarında YN Pompa ÖKC kullanma zorunluluğu;
● 24/3/2021 ile 30/9/2022 tarihleri arasında yeni mükellefiyet tesis edilmesi (kül halinde devir dahil) veya şube işyeri açılması durumunda, mükellefiyetin tesis edildiği, şube işyerinin açıldığı veya devir tarihinden itibaren en geç 60 gün içerisinde bu işyerlerinde YN Pompa ÖKC’lerin kullanılması zorunlu olup, belirtilen süre içerisinde henüz onay verilmiş YN Pompa ÖKC bulunmaması halinde ise EKÜ’lü EN Pompa ÖKC’lerin kullanılması zorunludur.
● 30/9/2022 tarihi ve sonrasında mükellefiyet tesis edilmesi veya şube işyeri açılması durumunda mükellefiyetin tesis edildiği veya şube işyerinin açıldığı tarihten itibaren en geç 60 gün içerisinde bu işyerlerinde YN Pompa ÖKC’lerin kullanılması zorunludur. YN ÖKC ile ilgili ayrıntılı bilgilere ynokc.gib.gov.tr internet adresinden ulaşılabilir.
YN ÖKC kullanma süresi
Yeni işe başlayan ve sonradan mecburiyet kapsamına giren mükelleflerin YN ÖKC kullanma mecburiyetleri, işe başlama ve
mecburiyet kapsamına girme tarihinden itibaren 30 gündür. Bu süre, kalkınmada birinci ve ikinci derecede öncelikli yörelerdeki faaliyetleri
ile ilgili olarak 60 gün olarak belirlenmiştir. İsteğe bağlı olarak YN ÖKC alan mükelleflerin bu cihazları kullanma mecburiyetleri cihazları aldıkları tarihten itibaren 30 gün içinde başlamaktadır. YN ÖKC’lerin belirlenen süre içinde alınıp kullanılmaması halinde tespitin yapıldığı yılda uygulanan özel usulsüzlük cezası kesilir.
YN ÖKC kullanma şartları
3100 Sayılı Kanuna göre eski nesil ÖKC kullanan veya kullanması gereken mükellefler aynı zamanda YN ÖKC kullanma mecburiyeti
kapsamındadır. 3100 sayılı Kanun mevzuatına göre; birinci ve ikinci sınıf tüccarların fatura verilme zorunluluğu bulunmayan perakende mal ve hizmet satışlarında ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti bulunmaktadır. Fatura verme mecburiyeti olmayan satışlardan kasıt, Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılanlar dışında kalanlara yapılan 2000 (2022 yılı için) liranın altındaki emtia satışları veya işlerdir.
Satış fişi ve rulo
Perakende mal ve hizmet satışları, ödeme kaydedici cihaz kullanılarak verilen satış fişleri ve rulolarla belgelendirilir. Ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle verilen satış fişleri birinci ve ikinci sınıf tüccarların fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışların belgelendirilmesinde fatura yerine geçerek satışı yapılan malı satın alan müşteriye malla birlikte teslim edilir. Ödeme kaydedici cihaz satış fişleri Vergi Usul Kanununa göre perakende satış vesikası olarak kabul edilir. Ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle verilen rulolar; cihaz içerisinde ayrı bir şerit tertibatına bağlı bulunan ve satış fişinde yazılı satışla ilgili bilgilerin ve cihaz sicil numarasının kaydedildiği, fiş ve günlük toplamları da içeren bir belge (rulo) dir. Bu belge ödeme kaydedici cihaz kullanan işletmenin fatura vermek zorunda olmadığı
satışlarını belgelendirmiş olur ve hasılat faturası yerine geçer.
Bankacılık kartları ile yapılan ödeme karşılığında ÖKC fişi veya fatura düzenlenmesi
Mali bilgileri içeren YN ÖKC fişleri ile bankacılık işlemine dair bilgileri içeren banka POS harcama belgesi bilgileri birleştirilmiştir. Diğer bir
ifadeyle, bankacılık kartları ile yapılan teslim ve hizmet ifalarına dair YN ÖKC fişlerinin müşteri nüshalarında, ÖKC fişlerinde yer alan mali
bilgilerin yanı sıra banka POS harcama belgelerinde olması gereken bankacılık bilgileri de yer alacaktır. Bankacılık kartları ile yapılan ödeme karşılığında ÖKC fişi yerine fatura düzenlenmesinin söz konusu olduğu durumlarda, mali değeri olan ÖKC fişi yerine, satışın faturalı satış olduğunu belirten bir bilgi fişinin ÖKC’den düzenlenerek müşteriye verilmesi ve bu bilgi fişinde banka POS harcama bilgilerinin de gösterilmesi gerekmektedir.
e-Fatura ve e-Arşiv fatura uygulamasına geçenlerin ÖKC fişi düzenlemesi
e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamasına geçilmesi, fatura verilme zorunluluğu olmayan perakende mal satışları ile hizmet ifalarında e-Fatura ve/veya e-Arşiv Faturası düzenleme mecburiyetini getirmemektedir. Bu tür satışların belgelendirilmesinde ÖKC fişlerinin düzenlenmesi mümkün bulunmaktadır.
Satış ve onarım
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından onaylanan YN ÖKC’lerin, üretici veya ithalatçı kuruluşlar tarafından verilen ve cihaz sicil numarasını
taşıyan bir ruhsatnamesi bulunur. Arızalanan ödeme kaydedici cihazların tamiri, bunları üreten veya ithal eden kişi veya kuruluşların yetkili servis elemanlarınca yapılabilir. Cihazların mühürü yetkili elemanlar tarafından açılabilir ve tamir işlemini takiben yine aynı elemanlar tarafından mühürlenir. Üretici veya ithalatçı kişi veya kuruluşların kuracakları bakım ve onarım servislerinin arızalanan cihazları kendilerine başvuru tarihinden itibaren 48 saatte çalışır hale getirmeleri şarttır. Yapılan tamir işlemi başlama ve bitiş tarih ve saatlerini de gösterir şekilde ayrıntılarıyla cihazın ruhsatnamesine kaydedilir. Üretici veya ithalatçı kişi veya kuruluşların kuracakları bakım ve onarım teşkilatlarının uyacakları şartlar ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilir ve denetlenir. Yetkili mercilere gerekli kayıt ve tasdik işlemi yaptırılmadan veya ruhsatsız olarak ödeme kaydedici cihazlar, satılamaz, kiralanamaz, devredilemez veya diğer yollarla kullandırılamaz.
Ödeme kaydedici cihazla ilgili cezalar ve sorumluluk
Ödeme kaydedici cihazla ilgili kaçakçılık fiilleri ve yaptırımı
Hazine ve Maliye Bakanlığınca yetkilendirilmediği halde,
● Ödeme kaydedici cihaz mührünü kaldıran,
● Donanım veya yazılımını değiştiren veya
Yetkilendirilmiş olsun ya da olmasın ödeme kaydedici cihazın hafıza birimlerine, elektronik devre elemanlarına veya harici donanım veya
yazılımlarla olan bağlantı sistemine ya da kayıt dışı satışın önlenmesi için kurulan elektronik kontrol ve denetim sistemleri veya ilgili diğer
sistemlere fiziksel veya bilişim yoluyla müdahale ederek;
● Gerçekleştirilen satışlara ait mali belge veya bilgilerin cihazda kayıt altına alınmasını engelleyen,
● Cihazda kayıt altına alınan bilgileri değiştiren veya silen,
Ödeme kaydedici cihaz veya bağlantılı diğer donanım ve sistemler ya da kayıt dışı satışın önlenmesi için kurulan elektronik kontrol ve
denetim sistemleri veya ilgili diğer sistemler tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına elektronik ortamda iletilmesi gereken belge, bilgi veya verilerin,
● İletilmesini önleyen veya
● Bunların gerçeğe uygun olmayan şekilde iletilmesine sebebiyet verenler,
üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Vergi Usul Kanununun 353 üncü maddesinin 8 numaralı bendinde yazılı özel usulsüzlük cezası
● Onaylanan modele uygun üretim veya ithalat yapmayan, cihazları satışa sunmadan önce Hazine ve Maliye Bakanlığının
özel mühürü ile mühürlettirmeyen servis teşkilatını (satış, bakım-onarım) kurmayan, satışını yaptığı her cihazın yedek parça da dahil olmak üzere en az 10 yıllık bakım ve onarımını sağlayamayan üretici veya ithalatçı kuruluşlar ile süresi içerisinde ödeme kaydedici cihazları almayan, cihazları bozan, bozuk cihazları kullanan veya başkalarının kullanmasına izin veren mükellefler adına Vergi Usul Kanununun 353 üncü maddesinin 8 numaralı bendinde yazılı özel usulsüzlük cezası kesilir.
● Üretici veya ithalatçı kişi veya kuruluşlar tarafından kurulan servislerde bakım ve onarım işlerini yapacak teknik görevlilerin
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sicilleri tutulur, kendilerine tanıtıcı bir yetki belgesi ve özel mühür verilir. Kaydedici cihazların bakım ve onarımı sadece kendilerine yetki belgesi verilen kimseler tarafından yapılabilir. Verilen yetkiyi kötüye kullananların yetki belgeleri iptal edilir. Ayrıca, bunlar adına Vergi Usul Kanununun 353 üncü maddesinin 8 numaralı bendinde yazılı cezanın iki katı tutarında özel usulsüzlük cezası kesilir.
Birinci derece usulsüzlük cezası
Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenip açıklanan usul ve esaslara uymayan, üretici veya ithalatçı kuruluşlar, bunların satış, bakımonarım servislerinde görevli elemanları ile ödeme kaydedici cihazları kullanma mecburiyeti bulunan mükellefler hakkında; her bir tespit için ayrı ayrı olmak üzere, Vergi Usul Kanununa bağlı “Usulsüzlük Cezalarına Ait Cetvelde” yer alan birinci derece usulsüzlük cezalarının beş katı uygulanır.
Müteselsil sorumluluk ve cihaz bedelinin ilgili mükellefe ödenmesi
Üretici veya ithalatçı kuruluşlar, Maliye Bakanlığının özel mühürü ile mühürlenen her 500 cihaz için en az bir eleman bulunduracak
şekilde yurt sathına yayılmış bakım ve onarım teşkilatlarını kurmak zorundadırlar. Hazine ve Maliye Bakanlığından onay alan üretici veya ithalatçı kuruluşlar, kurmuş oldukları satış ve bakım-onarım servisleri ile birlikte müteselsilen sorumludurlar.
Satışını yaptıkları cihazları, (daha önce satılan ve halen mükelleflerce kullanılanlar da dahil) Hazine ve Maliye Bakanlığınca uygun görülen
şekilde düzenlemeyen veya arızalandığı halde çalışır hale getirmeyen üretici veya ithalatçı kuruluşlar, düzenlemedikleri veya çalışır hale
getirmedikleri cihazların rayiç veya emsal bedelini ilgili mükellefe ödemek zorundadırlar.
Vergi Usul Kanununun Mükerrer 355 inci maddesinde yer alan cezalar
İlgili Tebliğlerde belirlenen usul ve esaslara aykırı hareket eden veya belirlenen sürelerde öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen
mükellefler, ÖKC üreticileri/yetkili servisleri, ÖKC TSM’leri ile banka ve benzeri kuruluşlar hakkında Vergi Usul Kanununun ilgili ceza veya
mükerrer 355 inci maddesinde yer alan hükümler uygulanır.
Kaynak: GİB
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
