Ana Sayfa Vergi Ön ve arkada koltuklu olan Doblo aracın KDV’si indirim konusu yapılabilir mi?

Ön ve arkada koltuklu olan Doblo aracın KDV’si indirim konusu yapılabilir mi?

Kasım 15, 2024

Binek oto gibi önde şoför ve yolcu ile arkada 2 veya 3 kişilik yolcu koltuğu bulunan Doblo tarzı araçlar gelir, kurumlar ve KDV mevzuatı yönünden binek oto gibi işleme tabi tutulmaktadır.

***

KDV İNDİRİMİ İLE İLGİLİ;

T.C.

MALİYE BAKANLIĞI

Gelir İdaresi Başkanlığı

KATMA DEĞER VERGİSİ SİRKÜLERİ/60

…

5.10. Araçların Tesliminde Oran Uygulaması

2007/13033 sayılı Kararname eki I sayılı listenin 9 uncu sırasında;

“Aşağıda tanımları yapılan motorlu taşıtlardan yalnız “kullanılmış” olanlar,

Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 8701.90.50.00.00 Kullanılmış olanlar ile 87.03 pozisyonundaki binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil). [(Yalnız binek otomobilleri, steyşın vagonlar, yarış arabaları, arazi taşıtları, jipler, vb., motorlu karavanlar, elektrik, gaz, güneş enerjili vb. motorlu taşıtlar, “8703.10.11.00.00 özellikle kar üzerinde hareket etmek için dizayn edilmiş sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu olanlar (dizel veya yarı dizel) veya kıvılcım ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu taşıtlar”, “8703.10.18.00.00 diğerleri”] [Ambulanslar, mahkum taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar hariç.] (Katma Değer Vergisi Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, bu araçları tesliminde bu Kararın 1 inci maddesinin (a) bendinde öngörülen vergi oranı uygulanır.),”

ifadesine yer verilmiştir.

2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesinin 1 inci maddesinin (5) no.lu fıkrasında, (I) sayılı listenin 9 uncu sırasında yer alan “kullanılmış” deyiminin 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa göre özel tüketim vergisine tabi olmayan taşıtları ifade ettiği belirtilmiştir.

87.03 pozisyonunda yer alan eşyaların tanımına ilişkin olarak, 27/7/2005 tarih ve 25888 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 8 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Tarife-Sınıflandırma Kararları) ile 6/2/2010 tarih ve 27485 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliğinde (Gümrük Tarife Cetveli Açıklama Notları) de açıklamalar yapılmış bulunmaktadır.

Buna göre;

5.10.1. 1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örn. yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan (en arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakta olup, binek otomobiller bu kapsamda değerlendirilmektedir.

87.03 pozisyonunda tanımlanan binek otomobiller ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil) hem insan hem eşya taşıyabilen motorlu araçlar gibi “çok amaçlı araçları” kapsamaktadır.

Sürücü dahil 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 87.02 pozisyonunda yer almaktadır.

Ambulanslar, mahkum taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakla birlikte, 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi eki I sayılı listenin 9 uncu sırası haricinde tutulmuştur.

5.10.2. 30/3/2009 tarihinde yürürlüğe giren 2009/14812 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile, 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesine ekli (I) sayılı listenin 9 uncu sırasına 30/3/2009 tarihinden geçerli olmak üzere “8701.90.50.00.00 Kullanılmış olanlar ile” ibaresi eklenmiştir.

Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 8701.90.50.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunda, tekerlekli zirai traktörler ve ormancılıkta kullanılan tekerlekli traktörlerin (motokültörler hariç) kullanılmış olanları yer almaktadır.

5.10.3. Kamyonet türü araçlar genellikle birden fazla koltuk sırasına sahiptirler ve biri insan taşınmasına mahsus kapalı bir kabin ve eşya taşınmasına mahsus açık veya kapalı bir alan olmak üzere iki ayrı alandan meydana gelirler. Bununla birlikte, bu tür araçların ikiden fazla aksı olması veya eşya taşımaya mahsus alandaki azami dahili taban uzunluğunun aracın dingiller arası mesafesinin % 50’sinden fazla olması halinde, bu araçlar 87.03 pozisyonunda sınıflandırılmazlar.

5.10.4. Birden fazla koltuk sırasına sahip olan panelvan türü araçlar 87.03 pozisyonu “Armonize Sistem İzahnamesinde” verilen göstergeleri karşılamalıdır. Ancak, arka kısımda güvenlik teçhizatı ve koltukların yerleştirilmesi için sabit tutturma noktaları ve bağlantı elemanlarının bulunmadığı bir sıra koltuğa sahip olan panelvan türü araçlar, yolcu alanı ile yük alanı arasında sabit bir panel veya bariyer ya da yan panellerde pencereleri bulunsun veya bulunmasın 87.03 pozisyonunda sınıflandırılmazlar.

5.10.5. 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesine ekli I sayılı listenin 9 uncu sırasında, KDV Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen KDV’yi indirim hakkı bulunan mükelleflerin, bu araçları tesliminde % 18 oranında KDV uygulanacağı belirtilmiştir.

Diğer taraftan, 2008/13426 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesinin 2 nci maddesinde; KDV Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen KDV’yi indirim hakkı bulunan mükelleflerin, kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek üzere iktisap ettikleri ve 31/12/2007 tarihi itibarıyla aktiflerinde veya envanterlerinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslime konu olması halinde, bu teslimde % 1 oranında KDV uygulanacağı ifade edilmiştir.

Kullanılmış araçların KDV Kanununun 1/1 maddesi kapsamında ticari mahiyetteki teslimi veya 1/3-d maddesi kapsamında müzayede yoluyla satışı KDV’ye tabi tutulacaktır. KDV’ye tabi olacak şekilde satışı yapılan aracın durumunun, yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde tespit edilmesinden sonra;

(1) Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 8701.90.50.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunda yer alan kullanılmış tekerlekli zirai traktörler ve ormancılıkta kullanılan tekerlekli traktörlerin (motokültörler hariç) 30/3/2009 tarihinden itibaren tesliminde %1 oranında KDV hesaplanacaktır.

(2) Aracın Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonunda yer alan binek otomobili niteliğine haiz olması durumunda 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesine ekli I sayılı listenin 9 uncu sırasına istinaden söz konusu aracın satışı %1 oranında KDV’ye tabi olacaktır.

KDV Kanunun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklendiği KDV’yi indirim hakkı bulunmayan mükelleflerin, kullanılmış binek otomobillerini satın alıp işletme adına kayıt ve tescil ettirdikten sonra satması halinde, alış sırasında satıcının durumuna bağlı olarak % 1 veya % 18 olarak ödenen KDV’nin indirim konusu yapılması mümkün olmayıp gider, maliyet veya kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Araç sahibinin KDV Kanununun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklendiği KDV’yi indirim hakkı bulunması halinde (araç kiralama, taksi işletmesi gibi) bu aracın satışında KDV oranı %18 olarak uygulanacaktır. Ancak, binek otomobillerinin alımında yüklendiği KDV’yi indirim hakkı bulunan mükelleflerin 31/12/2007 tarihi itibariyle aktiflerinde veya envanterlerinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra teslimi %1 oranında KDV’ye tabi tutulacaktır.

(3) Aracın 87.03 pozisyonunda yer almaması durumunda ise %18 oranında KDV uygulanacaktır.

Örneğin; 87.04 tarife pozisyonundaki eşya taşımaya mahsus kamyonun kullanılmış olup olmadığına bakılmaksızın satışında %18 oranında KDV hesaplanacaktır.

Aynı şekilde 87.02 pozisyonunda yer alan otobüs, midibüs ve minibüs gibi araçların teslimi de %18 oranında KDV’ye tabi tutulacaktır.

(4) Ambulanslar, mahkûm taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtların kullanılmış olanlarının tesliminde %18 oranında KDV uygulanacaktır.

…

***

Eşyanın Tanımı	Tarife Pozisyonu ve Sınıflandırmanın Gerekçesi
1+1 koltuklu, şöfor ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örn. yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan (En arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıt	87.03 GYK 1 ve 6.
1+1 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, kargo kısmında araçların yolcu bölümlerinde bulunan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler) bulunmayan, iki yan panel boyunca arka camları bulunan (En arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın) veya bulunmayan, ) veya bulunmayan; şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunan kapalı kasa motorlu taşıt.	87.04 GYK 1 ve 6
1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örn. yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan (En arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıt	87.03 GYK 1 ve 6

T.C. ERZİNCAN VALİLİĞİ Defterdarlık Gelir Müdürlüğü

Sayı	:	B.07.4.DEF.0.24.10.00-2011/KDV-30/b-7	12/07/2011
Konu	:	Binek Otomobiller ve Hafif Ticari Araçlarda KDV, ÖTV Uygulaması

İlgide kayıtlı özelge talep formunda; işletmede kullanılmak üzere alınan Doblo, Connect, Kango, Expres, Combi, Partner, Caddy, Transporter, Starex model araçların binek otomobili olarak mı yoksa ticari araç olarak mı değerlendirileceği ve bu araçların alımında ödenen katma değer vergisinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı hususunda bilgi istediğiniz anlaşılmıştır.

KDV Kanununun 29 uncu maddesinde vergi indiriminin usul ve esasları belirlenmiş, 30 uncu maddesinin (b) bendinde ise faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisinin indirilemeyeceği hüküm altına alınmış bulunmaktadır.

KDV oranları, KDV Kanununun 28 inci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesine ekli I sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için % 1, II sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için % 8, bu listelerde yer almayan vergiye tabi işlemler için % 18 olarak tespit edilmiştir.

Söz konusu Bakanlar Kurulu Kararnamesine ekli I sayılı listenin 9 uncu sırasına göre, Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 tarife pozisyonundaki binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlardan kullanılmış olanların teslimi %1 oranında KDV ye tabidir. Bu sırada yer alan “kullanılmış” deyimi 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa göre özel tüketim vergisine tabi olmayan taşıtları ifade etmektedir.

27/7/2005 tarih ve 25888 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Tarife-Sınıflandırma Kararları) ve 6/2/2010 tarih ve 27485 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliğinde (Gümrük Tarife Cetveli Açıklama Notları) 87.03 tarife pozisyonunda yer alan eşyaların (binek otomobiller) tanımına yer verilmiştir.

Bu çerçvede, faaliyetiniz kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olmadığı ve belirtmiş olduğunuz Doblo, Connect, Kango, Expres, Combi, Partner, Caddy, Transpoter, Starex vb. model araçların 8 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliğinde 87.03 tarife pozisyonunda yer aldığı takdirde, bu araçların alımında yüklendiğiniz katma değer vergisini KDV Kanununun 30/b maddesi gereğince indirim konusu yapmanız mümkün değildir. Ancak indirim konusu yapılamayan bu vergi Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilmektedir.

Öte yandan, satın alınan bu araçların tarafınızca daha sonra satışa konu edilmesinde Kararname eki I sayılı listenin 9 uncu sırasına istinaden % 1 oranında KDV hesaplanacağı tabiidir.

…

İSTANBUL YMM ODASI

VERGİ KANUNLARININ UYGULAMASINDA MİNİBÜSÜN TANIMI VE BU TANIMA GÖRE FARKLI UYGULAMALARIN YARATTIĞI SORUNLAR

BAŞLIKLI YAZISI

2.1. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nda Yapılan Tanımlama:

Konu ile ilgili tanımlamalar, MTV Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 2 nci maddesinde yapılmıştır. Anılan maddede, 5035 sayılı Kanunla 01.01.2004 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yapılan yeni tanımlamalara göre;

Otomobil: Yapısı itibarıyla, sürücüsü dahil en çok sekiz oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu araçtır.

Minibüs: Yapısı itibarıyla sürücüsü dahil dokuz ile onbeş oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu araçtır.

Otobüs: Yapısı itibarıyla sürücüsü dahil en az onaltı oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu araçtır. Troleybüsler de bu sınıfa dahildir.

Kaptıkaçtı: Şoföründen başka, oturmaları şartıyla en çok yedi yolcu alabilen, insan taşımak için imal edilmiş olan ve bu maksatla kullanılan, yerle temas halinde dört tekerleği bulunan, şekil ve yapılışı itibarıyla otomobilden farklı olan motorlu taşıtlardır (Carry-all, Travel-all, Jeep-station ve benzerleri bu sınıfa dahildir.).

Panelvan: Azami toplam ağırlığı 3500 kilogramı geçmeyen, kapalı kasalı (yandan camlı olanlar dahil), sürücü kısmından başka tek veya daha fazla sıralı oturma yeri bulunan, insan ve yük taşımak için imal edilmiş olan taşıtlardır

…

2.3. KDV Mevzuatında Yapılan Tanımlama:

KDV Kanununda binek otomobil ve minibüs ile diğer taşıtların tanımına yönelik bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak Kanunda binek otomobiller için ödenen KDV’ninindirimi konusunda, KDV oranlarına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararında ise binek otomobil
kapsamına giren taşıtlar konusunda düzenleme yer almaktadır.

Buna göre;

 Kanunun 30/b maddesi uyarınca, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi, hesaplanan vergiden indirilememektedir.

 KDV oranlarının belirlendiği BKK’na ekli (I) sayılı listenin 9 uncu sırasında yer alan motorlu taşıtlardan kullanılmış olanların teslimi %1 oranında KDV’ye tabi olup, anılan düzenleme uyarınca bu kapsama giren motorlu taşıtlar şunlardır.
“Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 8701.90.50.00.00 Kullanılmış olanlar ile 87.03 pozisyonundaki binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil). [(Yalnız binek otomobilleri, steyşın vagonlar, yarış arabaları, arazi taşıtları, jipler, vb., motorlu karavanlar, elektrik, gaz, güneş enerjili vb. motorlu taşıtlar, “8703.10.11.00.00 özellikle kar üzerinde hareket etmek için dizayn edilmiş sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu olanlar (dizel veya yarı dizel) veya kıvılcım ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu taşıtlar”, “8703.10.18.00.00 diğerleri”] [Ambulanslar, mahkum taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar hariç.]”

Öte yandan 60 numaralı KDV Sirkülerinin “5.10. Araçların Tesliminde Oran Uygulaması” başlıklı bölümünde de konuya ilişkin açıklamalar yapılmıştır

Söz konusu sirkülerde, konuyla ilgili olarak aşağıda değineceğimiz 8 seri no.lu Gümrük Genel Tebliği (Tarife-Sınıflandırma Kararları)’nde yapılan açıklamalara yer verildikten sonra, özetle aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır.

 1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örn. yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan (en arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakta olup, binek otomobiller bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Sürücü dahil 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 87.02 pozisyonunda yer almaktadır.

 Kamyonet türü araçlar genellikle birden fazla koltuk sırasına sahiptirler ve biri insan taşınmasına mahsus kapalı bir kabin ve eşya taşınmasına mahsus açık veya kapalı bir alan olmak üzere iki ayrı alandan meydana gelirler. Bununla birlikte, bu tür araçların ikiden fazla aksı olması veya eşya taşımaya mahsus alandaki azami dahili taban uzunluğunun aracın dingiller arası mesafesinin % 50’sinden fazla olması halinde, bu araçlar 87.03 pozisyonunda sınıflandırılmazlar.

 Birden fazla koltuk sırasına sahip olan panelvan türü araçlar 87.03 pozisyonu “Armonize Sistem İzahnamesinde” verilen göstergeleri karşılamalıdır. Ancak, arka kısımda güvenlik teçhizatı ve koltukların yerleştirilmesi için sabit tutturma noktaları ve bağlantı elemanlarının bulunmadığı bir sıra koltuğa sahip olan panelvan türü araçlar, yolcu alanı ile yük alanı arasında sabit bir panel veya bariyer ya da yan panellerde pencereleri bulunsun veya bulunmasın 87.03 pozisyonunda sınıflandırılmazlar.

BİNEK OTOMOBİLİ İLE MİNİBÜSÜN VERGİLEMESİNDEKİ FARKLILIKLAR, AVANTAJ VE DEZAVANTAJLAR:

3.1. MTV Kanunu Açısından:

Otomobillerin motorlu taşıtlar vergisi silindir hacimlerine göre değişiklik göstermekte olup, örneğin 2016 yılı için 1-3 yaşındakilerin vergileri 623 TL ile 22.716 TL arasında değişmektedir. Buna karşılık Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda minibüslerin vergi tarifesi için silindir hacmi dikkate alınmamıştır ve bu araçların 1-6 yaşındakilerin 2016 yılı vergisi 748
TL’dir. 2001-2500 cm³ silindir hacmindeki bir otomobilin vergisi, aynı silindir hacmindeki bir minibüsün 5,5 katı olmaktadır.

Panelvanların motorlu taşıtlar vergisi tarifesi ise 1.900cm³’ün altındaki ve üstündeki araçlar için değişmekte olup, 1-6 yaşındaki ve 1.900cm³’ün altındaki bir panelvanın 2016 yılı vergisi 997 TL olmaktadır. Görüldüğü gibi panelvanlar için de bir MTV avantajı söz konusu olmaktadır.

3.2. KDV Kanunun Açısından:

Katma Değer Vergisi Kanununa göre (taşıt kiralama faaliyetiyle uğraşanların bu amaçla kiraya verdikleri araçların dışındaki) binek otomobillerin alış belgelerindeki KDV indirilememekte, indirilemeyen KDV, otomobilin maliyetine eklenmektedir. Diğer
taraftan minibüs ve panelvanların alış belgelerindeki KDV’nin indirilmesinde yasal bir engel bulunmamaktadır.

Öte yandan, kullanılmış binek otomobil teslimlerinde % 1 KDV oranı uygulanmakta iken, bu kapsamda olmayan minibüs ve panelvan teslimlerinde ise kullanılmış bile olsalar genel vergi oranı uygulanmaktadır.

3.3. ÖTV Kanunu Açısından:

Şoför dahil 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus araçlardan minibüslerin ÖTV oranı %9 iken otomobillerin ÖTV oranı silindir hacimlerine göre % 10 ile % 145 arasında değişmektedir. Bu durumda silindir hacmi yüksek bir otomobilin fiyatı, ÖTV farkı nedeniyle bir minibüsün fiyatına yakın olabilmektedir. Eşya taşımaya mahsus olan panelvanların ÖTV oranı ise (3000cm³’ün altındakilerin) %10’dur.

3.4. Gelir veya Kurumlar Vergisi Açısından:

MTV Kanununun 14 üncü maddesine göre, Kanuna bağlı (I) ve (IV) sayılı tarifelerde yer alan taşıtlardan (Ticari maksatla kullanılan uçak ve helikopterler ile taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerin bu amaçla kiraya verdikleri taşıtlar hariç) alınan vergi ve cezalar ile gecikme zamları gelir ve kurumlar vergilerinin matrahlarının tespitinde gider olarak kabul
edilmemektedir. Buna göre binek otomobilleri için ödenen MTV, kazancın tespitinde gider olarak kabul edilmez iken minibüsler için böyle bir kısıtlama bulunmamaktadır.

Öte yandan, VUK’nun 320 nci maddesinde, “faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere, işletmelere ait binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır.

Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değer itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir” denilmek suretiyle, binek otomobiller için aktife girdikleri ilk yılda kıst amortisman ayrılması kabul edilmiştir.

4. UYGULAMA, SORUNLAR VE KONUNUN TARTIŞILMASI:

Yukarıda açıklandığı ve yasal dayanakları belirtildiği üzere, binek otomobil ile minibüsler, vergi kanunlarının uygulamasında çok farklı prosedür ve işlemlere tabi tutulabilmektedir. Bu nedenle satın alınan bir motorlu taşıtın mahiyetinin yani binek otomobil mi, minibüs mü yoksa yük taşıma aracı mı olduğunun belirlenmesi önem arz etmektedir. Çünkü yapılan tanımlamaya göre vergileme sistemi ve vergi tutarları önemli değişiklikler göstermektedir.

Buna karşılık uygulamada, özellikle Maliye Bakanlığı uygulamasında çok farklı tanımlamalar karşımıza çıkabilmektedir. Bu da vergilemede önemli sorunlar ve karmaşalar yaratabilmektedir.

Mahiyeti ve fonksiyonu değişmemesine rağmen, aynı araç, bir vergi kanunu uygulamasında minibüs veya yük taşıma aracı olarak kabul edilirken, bir başka vergi kanun uygulamasında binek otomobil olarak değerlendirilebilmektedir.

Bu araçların niteliği konusunda Gelir İdaresi Başkanlığınca verilen bazı özelgelerin tarih ve sayıları aşağıdaki gibidir.

12.07.2011 tarihli özelge “Binek otomobiller ve Hafif Ticari Araçlarda KDV, ÖTV uygulamasını” içermektedir. 22.05.2015 tarihli özelge “Minibüs Alımında ödenen KDV’nin indirim konusu yapılması” ve 10.07.2013 tarihli özelge ise “Çift Kabin Pick-up Türü Aracın Vergilendirilmesinde Esas Alınacak Tarife Pozisyon Numarası” içeriğinde açıklamalar yapmaktadır.

Bu özelgeler içeriğinde araçların Özel Tüketim Vergisi Gümrük Tarife Pozisyon numarasından hareketle ayırım yapılması 87.03 ve 87.02 şeklindeki ayırımdan sonra binek otomobil veya ticari araç kararı verilmesi anlatılmaktadır. 08.08.2011 tarihinde yayınlanmış olan 60 numaralı KDV sirküleri de aynı açıklamaları içermektedir.

Bu çalışmanın konusunu oluşturan “MİNİBÜS” kavramı ise 87.03 ve 87.02 G.T.İ.P numarası için ortak kullanılmaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığı Motorlu Taşıtlar Vergisi Uygulamasında her iki taşıtı da MİNİBÜS kabul etmekte ve II sayılı listeye göre Motorlu Taşıtlar Vergisine tabi tutmaktadır.

Böylece 87.03 G.T.İ.P pozisyonunda yer alan MİNİBÜS binek otomobil sayılarak katma değer vergisi indirimi dışında tutulurken, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu aynı aracı II no.lu liste ile vergiye tabi tutmaktadır.

Tanım kargaşası, bu araçların tabi olduğu KDV oranı, ödenen KDV’nin indirim hakkı, tabi olacağı ÖTV oranı ve bu araçlar için ödenen vergiler ile yapılan masrafların gelir veya kurumlar vergisine tabi kazancın tespitinde indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususlarında da tereddütlere yol açabilmektedir.

5. SONUÇ:

Bu çalışmamızda, esasında insan taşımak amacıyla kullanılan binek otomobili ve minibüsler ile hem insan ve hem de yük taşımak amacıyla kullanılabilen motorlu taşıtların, vergi kanunlarının uygulaması karşısındaki durumu ve genel olarak bunların tanımından kaynaklanan karmaşa ele alınmış ve değerlendirilmiştir.

İlgili bölümlerde de izah edildiği üzere, söz konusu araçlar, örneğin KDV Kanunu gibi bazı kanunlarda tanımlanmamışken, ÖTV ve MTV Kanunları gibi bazı Kanunlarda da farklı şekillerde tanımlanmıştır. Yine konuyla ilgili Karayolları Trafik Kanunu ile gümrük
mevzuatında yer alan tanımlamaların da birbirleriyle uyumlu olmadığı gözlemlenmektedir.

Bu durum ise, mahiyeti, niteliği ve fonksiyonu aynı olan araçların, vergi kanunlarının uygulamasında farklı şekillerde değerlendirilmesine; bir kanun açısından binek otomobili olarak kabul edilirken, başka bir kanun açısından yük taşıma aracı ya da minibüs olarak değerlendirilmesine ve buna göre vergiye tabi tutulmasına yol açabilmektedir. Bir başka ifade ile aynı araç, KDV Kanunu, ÖTV Kanunu ve MTV Kanunu açısından farklı şekilde tanımlanarak vergilendirilebilmektedir.

Konu, Platformda her üç kanun maddeleri ele alınarak görüşülmüş ve oybirliği ile karmaşık uygulamanın değiştirilmesinin ve tanımlama farklılıklarının giderilmesinin yararlı olacağı sonucuna varılmıştır.

Yazının tamamı için: https://istanbulymmo.org.tr/Data/Platform/1453.pdf

***

EK VİDEO İÇERİK

Kaynak: GİB, İYMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.