OECD çifte vergilendirme Model Anlaşma hakkında açıklamalar
OECD çifte vergilendirme Model Anlaşma hakkında açıklamalar
Model Anlaşma Hakkında Genel Açıklamalar
Model Anlaşma mümkün olduğunca her durum için tek bir kural belirlemeye çalışır. Ancak belirli noktalarda, Model Anlaşmanın etkin bir şekilde uygulanması ile uyumlu olması amacıyla Anlaşmada belirli bir esneklik derecesi bırakmak gerekli görülmüştür. Bu nedenle, üye ülkeler örneğin temettülere ve faize kaynakta yapılacak kesinti oranının belirlenmesinde ve çifte vergilendirmenin önlenmesine yönelik yöntemin seçiminde belirli bir serbestliğe sahiptirler. Ayrıca, bazı durumlar için Yorumlarda alternatif veya ilave hükümlere yer verilmiştir. Maddelere İlişkin Yorumlar
Anlaşmanın her Maddesi için, hükümleri açıklığa kavuşturmaya veya yorumlamaya yönelik ayrıntılı bir Yorum eklenmiştir.
Yorumlar üye ülkelerinin Hükümetlerince Mali İşler Komitesine atanan uzmanlar tarafından tasarlanıp kararlaştırıldığından, uluslararası vergi hukukunun gelişiminde özel bir öneme sahiptirler. Yorumlar, üye ülkeler tarafından imzalanan ve Modelin aksine yasal açıdan bağlayıcı uluslararası belgeler olan anlaşmalara herhangi bir şekilde eklenmek üzere tasarlanmamış olmalarına rağmen, anlaşmaların uygulanmasında ve yorumlanmasında ve özellikle de her türlü uyuşmazlığın çözülmesinde yine de büyük destek sağlamaktadır.
-Üye ülkelerin vergi idareleri, ikili vergi anlaşmalarının yorumunu yaparken düzenli bir şekilde Yorumlara başvurmaktadırlar. Yorumlar hem ayrıntılara ilişkin günlük sorulara cevap bulunmasına hem de politikaların ve çeşitli hükümlerin ardındaki amaçları kapsayan daha büyük sorunların çözülmesine yardımcı olmaktadır. Vergi görevlileri Yorumların kılavuzluğuna büyük önem vermektedirler.
-Benzer şekilde, mükellefler de işlerini yürütürken ve ticari işlem ve yatırımlarını planlarken Yorumlardan yoğun olarak faydalanmaktadırlar. Yorumlar, ilgili konuda bulunabilir tek yorum kaynağı olabileceğinden, vergi idaresinden vergi konularında özelge alma usulüne sahip olmayan ülkelerde özel bir öneme sahiptir.
-İkili vergi anlaşmaları yargıdan da giderek daha fazla ilgi görmektedir. Mahkemeler kararlarını verirken Yorumlardan giderek artan bir biçimde faydalanmaktadır. Mali İşler Komitesi tarafından toplanan bilgiler, üye ülkelerin büyük çoğunluğunda mahkemelere ait yayınlanmış kararlarda Yorumlardan alıntı yapıldığını gösteriyor. Pek çok kararda Yorumlardan kapsamlı bir şekilde alıntı yapılmış ve analiz edilmiş olup, Yorumlar yargıçların mülahazalarında sıkça kilit bir rol oynamıştır. Dünya çapındaki vergi anlaşmaları ağı büyümeye devam ettiğinden ve Yorumların da yorumlayıcı başvuru kaynağı olarak gördüğü kabul gittikçe artarken, Komite bu eğilimin sürmesini beklemektedir.
Bazen ilgili Maddeye ilişkin bir Yorumda yer alan görüşe katılmayan üye ülkelerin talebi üzerine Yorumlara, görüşler de eklenmiştir. Bu görüşler Anlaşma metni ile ilgili herhangi bir uyuşmazlık ifade etmeyip, bu ülkelerin söz konusu Madde hükümlerini ne şekilde uygulayacaklarını faydalı bir şekilde belirtirler. Görüşler, Yorumlarda belirtilen Maddelerin yorumlanmasıyla ilgili olduğu için, Yorumların bir ülkenin kendi ikili anlaşmalarına dahil edilmesine izin verdiği alternatif veya ilave bir hükmün lafzını değiştirme arzusunu belirtmesi için herhangi bir görüş bildirmesine gerek yoktur. Bir kısım üye ülkenin Anlaşma’nın bazı hükümleri ile ilgili çekinceleri
Bütün üye ülkeler, Model Anlaşmanın hedefleri ve ana hükümleri konusunda mutabık olsalar da, neredeyse tamamı bazı hükümler ile ilgili çekince koymuşlardır; söz konusu çekinceler ilgili Maddeye ilişkin Yorumlara dahil edilmiştir. Devletler, Yorumların ülkeler tarafından kendi ikili anlaşmalarına dahil edilmesine izin verdiği alternatif veya ilave hükümler kullanmak veya söz konusu hükmün Yorumda yer alan bir açıklamasını teyit etmek veya kendi anlaşmalarının kapsamına almak amacıyla Modele ait bir hükmün lafzını değiştirme niyetlerini ifade eden çekinceler belirtme ihtiyacını duymamışlardır. Bir ülke çekince koyduğu zaman, diğer üye ülkelerin o ülke ile ikili anlaşmalar müzakere ederken karşılıklılık ilkesine uygun olarak kendi hareket özgürlüğü haklarını saklı tutacakları anlaşılmaktadır.
Mali İşler Komitesi, çekincelerin bu Anlaşmanın hazırlanmasında ulaşılan son derece geniş mutabakat alanları göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi gerektiği görüşündedir. Önceki basımlar ile ilişki
1977 Model Anlaşmasını hazırlarken Mali İşler Komitesi, 1963 Taslak Anlaşmasının Maddelerinde ve Yorumlarında yapılacak değişikliklerden doğabilecek yorum uyuşmazlığı problemlerini incelemiştir. O zamanlar, mevcut anlaşmaların hükümleri 1977 Model Anlaşmasının daha kesin olan lafzını henüz içermediği halde, Komite mevcut anlaşmaların revize edilmiş Yorumların ruhuna mümkün olduğunca uygun bir biçimde yorumlanması gerektiğini düşünüyordu. Ayrıca bu konuda kendi görüşlerine açıklık getirmek isteyen üye ülkelerin de bunu yetkili makamlar arasında karşılıklı anlaşma usulüne uygun olarak gerçekleşecek yazışmalar vasıtasıyla yapabilecekleri ve böyle bir yazışma gerçekleşmemesi halinde bile ilgili makamların özel durumlarda söz konusu yorumu teyit etmek için karşılıklı anlaşma usullerini uygulayabilecekleri belirtilmiştir.
Komite, Model Anlaşmanın Maddelerinde ve Yorumlarında 1977 yılından beri yapılan değişikliklerin de benzer şekilde yorumlanması gerektiği düşüncesindedir.
Daha önce akdedilen anlaşmalarda yer alan hükümlerin tadil edilen Maddelerden esas itibarıyla farklı olduğu durumlarda, Model Anlaşmada yapılan tadilatların ve bu tadilatların doğrudan sonucu olan Yorum değişikliklerinin daha önce akdedilen anlaşmaların yorumlanmasında veya uygulanmasında geçerli olmadığını söylemeye gerek yoktur. Bununla beraber, Yorumlarda yapılan diğer değişiklikler veya eklemeler, OECD üye ülkelerinin mevcut hükümlerin doğru bir şekilde yorumlanması ve spesifik durumlarda uygulanması ile ilgili fikir birliğini ifade ettiklerinden, normal koşullarda söz konusu değişiklik veya eklemeler kabul edildikleri tarihten önce akdedilen anlaşmaların yorumlanmasında ve uygulanmasında geçerlidir.
Komite Yorumlarda yapılan değişikliklerin, söz konusu değişikliklerin kabul edilmesinden önce akdedilen anlaşmaların yorumlanmasında ve uygulanmasında da geçerli olması gerektiğini düşünmesine karşın, Model Anlaşmanın bir Maddesinde veya Yorumlarda yapılan bir değişiklikten önceki lafzın değiştirilen lafzından farklı sonuçlar doğurduğu çıkarımı yapacak olan her türlü karşıt yoruma karşı çıkmaktadır. Birçok tadilat ile Maddelerin veya Yorumların anlamının değiştirilmesinden ziyade sadece açıklığa kavuşturulması amaçlanmaktadır ve dolayısıyla bir karşıt yorum bu gibi durumlarda yanlış olacaktır.
Üye ülkelerdeki vergi otoriteleri önceki dört fıkrada ifade edilen genel ilkelere riayet ederler. Dolayısıyla, Mali İşler Komitesi mükelleflerin de eski anlaşmaları yorumlarken Yorumların yeni versiyonlarına başvurmayı faydalı bulabileceklerini düşünmektedir. Çok taraflı anlaşma
1963 Taslak Anlaşmasını ve 1977 Model Anlaşmasını hazırlarken Mali İşler Komitesi çok taraflı bir vergi anlaşması akdetmenin olanaklı olup olmadığını değerlendirmiş ve bunun büyük sorunlar ile karşılaşacağı sonucuna varmıştır. Ancak komite, üye ülkelerden belirli grupların, kendi amaçları ile uyumlu olması için gerekli görebilecekleri bazı uyarlamalara açık olmak üzere, Model Anlaşma temelinde kendi aralarında bu türden bir anlaşma akdetme olasılığı üzerinde çalışmanın mümkün olduğunu kabul etmiştir.
Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Norveç ve İsveç arasında 1983 yılında imzalanan ve 1987, 1989 ile 19961 yıllarında değiştirilen Kuzey Ülkeleri Gelir ve Servet Anlaşması, üye ülkelerden oluşan bir grup tarafından kendi aralarında akdedilen bu türden çok taraflı bir anlaşmanın uygulanışı için örnek teşkil etmekte olup, Model Anlaşma hükümlerini yakından takip etmektedir.
Bundan başka, Mali İşler Komitesi tarafından kaleme alan ilk taslak esas alınarak Avrupa Konseyi bünyesinde düzenlenen Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Anlaşması da bu konuda önem arz etmektedir. Bu Anlaşma 1 Nisan 1995 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Bu iki anlaşmaya rağmen bütün üye ülkeleri kapsayan çok taraflı bir vergi anlaşması akdedilmesinin artık uygulanabilir olduğunu düşünmek için sebep yoktur. Komite bu nedenle hala uluslararası düzlemde çifte vergilendirmenin önlenmesi için ikili anlaşmaların daha uygun bir yöntem olduğu düşüncesindedir. Vergiden kaçınma ve vergi kaçırma; anlaşmaların uygunsuz kullanımı
Mali İşler Komitesi hem vergi anlaşmalarının uygunsuz kullanımını hem de uluslararası vergi kaçakçılığını incelemeye devam etmektedir. Bu soruna, çeşitli Maddeler hakkındaki Yorumlarda değinilmektedir. Özellikle 26’ncı Maddede, ilgili Yorumda da açıklığa kavuşturulduğu üzere, bu suiistimaller ile mücadele edebilmeleri amacıyla Devletlere bilgi değişimi yapma olanağı tanınmaktadır.
Kaynak:Gib
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebe News veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARI ÇERÇEVESİNDE VERGİLENDİRME ESASLARI
Türkiye – Almanya çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasının uygulanmasına ilişkin rehber
ÇVÖ Anlaşmalarında Çifte Mukimlik Olması Halinde Vergilendirme Neye Göre Yapılır?
