Bundan 30 yıl önce 19 Ekim 1987’de dünya borsaları %23 düşüş göstermiş ve büyük değer kaybetmiştir. Kara Pazartesi adı verilen bu gününün nedenini akademisyenler, ekonomistler ve yatırımcılar 1987 yılından beri arıyorlar.
Kara Pazartesi’den itibaren ticareti durduran böyle bir ekonomik dalgalanmayı bir daha yaşamamak için çeşitli düzenlemeler ve teknoloji yürürlüğe girdi. New York borsasının %7 ile %13 arasında bir düşüşte tüm alım satımları duraklar ancak 17 Ekim günü NY borsası %20’lik bir düşüş yaşadı.
2013 yılında ‘varlık fiyatları konusundaki deneysel analizleri’ çalışmaları sayesinde Nobel Ekonomi ödülünü kazanan Robert Shiller, 30 yıl önce yaşanan yüzde 20lik düşüşün hala çok büyük olduğunu ve etkilerinin devam ettiğini söyledi.
Shiller dünya pazarında yaşanan tüm olumlu gelişmelere rağmen, böyle bir düşüşün yaşanabileceğini düşünüyor çünkü çöküşün temel nedeni olan insan psikolojisinin Kara Pazartesi’den beri değişim göstermediğini düşünüyor.
Şuan Yale Üniversitesinde Ekonomi Bölümü’nde öğretim görevlisi görevine devam eden Prof. Robert Shiller, 1987’deki kazanın ana nedeninin psikolojik olduğunu savunuyor. Shiller, Kara Pazartesi hakkındaki çalışmaları sonucunda, yatırımcıların hisselerini ellerinden çıkarmalarını diğer yatırımcılardan etkilenmelerine bağlıyor. Bunun sermayeyi daha da kötüleştirerek azalan bir grafik oluşmasına neden olduğunu belirtiyor.
Shiller, “Acımasız bir kriz ortamlarının, kimsenin neler olduğunu bilmediği ve kendi içgüdüsel hislerinize güvenmek zorunda olduğu hızlı reaksiyon günleri” olduğunu belirtiyor. Nobelli ekonomist, bu psikolojinin insanlarda sürekli var olduğunu savunuyor.
Günümüzde yatırımcıların 1987 yılındaki şartlardan daha iyi şartlara sahip olduğunu belirten Shiller, yeni bir Kara Pazartesi yaşamamak için bazı önlemler alınabileceğini belirtti. Ünlü ekonomist, yatırımcıların 30yıl öncesine göre ellerinde düşük faiz faktörü büyük bir avantajın olduğunu ifade etti. 1987 yılında yaklaşık % 7,29 olan faiz oranı nedeniyle borç almak, harcama yapmak ya da şirket karlarını yönetmek daha zor iken; günümüzde faiz oranı yaklaşıl %1,15’dir. Dış borçlanmanın azalmasını sağlayan bu düşük faiz borsanın daha makul bir seviyeye gelmesini sağlarken karın da artmasını sağlamaktadır.
Kaynak: New York Times
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
