Milton Friedman
(D. 31 Temmuz 1912, Brooklyn – Ö. 16 Kasım 2006, San Francisco)
1976’da Nobel Ödüllü Amerikalı ekonomist.
Milton Friedman 31 Temmuz 1912’de Brooklyn, New York’ta Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’ndan yeni göç etmiş bir Yahudi ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Ailesi çocukken New Jersey’de taşındı ve Friedman bu eyalette 1928’de 16 yaşında iken lise ayarı okuldan mezun oldu.
Üniversite diploma eğitimini 1932’de Rutgers Üniversitesi’nde matematik bölümünden aldı. ABD’de büyük iktisadi buhran sırasında mezun olmuştu ve önce bu buhrandan ve üniversitesinde bulunan iktisat hocalarından çok etkilendi. Master için branşını değiştirip Şikago Üniversitesi’nde Master çalışmalarını iktisat üzerinde yaptı ve burada bulunan ünlü iktisatçılardan olan Jacob Viner, Frank Knight ve Henry Simons’dan etkilendi. 1933’te Columbia Üniversitesi’nde iktisatçı ve istatistikçi Harold Hotelling altında çalışmalar yaptı. 1934’te yine Şikago Üniversitesi’ne gelerek “talep ölçülmesi” üzerinde çalışan Henry Schultz’un asistanlığını yaptı. Fakat kriz dolayısıyla akademik iş bulamadı ve Roosevelt zamanında devlet idaresinde iktisatçı olarak çalıştı. 1941–43’te Federal Hükümetin harp için vergilendirme konularında çalışmalar yaptı ve stopaj usulüyle gelir vergisi toplanmasına büyük katkı yaptığı söylenmektedir. 1945’te Columbia Üniversitesinde matematik istatistikçi olarak çalıştı. Friedman sonradan bu dönemin Amerikan halkı ve işçisine sağladığı iktisadi başarılarını ve bu dönemdeki kendi görüşlerini ve başarılarını kökünden inkar etmiştir.
Friedman 1940’ta hazırlamış olduğu “Serbest Profesyonel Çalışmadan Gelirler (İncomes from Independent Professional Practice)” adlı eserini geliştirerek 1945’te Columbia Üniversitesi’ne doktora tezi olarak sunmuş ve 1946’da Doktora derecesi almıştır.
1946’da Chicago Üniversitesi’ne iktisat teorisi okutmak için atandı ve bundan sonra 30 yıl akademik kariyerini bu kurumda geçmiştir.Bu dönemde Serbest piyasa ve sadece sıkı para politikasına önem veren, hiç piyasaya ve sosyal konulara karışmayan bir küçük devlet prensiplerine inanan fikirler taşıyan çok doktriner bir ekonomiciler grubunun yetişmesine on ayak oldu. Bu doktriner görüşlerini yaymak için mikroekonomi, makroekonomi, ekonomi tarihi ve kamu idaresi konularında akademik monograflar, kitaplar, makaleler yazdığı gibi liberal medyada popüler olarak gazeteler, dergiler, radyolar, televizyonlar, videolar için popüler yazılar ve konuşmalar yaptı.Cumhuriyetçi Parti’nin seçimi Lyndon Johnson’a kaybeden cumhurbaşkanı adayı Barry Goldwater’in ekonomi danışmanı oldu.
1976’da Nobel Ekonomi Ödülü’nü aldıktan sonra 65 yaşında 1977’de Chicago Üniversitesi’nden emekli oldu. Karısı ile San Fransisko’ya taşındı ve orada liberal iktisadi politikaları geliştirmek için kurulmuş “Hoover Institution”‘da çalışmaya başladı. 1977’de bir liberal eğilimli “Seçim Yapmak İçin Bağımsızlık (Free to Choose Network)” televizyon program şirketinde de katkı yaptı ve bu şirket için hazırladığı 10 programlık serilik program ve bundan ortaya çıkan kitap epeyece popüler oldu. Ekonomik teorilerini deneme fırsatını Şili’de buldu. Şili için hazırlanan ekonomik programlar Şili Ekonomisinin Güney Amerika ülkelerinin üstüne çıkmasını sağladı. Şili kişi başına geliri en yüksek olan Güney Amerika ülkesi olup birinci dünya ülkeleri arasındadır. 1980’de Cumhuriyetçi Parti cumhurbaşkanı adayı Ronald Reagan’a danışman oldu ve cumhurbaşkanı seçilince Friedman ABD Federal hükümetinin baş ekonomi danışmanı olan “Ekonomik Politika Danışma Kurulunda görev yaptı. 1980’lı ve 1990’li yıllarda Friedman yine popüler makaleler ve TV konuşmaları yapmaya devam etti. Sovyetler sisteminin yıkılışından sonra serbest piyasa fikirlerinin yayılmasını sağlayan büyük bir doktrinci olarak övgü gördü. 2006’da 94 yaşındayken San Fransisko’da kalp krizinden vefat etti.
Kaynak: Vikipedia
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
