Malullük Sigortası

Malullük sigortasından sağlanan yardımlar

Kanunun 25 ila 27 nci maddeleri arasında düzenlenmiş olup, bu sigorta kolundan sağlanan tek yardım, malullük aylığı bağlanmasıdır.

Malul sayılma

Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, 4/1-(a) ve 4/1-(b) sigortalıları için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60 ını kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılmaktadır.

Malullük aylığına hak kazanma koşulları

Kanunun 26 ncı maddesi gereğince, sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;

• Kanunun 25 inci maddesine göre malul sayılması,
• En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
• Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması,

gerekmektedir.

Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.

Kanuna göre sigortalılara malullük aylığı bağlanabilmesi için öncelikle sigortalının maluliyet durumunun tespit edilmesi gerekmektedir. Maluliyet durumunun tespiti için  sevk işlemi yapılacak sigortalının, sevk talebinde bulunduğu tarihte sigortalılığını sonlandırması şartı aranmayacaktır. Sigortalılık devam ederken de sigortalı sevk talebinde bulunabilecektir.

Görüldüğü üzere, işten ayrılma, işyerini kapatma veya devretme koşulu tahsis talep aşamasında aranacak olup, sigortalının tahsis talebinde bulunmadan önce mutlaka sigortalılığını sonlandırması gerekmektedir.

Diğer taraftan, Kanunun 26 ncı maddesinde öngörülen şartlar Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra malullük sigortasından tahsis talebinde bulunan sigortalılar için aranacaktır. Ancak, Kanunun geçici 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasında, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, malullük durumlarının tespiti için talepte bulunan ve Kanunun yürürlük tarihinden sonra malul olduklarına karar verilenler hakkında mülga 506 ve 2925 sayılı kanunlardaki şartları taşımaları halinde anılan kanunlara göre aylık bağlanacağı öngörülmüştür.

Buna göre, 4/1-(a) sigortalılarından 2008/Ekim ayı başından önce malullük durumlarının tespiti için sevk talebinde bulunanlardan, 2008/Ekim ayı başından sonra malul olduğuna karar verilenlere toplam olarak 1800 gün veya 5 yıldan beri sigortalı bulunup sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak 180 gün prim ödemeleri halinde malullük sigortasından aylık bağlanacaktır.

4/1-(b) sigortalıları açısından 1/10/2008 tarihinden önce yapılan sevk işlemleri aynı zamanda malullük aylığı talebini de kapsadığından, bunlar için 1479 ve 2926 sayılı kanunların mülga hükümlerine göre işlem yapılması gerekmektedir.

Bu itibarla, Kanunun yürürlük tarihinden önce 1479 veya 2926 sayılı kanunlara göre sigortalılıkları devam ederken veya sigortalılıkları sona ermiş olanlardan maluliyet yönünden sevk talebinde bulunanlardan, gerek Kanunun yürürlük tarihinden önce gerekse Kanunun yürürlük tarihinden sonra malul oldukları tespit edilenler hakkında da 1479 ve 2926 sayılı Kanunun mülga hükümleri doğrultusunda işlem yapılacaktır.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra tahsis talebinde bulunan sigortalıların hangi kanun hükümlerine göre malul sayılacağı hususunda karar verilebilmesi için mutlaka sigortalıların sevk tarihlerini gösterir belgelerin Kurum Sağlık Kuruluna gönderilmesi gerekmektedir.

Malullük aylığının başlangıcı

Kanunun 4/1-(a) ve 4/1-(b) bentleri kapsamındaki sigortalıların sigortalılıklarını sonlandırmadan maluliyet durumlarının tespiti için sevk talebinde bulunup, malul sayıldıktan sonra işten ayrılarak tahsis talebinde bulunmaları veya sonlandırdıktan sonra sevk ve tahsis talebinde bulunmaları hallerinde, sağlık kurulu rapor tarihi veya tahsis talep tarihleri önce veya sonra olacağından aylık başlangıç tarihleri değişmektedir.

Buna göre, sigortalının malullük aylığı;

Malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden önce ise yazılı istek tarihini,

Malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden sonra ise rapor tarihini, takip eden ay başından itibaren başlatılacaktır.

Sigortalı, aylığın başlangıç tarihinde geçici iş göremezlik ödeneği almakta ise, malullük aylığı geçici iş göremezlik ödeneğinin verilme süresinin sona erdiği tarihten sonraki aybaşından başlatılacaktır. Bağlanacak malullük aylığı sigortalının almakta olduğu geçici iş göremezlik ödeneğinden fazla ise aradaki fark, tahsis talep veya rapor tarihine göre belirlenecek malullük aylığı başlangıç tarihinden itibaren verilecektir.

4/1-(b) kapsamındaki sigortalıların tahsis talep tarihinde prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının bulunması halinde, talepleri reddedilerek borçlarını ödedikten sonra yeniden yazılı istekte bulundukları tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanacaktır.

Ancak, 4/1-(b) kapsamında geçen hizmetlerle 4/1-(a) ve 4/1-(c) kapsamında aylık bağlanacağı durumlarda, talepte bulunulan tarihte, 4/1-(b) kapsamında geçen hizmetlere ilişkin borcun bulunması halinde, yeni bir talep dilekçesi alınmadan, malullük aylıkları prim ve prime

ilişkin her türlü borçlarını ödedikleri tarihi takip eden aybaşından başlatılacaktır. Bu uygulama, malullük sigortasından 2008/Ekim ve sonrasında tahsis talebinde bulunacaklar için yapılacaktır.

1.  Malullük aylığı başvurusu ve istenecek belgeler

Malullük aylığı bağlanabilmesi için;

4/1-(a) sigortalılarının çalıştığı işten ayrıldıktan,

4/1-(b) sigortalılarının ise iş yerini kapattıktan veya devrettikten,

sonra kendisinin veya varsa vekilinin Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi (Ek-2) ile Kurumun ilgili ünitesine başvurması şarttır.

Tahsis talep dilekçesine, sigortalının bir adet belgelik fotoğrafı ile 4/1-(a) sigortalılarından ilgili döneme ait aylık prim ve hizmet belgesi henüz Kuruma verilmemiş olanlar için sigortalı işten ayrılış bildirgesinin verilmesi beklenecek ve işveren tarafından bu belge Kuruma e-sigorta yoluyla gönderildikten sonra aylık bağlama işlemi sonuçlandırılacaktır. Sigortalı ile hak sahiplerinden kesinlikle hesap fişi istenmeyecektir.

Sigortalılarca adi posta yolu veya kargo ile veya Kuruma doğrudan yapılan yazılı başvurularda, tahsis talep tarihi olarak dilekçenin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarih, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi ile gönderilen tahsis taleplerinde ise dilekçenin postaya verildiği tarih, Kuruma intikal tarihi olarak kabul edilecektir.

Sigortalıların aylığa hak kazandığı tarihin ayın son günü resmi tatil gününe veya hafta sonu tatiline rastlaması nedeniyle taleplerini Kuruma veremeyen sigortalıların, bu resmi tatil gününü takip eden ilk iş günü mesai bitimine kadar Kuruma verilen, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi ile gönderilen talepleri, önceki ayın son günü verilmiş gibi kabul edilecektir.

Malullük aylığının kesilmesi ve yeniden başlaması

Kanunun malullük aylığının kesilmesine ilişkin 27 nci maddesinde, malullük aylığının sigortalının;

Bu Kanuna göre veya yabancı  bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlamaları, Kontrol muayenesi sonucu malullük durumunun ortadan kalkması,

hallerinde kesileceği,

Geçici 1 inci maddesinde, Kanunun yürürlük tarihinden önce 1479 ve 2926 sayılı kanunların mülga hükümlerine göre aylık bağlananlar ile Kanunun yürürlük tarihinden önce sevk talebinde bulunanların aylıklarının kesilmesi ve yeniden bağlanmasında Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanacağı,

Geçici 14 üncü maddesinde ise, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı olanlar ile malullük aylığı bağlananlar hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edileceği,

öngörülmüştür.

Mülga Kanun hükümlerine göre bağlanan malullük aylıklarında, mülga Kanun hükümlerine göre işlem yapılmaya devam edilecek olup, Kanuna göre malullük aylığı bağlanıp Kanuna tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlardan, 1/10/2008 tarihinden;

Önce sigortalı olanların aylıklarının kesilmesi veya sosyal güvenlik destek primi uygulaması Kanunun 27 ve geçici 14 üncü maddelerine,

Sonra sigortalı olanların aylıklarının kesilmesi ise 27 nci madde hükümlerine, göre yapılacaktır.

Buna göre;

1/10/2008 tarihinden önce sigortalı olup, Kanunun 26 ncı maddesine göre malullük aylığı bağlanmış olan;

4/1-(b) sigortalısı; 4/1-(a) kapsamında sigortalı olursa prime esas kazançlarından geçici 14 üncü madde gereği sosyal güvenlik destek primi, 4/1-(b) veya 4/1-(c) kapsamında sigortalı olursa 27 nci madde gereği aylığı kesilecektir.

4/1-(a) sigortalısı; 4/1-(b) kapsamında sigortalı olursa geçici 14 üncü madde gereği aylığından sosyal güvenlik destek primi, 4/1-(a) veya 4/1-(c) kapsamında sigortalı olursa 27 nci madde gereği aylığı kesilecektir.

Kanunun yürürlük tarihinden sonra sigortalı olup, Kanunun 26 ncı maddesine göre tarafına malullük aylığı bağlanmış olan; 4/1-(a)  ve 4/1-(b) sigortalıları; 4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-

• kapsamında çalışırsa bunlar hakkında Kanunda sosyal güvenlik destek primi uygulaması olmadığından aylıkları 27 nci madde gereği

Çalışmaya başlamaları nedeniyle aylıkları çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren kesilenlerden, çalıştıkları süre zarfında Kanunun 80 inci maddesine göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81 inci maddesi gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınacaktır. Bunlardan işten ayrılarak yeniden malullük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunanlara; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malullüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla, istek tarihlerini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden malullük aylığı hesaplanarak bağlanacaktır.

Kanunun 4/1-(a) ve 4/1-(b) bendi kapsamındaki sigortalılara yeniden bağlanacak aylıkların hesabında; ilk bağlanan malullük aylığına esas prim ödeme gün sayısı dikkate alınarak Kanunun 27 nci maddesinin dördüncü fıkrasının (a) ve (b) bentlerindeki hükümler uygulanacaktır.

Malullük aylığı almakta iken çalışması nedeniyle aylığı kesilenlerin aylığa hak kazanma koşulları

Kanunun yürürlük tarihinden önce malullük aylığı bağlanmış olan sigortalılardan, Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra çalışmaya başlaması nedeniyle aylıkları kesilenlerin, işten ayrılarak yeniden tahsis talebinde bulunmaları halinde bunların kontrol muayenesine tabi tutulması gerekmektedir. Sigortalının malullük hali, Kuruma sevk talebinin Kanunun yürürlük tarihinden sonra olması nedeniyle yeni hükümlere göre tespit edilecek ve malul olduğu anlaşılan sigortalıya aylık yeniden hesaplanarak bağlanacaktır. Ancak, sigortalının aylığa hak kazanma koşullarını ikinci talebinde yerine getirmiş olup olmadığına bakılmayacaktır. (506 sayılı Kanuna göre 5 yıllık sigortalılık süresi ve ortalama 180 günden aylık bağlanmış ise Kanunun yürürlük tarihinden itibaren yeniden tahsis talebinde bulunduğunda  10  yıllık sigortalılık süresi veya 1800 gün yerine gelmeyebilir.)

Malullük hali devam eden sigortalının aylık alma hakkı sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı yönünden kazanılmış hak niteliğinde olduğundan, malullük aylığı bağlanması için gerekli olan şartların sonradan değişmiş olması aylığın kesilmesini gerektirmemektedir.

Kaynak: Sgk Mevzuatı
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.