Kurumlar vergisinden istisna edilen kurum kazançları, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasında sayılmıştır.
İştirak Kazançları İstisnası
Kurumların;
1) Tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından elde ettikleri kazançlar
2) Tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun kârına katılma imkânı veren kurucu senetleri ile diğer intifa senetlerinden elde ettikleri kâr payları,
3) Tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde ettikleri kâr payları ve katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirler ile bu fonların katılma paylarının 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 279 uncu maddesi kapsamında değerlenmesinden kaynaklanan değer artış kazançları,
kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
Ancak, diğer yatırım fonlarının katılma paylarından ve diğer yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen, (Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendindeki istisnadan yararlanamayan fon ve ortaklıklardan elde edilenler hariç) kâr payları için bu istisnadan yararlanılamayacaktır.
Bu düzenleme yalnızca, tam mükellefiyete tabi kurumların sermayelerine iştirak edilmesi suretiyle kurumlarca elde edilen kâr paylarını kapsamaktadır. Kâr payını alan kurumun, tam veya dar mükellefiyete tabi olmasının istisnanın uygulanmasında bir önemi bulunmamaktadır.
Dolayısıyla, dar mükellef kurumlardan kâr payı alan kurumlar, elde ettikleri kâr payları için iştirak kazançları istisnasından yararlanamazlar
15/7/2023 tarihinden önce iktisap edilmiş diğer yatırım fonu katılma paylarından elde edilen kazançlar için 7456 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle yapılan değişiklik öncesi Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-a maddesi hükümleri uygulanacaktır.
İştirak kazançları istisnası uygulaması açısından, kurumlar vergisi mükelleflerinin iştirak ettikleri tam mükellef kuruma hangi oranda iştirak ettiklerinin bir önemi bulunmamaktadır. İştirak oranına bakılmaksızın tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr paylarının tamamı kurumlar vergisinden istisna edilecektir. Ayrıca, kâr payını elde eden kurumun tam mükellef kuruma belli bir süre iştirak etme şartı da aranılmamaktadır.
Diğer taraftan, 7524 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle yapılan değişiklikle 1/1/2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde düzenlenen fon ve ortaklıkların (emeklilik fonları hariç) bentte öngörülen kazanç istisnasından yararlanabilmeleri için, taşınmaz gelirlerinin %50’sini dağıtmaları şartı getirilmiştir. Dolayısıyla, kar dağıtımı şartını sağlayan ve söz konusu istisnadan faydalanan bu fon ve ortaklıklardan elde edilen kar payları iştirak kazancı istisnasına konu edilemeyecektir. Kar dağıtımı şartını sağlayamayan ve söz konusu istisnadan faydalanamayan fon ve ortaklıklardan elde edilen kar payları ise iştirak kazancı istisnasına konu edilebilecektir.
İstisnadan faydalanamayan fon ve ortaklık kazançlarına ilişkin karın izleyen dönemlerde dağıtıldığı durumlarda da, kar payını elde eden kurum tarafından karın elde edildiği dönemde iştirak kazancı istisnasından yararlanılabilecektir.
Kurumlar Vergisi İstisnası: İştirak Kazançları Hakkında 20 Soru ve Cevap
1. Kurumlar vergisinde iştirak kazançları istisnası neyi ifade eder?
Cevap:
Tam mükellef kurumların başka bir tam mükellef kurumdan elde ettikleri kâr paylarının kurumlar vergisinden istisna tutulmasıdır.
2. Bu istisna hangi kanunla düzenlenmiştir?
Cevap:
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenmiştir.
3. İştirak kazançları istisnasından kimler yararlanabilir?
Cevap:
İştirak edilen kurum tam mükellef olmak şartıyla, kâr payını alan kurum tam ya da dar mükellef olabilir. Ancak dar mükellef kurumdan alınan kâr payı istisna kapsamında değildir.
4. Kurumlar hangi tür iştirak gelirleri için istisna uygulanabilir?
Cevap:
Tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr payları, kurucu ve intifa senetlerinden elde edilen gelirler, bazı yatırım fonu ve ortaklık gelirleri istisna kapsamındadır.
5. Yatırım fonu gelirleri hangi durumda istisna kapsamındadır?
Cevap:
Yalnızca girişim sermayesi yatırım fonları ve girişim sermayesi yatırım ortaklıklarıyla sınırlı olmak üzere istisnadan yararlanılabilir.
6. Diğer yatırım fonlarından elde edilen kazançlar istisna mıdır?
Cevap:
Hayır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-d maddesinde sayılmayan yatırım fonlarından elde edilen kâr payları istisna kapsamına girmez.
7. İştirak oranı istisna için önemli midir?
Cevap:
Hayır. Kurumun iştirak oranı ne olursa olsun, tam mükellef kurumlardan alınan kâr paylarının tamamı istisnaya tabidir.
8. İştirak süresi istisna için gerekli midir?
Cevap:
Hayır. Belirli bir süreyle iştirak şartı aranmaz.
9. Dar mükellef kurumlardan alınan kâr payı istisnaya tabi midir?
Cevap:
Hayır. Sadece tam mükellef kurumlardan alınan kâr payları için istisna uygulanır.
10. Yatırım fonu katılma paylarının değer artışı kazancı istisna mıdır?
Cevap:
Evet. Girişim sermayesi yatırım fonu katılma paylarının değer artışı kazançları da istisnaya dahildir.
11. Emeklilik fonları için özel bir düzenleme var mı?
Cevap:
Evet. Emeklilik fonları, 1/1/2025 sonrası için getirilen kar dağıtımı şartından muaftır.
12. 1 Ocak 2025’ten sonra fon kazançlarında ne değişecek?
Cevap:
Taşınmaz gelirlerinin %50’sini dağıtan fon ve ortaklıklar, istisnadan yararlanamayacak. Bu fonlardan alınan kâr payları iştirak istisnasına konu edilemeyecek.
13. İstisnadan faydalanamayan fonlardan daha sonra alınan kâr payları istisna olur mu?
Cevap:
Evet. Kazancın elde edildiği dönemde istisna mümkün değilse bile, sonraki dönemlerde dağıtılan kâr payları için istisna uygulanabilir.
14. Fon kazançları değerleme sonucu artarsa istisna uygulanır mı?
Cevap:
Evet. Katılma paylarının Vergi Usul Kanunu’na göre değerlenmesi sonucu oluşan değer artışları istisnaya tabi olabilir.
15. Hangi kanun değişikliğiyle fonlar için kar dağıtımı şartı getirildi?
Cevap:
7524 sayılı Kanun’un 32. maddesiyle bu şart getirildi.
16. 15 Temmuz 2023 öncesinde alınan yatırım fonları için hangi hükümler geçerlidir?
Cevap:
7456 sayılı Kanun’dan önceki Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-a maddesi hükümleri geçerlidir.
17. Kar payının dağıtım şekli istisna hakkını etkiler mi?
Cevap:
Hayır. Kar payı ister nakit, ister hesaben dağıtılsın, istisna uygulanabilir.
18. Dar mükellef bir kurum Türkiye’de iştirak kazancı istisnasından yararlanabilir mi?
Cevap:
Hayır. Sadece kâr payını veren kurumun tam mükellef olması yeterlidir, alan kurum dar mükellefse istisna uygulanmaz.
19. Girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kârlar istisna mıdır?
Cevap:
Evet. Bu kârlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
20. Kurucu ve intifa senetlerinden elde edilen gelirler hangi şartla istisna kapsamındadır?
Cevap:
Bu senetlerin tam mükellef kurumlardan olması şartıyla, elde edilen gelirler istisna kapsamındadır.
ÖNERİLEN VİDEO İÇERİK
Kaynak: GİB 2024 Kurumlar Vergisi Düzenleme Rehberi Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
