Dr. Hakan ÇINAR
Akademisyen
hakan.cinar@mentorgumruk.com.tr
Ahmet bayramın gelmesini ve bir an önce dedesinin ve babaannesinin ellerini öpüp harçlıklarını almanın hevesi içerisinde çıktı evden ailesiyle birlikte. Kahvaltılar yapıldı, tatlılar yenildi ve sıra harçlık faslına gelince, dedesi Ahmet’ten telefonunu kendisine uzatmasını istedi ve aç bakalım sıcak cüzdanını dedi. Ahmet büyük bir mutluluk ile cüzdanı açtı ve gözünün ucu ile dedesinin hangi parayı göndereceğini beklemeye başladı. Acaba bitcoinmi gönderecekti, yoksa ethereummu, tethermi. Artık ne yapalım sonuçta bedavadan aldığı bir para olduğu için, sesini çıkarmadan dedesinin göndermesini bekledi.
Uzak mı yukarıda anlattığım günler, bence hiç de değil. Hızlı bir şekilde böyle bir döneme gidiyor gibiyiz. Konunun o kadar farklı boyutu var ki, benim arka arkaya en az beş makale yazmam lazım. Bir tarafta dünyanın ve insanların yeni para birimlerine adapte olması dururken, diğer tarafta devletlerin bu konuda ne tür bir aksiyon alacağı gerçeği; öte tarafta temelleri eş, ama farklı amaçlara doğru evrilen blockchainin yaşamımıza hızlı girmesi meselesi, diğer bir tarafta ise kendi paralarının gücü ile dünyaya hükmeden ülkelerin ilerleyen dönemde merkez bankalarını işin içine dahil edip etmeyecekleri konusu. Ekonomik boyutu, vergi boyutu, hukuki boyutu ve elbette bir de sosyolojik boyutu.
Blockchain, bloklardan oluşan zincir yapıdaki blok zinciri, şifrelenmiş işlem takibini sağlayan dağıtık yapıdaki bir veritabanı sistemi. Para transferlerinde her adım bir bloğu oluştururken orada da gerekli bir alt yapı oluşuyor. Bizim de firma olarak üyesi olduğumuz Türkiye blockchain platformunda süreçlerin yönetiminde blockchainin yaşamımıza girebilmesi amaçlı pek çok proje gayretimiz var. Kendi alanımız olan dış ticaret ve gümrük operasyonlarında, belgeleri ortadan kaldırarak, onun yerine şifrelenmiş bilginin akışı ile yaşama bir gün geçebilir miyiz, elbette tartışıyoruz. Gelin görün ki, bu düşünceye devletler de dahil olmadığı sürece projenin yaşama geçmesi neredeyse imkansız. Tüm ülkelerin birbirine bilgileri şeffafça göndermesi ve açması olarak da yorumlanır desem, herhalde sizler de bugünün dünyasında henüz bunun gerçekleşmesinin erken olduğunu tahmin etmeniz zor olmaz. Bu kavramın yani blockchainin para dışında süreçlere olan katkısı son derece önemli olduğu için özellikle belirtmek ve sadece kripto para ile ilgili olarak algılanmamasını sağlamak isterim.
Kripto para, paraların şifreli para kategorisinde, açık kaynaklı bir kod olarak yayınlanmış dijital bir para birimi. Mucidi, 2009 yılında, Satoshi Nakamoto takma isimli bir programcı. Geleceğe dair yatırım yapanların hayallerinde çok önemli bir hal alan en önemli kripto para birimi bitcoinin ilk kez bir düğünde para yerine takıldığını söylesem eminim şaşırırsınız. Bitcoin’in önemli özelliklerinden bir tanesi, diğer para birimleri gibi Merkez Bankaları ile ilişkisinin olmaması. İnternetin olduğu her ortamda ve sanal cüzdanlarda biriktirilebilen bitcoinin, dünyada en fazla 21 milyon adet üretilebilecek ve bir gün sonunun gelecek olması da aslında konuyu ilgi çekici hale getiriyor. Hesap kurulumunun çok basit olması, işlemlerde bir ücret ödenmiyor oluşu, para transferinin çok hızlı gerçekleşebilmesi pozitif yönlerini oluştururken, yapılan bir işlemin iptal edilememesi ise, olumsuz yönü olarak değerlendirilebilir. Uzun lafın kısası, gerçekte olmayan ve yazılım marifeti ile sanal alemde oluşturulan bu para birimi, yatırımlarına alternatif arayanlar için cazip; fütürist bir yaklaşım ile bakıldığında ise, güçlü döviz paralarını elinde tutan ülkeler için ise bir risk.
20 Mayıs tarihinde ABD Hazine Bakanlığı vergi uyumluluğu planına kripto paralarla yapılan ödemeleri de dahil etti ve 10 bin doların üzerindeki kripto para transferlerinin Vergi Dairesine bildirilmesini talep edeceğini duyurdu. Çin ise bitcoin madenciliği konusunda sıkı tedbirler alacaklarını açıkladı. 12 Mayıs’ta Bitcoin’e bir darbe de Elon Musk’tan geldi. Önceden de bildiği halde, bitcoin üretimi sırasında kullanılan enerji miktarının fazlalığını gerekçe göstererek bu kararı alması bence son derece anlamsız ve asılsız olsa da, yansımaları epey sert oldu. Mayıs ayına 58 bin dolar seviyelerinde giriş yapan Bitcoin’in değeri 34 bin 500 dolara kadar geriledi. Çin diğer yandan da ülke içindeki yerel finans kurumlarının ve ödeme sistemlerinin kripto paralar ile hizmet vermesini yasakladı. Buna göre Çin’de kripto para yatırımcıları artık borsalarda işlem yapamayacak.
Bu gelişmeler enteresan. Kripto paralar para mıdır ve her zaman her yerde kullanılabilir mi, para olarak değerlendirilmeli mi yoksa sadece yatırım aracı mı olmalı, kontrolsüzlük karanlık işler için de kullanılmasına fırsat veren bir unsur mu ve bu sebeple mi dünyada yer edindi, kayıt altına alınır ve merkez bankaları bir gün tümü ile bu paraları sahiplenir mi? Bu soruların cevabını dün CEO Platformu olarak gerçekleştirdiğimiz panelde de ele almaya çalıştık. Gelin görün ki cevabı biz de bulamadık. Çünkü aslında bu cevaplar kimse de yok. Bu soruların cevaplarını verebilecek tek şey zaman. Yaşayacağız, bekleyeceğiz ve göreceğiz.
Kaynak: İşbu içerik, Sayın Dr. Hakan ÇINAR’ın özel izni ile yayınlanmıştır. Yazının tüm hakları ve sorumluluğu yazara aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
