Hasan ERARSLAN
Yeminli Mali Müşavir
ymm.hasanerarslan@gmail.com
14 Nisan 2020
_______________________________________________________________________
KORONAVİRÜSE KARŞI EKONOMİK TEDBİRLER
Tüm dünyanın en önemli gündemi hiç şüphesiz Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkeye yayılan Koronavirüs (COVID-19) salgınıdır. Bu salgına karşı adeta savaş hali alınmıştır. Bu savaş ancak topyekün devlet ve millet birlikte olduğu takdirde kazanılacaktır.
Şüphesiz bu virüsün en yıkıcı hasarı can kaybına sebebiyet vermesidir. Ülkemizin bu savaştan en az kayıpla çıkacağına dair ümidim tamdır. Zira sağlık alanında bugüne kadar yapılan reformlar ve yapılmaya devam edilen yatırımlar ile bu hadisenin baştan beri çok ciddiye alınması esasen bizi avantajlı duruma getirmiştir.
Bu virüsün can kaybından sonra ülkelere vereceği en büyük hasar ise mal kaybı yani ekonomik hasardır. Pek çok ülke bu yönüyle mücadele için ekonomik paketler açıklamışlardır. Ülkemiz ekonomisinin de bu hadiseden en az kayıpla çıkabilmesi için çok önemli ekonomik kararlar alınmış ve alınmaya devam etmektedir.
Nitekim Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 18 Mart 2020 tarihinde yeni tip koronavirüs (covid-19) salgınının etkilerini azaltmak için “Ekonomik İstikrar Kalkanı” paketi açıklamıştır. Üretimin ve ihracatın devamı, istihdamın korunması ve işletmelerin uluslararası rekabette geri kalmaması açısından Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi adeta canın yongası olmuştur.
Söz konusu paket ve devamında açıklanan ilave ekonomik tedbirlerin birçoğu aşağıda belirtilmiştir.
EKONOMİK İSTİKRAR PAKETİ VE İLAVE TEDBİRLER
- Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan tüm mükellefler,
Alışveriş merkezleri dahil perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanat-sal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil etkinlik ve organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükellefler,
İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilen işyerlerinin (lokanta/cafe, çay bahçesi, gösteri merkezi, kapalı çocuk oyun alanları, kafeterya, kahvehane, kıraathane, konser salonu, sinema, tiyatro, yüzme havuzu, vd.) bulunduğu sektörlerde olan mükellefler,
1/4/2020 ila 30/6/2020 (bu tarihler dâhil) tarihleri arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiş, için Muhtasar ve KDV ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran ödemeleri 6’şar ay ertelenmiştir.
- İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler uyarınca 65 yaş ve üstünde olması veya kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkma yasağı kapsamına giren mükellefler ve meslek mensupları ile beyanname/bildirimleri bu meslek mensuplarınca verilen mükelleflerin 22.03.2020 ila sokağa çıkma yasağının sona ereceği tarih (bu tarihler dâhil) arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiş ve mücbir sebep dönemine ilişkin verilemeyen beyanname/bildirimlerin verilme süreleri ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin son gününün, sokağa çıkma yasağının sona ereceği günü takip eden 15 inci günün sonuna kadar uzatılmıştır.
- 2019 takvim yılına ait Yıllık Gelir Vergisi beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 30 Nisan 2020 Perşembe günü sonuna kadar uzatılmıştır.
- 26/3/2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken KDV beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 24/4/2020 tarihine ertelenmiştir.
- Mücbir sebep kapsamında beyanname verme yükümlülükleri ileri tarihe ertelenen mükellefler, mücbir sebep halinde bulunduğu süre içerisinde kısmi tevkifat kapsamındaki alımlarında KDV tevkifatı yapmayacaklardır.
- Mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiş mükellefler için, Nisan, Mayıs ve Haziran’da verilmesi gereken Muhtasar ve KDV beyannamelerinin beyan süresi 27 Temmuz’a ertelenmiştir.
- Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin birleştirilmesi uygulaması 1/7/2020 tarihine ertelenmiştir.
- Daha önce yapılan düzenleme ile Kurumlar Vergisi mükellefleri aylık, Gelir Vergisi mükellefleri ise 3 er aylık şeklinde verecekleri Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi salgın dolayısıyla 2020 yılı için beyan dönemleri altı aylık olarak belirlenmiştir.
- Konaklama vergisi uygulaması 1 Ocak 2021’e ertelenmiştir.
- Dernek beyannameleri ile diğer bildirimlerin verilme süreleri 1 Ağustos 2020 tarihine kadar uzatılmıştır.
- Otel kiralamalarına ilişkin irtifak hakkı bedelleri ve hasılat payı ödemelerini Nisan, Mayıs ve Haziran ayları için 6 ay süreyle ertelenmiştir.
- İç havayolu taşımacılığında 3 ay süreyle KDV oranını yüzde 18’den yüzde 1’e indirilmiştir.
- Covid-19 salgınıyla ilgili tedbirlerden etkilendiği için nakit akışı bozulan firmaların bankalara olan kredi anapara ve faiz ödemelerini asgari 3 ay ötelenerek ve gerektiğinde ilave finansman desteği sağlanmaktadır.
- İhracattaki geçici yavaşlama sürecinde kapasite kullanım oranlarının korunması amacıyla ihracatçıya stok finansmanı desteği sağlamıştır.
- Covid-19 salgınıyla ilgili olumsuz etkilendiğini beyan ederek talepte bulunan esnaf ve sanatkârların Halkbank’a olan kredi borçlarının, Nisan, Mayıs ve Haziran anapara ve faiz ödemeleri 3 ay süreyle ve faizsiz olarak ertelenmiştir.
- Kredi Garanti Fonu limiti 25 milyar liradan 50 milyar liraya çıkartılmış, kredilerde öncelik gelişmelerden olumsuz etkilendiği için likidite ihtiyacı oluşan ve teminat açığı bulunan firmalar ile KOBİ’lere verilmiştir.
- Virüsün yayılmasına karşı alınan tedbirlerin etkisiyle Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında temerrüde düşen firmaların kredi siciline “mücbir sebep” notu düşülmeyecektir.
- Asgari ücret desteği 2020 yılında uygulanmaya devam edilecektir.
- Kısa Çalışma Ödeneği devreye alınmış, bundan faydalanmak için gereken süreçleri kolaylaştırılmış ve hızlanmıştır. Böylece faaliyetine ara veren işyerlerindeki işçilere geçici bir gelir desteği verilirken, işverenlerin de maliyeti azaltılmış olmaktadır.
- En düşük emekli maaşı 1.500 liraya yükseltilmiştir.
- Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığımızın belirlediği kriterlere göre ihtiyaç sahibi ailelere yapılacak nakdi yardımlar için ilave 2 milyar liralık bir kaynak ayrılmıştır.
- İstihdamdaki sürekliliği temin etmek amacıyla 2 aylık telafi çalışma süresini 4 aya çıkartılmıştır.
- 22 Mart 2020 tarihinden 30/04/2020 tarihine kadar, nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere, yurt genelinde yürütülmekte olan tüm icra ve iflas takiplerinin durdurulmuştur.
YENİ TORBA YASADA HANGİ EKONOMİK TEDBİRLER VAR
Hazırlanan yeni torba yasa ile COVİD-19 salgınıyla ilgili pek çok yeni tedbirler getirilmesi planlanmıştır. Bu tedbirlerden ekonomik anlamda öne çıkanları başlıca şöyledir:
- 4857 sayılı İş Kanunu’na getirilen Geçici İstihdam Güvencesi başlıklı geçici madde eklenerek, işten çıkarmalar için üç aylığına yasaklanması planlanıyor. Cumhurbaşkanı, bu süreyi 6 aya kadar uzatabilecek. Tedavi edilemez hastalığı olan çalışanlar, söz konusu düzenlemede istisna kapsamında. İşverenler aynı süreler kapsamında çalışanlarını ücretsiz izne çıkarma hakkına sahip olabilecekler.
- Ücretsiz izne ayrılanlar ve işten çıkarılanlara devlet desteği verilecek. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa getirilen geçici madde kapsamında, ücretsiz izin verilenler ile 15 Mart sonrası işten çıkarılanlardan işsizlik sigortası alamayanlara günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecek. Bu yardımı alanların çalıştırılması halinde işverene ceza kesilecek. Yardımın süresini de Cumhurbaşkanı 6 aya kadar uzatabilecek.
- Covid-19 virüsü nedeniyle sermaye şirketlerinin öz kaynaklarının korumasının önemine binaen, şirketler açısından kar dağıtım yasağı getirilmektedir. Şirketler 2019 öncesi yıllara ilişkin dağıtılmamış karlarını dağıtamayacaklar. Sermaye şirketlerinin, 31/12/2020 tarihine kadar dağıtabilecekleri nakit kâr payı tutarı 2019 yılı net dönem kârının %25’ini aşamayacaktır.
Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının %25’ini aşan kısma ilişkin ödemeler 31/12/2020 tarihi sonuna kadar ertelenecektir.
Ülkemizde ve tüm dünyada devam eden Covid-19 salgınına karşı can ile mücadele edilirken, diğer taraftan ekonomik kayıpları en aza indirmek için çok ciddi ekonomik tedbirler alınmaktadır. Bugüne kadar ekonomik alanda alınan tedbirler yerinde ve doğru kararlardır. Süreç devam ettikçe alınmaya da devam edecektir. Öncelik bu salgınla mücadelenin kısa süre içinde finalize edilmesidir. Bunun yolu uzmanların uyarılarını mutlak suretle dikkate alıp uygulamaktan geçer. Bunu yapmamız halinde devlet ve millet el ele kısa sürede bu felaketi de atlatırız. Aksi takdirde bundan herkes olumsuz etkilenir.
Bu nedenle evde kal Türkiye, hayat eve sığar, evde hayat var diyoruz.
HAS SÖZ
“İlim Çin’de bile olsa, onu arayınız”.
(Hadis)
Kaynak: Hasan ERARSLAN – YMM, Özel İzni ile yayınlanmıştır. Yazının Tüm hakları ve sorumluluğu yazara aittir.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
