1-Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz NEDİR?
Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar (YN ÖKC); teknolojik gelişmeler çerçevesinde teknik ve fonksiyonel özellikleri Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığınca yeniden belirlenen Ödeme Kaydedici Cihazları ifade etmektedir.Yeni nesil cihazlar internet yoluyla Gelir İdaresi Başkanlığı’na güvenli şekilde veri aktarabilen ve iletişim kurabilen bilgisayar tabanlı cihazlardır.
2-Kaç Tür Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz Bulunmaktadır?
3-YN ÖKC Modelleri Arasındaki Temel Farklar Nelerdir?
4-Kartlı Satışı Bulunmayan Mükellefler EFT-POS Özellikli YN ÖKC Kullanabilir mi?
5-YN ÖKC’ler Nereden ve Nasıl Alınır?
6-YN ÖKC’lerin Kullanım Esasları Nelerdir?
YN ÖKC’lerde satış işleminin cihazda başlatılıp cihazda sonlandırılması, günlük kapanış raporları (Z Raporu) bilgilerinin otomatik olarak Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi Sistemi (GİB BS)’ne iletilmiş olması esastır. ÖKC kullanan mükelleflerimiz mevcut eski nesil ödeme kaydedici cihazları ile yeni nesil ödeme kaydedici cihazlarından düzenlenen ÖKC günlük kapanış (Z) raporlarına ait mali bilgileri; 1/1/2019 tarihinden itibaren,
a) ÖKC TSM Merkezleri üzerinden,
b) Başkanlıktan e-Arşiv hizmetleri konusunda izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla e-Arşiv uygulaması üzerinden “Perakende Mal Satışları ile Hizmet İfalarına İlişkin Mali Rapor Bildirim Kılavuzu”ndaki esaslara göre,
c) Başkanlık tarafından internet vergi dairesi üzerinden oluşturulan elektronik bildirim portalleri üzerinden,
olmak üzere üç yöntemden birini seçerek GİB’e elektronik ortamda bildirilmesi gerekmektedir.
Yöntem tercihi ve bildirime ilişkin usul ve esaslar www.efatura.gov.tr internet adresinde Başkanlık tarafından ayrıca duyurulacaktır.”
Perakende mal ve hizmet satışlarında kullanılan ve ÖKC fişi dışında belgeleri üreten harici yazılım ve donanımların en geç 1/10/2018 tarihine kadar ÖKC’ler ile bağlantılı ve birlikte çalışmasının sağlanması esastır. Bu nedenle; lokanta, restoran, market vb. işyerlerinde perakende mal ve hizmet satışında kullanılan yazarkasa dışındaki bilgisayar sistemlerinin 1/10/2018 tarihine kadar yazarkasalarla bağlantı işlemlerinin yaptırılması gerekmektedir. Bir başka ifade ile yazarkasa dışındaki bilgisayar sistemleri kullanılarak gerçekleştirilen perakende mal ve hizmet satışlarda 1/10/2018 tarihinden sonra yazarkasadan ÖKC fişinin ( fatura verilmesi halinde fatura bilgi fişinin) düzenlenmesinin sağlanması mecburi olup, belirtilen esaslara uymayan işletmelere yapılan her bir tespit için 213 sayılı Vergi Usul Kanunun mükerrer 355 inci maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası tatbik edilecektir.
7-YN ÖKC Almak İçin Vergi Dairesinden İzin Yazısı Alınması Gerekir mi?
8-YN ÖKC’lerin Kullanıma Açılması Nasıl Gerçekleştirilir?
9-Kimler YN ÖKC Kullanmak Zorundadır?
10-Kimler YN ÖKC Kullanmak Zorunda Değildir?
3100 Sayılı Kanun kapsamına girmeyen; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar dışındaki mükellefler ile Bakanlıkça mecburiyet dışı bırakılanların YN ÖKC kullanma mecburiyetleri de bulunmamaktadır.
Bu çerçevede;
- Basit Usulde Vergilendirilen Ticari Kazanç Sahipleri,
- Serbest Meslek Erbabı,
- Zirai Kazanç Sahipleri,
- Menkul ve Gayrimenkul Sermaye İradi Sahipleri,
- Diğer Kazanç ve İrat Sahipleri,
- Ücret geliri elde edenler,
- Perakende mal ve hizmet satışı bulunmayan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar (Örneğin: toptancılar)
- Maliye Bakanlığınca yayımlanan Genel Tebliğler uyarınca ÖKC kullanım zorunluluğu dışında bırakılan mükellefler(https://ynokc.gib.gov.tr/UploadedFiles/Files/okckullanimindanmuaftutulanlar.pdf)
Ayrıca 30.09.2017 tarih ve 30196 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 483 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 6 ncı maddesinde belirtildiği üzere; belli işletme büyüklüklerini sağlayan mükelleflerimizden, e-Fatura, e-Arşiv Fatura ve e-Defter uygulamalarına dahil olan ve tüm satışlarına e-Fatura ve/veya e-Arşiv fatura vermeyi tercih eden mükelleflerimiz Tebliğin ilgili bölümünde belirlenen diğer teknik koşulları sağlamaları kaydıyla ÖKC kullanımından muaf tutulmuşlardır (Ayrıca Bkz. 15. soru).
11-YN ÖKC Kullanma Mecburiyeti Hangi Tarihte Başlamaktadır?
a) Yol kenarı otopark işletmeleri ile faaliyetlerinde seyyar banka POS’u kullanan mükelleflerin durumu: Yol kenarı otopark işletmeleri ile faaliyetlerinde seyyar banka POS’u kullananların (Örneğin: müşterinin masasında veya mükellefin işyeri dışında müşterinin ayağına gidilerek seyyar EFT-POS cihazı kullanılmak suretiyle tahsilat yapan lokanta, restoran vb. işletmeler), 1/10/2013 tarihinden itibaren seyyar EFT-POS cihazları yerine EFT-POS özellikli Yeni Nesil ÖKC kullanma mecburiyetleri bulunmaktadır. Söz konusu mükelleflerimiz seyyar EFT-POS cihazı kullanımı gerektiren tahsilatların ve yol kenarı otopark hizmetlerine ilişkin tahsilatlarının belgelendirilmesinde EFT-POS ÖZELLİKLİ YENİ NESİL ÖKC’leri kullanma zorunlulukları bulunmaktadır.
b) Diğer mükelleflerin durumu: Yol kenarı otopark işletmeleri ile faaliyetlerinde seyyar banka POS’u kullanan mükelleflerin, seyyar EFT-POS cihazları yerine EFT-POS özellikli ÖKC olması zorunluluğu 1/10/2013 tarihinde başlamış olup, bunlar dışında kalan mükelleflerin yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanım mecburiyeti ise aşağıdaki şekildedir.
b.1) 2014 yılı ve öncesinde işe başlamış olanların durumu: 2014 yılı ve öncesinde işe başlamış olan mükellefler; 3100 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine tâbi mevcut eski nesil ödeme kaydedici cihazların mali hafızalarının dolduğu veya mali hafıza değişimini gerektiren durumun oluştuğu tarihten itibaren 30 gün (kalkınmada öncelikli yörelerde 60 gün) içinde başlayacak olup dileyen mükellefler bu tarihten önce de Bakanlıkça onaylanmış yeni nesil ödeme kaydedici cihazları alarak kullanabileceklerdir. 3100 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine tâbi mevcut eski nesil ödeme kaydedici cihazlar mali hafızaları doluncaya veya mali hafıza değişimini gerektiren durumun oluştuğu tarihe kadar kullanabilecek olup, mali hafızaları dolan veya mali hafıza değişimini gerektiren bir halin ortaya çıkması halinde bu cihazlara yeni malî hafıza takılmaz ve cihaz Bakanlıkça yayımlanan Genel Tebliğlerde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde hurdaya ayrılır. Cihazı hurdaya ayrılan mükellefler yeni nesil ödeme kaydedici cihazları almak suretiyle yükümlülüklerini yerine getireceklerdir.
b.2) 2015 yılı içinde işe başlayan mükelleflerin durumu: 1/1/2015 ila 31/12/2015 tarihleri arasında işe başlayan mükelleflerin 3100 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine tâbi mevcut eski nesil ödeme kaydedici cihazlarının yeni nesil ödeme kaydedici cihaz ile değişim mecburiyeti, söz konusu cihazların mali hafızalarının dolduğu veya mali hafıza değişimini gerektiren durumun oluştuğu tarihten itibaren 30 gün (kalkınmada öncelikli yörelerde 60 gün) içinde başlayacak olup dileyen mükellefler bu tarihten önce de Bakanlıkça onaylanmış yeni nesil ödeme kaydedici cihazları alarak kullanabileceklerdir.
b.3) 1/1/2016 tarihinden sonra işe başlayan mükelleflerin durumu: 1/1/2016 tarihinden sonra işe başlayan mükelleflerden ÖKC kullanımından muafiyet koşullarını sağlamayanlar, işe başlama tarihinden itibaren 30 gün (kalkınmada öncelikli yörelerde 60 gün) içinde YN ÖKC alarak perakende mal ve hizmet satışlarında kullanmaya başlamak mecburiyetindedirler.
b.4) 30 Eylül 2017 Tarihinden Sonra yeni işe başlayacak veya şube işyeri açacak mükelleflerin YN ÖKC kullanım durumu 483 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin Resmi Gazete’de yayımlandığı 30 Eylül 2017 tarihinden itibaren, yeni işe başlayacak veya şube işyeri açacak mükelleflerden YN ÖKC kullanımından muaf tutulma koşullarını sağlamayanlar işe başlama veya şube şeklindeki işyerinin açılma tarihinden itibaren 30 gün (kalkınmada öncelikli yörelerde 60 gün) içinde, YN ÖKC alarak kullanmaya başlamak mecburiyetindedirler.
12-Kimler Eski Nesil ÖKC’lerini Mali Hafızaları Doluncaya Kadar Kullanmaya Devam Edebilecektir?
13-Eski Nesil ÖKC’lerini Mali Hafızaları Doluncaya Kadar Kullanma İmkanı Verilen Mükellefler, ÖKC Fişi İle Yapılan Satış Bilgilerini Gelir İdaresi Başkanlığına Ne Zaman ve Nasıl Bildirmeye Başlayacaklardır?
488 ve 489 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğleri ile mevcut eski nesil ÖKC’lerini mali hafızaları doluncaya veya mali hafıza değişimini gerektiren bir durum oluşuncaya kullanma imkanı getirilen mükellefler 1/1/2019 tarihinden itibaren, perakende mal satışları ile hizmet ifalarına ilişkin olarak ÖKC’lerden gerçekleştirilen satışlara ilişkin ÖKC günlük kapanış (Z) raporlarında yer alan mali bilgilerini;
a) ÖKC TSM Merkezleri üzerinden,
b)Başkanlıktan e-Arşiv hizmetleri konusunda izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla e-Arşiv uygulaması üzerinden bu Tebliğin 5 inci maddesinde belirtilen “Perakende Mal Satışları ile Hizmet İfalarına İlişkin Mali Rapor Bildirim Kılavuzu”ndaki esaslara göre,
c) Başkanlık tarafından internet vergi dairesi üzerinden oluşturulan elektronik bildirim portalleri üzerinden,
olmak üzere üç yöntemden birini seçerek GİB’e elektronik ortamda bildirilmesi gerekmektedir.
Yöntem tercihi ve bildirime ilişkin usul ve esaslar www.efatura.gov.tr internet adresinde Başkanlık tarafından ayrıca duyurulacaktır.
Perakende mal satışları ile hizmet ifalarına ilişkin olarak düzenlenen ÖKC fişlerine ait elektronik ortamda hazırlanıp GİB’e iletilecek mali rapor içeriğinde, düzenlenen e-Fatura ve e-Arşiv Faturalara ait mali bilgilere (söz konusu fatura bilgilerinin bu uygulamaların işleyişi gereği GİB bilgi sistemlerinde yer alması nedeniyle) yer verilmeyecektir.
Elektronik ortamda hazırlanıp GİB’e iletecek mali rapor içeriğinde; kullanılmakta olan eski nesil ÖKC’lerden ve YN ÖKC’lerden düzenlenen aylık satışlara ilişkin mali bilgilere yer verilmesi gerekmektedir.
14-Eski Nesil ÖKC’lerini Mali Hafızaları Doluncaya Kadar Kullanma İmkanı Verilen Mükellefler e-Fatura ve e-Arşiv Fatura Uygulamasına Dahil Olması Halinde ÖKC Fişi Düzenlemeye Devam Edebilecekler midir?
Eski nesil ÖKC’lerini mali hafızaları doluncaya kadar kullanma imkanından yararlanan mükellefler, e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olmaları, fatura verilme zorunluluğu olmayan perakende mal satışları ile hizmet ifalarında e-Fatura ve/veya e-Arşiv Faturası düzenleme mecburiyetini getirmemektedir.
Bu nedenle, e-Fatura ve e-Arşiv fatura uygulamalarına dahil olan mükelleflerimiz; fatura verilme zorunluluğu bulunmayan satışların belgelendirilmesinde ÖKC fişlerinin düzenlenmesine devam edecek olup, fatura ile belgelendirdikleri işlemlerinde ise e-Arşiv Fatura veya e-Fatura ile belgelendirmeleri gerekecektir.
15-483 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği Uyarınca Kimler YN ÖKC Kullanımından MUAF tutulmuştur?
YN ÖKC kullanma mecburiyeti bulunan mükelleflerden; 2016 yılı veya müteakip yıllar:
a) Satış veya gayrisafi iş hasılatı 10 milyon TL’yi,
b) Bilanço aktif toplamı 10 milyon TL’yi,
c) Bilanço öz sermaye veya öz kaynak toplamı 1 milyon TL’yi aşması
koşullarından en az ikisini sağlayan ve 20’den fazla ödeme kaydedici cihaza veya fatura vb. belgeleri düzenlemede kullanılan bilgisayar sistemine sahip olan mükelleflerin,
- e-Fatura, e-Arşiv Fatura ve e-Defter uygulamalarına dahil olmaları,
- Perakende satışlar dahil tüm satışlara e-Fatura ve/veya e-Arşiv fatura verilmeyi tercih etmeleri ve buna uymaları,
- Bu durumlarını vergi dairesine tevsik etmeleri ve bildirmeleri,
- e-Arşiv Faturaların bir örneğinin belgenin oluşturulmasını müteakiben; gizliliği, bütünlüğü ve değişmezliği garanti edilerek ve GİB’in erişimine ve sorgulamasına açık olacak şekilde GİB’den e-Fatura saklama hizmeti verme izni bulunan kurumlarda muhafaza edilmesinin sağlamaları,
halinde bağlı olduğu vergi dairesine dilekçe ile başvurmaları halinde (bildirimin vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarihten itibaren) perakende mal ve hizmet satışlarında YN ÖKC kullanım mecburiyetleri bulunmamaktadır.
(Bkz 483 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 6. Maddesi uyarınca ÖKC Kullanma Mecburiyetinden Muaf Olmak İsteyen Mükelleflere İlişkin Duyuru) http://www.gib.gov.tr/node/124525
Bu muafiyet söz konusu koşulları sağlayan mükelleflerce sonradan açılacak şube işyerleri için de geçerli olacaktır.
1/1/2017 tarihinden sonra ilk defa işe başlayan/başlayacak olan mükelleflerin YN ÖKC kullanımından muaf olmaları için, yukarıda belirtilen diğer koşullara sahip olmaları şartıyla, işe başlama anı itibariyle, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen satış, gayri safi iş hasılatı, bilanço aktif büyüklüğü, bilanço öz sermaye veya öz kaynak toplamı tutarları yerine sadece ÖKC veya fatura vb. belgeleri düzenlemede kullanılan bilgisayar sistemi sayısının 20 ve üzerinde olması yeterlidir. Ancak; işe başlanılan yılı (hesap dönemini) izleyen yıla ait yıl sonu bilanço ve gelir tablolarına göre bu maddede belirtilen işletme büyüklüğü ölçülerinden en az ikisini sağlayamayan mükelleflerin, bu yılı izleyen yılın altıncı ayı sonuna kadar faaliyetlerinde YN ÖKC kullanmaya başlamaları zorunlu olacaktır.
YN ÖKC kullanımından muaf olan mükelleflerin, ilgili şartları taşımadığının, tüm satış işlemlerinde e-Fatura ve/veya e-Arşiv Fatura düzenlemediğinin veya e-Arşiv faturalarının bir örneğinin mezkur fıkra hükümlerine göre gizliliği, bütünlüğü ve değişmezliği garanti edilerek GİB’in erişimine ve sorgulamasına açık olacak şekilde GİB’den e-Fatura saklama hizmeti verme izni bulunan kurumlarda muhafaza edilmediğinin tespiti halinde, her bir tespit için 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinde yazılı özel usulsüzlük cezası tatbik edileceği gibi ayrıca GİB tarafından kendilerine verilen uygulamadan yararlanma izni iptal edilebilecektir. İzni iptal edilen mükellefler, izin iptalinin kendilerine tebliği tarihinden itibaren 30 (kalkınmada öncelikli yörelerde 60) gün içinde perakende mal satışları ve hizmet ifalarında YN ÖKC’leri kullanmaya başlamak mecburiyetindedirler.
YN ÖKC kullanımından muaf olan mükelleflerin, düzenleyecekleri e-Fatura ve e-Arşiv Faturalarında, mal satışları ile hizmet ifalarının tahsilat işlemlerinde kullandıkları banka vb. kuruluşlara ait EFT-POS cihazlarından gerçekleştirilen tahsilata ilişkin müşteri slibinde yer alan temel bilgilere (POS’un alındığı banka ve üye işyeri no.su), e-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamalarına ilişkin teknik kılavuzlarda belirtildiği şekilde yer vermeleri gerekmektedir.
16-YN ÖKC Kullanımından MUAF tutulan Mükellefler Sahip Oldukları YN ÖKC’leri Kullanmaya Devam Edebilecekler midir?
Tüm satışlarına e-Fatura ve/veya e-Arşiv fatura düzenleyen ve diğer şartları da yerine getirerek YN ÖKC kullanımından muaf tutulan ve işletmelerinde kısmen YN ÖKC kullanmaya başlamış olan mükellefler, mevcut eski ve yeni nesil ÖKC’lerini mali hafızaları doluncaya veya mali hafıza değişimini gerektiren durum oluşuncaya kadar, müşteriye düzenlenerek elektronik ve/veya kağıt ortamda iletilen/verilen e-Fatura, e-Arşiv Fatura, e-Bilet vb. elektronik belgelere ait tahsilat ve ÖKC Bilgi Fişlerinin düzenlenmesi işlemlerinde kullanmaya devam edebileceklerdir. Düzenlenen bilgi fişlerinde müşteri adına düzenlenen ve elektronik ortamda iletilen e-Arşiv Fatura, e-Bilet vb. elektronik belgelerin hangi ortamdan ve nasıl temin edilebileceğine, erişilip görüntülenebileceğine ilişkin bilgilere yer verilmesi gerekmektedir.
Bu işletmeler tarafından söz konusu eski nesil ve yeni nesil ÖKC’ler mali hafızaları dolmadan veya mali hafıza değişimini gerektiren durum oluşmadan önce hurdaya ayrılma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Muafiyet koşullarının ihlal edilmemesi için, tüm satış işlemlerine e-Fatura ve/veya e-Arşiv fatura verilmesi gerektiğinden, sahip olunan YN ÖKC’lerden müşterilere ÖKC fişi düzenlenmemesi, sadece bilgi fişi mahiyetindeki belgelerin düzenlenmesi gerekmektedir.
Kaynak: GİB
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
