1- BULGARİSTAN HİZMET BORÇLANMASI İMKÂNI KİMLERE GETİRİLMİŞTİR?
5754 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 79’uncu maddesi ile 3201 sayılı Kanuna eklenen geçici 6’ncı maddede, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden 01.01.1989 tarihinden 08.05.2008 tarihine kadar zorunlu göçe tabi tutulduktan sonra Türk vatandaşlığına geçenlerin geldikleri ülkedeki hizmetlerinin borçlanma yoluyla değerlendirilmesi imkânı getirilmiştir.
2- BULGARİSTAN HİZMET BORÇLANMASI ŞARTLARI NELERDİR?
Söz konusu borçlanma hakkından yararlanabilmek için aranan şartlar şunlardır;
2.1- 01.01.1989 tarihinden 08.05.2008 tarihine kadar geldikleri ülke tarafından zorunlu göçe tabi tutulmuş olmak,
2.2- Zorunlu göçten sonra Türk vatandaşı olmak,
2.3- Türkiye’de ikamet etmek,
2.4- 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun dâhil Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ve aylık almamak,
2.5- Geldikleri ülkedeki çalışma sürelerini belgelendirmek,
2.6- Bulgaristan Hizmetlerini Borçlanma Talep Dilekçesi ile yazılı istekte bulunmak,
2.7- Tebliğ edilen borç miktarını üç ay içinde ödemek.
3- HANGİ HALLERDE BULGARİSTAN HİZMET BORÇLANMASI KABUL EDİLMEZ?
3.1- Bulgaristan’dan 01.01.1989 – 08.05.2008 tarihleri arasında zorunlu göçe tabi tutularak ülkemize gelenlere, borçlanmanın genel kuralının aksine Bulgaristan’da o ülke vatandaşı iken geçirdikleri çalışma süreleri için borçlanma hakkı tanınmıştır. Bu ülkeden kendi istekleri ile gelerek Türk vatandaşlığına geçenlerin borçlanma talepleri reddedilecektir.
3.2- T.C. Kimlik Numarası ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün Kimlik Paylaşım Sisteminden Kurumca yapılacak sorgulama sonucunda vukuatlı nüfus kayıt örneğinde “… tarihli ve… sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 2510 (veya 5543) sayılı İskan Kanununa istinaden Türk vatandaşlığına alınmıştır” ibaresi bulunanlar için ayrıca zorunlu göçe tabi tutulduklarını belgelendirme koşulu aranmayacaktır.
Ancak, nüfus kayıtlarında bu şekilde ibare bulunmuyorsa ilgililerden bu ibarenin nüfus kayıtlarına işlenmesi için başvuruda bulunmaları istenecektir. Ayrıca, zorunlu göçe tabi tutulduklarına ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarından temin edilecek bir belgenin Kuruma ibrazı halinde de borçlanma işlemi sonuçlandırılacaktır.
3.3- Bulgaristan’dan temin edilen ve Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca çevirisi yapılmış hizmet belgesi ile Türkiye’deki nüfus kayıtlarında ad ve soyadı yönünden farklılık bulunması halinde, ilgiliden isim değişikliğini gösteren nüfus müdürlüğünden onaylı bir belgenin de Kuruma verilmesi talep edilecektir.
3.4- Kanunun geçici 6’ncı maddesinde borçlanma kapsamında yalnızca çalışma süreleri gösterildiğinden, bu çalışma süreleri arasında veya sonunda boşta geçen (çalışılmayan) sürelerle ev kadınlığında geçen süreler, borçlanma kapsamı dışında tutulacaktır.
3.5- Başvuru sahiplerinin Türkiye’de ikamet adresleri Kimlik Paylaşım Sisteminden kontrol edilecek, kaydı bulunmayanlardan, muhtarlıklardan alınacak İkametgah Belgesi talep edilecektir. Aynı zamanda Türk vatandaşlığı ile birlikte Bulgaristan vatandaşlığı devam edenler de söz konusu yasa ile getirilen düzenlemeden yararlanacaklardır.
***Diğer ülkelerden kendi istekleri ile ülkemize gelen soydaşlarımız (örneğin Ahıska veya Afgan Türkleri gibi) İskan Kanununa göre iskana tabi tutulmuş olsa bile, zorunlu göç nedeniyle ülkemize gelmedikleri için bunların borçlanma talepleri reddedilecektir.
***Borçlanma talebinde bulunanların 2022 sayılı Kanun dâhil sosyal güvenlik kurumlarından gelir ve aylık alıp almadıkları ile ilgili olarak başvuru dilekçesi ile yapılan beyanın gerçeğe uygunluğu, sosyal güvenlik kuruluşlarının ilgili bilgisayar kayıtları ve web sayfalarından Kurumca araştırılarak belirlenecek, ayrıca bu durumun belgelendirilmesi talep edilmeyecektir.
3.6- Geçici 6’ncı madde hükümleri uygulanmak suretiyle borçlandırılan hizmetler, yalnızca yaşlılık (emekli) aylığı bağlanmasında değerlendirileceğinden, malullük ve ölüm aylığı bağlanmasında, bu şekilde borçlanılan hizmetler dikkate alınmayacaktır. Bu nedenle, Bulgaristan’da geçen hizmet sürelerinin hak sahiplerince borçlanmasına ilişkin talepler reddedilecektir. Ancak, borçlanma hakkından yararlanarak yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının ölümü halinde, hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacaktır.
4- BORÇLANMADAN VAZGEÇİLMESİ HALİNDE YAPILAN ÖDEMELER İADE EDİLİR Mİ?
Borçlanmadan vazgeçenler ile yapılan borçlanma sonrasında aylık bağlanması için gerekli şartları yerine getirmeyenlere ve bunların varislerine yazılı talepleri üzerine yaptıkları ödemeler, faizsiz olarak Türk Lirası cinsinden iade edilecektir.
5- HİZMET BORÇLANMASI İÇİN HANGİ EVRAKLARIN DOLDURULMASI GEREKLİDİR?
Bulgaristan hizmet borçlanmasının gerçekleştirilmesi için talep dilekçesinin doldurulması gerekmektedir. Bulgaristan hizmet borçlanması talep dilekçesinin, Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri /Sosyal Güvenlik Merkezlerinden temin edilebileceği gibi, başvuru sahiplerince Sosyal Güvenlik Kurumu web sayfasından da temin edilebilmektedir.
Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
