7326 sayılı kanun gereği ortak ve kasa düzeltme kayıtlarını 296 hesapta takip ediyoruz. Bankalara mizan gönderdiğimizde bu hesabı 296 hesabı kapatamadıklarını kendilerinde böyle şey olmadığını iletip sorun çıkarıyorlar. Düzeltme istiyorlar. Başka hangi hesapta takip edebiliriz?
296 Hesap kullanmak zorunda değilsiniz.
689 (KKEG) hesabını da kullanabilirsiniz.
A- İŞLETMEDE MEVCUT OLDUĞU HÂLDE KAYITLARDA YER ALMAYAN EMTİA, MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLARIN KAYDA ALINMASI
…
Örnek 2- (A) Limited Şirketi, stoklarında bulunan ancak kayıtlarında yer almayan (Y) emtiasına ilişkin envanter listesini hazırlamış ve 12/8/2021 tarihi itibarıyla beyan etmiştir. Genel oranda katma değer vergisine tabi olan bu emtianın, mükellef tarafından belirlenen rayiç bedeli 40.000 TL’dir. Şirketin bu bildirimine ilişkin muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.
________________________12/8/2021____________________________
| 153 TİCARİ MALLAR | 40.000 TL | |
| 191 İNDİRİLECEK KDV | 3.600 TL | |
| 525 KAYDA ALINAN EMTİA | 40.000 TL | |
| ÖZEL KARŞILIK HESABI | ||
| (7326 sayılı Kanunun 6/1 md.) | ||
| 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR | 3.600 TL | |
| (Sorumlu sıfatı ile ödenecek KDV) | ||
__________________________ / ______________________________
Bu emtianın satılması hâlinde kayıtlara intikal ettirilecek satış bedeli 40.000 TL’nin altında olamayacaktır.
Örnek 3- (B) A.Ş. kayıtlarında yer almayan makine ve cihazlarını kayda almak istemektedir. Genel oranda katma değer vergisine tabi olan bu kıymetlerin mükellefçe belirlenen rayiç bedeli 60.000 TL olup, envantere alınmasına ilişkin muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde yapılacaktır.
_______________________________ / _______________________________
| 253 TESİS MAKİNA VE CİHAZLAR | 60.000 TL | |
| 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD.VE ZAR. | 5.400 TL | |
| 526 DEMİRBAŞ MAKİNE VE TEÇHİZAT | 60.000 TL | |
| ÖZEL KARŞILIK HESABI | ||
| (7326 sayılı Kanunun 6/1 md.) | ||
| 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR | 5.400 TL | |
(Sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV)
________________________________ / _______________________________
Mükellef, söz konusu makine ve cihazlarını 31/12/2021 tarihine kadar satarsa, bu satıştan önce; satmadığı takdirde ise 31/12/2021 tarihinde aşağıdaki muhasebe kaydını yapacaktır.
______________________________ / ________________________________
| 526 DEMİRBAŞ MAKİNE VE TEÇHİZAT 60.000 TL | |
| ÖZEL KARŞILIK HESABI | |
| (7326 sayılı Kanunun 6/1 md.) | |
| 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR | 60.000 TL |
_______________________________ / _________________________________
Mükellefin, örneğimizdeki makine ve cihazlarını peşin olarak 70.000 TL’ye satması hâlinde bu satışa ilişkin yukarıdaki kayıtla birlikte yapılacak muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
_____________________________ / ________________________________
| 100 KASA HESABI | 82.600 TL | |
| 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR | 60.000 TL | |
| 253 TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR | 60.000 TL | |
| 391 HESAPLANAN KDV | 12.600 TL | |
| 679 DİĞER OLAĞANDIŞI | ||
| GELİR VE KARLAR | 70.000 TL | |
| _______________________________ / | _____________________________ | |
…
C- KAYITLARDA YER ALDIĞI HÂLDE İŞLETMEDE MEVCUT OLMAYAN KASA MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLARIN BEYANI
…
Örnek 6- (A) A.Ş.’nin 31/12/2020 tarihi itibarıyla düzenlediği bilançosunda kasa hesabında 600.000 TL görülmekle birlikte fiilen kasada bulunmayan tutar 580.000 TL’dir. Şirketin dönem içindeki faaliyetleri sonucunda, beyan tarihi olan 27/7/2021 tarihi itibarıyla kasa hesabının mevcudu 800.000 TL olarak görülmektedir.
Anılan mükellef, her ne kadar beyan tarihi itibarıyla kasa mevcudu 800.000 TL olsa da, 31/12/2020 tarihli bilançosunu baz almak suretiyle bu tarih itibarıyla var olan kasa mevcudu içinde fiilen kasada bulunmayan tutarları esas alacak, bu tutarın 580.000 TL olması nedeniyle, bu tutarı beyan edecek ve beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi sonuna (31/8/2021 tarihine) kadar ödeyecektir.
Bu çerçevede;
Beyan tutarı : ……………………………………………… 580.000 TL
Hesaplanan vergi: …………………………(580.000 x %3=) 17.400 TL
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları da aşağıdaki şekilde olacaktır.
- Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, kasa hesabından düşülmesi:
___________________________ 27/7/2021 __________________________
| 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. | 580.000 TL |
| (7326 sayılı Kanun 6/3 md.) |
| (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) | |
| 100 KASA | 580.000 TL |
______________________________ / _______________________________
- Verginin hesaplanması:
__________________________ 27/7/2021 __________________________
| 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. | 17.400 TL |
| (7326 sayılı Kanun 6/3 md.) |
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 17.400 TL
_____________________________ / ________________________________
- Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
___________________________ 27/7/2021 __________________________
| 950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN | 597.400 TL |
| GİDERLER |
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 597.400 TL
GİDERLER ALACAKLI HESABI
_____________________________ / ________________________________
- Verginin hesaplanması:
__________________________ 27/7/2021 __________________________
| 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. | 17.400 TL |
| (7326 sayılı Kanun 6/3 md.) |
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 17.400 TL
_____________________________ / ________________________________
- Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
___________________________ 27/7/2021 __________________________
| 950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN | 597.400 TL |
| GİDERLER |
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 597.400 TL
GİDERLER ALACAKLI HESABI
_____________________________ / ________________________________
| 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. | 12.000 TL |
| (7326 sayılı Kanun 6/3 md.) |
| (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) | |
| 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR | 12.000 TL |
_____________________________ / ________________________________
- Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
___________________________ 20/7/2021__________________________
| 950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN | 412.000 TL |
GİDERLER
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 412.000 TL
GİDERLER ALACAKLI HESABI
_____________________________ / ________________________________
Örnek 8- (C) A.Ş.’nin, 31/12/2020 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları, bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibi olup, beyan tarihi olan 20/6/2021 tarihi itibarıyla bu tutarların değişmediği varsayılmıştır. Ayrıca, mükellef kurumun ortaklardan alacaklar hesabında izlenmesi gerekirken “136. Diğer Çeşitli Alacaklar” hesabında izlediği 200.000 TL bulunmaktadır.
| – 136. Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı……………………. | 200.000 TL | |
| – 131. | Ortaklardan Alacaklar hesabı……………………… | 400.000 TL |
| – 231. | Ortaklardan Alacaklar hesabı……………………… | 300.000 TL |
| – 331. | Ortaklara Borçlar hesabı…………………………… | (340.000)TL |
| – 431. | Ortaklara Borçlar hesabı………………………….. | (240.000)TL |
Bu çerçevede;
Beyan tutarı : [200.000+(400.000+300.000)-(340.000+240.000) =] 320.000 TL
Hesaplanan vergi: …………………………………………………….(320.000 x %3=) 9.600 TL
olacaktır.
Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan etmesi hâlinde beyan edilen bu tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir.
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.
-Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların düşülmesi:
___________________________ 20/6/2021 __________________________
| 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. | 320.000 TL | |
| (7326 sayılı Kanun 6/3 md.) | ||
| (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) | ||
| 136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR | 200.000 TL | |
| 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR | 60.000 TL | |
| 231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR | 60.000 TL | |
____________________________ / ________________________________
- Verginin hesaplanması:
___________________________ 20/6/2021 __________________________
| 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. |
| (7326 sayılı Kanun 6/3 md.) |
| (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) | |
| 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR | 9.600 TL |
_____________________________ / ________________________________
-Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
___________________________ 20/6/2021 __________________________
| 950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN | 329.600 TL |
GİDERLER
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 329.600 TL
GİDERLER ALACAKLI HESABI
_____________________________ / ________________________________
Bu madde kapsamında beyan edilen kasa mevcutları ve ortaklardan net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerin, dileyen mükelleflerce “689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı yerine bilançonun aktifinde herhangi geçici bir hesapta izlenmesi mümkündür. Söz konusu geçici hesapta izlenen tutarın herhangi bir şekilde kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınamayacağı tabiidir.
Örnek 9- (Y) Limited Şirketinin, 31/12/2020 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibidir.
| – 231. | Ortaklardan Alacaklar hesabı | …………………………………. 800.000 TL |
| – 431. | Ortaklara Borçlar hesabı | (320.000) TL |
Beyan tarihi itibarıyla ise ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları şu şekildedir.
| – 131 . | Ortaklardan Alacaklar hesabı ………………………………….. | 200.000 TL |
| – 231 . | Ortaklardan Alacaklar hesabı …………………………………. | 720.000 TL |
| – 331 . | Ortaklara Borçlar hesabı ………………………………………. | (400.000) TL |
Bu çerçevede, beyan tarihi itibarıyla ortaklardan (net) alacak tutarı;
[(200.000 + 720.000) – (400.000) =] 520.000 TL olsa da 31/12/2020 tarihi itibarıyla ortaklardan (net) alacak tutarı; (800.000 – 320.000 =) 480.000 TL’dir.
| Buna göre; | |||
| Beyan tutarı | :………………………….. | (800.000 – 320.000 = ) | 480.000 TL |
| Hesaplanan vergi:……………………………….. | (480.000 x %3 = ) | 14.400 TL | |
olacaktır.
Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan etmesi hâlinde beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir.
Öte yandan, (Y) Limited Şirketinin 31/12/2020 tarihli bilançosundaki “231. Ortaklardan Alacaklar” hesabında görülen tutarın 200.000 TL’lik kısmı dönemsellik ilkesi uyarınca “131. Ortaklardan Alacaklar” hesabına aktarılmıştır.
Mükellef, bu beyanıyla ilgili muhasebe kayıtlarını yaparken düzeltmeden kaynaklanan işlemler nedeniyle “689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı yerine bilançonun aktifinde bir geçici hesap oluşturma tercihinde bulunmuştur.
-Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların düşülmesi:
_____________________________ / ________________________________
| 296 GEÇİCİ HESAP | 480.000 TL | |
| (7326 sayılı Kanun 6/3 md. uyarınca düzeltme hesabı) | ||
| 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR | 200.000 TL | |
| 231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR | 280.000 TL | |
_____________________________ / ________________________________
-Verginin hesaplanması:
_____________________________ / ________________________________
| 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. 14.400 TL | |
| (7326 sayılı Kanun 6/3 md.) | |
| (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) | |
| 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR | 14.400 TL |
_____________________________ / ________________________________
-Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
_____________________________ / ________________________________
| 950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN | 14.400 TL | |
| GİDERLER | ||
| 951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN | 14.400 TL | |
| GİDERLER ALACAKLI HESABI | ||
_____________________________ / ________________________________
Öte yandan, mükelleflerce kâr dağıtımı yapılması hâlinde, ticari bilanço açısından dağıtılabilir ticari kar tutarı, 7326 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında beyan edilen ve “689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı altında muhasebeleştirilen tutarlar dikkate alınmaksızın tespit olunacaktır.
Kaynak: İsmmmo, GİB
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
