İşletme defteri tutanlar bunun yanında serbest meslek faaliyetine başlarsa ayrıca serbest meslek defteri tutulacaktır.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; bilanço esasına göre defter tuttuğunuzu, aynı zamanda serbest meslek (mimarlık) faaliyetinizin bulunduğunu, ancak Serbest Meslek Kazanç Defteri tasdik ettirmediğinizi, serbest meslek faaliyetinizden dolayı adınıza yapılan gelir vergisi tevkifatlarının vergi sorumlularınca beyan edilerek  ödendiğini belirterek, söz konusu tevkifatların vergi borcunuza mahsubunun yapılıp yapılamayacağı  hususunda bilgi talep edilmektedir.

Bilindiği üzere; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesinde serbest meslek kazancının tarifi yapılmış olup; söz konusu maddede: “Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.

            Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.” hükmü yer almıştır.

Aynı Kanunun “Ticari Kazancın Tarifi” başlıklı 37 inci maddesinde ise;  “Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır.” hükmüne yer verilmiştir.

Ticari kazançlar esas itibariyle sermaye-emek karışımı bir kaynağa bağlı olarak doğarlar. Bu kaynağa bağlı olarak devamlı bir organizasyona dayanan her türlü faaliyet ticari faaliyettir. Serbest  meslek faaliyetinin ticari bir organizasyon içinde yapılması sağlanan gelirin yapısını değiştirmez. Sadece elde edenler yönünden ticari kazanç sayılmasını gerektirir ve ticari kazanca ait esas ve hükümlere tabidir.

Bu hükümlere göre, serbest meslek  faaliyetinden elde edilen kazancın serbest meslek kazancı olarak vergilendirilmesi ve serbest meslek mükellefiyetinin tesis edilmesi gerekmektedir. Ticari kazanç işlerinden elde edilen kazancın ise ticari kazanç olarak vergilendirilmesi ve mükellefiyetinin ticari kazanç mükellefi olarak tesis edilmesi gerekmektedir.

Öte yandan, anılan Kanunun “Vergi Tevkifatının Mahsubu” başlıklı 121 inci maddesinde, Yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan bu kanuna göre kesilmiş bulunan vergilerin, beyanname üzerinden hesaplanan Gelir Vergisine mahsub edileceği, mahsubu yapılan miktar Gelir Vergisinden fazla olduğu taktirde aradaki farkın vergi dairesince mükellefe bildirileceği ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine kendisine red ve iade olunacağı,  hükme bağlanmış olup, konu ile ilgili olarak yayımlanan  252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “1.3.1. Mahsup Yoluyla İade” başlıklı bölümünde gerekli açıklamalara yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 172 nci maddesinde;  anılan Kanuna istinaden defter tutmak mecburiyetinde olan gerçek ve tüzel kişiler tek tek sayılmak suretiyle belirtilmiştir.

Aynı Kanunun 210 uncu maddesinde; serbest meslek erbabının kazanç defteri tutacağı,  236 ncı maddesinde ise; serbest meslek erbabının, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek  ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşterinin de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre;

– Serbest meslek faaliyetinden elde edilen kazancın  serbest meslek kazancı olarak vergilendirilmesi ve bu faaliyetle ilgili olarak serbest meslek kazanç defteri tasdik ettirilerek kullanılması,  serbest meslek faaliyetlerinden elde edilen gelirlerin de  serbest meslek makbuzu ile belgelendirilmesi gerekmekte olup, bu kazancın ticari faaliyetinize ilişkin tutulacak defterinize ilave edilmesi mümkün bulunmamaktadır.

– Vergi Usul Kanununun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre ilgili dönem serbest meslek kazancının resen takdir edilmesi, bu döneme ilişkin serbest meslek kazancının yıllık beyanname ile beyan edilmiş olması ve serbest meslek kazanç defterinin tasdik edilmemesine ilişkin cezai müeyyidelerin uygulanması halinde serbest meslek faaliyetinizden dolayı adınıza yapılan gelir vergisi tevkifatlarının mahsubunun yapılması mümkün bulunmaktadır. Ancak,  mahsup için 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer alan  diğer şartların da aranılacağı tabiidir.

Kaynak: GİB Özelge
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.