Kira geliri elde eden mükelleflerin en çok merak ettiği konulardan biri de, kirada oturdukları evin kira bedelinin, gayrimenkul sermaye iradı (GMSİ) beyannamesinde gider olarak düşülüp düşülemeyeceğidir. Bu konuda sıkça sorulan sorulardan biri, işyeri olarak kiraya verilen gayrimenkulden elde edilen kira gelirlerine karşılık, başka bir konutta oturulması durumunda bu konuta ödenen kira bedelinin vergiden düşülüp düşülemeyeceğidir.
Gayrimenkul Sermaye İradı (GMSİ) ve Vergi Beyanı
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesine göre, binalar, araziler ve benzeri taşınmazların kiraya verilmesinden elde edilen gelirler gayrimenkul sermaye iradı olarak kabul edilmektedir. Bu gelirlerin beyanı sırasında mükellefler, iki farklı yöntemden birini seçebilirler: götürü gider yöntemi veya gerçek gider yöntemi.
Gerçek Gider Yöntemi Nedir?
Gerçek gider yöntemini seçen mükellefler, kira gelirlerinden bazı gider kalemlerini düşebilir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 74. maddesine göre, özellikle “sahibi bulundukları konutları mesken olarak kiraya verenlerin, kira ile oturdukları konutun kira bedeli” bu kapsamda gider olarak dikkate alınabilir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta vardır: yalnızca konut olarak kiraya verilen taşınmazlar için geçerlidir.
İş Yeri Olarak Kiraya Verilen Gayrimenkul ve Kira İndirimi
Eğer bir gayrimenkul işyeri olarak kiraya verilmişse, bu durumda elde edilen kira gelirinden, kiracı olarak başka bir konutta oturulması nedeniyle ödenen kira bedelinin indirim konusu yapılması mümkün değildir. Çünkü Gelir Vergisi Kanunu’nun 74. maddesi bu indirimi yalnızca konut amaçlı kiralamalar için öngörmektedir.
Vergi İadesi Talebi ve Şartları
Kira gelirlerinden yapılan gelir vergisi tevkifatları, yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilebilir. Eğer fazla bir kesinti yapılmışsa, bu tutar vergi dairesine başvurularak iade alınabilir. Ancak iade talebinin kabul edilmesi için vergi dairesine uygun belgelerle başvuru yapılması gereklidir.
Örnek Durum
Bir mükellef, sahibi olduğu daireyi bir şirkete işyeri olarak kiraya vermiş ve kendisi başka bir evde kiracı olarak yaşamaktadır. Bu durumda, kira gelirinden, oturduğu evin kirasını düşerek indirim talep etmesi mümkün değildir. Çünkü elde edilen gelir konut kiralamasından değil, işyeri kiralamasından kaynaklanmaktadır.
Sonuç
- Sadece konut olarak kiraya verilen gayrimenkuller için, başka bir konutta kiracı olarak oturuluyorsa, bu kira bedeli gerçek gider yöntemi kapsamında indirilebilir.
- İşyeri olarak kiraya verilen taşınmazlarda ise oturulan konutun kirası, gelir vergisi beyannamesinde gider olarak düşülemez.
- Vergi iadesi talebi için, yıllık beyannamede beyan edilen gelire karşılık yapılan stopajların iade süreci başlatılabilir.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü | ||||
| Sayı | : | 84098128-120[70-2012-1]-760 | 14/08/2012 | |
| Konu | : | Kira gelirinden indirim konusu yapılacak kira bedeli hk. | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; sahibi olduğunuz konutu 3 yıl önce bir şirkete kiraya vererek, başka bir konutta kira karşılığı oturmaya başladığınızı, 2009-2010 yılında götürü gider usulünü seçerek gayrimenkul sermaye iradı beyannamesi verdiğinizi ve iade alacağınız doğduğunu, vergi dairenizce gerçek gider usulünü seçmeniz halinde kira ile oturduğunuz konuta ait kirayı gider olarak düşebileceğinizin söylenmesi üzerine 2011 yılında gerçek gider usulünü seçerek beyanname verdiğinizi ve kira ile oturduğunuz konuta ödediğiniz kirayı işyeri olarak kiraya verdiğiniz konuttan elde ettiğiniz kira gelirlerine ilişkin Gelir Vergisi Beyannamesinde gerçek gider olarak indirim konusu yaptığınızı, Kanunda sahibi oldukları konutu kiraya verenler dediği dolayısıyla konutun illa konut olarak kullanılması gerektiğine ilişkin bir açıklama da bulunmaması nedeniyle, kiracınız olan şirket tarafından ödenen gelir vergisi kesintilerinin iadesini talep ettiğinizi belirterek, söz konusu iade talebinizin yerine getirilip getirilemeyeceği hususunda bilgi verilmesi istenilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinin birinci fıkrasında; “Aşağıda yazılı mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır:
1- Arazi, bina (Döşeli olarak kiraya verilenlerde döşeme için alınan kira bedelleri dahildir), maden suları, menba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı;
…”
hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanunun 74’üncü maddesinde ise; “Safi iradın bulunması için, 21’inci maddeye göre istisna edilen gayrisafi hasılata isabet edenler hariç olmak üzere gayrisafi hasılattan aşağıda yazılı giderler indirilir:
…
10. Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedeli (kira indirimi gayri safi hasılattan bu maddenin 1 ila 9 ve 11 numaralı bentlerinden yazılı giderler düşüldükten sonra, kalan miktar üzerinden yapılır; kiranın indirilemeyen kısmı 88’inci maddenin 3’üncü fıkrasının uygulanmasında gider fazlalığı sayılmaz);
…” hükmü yer almakta olup; aynı maddenin 3’üncü fıkrasında da, mükelleflerin (hakları kiraya verenler hariç) diledikleri takdirde maddede yazılı giderlere karşılık olmak üzere hasılatlarından % 25’ini götürü gider olarak indirebilecekleri, götürü gider usulünü kabul edenlerin iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemeyecekleri hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun “Toplama yapılmayan haller” başlıklı 86’ncı maddesinin birinci fıkrasının (1/(c)) bendinde, vergiye tabi gelir toplamının [(a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç)] 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması koşuluyla, Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları için yılık beyanname verilmeyeceği, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirlerin beyannameye dahil edilmeyeceği hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 121’inci maddesinde ise yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan anılan Kanuna göre kesilmiş bulunan vergilerin, beyanname üzerinden gelir vergisine mahsup edileceği, mahsubu yapılan miktarın gelir vergisinden fazla olduğu takdirde aradaki farkın vergi dairesince mükellefe bildirileceği ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine kendisine ret ve iade olunacağı hükmü yer almaktadır.
Mahsup ve iade uygulamasına ilişkin açıklamalar 252 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılmış bulunmaktadır.
Konut, sözlük anlamıyla; bir ya da daha çok insanın ikamet ettiği yer, ev, mesken, ikametgah şeklinde tarif edilmekte olup, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 156’ncı maddesinde iş yeri; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yer olarak tanımlanmıştır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre; işyeri olarak kiraya verdiğiniz gayrimenkulden elde ettiğiniz kira gelirlerinin beyanı üzerine, tevkif yoluyla kesilen vergilerin beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsubu sonucu kalan tutarların iadesi hakkındaki talebinizin, yukarda yer verilen Tebliğ hükümlerine göre ilgili vergi dairesine müracaatınız halinde değerlendirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Ayrıca, gerçek gider yöntemi seçilmek suretiyle verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesinde, gayrisafi hasılattan sadece sahibi bulundukları konutları mesken olarak kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutların kira bedeli indirim konusu yapılabilecek olup, tevkif suretiyle vergilendirilen işyeri kira gelirinize ilişkin verdiğiniz yıllık gelir vergisi (GMSİ) beyannamenizde kira ile oturduğunuz konuta ilişkin kira bedelini gerçek gider olarak indirim konusu yapmanız mümkün bulunmamaktadır.
…
TAVSİYE EDİLEN VİDEO İÇERİK
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
