İş sözleşmelerinde” Aylık 22,5 saat mesai ücrete dahildir.” ibaresi olan çalışanlarımız için, 22,5 saatlik ücreti toplam ücretinden indirip, maaş ayrı mesai ayrı olarak mı ücret pusulası düzenlemeliyim? Mesai hiç ayrıştırmayıp, direk toplam tutarı ücret olarak mı ücret pusulasında göstermeliyiz?
Fazla çalışma süresinin sözleşme yapıldığı tarihte belli olması ve bu süreye ait ücretin de spek kazancına dahil olan ücrete ilave edilmiş olması halinde eğer mesai yapılmamış ise toplam ücretten düşülmesi gerekir.
Kıdem tazminatı hesaplamalarında personele ödenen prim ya da fazla mesai, ek kazançlar kıdem tazminatına dahil edilmeli midir?
Ücret kavramı İş Kanunu’nun 32’nci maddesine göre çalışana sağlanan para ve para ile ölçülebilen menfaatler olarak tanımlanmaktadır.
İkramiye, prim, sosyal yardımlar (giyecek, eğitim, kira, internet, elektrik ve benzeri) kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaktadır. Aynı yardımlar ise yardımın parasal karşılığı tutarında kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmalıdır.
Ancak bir işin ifası için işveren tarafından sağlanan kişisel koruyucu ekipman, işyerinde temin edilen sabun, havlu, iş ayakkabısı ve benzer nitelikteki yardımlar ücret mahiyetinde kabul edilmemektedir. İşçiye yıl içinde bir defa yapılan veya tutarı değişen ödemelerin yapılması halinde ise hizmet süresine denk gelen bir günlük tutar karşılığında, ödemenin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gerekmektedir.
Örneğin bir çalışana yılda 4 kez ikramiye veriliyor ise son hak edilen ikramiyenin 90 güne bölünmesi sonucunda bulunan tutar, 30 güne götürülerek ikramiye kalemi kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaktadır.
Ancak yılda sadece bir kere ödenen bir ikramiyenin 360 (veya 365’e) bölünmesi sonucunda çıkan tutarın 30 günlük karşılığı kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmalıdır.
Kıdem Tazminatı hesabına hangi ödemeler dahil edilir?
Ücret bordrolarında fazla mesaileri gösterirken saat bilgisinin yazılmaması olası bir sgk belge denetiminde sıkıntı yaratır mı? Fazla mesai tutar var fazla mesai saati bordroda yok.
Doğrulayıcı belge olarak ücret hesap pusulası kullanılmalıdır.
İşveren işçiye işyerinde yaptığı ödemeler ile ilgili veya bankaya yaptığı ödemeler ile ilgili ücretinin hesabını gösteren bir pusulayı (işveren imzalıyor) imzalayarak veya iş yerine ait özel bir sembolü basarak işçiye vermelidir.
Bu Pusulada
a) Ücretin ne zaman ödendiği,
b) Ücretin hangi döneme ait olduğu,
c) Ücret ve Fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, Bayram tatili ve genel tatil ücretleri gibi her çeşit ekleme olmalı,
d) Vergi, sigorta primi, avans mahsubu, icra veya nafaka kesintileri ayrı ayrı yer almalı,
e) İşveren imzası veya kaşesi/özel işyeri işareti olmalıdır. Bu işlemler damga vergisi ile her çeşit resim ve harçtan muaftır.
4857 Sayılı İş Kanunu
Ücret hesap pusulası Madde 37
İşveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır.
Bu pusulada ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekir.
Bu işlemler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.
Yüzdelerin belgelenmesi
Madde 52
Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işveren, her hesap pusulasının genel toplamını gösteren bir belgeyi işçilerin kendi aralarından seçecekleri bir temsilciye vermekle yükümlüdür. Bu belgelerin şekli ve uygulama usulleri iş sözleşmelerinde veya toplu iş sözleşmelerinde gösterilir.
Fazla çalışma ücreti
Madde 41
Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. 63 üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz
Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.
Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırkbeş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmesiyle ödenir.
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir
İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.
63 üncü maddenin son fıkrasında yazılı sağlık nedenlerine dayanan kısa veya sınırlı süreli işlerde ve 69 uncu maddede belirtilen gece çalışmasında fazla çalışma yapılamaz.
Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir.
Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz
(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/4 md.) Bu Kanunun 42 nci ve 43 üncü maddelerinde sayılan hâller dışında yer altında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz
(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/4 md.) Yer altında maden işlerinde çalışan işçilere, bu Kanunun 42 nci ve 43 üncü maddelerinde sayılan hâllerde haftalık otuz yedi buçuk saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yüzden az olmamak üzere arttırılması suretiyle ödenir.
Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmaların ne şekilde uygulanacağı çıkarılacak yönetmelikte gösterilir
Zorunlu nedenlerle fazla çalışma
Madde 42 – Gerek bir arıza sırasında, gerek bir arızanın mümkün görülmesi halinde yahut
makineler veya araç ve gereç için hemen yapılması gerekli acele işlerde, yahut zorlayıcı
sebeplerin ortaya çıkmasında, işyerinin normal çalışmasını sağlayacak dereceyi aşmamak koşulu
ile işçilerin hepsi veya bir kısmına fazla çalışma yaptırılabilir. Bu durumda fazla çalışma yapan
işçilere uygun bir dinlenme süresi verilmesi zorunludur.
Şu kadar ki, zorunlu sebeplerle yapılan fazla çalışmalar için 41 inci maddenin birinci,
ikinci ve üçüncü fıkraları hükümleri uygulanır.
Olağanüstü hallerde fazla çalışma
Madde 43 – Seferberlik sırasında ve bu süreyi aşmamak şartıyla yurt savunmasının gereklerini karşılayan işyerlerinde fazla çalışmaya lüzum görülürse işlerin çeşidine ve ihtiyacın derecesine göre Cumhurbaşkanı günlük çalışma süresini, işçinin en çok çalışma gücüne çıkarabilir. (3) Bu suretle fazla çalıştırılan işçiler için verilecek ücret hakkında 41 inci maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları hükümleri uygulanır.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma
Madde 44 – Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı
toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması
halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.
Bu günlere ait ücretler 47 nci maddeye göre ödenir.
Kaynak: ismmmo,GİB
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
