1- İŞÇİNİN GÖZALTINA ALINMASI VEYA TUTUKLULUĞU SEBEBİYLE İŞ SÖZLEŞMESİ DERHAL NE ZAMAN FESHEDİLİR?
İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17. maddedeki bildirim süresini aşması ile işveren iş sözleşmesini derhal feshedebilir.
2- 4857 SAYILI KANUNUN 25/II (G) BENDİNDE AY KAVRAMI İLE NE İFADE EDİLMEKTEDİR?
4857 sayılı Kanunun 25/II (g) bendinde geçen ay kavramı takvim ayı olarak algılanmamalıdır. Burada ki ay kavramından işçinin işe devamsızlığa başladığı ilk günden itibaren hesap edilen ay anlaşılmalıdır.
3- 4857 SAYILI KANUNUN 25/II (H) BENDİNDE BELİRTİLEN HUSUSLARLA İLGİLİ İŞVEREN TARAFINDAN DERHAL FESHİ NASIL YAPILIR?
4857 sayılı Kanunun 25/II (h) bendinde işçinin görevini yapmakta ısrar etmesi hususunda, işçinin uyarıldığına ilişkin en az iki veya daha fazla tutanak tutularak bu durumun tespit edilmesi gerekmektedir.
4- 4857 SAYILI KANUNUN 25/II (I) BENDİNDE BELİRTİLEN HUSUSLARLA İLGİLİ İŞVEREN TARAFINDAN DERHAL FESHİ NASIL YAPILIR?
4857 sayılı Kanunun 25/II (ı) bendinde işçinin vermiş olduğu zarar miktarının bilirkişi veya ekspertiz raporuyla belgelenmesi gerekmektedir. Aksi halde işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi somut işlemlere göre yapılmış olmayacağından böyle bir fesihte haklı bir fesih olarak değerlendirilmeyecektir.
5- İŞÇİ VE İŞVEREN ARALARINDA ANLAŞARAK ÇALIŞMA KOŞULLARINI DEĞİŞTİREBİLİRLER Mİ?
Taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilir.
6- ÇALIŞMA KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİK GEÇMİŞE ETKİLİ OLARAK YÜRÜRLÜĞE KONULABİLİR Mİ?
Çalışma koşullarında değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz (4857/22.md.).
7- GEÇERLİ BİR NEDEN OLMAKSIZIN ÇALIŞMA KOŞULLARINDA İŞVEREN TARAFINDAN İŞ SÖZLEŞMESİNE AYKIRI OLARAK DEĞİŞİKLİK YAPILMASI VE İŞÇİNİN DEĞİŞİKLİĞİ KABUL ETMEMESİ NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİNDE İŞÇİ İHBAR VE KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANABİLİR Mİ?
Geçerli bir neden olmaksızın işveren tarafından çalışma koşullarında iş sözleşmesine aykırı olarak değişiklik yapılırsa, söz konusu değişikliğin işçi tarafından kabul edilmemesi nedeniyle işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde işçi ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanır.
8- İŞVEREN VEYA İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESİH HAKKINI KULLANMA SÜRESİ NEDİR?
4857 sayılı İş Yasasının 24 ve 25 inci maddelerde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, işverenin, işçisinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz. Bu haller sebebiyle işçi yahut işverenden iş sözleşmesini yukarıdaki fıkrada öngörülen süre içinde feshedenlerin diğer taraftan tazminat hakları saklıdır(4857/26.md.).
9- İŞ SÖZLEŞMESİ FESHEDİLEN İŞÇİ TAZMİNATLARINI ALMAK İÇİN NEREYE BAŞVURMALIDIR?
İşçi ihbar ve kıdem tazminatı alacağı için işyerinin bağlı olduğu yerin Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne başvurabilir ya da anılan hakları için işyerinin bulunduğu yerdeki iş mahkemesine dava açabilir.
10- İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA OLAN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN FESHİNDE UYULMASI GEREKEN KURALLAR NELERDİR?
İşveren fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorundadır. İşçinin hakkındaki iddialara karşı savunması alınmadan belirsiz süreli iş sözleşmesi, işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez.
11- FESİH BİLDİRİMİNE DAVA AÇMA SÜRESİ NE KADARDIR?
İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir.
12- İŞE İADE DAVASI MAHKEMELER TARAFINDAN KAÇ GÜN İÇERİSİNDE SONUÇLANDIRILMASI GEREKİR?
Dava seri muhakeme usulüne göre iki ay içinde sonuçlandırılır. Mahkemece verilen kararın temyizi halinde, Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir (4857/20. md.).
13- MAHKEME İŞE İADE KARARI VERİRSE İŞÇİNİN KAÇ GÜN İÇERİSİNDE İŞE BAŞLAMASI GEREKİR?
İşçi kesinleşen mahkeme kararının tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır (4857/21. md).
14- MAHKEMENİN İŞE İADE KARARINA RAĞMEN İŞVEREN İŞÇİYİ İŞE BAŞLATMAZSA SONUÇ NASIL GERÇEKLEŞİR?
İşçiyi başvurusu üzerine işveren 1 ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur (4857/21. md). Burada sözü edilen ücretin çıplak ücret olduğu, yani giydirilmiş ücret olarak anlaşılmaması gerektiği görüşü öğreti de taraftar bulmuştur. Mahkeme feshin geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarını da belirler (4857/21. md).
15- MAHKEMENİN İŞE İADE KARARINI İŞVEREN KAÇ GÜN İÇERİSİNDE UYGULAMAK ZORUNDADIR?
İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır (4857/21. md).
16- MAHKEMENİN İŞE İADE KARARINA RAĞMEN İŞÇİYİ İŞVEREN İŞE BAŞLATMAZSA SONUÇ NASIL GERÇEKLEŞİR?
İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur (4857/21. md). Burada sözü edilen ücretin çıplak ücret olduğu, yani giydirilmiş ücret olarak anlaşılmaması gerektiği görüşü öğreti de taraftar bulmuştur.Mahkeme feshin geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarını da belirler (4857/21. md).
17- DÖRT AYLIK ÜCRETİN HESAPLANMASI GİYDİRİLMİŞ ÜCRET ÜZERİNDEN Mİ YAPILIR?
Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir (4857/21. md.).
18- İŞE İADE EDİLEN İŞÇİNİN İŞE BAŞLAMASI DURUMUNDA DAHA ÖNCE YAPILAN ÖDEMELER MAHSUP EDİLİR Mİ?
İşe iade edilen işçi işe başlatılırsa, peşin olarak ödenen bildirim süresine ait ücret ile kıdem tazminatı, yapılacak ödemeden mahsup edilir. İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret peşin ödenmemişse, bu sürelere ait ücret tutarı ayrıca ödenir.
19- ÇALIŞILMIŞ GİBİ SAYILAN DÖRT AYLIK SÜRENİN SİGORTA PRİMİ ÖDENİR Mİ?
İşçi, işe başlatılsın veya başlatılmasın işçiye çalıştırılmadığı süre için ödenen en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarından iş kazaları ve meslek hastalıkları ile işsizlik sigortası primi de dahil olmak üzere tüm sigorta kollarına ait primlerin kesilmesi ve bu sürelerin hizmetten sayılması gerekmektedir.
20- İŞÇİNİN DÖRT AYLIK ÜCRETİNE GECİKME FAİZİ UYGULANABİLİR Mİ?
Feshin geçersizliğine ilişkin kararın kesinleşmesinden itibaren 4 aylık ücrete gecikme faizi uygulanabilir.
21- ÇALIŞILAN İŞ YERİ DEVREDİLDİĞİNDE İŞÇİLER KIDEM TAZMİNATI TALEP EDEBİLİRLER Mİ?
Çalışılan iş yeri devredildiğinde işçiler kıdem tazminatı talep edemezler. İş yerinin tamamı veya bir bölümü hukuki bir işleme dayanılarak bir başka işverene devredildiğinde, mevcut iş sözleşmeleri tüm hak ve borçları ile birlikte devralana geçer. Dolayısıyla işçiler devri gerekçe göstererek hizmet akdini feshedemez ve kıdem tazminatı talep edemezler.
22- İŞ YERİNİ DEVREDEN İŞVERENİN İŞ YERİNDE ÇALIŞTIRDIĞI İŞÇİLERLE İLGİLİ SORUMLULUĞU DEVAM EDER Mİ?
İş yerini devreden işveren işçilerin devirden önce doğmuş ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlarından devralan işverenle birlikte sorumludur. Ancak bu sorumluluk devir tarihinden itibaren iki yıl süre ile sınırlıdır.
23- İŞVERENİN İŞÇİYİ GEÇİCİ OLARAK BİR BAŞKA İŞVERENİN YANINDA GÖREVLENDİRMESİ MÜMKÜN MÜDÜR?
İşverenin işçiyi geçici olarak bir başka işverenin yanında görevlendirmesi mümkündür. Ancak işverenin, işçinin bu durumu kabul ettiğine dair yazılı onayını alması gereklidir. Ayrıca geçici iş ilişkisi 6 aydan uzun sürmemelidir ve en fazla iki kez yenilenebilir. Böyle bir uygulamada işçinin işvereniyle olan iş sözleşmesi devam eder. Ancak iş görme borcu geçici iş ilişkisi kurulan işverene karşı yerine getirilir. Geçici iş ilişkisi kurulan işveren de ücretin ödenmesinden, sigorta primlerinden, işçiyi gözetmekten, iş sağlığı ve güvenliği konularında işçiyi eğitmekten sorumludur.
24- GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ KURULAN İŞVERENİN, İŞÇİYİ GREV SIRASINDA ÇALIŞTIRMASI MÜMKÜN MÜDÜR?
Geçici iş ilişkisi kurulan işverenin, işçiyi grev sırasında çalıştırması mümkün değildir. Geçici olarak bir başka işverene devredilen işçiler, grev ve lokavt sırasında çalıştırılamaz. Ancak söz konusu işçi grev ve lokavta katılamayacak işçiler arasında yer alıyorsa grev ya da lokavt sırasında iş yerinde kalabilir ve kendisine verilen görevleri yerine getirir.
Kaynak: İş Kanunu – Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
BENZER İÇERİKLER
