Faruk TAŞYÜREK
Vergi Müfettişi
538 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile vergi güvenliği müessesesinin tesisine yönelik yeni bir düzenleme hayata geçirilmiştir. Bu düzenlemeyle taşınırlar ve taşınmazlar ile mal ve hizmetlerin alınması, satılması veya kiralanmasına yönelik olarak verilen ilanların yayımlanmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılarına sürekli bilgi verme yükümlülüğü getirilmiştir. Bu yükümlülükler eşliğinde bahsi geçen sağlayıcılar takvim yılının birer aylık süreleri içerisinde gerçekleştirmiş oldukları söz konusu işlemleri mali idarenin belirleyeceği yöntemle yine mali idareye bildirmekle yükümlü tutulmuşlardır.
Aracı Hizmet Sağlayıcıları, Sosyal Ağ Sağlayıcıları ve Yer Sağlayıcılarının Tanımı
Aracı hizmet sağlayıcı: 23/10/2014 tarih ve 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 2. Maddesinin 1. Fıkrasının d bendinde yapılan tanıma göre; başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ya da tüzel kişiyi ifade etmektedir.
Sosyal ağ sağlayıcı: 4/5/2007 tarih ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun 2. Maddesinin 1. Fıkrasının s bendinde yapılan tanıma göre; sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişileri ifade etmektedir.
Yer sağlayıcı: 4/5/2007 tarih ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun 2. Maddesinin 1. Fıkrasının m bendinde yapılan tanıma göre; hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişileri ifade etmektedir.
Sürekli Bilgi Verme Yükümlülüğü
Mali idarenin ihtiyaç duyduğu yâda ihtiyaç duyabileceği bilgileri toplamaya yönelik kanuni düzenleme 213 sayılı Vergi Usul Kanunun Dördüncü bölümünde bilgi toplama alt başlığında yer almıştır. Bahse konu alt başlıklara bakıldığında bilgi verme (148), devamlı bilgi verme (149), ölüm vakalarını ve intikalleri bildirme (150), bilgi vermekten imtina edememek (151) ve istihbarat arşivi (152) düzenlemelerinin yer aldığı görülmektedir. Bu düzenlemelerin yürürlük tarihleri de dikkate alındığında yasa koyucunun mali idarenin bilgi sahibi olmasını çeşitli yöntemlerle öteden beri ele aldığı görülmektedir.
Sürekli bilgi verme yükümlülüğü kullanım alanı da dikkate alınarak internet ortamına da taşınmıştır. İnternet ortamında yapılan bir kısım işlemlerin sürekli bilgi verme yükümlülüğü kapsamına alınması ve verilecek olan bilgiler 538 Sıra No.lu Tebliğin 4. Maddesinde yer almıştır. Anılan maddeye göre taşınır ve taşınmazlar ile mal ve hizmetlerin alınması, satılması veya kiralanmasının temin edilmesine yönelik olarak verilen ilanların yayımlanmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılar takvim yılının birer aylık süreleri içerisinde gerçekleştirmiş oldukları söz konusu işlemlere ilişkin olarak;
a) Verilen hizmetin sağlandığı internet adres veya adreslerini,
b) Hizmet verilen gerçek ya da tüzel kişilere ait ad soyad/unvan, TCKN/YKN/VKN bilgileri ile işyeri adres bilgilerini,
c) Hizmet verilenler adına gerçekleştirilen taşınır, taşınmaz, mal ve hizmet satış/kiralama işlemlerine ilişkin her bir tahsilat veya satış işlemi tutarı ve tarihi ile tahsil edilen tutarların aracılık hizmeti verilenlere ödenmesine ilişkin banka hesap bilgilerini,
ç) Başkanlık tarafından belirlenecek diğer bilgileri,
Mali idareye bildirmekle yükümlü tutulmuştur.
Aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılar, yapmış oldukları aracılık hizmeti için satıcı veya kiracının ticari temsilcisi olması sebebiyle ödemeye aracılık etmesi veya ödeme hizmetini bir dış hizmet olarak banka veya ödeme kuruluşundan almış olması, bunların yukarı da sayılan bilgileri verme yükümlülüğünü etkilememektedir.
İnternet ortamında yapılan bu aracılık işlemine ilişkin aracılık hizmetinden yararlanarak ilan veren kişiler, aracılık hizmeti sağlayanların mali idareye vereceği bilgileri, aracılık hizmeti verene bildirme zorunluluğu bulunmaktadır. Şayet aracılık hizmetinde ilan veren kişi ile taşınır, taşınmaz, mal veya hizmetlerin sahibinin farklı kişiler olması halinde aracılık hizmeti sunanların, bu durumu da bildirmesi gerekmektedir.
Bunun yanı sıra aracılık hizmeti verenlerin istediği bilgileri aracılık hizmeti alanların yani ilan verenlerin vermemesi halinde bu durumunda ayrıca mali idareye bildirilmesi gerekmektedir.
Verilecek Olan Bilginin Formatı ve Dönemi
Sürekli bilgi verme yükümlülüğü getirilenlerin bildirmesi gereken bilgilere ilişkin veri format ve standart Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi Transfer Sistemi (BTRANS) aracılığıyla duyurulacak ve bilgiler bu Sistem üzerinden GİB’e verilecektir.
Sürekli bilgi verme yükümlülüğü kapsamında internet üzerinden yapılan ilanların bildirilmesi zorunlu olan bilgiler aylık dönemler halinde yapılacaktır. Bir aya ait bilgiler, takip eden ayın son günü saat 23.59’a kadar yapılacaktır. Son günün resmi tatile rastlaması halinde ise bu bildirimler izleyen ayın ilk iş gününde yapılacaktır.
Bu kapsamda sürekli bilgi verme yükümlülüğü getirilenler, ilk bildirimlerini ilk kez 2022 Haziran ayında verilen ilanlara ilişkin olarak 1/8/2022 tarihine (31/7/2022 tarihinin hafta sonuna isabet etmesi nedeniyle) kadar GİB’e bildirmek zorundadır.
İnternet ortamında 31.05.2022 tarihinde ilanda olanlar ile yine bu tarihte ilk kez verilecek olan ilanlar ilandan kaldırılmış olsa dahi bunlara ilişkin bildirimler sürekli bilgi verme yükümlülüğü getirilenler tarafından 31/8/2022 tarihine kadar GİB’e bildirilecektir. Yapılacak olan bildirimlere ilişkin ilan verenler tarafından gerekli bilgiler verilmezse veya verilmek istenilmezse bu durumda sürekli bilgi verme yükümlülüğü olanlar tarafından GİB’e bildirilecektir.
Bilgi Verenlerin Sorumluluğu ve Cezai Müeyyide
İlan verenler, aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcıları sürekli bilgi verme yükümlülüğü kapsamında bildirmek zorunda oldukları bilgileri temin etmek zorunda olduğu gibi bu bilgilerin doğruluğundan da sorumlu tutulmuşlardır.
Aracı hizmet sağlayıcılar, sosyal ağ sağlayıcılar ile yer sağlayıcılar ilan verenlerin verecekleri bilgileri vermelerini sağlayacak koşul ve ortamı hazırlamak zorundadır.
Aracı hizmet sağlayıcıları, sosyal ağ sağlayıcıları ile yer sağlayıcılar BTRANS aracılığıyla bildirdikleri bilgilerin doğruluğundan sorumlu oldukları gibi bu bilgileri GİB’in belirlemiş olduğu format, standart ve bildirim yöntemine uygun olarak da vermek zorundadırlar. Uygun olarak verilmemiş olan bilgiler kabul edilmeyeceği gibi bu bildirimlerde hiç yapılmamış sayılacaktır.
İnternet ortamındaki ilanlar için sürekli bilgi verme yükümlülüğünde olanlar bu bilgileri tarh zaman aşımı süresi boyunca elektronik ortamda saklamak ve istenildiğinde elektronik araç ve ortam vasıtasıyla ibraz etmekle yükümlü tutulmuşlardır.
Bildirilmesi gereken bilgileri bildirmeyen, eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunanlar ile internet ortamında verilen ilanlar için getirilen sürekli bilgi verme yükümlülüğüne uymayanlara VUK’un ilgili hükümleri kapsamında ceza işleme muhatap tutulacaktır.
Verilen Bilgilerin Olası Sonuçları
Mali idare vergi güvenliği müessesine işlevsellik kazandırmak ve bilgi akışını sürekli hale getirmek için günün ihtiyaçlarına uygun olarak internet ortamında yapılan ilanların bilgiye dönüştürülmesini amaçlamıştır.
Getirilen yükümlülüklere bakıldığında internet üzerinden alım-satım kiralama gibi taşınır ve taşınmazların ticaretine zemin hazırlayan online ticaret alanlarından elde edilen bilgilerin, bilgi akışının sağlanmasında önemli bir rol oynayacağı düşünülmektedir.
VUK’un 3. Maddesinde yer alan ve tarafımızca da vergilendirmenin mihenk taşını oluşturan “Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır.” düsturu internet üzerinden elde edilen verilere de uygulanabilecektir. Tebliğde her ne kadar ilanlar yükümlülüğe konu edilmiş olsa da vergilendirme de esas olan icap veya icaba davet değil, icabın kabulüdür.
Bunun yanı sıra yine VUK’un 3. Maddesinde “Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. Şu kadar ki, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz. İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir.” İfadelerine yer verilmiştir. Anılan ifadeler eşliğinde internet üzerinden verilen ilanlar ve bu ilanların olası karşılıkları mali idarece karine oluşmasında ilave done olarak kullanılabilecektir.
Ancak belirtmekte fayda görülmektedir ki vergi sistemimiz gelir üzerinden alınan vergilerde istisnai haller hariç tahakkuk ve tahsilat esaslarını benimsemiştir. Tahakkuk ve tahsilata konu edilmeyen icap veya icaba davet olarak kalan işlemlerin vergilendirilmeye konu edilmemesi gerektiği gibi oluşan işlemlerde de gerçek mahiyetin aranılması gerekmektedir.
Kaynak: Vergi Müfettişi Faruk TAŞYÜREK’in özel İzni ile yayınlanmıştır. Faruk TAŞYÜREK tarafından iletilen yazının tüm hakları ve sorumluluğu yazara aittir. Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
