TÜRMOB
Mevzuat Sirküleri – Sosyal Güvenlik 09.03.2020/67-1
İhalelere Girebilmek için Gerekli Olan SGK Borcu Yoktur Yazılarının İçeriği Açıklandı
Kamu İhale mevzuatına göre, ihalelere katılabilmek için Sosyal Güvenlik Kurumundan “Borcu Yoktur” yazısı alınması gerekmektedir. Borcu yoktur yazılarında;
- 5510 sayılı Kanununun 4-1/a kapsamında sigortalı çalıştıran tüzel kişiliği haiz işveren olması halinde, kendilerine ait işyerlerinin, alt işverenlerinin, devir aldıkları işyerlerinin, kendi işyerleriyle birleşen veya kendi işyerlerine katılan işyerlerinin muaccel hale gelmiş, mahkeme kararları gereği kesinleşmiş, denetim raporlarından saptanmış, sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ile diğer fer ‘ilerinin,
- 5510 sayılı Kanunun 4-1/a ve c bendi kapsamında sigortalı çalıştıran tüzel kişiliği haiz işveren olması halinde, sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ile diğer fer ‘ileri, ile yasal ödeme süresi kesenek ve kurum karşılıkları ile bunların gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer ‘ilerinin,
- 5510 sayılı Kanunun 4-1/a kapsamında sigortalı çalıştıran gerçek kişiliği haiz işveren ve 4-1/b kapsamında sigortalı olması durumunda, sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ile diğer fer ‘ileri ile 5510 sayılı Kanunun 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamındaki genel sağlık sigortası prim borçları ile bunların gecikme cezası, gecikme zammı ve fer ‘ilerinin,
- 5510 sayılı Kanunun 4 -1/b bendi kapsamında sigortalılığı olan gerçek kişi olması durumunda, (b) bendi kapsamında sigortalı sayılmasından veya sosyal güvenlik destek primi ödeme yükümlülüğünden doğan borçları ile 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamındaki genel sağlık sigortası borçlarının gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer ‘ilerinin,
toplamının, ihale tarihi itibariyle geçerli sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 3 katını, alt işvereni bulunan işyerlerinde alt işverenlerinin sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 6 katını aşan tutarı kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilecektir.
Bu durumda kişilerin ihalelere girmesi söz konusu olamayacak veya ihalelere girip ihalenin kazanılması halinde ise ihaleden men ve yasaklama durumu ortaya çıkacaktır.
KAMU İHALE KANUNA GÖRE VERİLECEK BORCU YOKTUR BELGELERİNİN USUL VE ESASLARI:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na ve Kamu İhale Genel Tebliğine göre kapsamı ve tutarları belirtilen Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olan isteklilerin ihale dışında bırakılacağı, geçici teminatların gelir kaydedileceği hükme bağlanmıştır.
Bu nedenle, ihalelere katılabilmek, kazanılmış ihalelerden men edilmemek ve yasaklanmamak için aşağıda kapsamı ve oranları belirtilen oranların üzerinde Sosyal Güvenlik Borcunun olmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
1- Kapsama Giren Borç Türleri ve Tutarı
İhale tarihi itibariyle Türkiye genelindeki borç asıl ve fer’ileri toplamı dikkate alınmak kaydıyla isteklinin;
a) 5510 sayılı Kanununun 4-1/a kapsamında sigortalı çalıştıran tüzel kişiliği haiz işveren olması halinde;
- Kendilerine ait işyerlerinin, devir aldıkları işyerlerinin, kendi işyerleriyle birleşen veya kendi işyerlerine katılan işyerlerinin muaccel hale gelmiş sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ile diğer fer’ileri,
2-1/5/2004 tarihinden sonra biten ihale konusu işler ve özel bina inşaatı işyerlerinden dolayı yapılan inceleme sonucunda, fark işçilik matrahı üzerinden bulunan ve isteklilerce ödenmesi kabul edilen prim, gecikme cezası ve gecikme zammı tutarları,
3-İşin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının tespiti hususunda SGK denetim elemanlarınca düzenlenen raporlarda önerilen asgari işçilik miktarı üzerinden hesaplanan prim, gecikme cezası ve gecikme zammı tutarlarının idari aşamada kesinleşmiş olan kısımları,
4-SGK ve diğer Kamu Kurumlarının denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca, yapılan soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde veya kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden çalıştığı tespit edildiği halde bu çalışmaları veya prime esas kazancı Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmeyen veya eksik bildirilen sigortalılardan dolayı tahakkuk ettirilen sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer fer’ilerinin idari aşamada kesinleşmiş olan kısımları,
5-Kesinleşmiş mahkeme kararları uyarınca geriye doğru verilen prim belgelerine istinaden oluşan ve muaccel hale gelmiş sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer fer’ileri,
6-Ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmadığına veya eksik ücret ödendiğine dair belgeleri SGK’ ya verilmeyen veya verilen belgeleri anılan Kurumca geçerli sayılmaması nedeniyle tahakkuk ettirilen sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer fer’ilerinin idari aşamada kesinleşmiş olan kısımları,
7-Bir işverenin işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği sigortalıları çalıştıran alt işverenin, bu işyerlerinde çalıştırdıkları sigortalılardan dolayı tahakkuk eden ve ödenmeyen sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ileri,
8-Ortağı olduğu şirketin sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi ile bunlara ait gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer fer’ilerine ilişkin borçlarından ötürü, (şirketin nevi dikkate alınarak) sorumlu olduğu tutarları,
toplamının, ihale tarihi itibariyle geçerli sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 3 katını, alt işvereni bulunan işyerlerinde alt işverenlerinin sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 6 katını aşan tutarı kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilecektir.
Hesaplamada alt işvereni bulunan işyerlerinde işverenin 3 kata kadar olan borcu ile alt işverenlerin 6 katı kadar olan borcu ayrı değerlendirilecek bu tutarların altında borç olması durumunda işverene borcu yoktur belgesi verilecektir.
Kamu İhale Genel Tebliğinde yer alan alt işveren (aracı) borçları ile ilgili sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 6 katı sınırı, işverenin alt işverenlerinden oluşan borçlarının toplamında dikkate alınmaktadır. İşverenin başka bir işverenin işyerinde alt işveren olması durumunda ise alt işverenlikten kaynaklı borçları bu limite dahil edilmeyecektir.
Örnek 1: Tüzel kişiliği haiz ve sadece 5510 sayılı Kanunun 4-1/a kapsamında sigortalı çalıştırması nedeni ile işveren olan (C) Ltd. Şti.’nin, Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne 18/8/2017 tarihinde müracaat ederek borcu yoktur belgesi talep ettiğini ve adı geçen Ünitece Türkiye genelinde yapılan sorgulama sonucunda da, işverenin anılan Müdürlükte tescilli işyerinden dolayı muaccel hale gelmiş anapara ve fer’ileri toplamı 15.750,00 TL, Adana Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünde tescilli işyerinden dolayı muaccel hale gelmiş anapara ve fer’ileri toplamı 18.300,00 TL olmak üzere muaccel hale gelmiş toplam borç tutarının 34.050,00 TL, Samsun Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünde tescilli işyerindeki aracılarının(Taşeron) ise muaccel hale gelmiş anapara ve bunların fer’ileri toplamı 48.000,00 TL borcu olduğunun tespit edildiğini varsayalım.
Bu durumda, söz konusu isteklinin ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde SGK’ ya olan borçlarının işveren (aracı hariç) ve aracılar yönünden ayrı ayrı değerlendirilmesi sonucunda;
İşverenin (aracıları dışındaki) borçları toplamının 34.050,00 TL olması ve söz konusu tutarın da sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 3 katını (13.331,25 TL x 3=39.993,75 TL) aşmaması,
Yine bu işverenin aracılarının borçlarının toplamının 48.000,00 TL olması ve bu tutarın da sigorta primine esas aylık kazancın üst sınırının 6 katını (13.331,25 TLx6=79.987,50 TL) aşmaması,
nedeniyle bu istekliye ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair borcu yoktur belgesi verilecektir.
5510 sayılı Kanunun 4 -1/a bendi ile c bendi kapsamında sigortalı çalıştıran tüzel kişiliği haiz işveren olması halinde;
Yukarıda (a) bendinde sayılan borçların ihale tarihi itibariyle geçerli aylık prime esas kazanç üst sınırının 3 katı ile alt işvereni bulunan işyerlerinde aylık prime esas kazanç üst sınırının 6 katını aşan tutarlar ve 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanları çalıştırmalarından dolayı yasal ödeme süresi geçmiş prim, kesenek ve kurum karşılıkları ile bunların gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ilerinin aylık
b) 5510 sayılı Kanunun 4 -1/a bendi ile c bendi kapsamında sigortalı çalıştıran tüzel kişiliği haiz işveren olması halinde;
Yukarıda (a) bendinde sayılan borçların ihale tarihi itibariyle geçerli aylık prime esas kazanç üst sınırının 3 katı ile alt işvereni bulunan işyerlerinde aylık prime esas kazanç üst sınırının 6 katını aşan tutarlar ve 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanları çalıştırmalarından dolayı yasal ödeme süresi geçmiş prim, kesenek ve kurum karşılıkları ile bunların gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ilerinin aylık prime esas kazanç üst sınırının 3 katını aşan tutarları kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilecektir.
Hesaplamada işverenin Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile (c) bendi kapsamında çalıştırdığı sigortalılardan kaynaklanan borçlarının aylık prime esas kazanç üst sınırının 3 katı ile alt işvereni olması halinde aylık prime esas kazanç üst sınırının 6 katı tutarları ayrı ayrı değerlendirilecek, bu tutarların altında borç olması durumunda işverene borcu yoktur belgesi verilecektir.
Örnek 2: Samsun ilinde bulunan (Y) Belediyesinin %60 hissesine sahip olduğu T AŞ işvereninin hem Kanunun 4 -1/ (a) bendi hem de (c) bendi kapsamında sigortalı çalıştırdığını ve SGK’ dan 15/9/2017 tarihi itibariyle 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca borcu yoktur belgesi talep ettiğini, Samsun İl Müdürlüğünce Türkiye genelinde yapılan borç sorgulaması sonucunda da, Kanunun 4 -1/ (a) bendi kapsamındaki sigortalılardan dolayı işverenin muaccel hale gelmiş toplam 33.000,00 TL, Balıkesir İl Müdürlüğünde tescilli işyerindeki alt işvereninin ise muaccel hale gelmiş toplam 54.000,00 TL, (c) bendi kapsamında çalıştırılan sigortalılardan dolayı da muaccel hale gelmiş toplam 32.250,00 TL borcu olduğunun tespit edildiğini varsayalım.
Bu durumda, söz konusu isteklinin borçlarının ayrı ayrı değerlendirilmesi neticesinde, 5510 sayılı Kanunun 4 -/1-a bendi ve c bentleri kapsamındaki sigortalılardan oluşan borçları ile alt işverenin borçları ihale tarihi itibariyle belirlenen limitleri aşmadığından, istekliye Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığını belge verilecektir.
5510 sayılı Kanunun 4-1/a kapsamında sigortalı çalıştıran gerçek kişiliği haiz işveren ve 4-1/b kapsamında sigortalı olması durumunda,
5510 sayılı Kanunun 4-1/a kapsamında çalıştırılan sigortalılarından veya şirketin nev’ine göre sorumluluğu da dikkate alınarak üst düzey yöneticisi veya ortağı olduğu şirketin SGK’ ya yukarıda a) başlıklı bölümde sayılan borçlarının ihale tarihi itibariyle geçerli aylık prime esas kazanç üst sınırının 3 katı ile alt işvereni bulunan işyerlerinde aylık prime esas kazanç üst sınırının 6 katını aşan tutarlar ve Kanunun 4 -1/ b bendi kapsamındaki sigortalılığından doğan prim ile 5510 sayılı Kanunun 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının
bendi kapsamındaki genel sağlık sigortası prim borçları ile bunların gecikme cezası, gecikme zammı ve ferîlerinin aylık prime esas kazanç alt sınırının 3 katını aşan tutarları kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilecektir.
Hesaplamada işverenin, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalıları çalıştırması yönünden borçları ile üst düzey yöneticilik ve ortaklıktan kaynaklı borçların aylık prime esas kazanç üst sınırının 3 katı, alt işvereni olması halinde aylık prime esas kazanç üst sınırının 6 katı, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılığından doğan borçlarının aylık prime esas kazanç alt sınırının 3 katı tutarları ayrı ayrı değerlendirilecek, bu tutarların altında borç olması durumunda borcu yoktur belgesi verilecektir.
Örnek 3: Adana’ da faaliyette bulunan gerçek kişi (H)’nin hem 5510 sayılı kanunun 4-1/a kapsamında çalıştırdığı sigortalılardan dolayı işverenlik sıfatının bulunduğunu hem de kendisinin (b) bendi kapsamında sigortalı olduğunu ve bu isteklinin SGK’ dan ihale tarihi olarak belirttiği 4/9/2017 itibariyle borcu yoktur belgesi talep ettiğini ve Adana Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce Türkiye genelinde yapılan sorgulama sonucunda da 5510 sayılı Kanunun 4-1/a kapsamında çalıştırdığı sigortalılardan kaynaklanan muaccel hale gelmiş toplam 33.600,00 TL, (b) bendi kapsamındaki kendi sigortalılığından ise muaccel hale gelmiş toplam 9.000,00 TL borcu olduğunun tespit edildiğini varsayalım.
Bu durumda, söz konusu isteklinin borçlarının ayrı ayrı değerlendirilmesi neticesinde, Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştırması sebebiyle oluşan borçları aylık prime esas kazanç üst sınırının 3 katının altında iken, (b) bendi kapsamındaki sigortalılığından oluşan borcunun aylık prime esas kazanç alt sınırının 3 katının üstünde olması nedeniyle istekliye Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunu gösterir belge verilecektir.
ç) 5510 sayılı Kanunun 4-1/b kapsamında sigortalılığı olan gerçek kişi olması
durumunda,
5510 sayılı Kanunun 4-1/b kapsamında sigortalı sayılmasından veya sosyal güvenlik destek primi ödeme yükümlülüğünden doğan borçları ile 60’ncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamındaki genel sağlık sigortası borçlarının gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferîlerinin aylık prime esas kazanç alt sınırının 3 katını aşan, gerek üst düzey yöneticisi olduğu gerekse ortağı olduğu işveren şirketin SGK’ya olan prim, işsizlik sigortası primi ile bunlara ait gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer ferîlerine ilişkin borçlarının şirketin nev’ini dikkate alarak aylık prime esas kazanç üst sınırının 3 katı, alt işvereni olması halinde aylık prime esas kazanç üst sınırının 6 katı aşan tutarları kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilecektir.
Hesaplamada üst düzey yöneticisi veya ortağı olduğu işveren şirketin Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalıları çalıştırması yönünden borçlarının aylık prime esas kazanç üst sınırının 3 katı, alt işvereni olması halinde aylık prime esas kazanç üst sınırının 6 katı, (b) bendi kapsamındaki sigortalılığından doğan borçlarının aylık prime esas kazanç alt sınırının 3 katı tutarları ayrı ayrı değerlendirilecek, bu tutarların altında borç olması durumunda işverene borcu yoktur belgesi verilecektir.
Bu durumdaki isteklilerin, SGK’ ya ihale tarihi itibariyle Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borçlarının olup olmadığının tespitinde hem Kanunun 4 -1/b kapsamındaki sigortalılığından doğan sigorta primi ve fer’ilerinden oluşan borçları hem de üst düzey yöneticisi ve/veya ortağı olduğu işveren şirketin nevisi dikkate alınarak sorumlu olduğu sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi ile bunlara ait gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ilerine ilişkin borçlarının olup olmadığı sorgulanacaktır.
Örnek 4: (A) gerçek kişisinin hem (N) Ltd. Şti.’de sadece ortaklık sıfatının bulunduğunu (ortaklarca şirket müdürü olarak (M) kişisine yetki verilmiştir) hem de bu şirketin Kanunun 4-1/a kapsamında sigortalı çalıştırdığını, (S)’nin, bu şirkette ortak olması nedeniyle Kanunun 4-1/b kapsamında sigortalı olduğunu ve Aksaray Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünden ihale tarihi olarak belirttiği 19/9/2017 tarihi itibariyle borcu yoktur belgesi talep ettiğini, Türkiye genelinde yapılan sorgulama sonucunda da (N) Ltd. Şti.’nin borçlarından ortak olarak 19/9/2017 tarihi itibariyle sorumlu olduğu tutarın 32.250,00 TL olduğunu, ayrıca Kanunun 4-1/b kapsamında kendi sigortalılığından da 5.850,00 TL borcu olduğunu varsayalım.
Bu durumda, S gerçek kişisinin borçlarının, şirketin işverenliği ve şirket ortaklığından dolayı Kanunun 4-1/b kapsamındaki kendi sigortalılığı yönünden ayrı ayrı değerlendirilmesi sonucunda;
-Kanunun 4-1/a kapsamında çalıştırılan sigortalılardan doğan borçlardan dolayı sorumlu olduğu tutarın 32.250,00 TL olması ve bu borcun da sigorta primine esas aylık kazanç üst sınırının 3 katını (13.331,25 TL x 3=39.993,75 TL) aşmaması nedeniyle kendisine borcu yoktur belgesi verilebilecek ise de,
-Kanunun 4-1/b kapsamındaki kendi sigortalılığından kaynaklanan borçlarının 5.850,00 TL olması ve sigorta primine esas aylık kazanç alt sınırının 3 katını (1.777,50 TL x 3 = 5.332,50 TL) aşması sebebiyle,
İstekliye 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesine göre borcu yoktur yazısı verilmeyecek, Türkiye genelinde ihale tarihi itibariyle kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu miktarını belirtir belge verilecektir.
2- Kapsama Girmeyen Borç Türleri
İsteklilerin ihale tarihi itibariyle Türkiye genelindeki;
a. İlgili kanunlara göre tecil ve taksitlendirilerek ya da özel kanunlara göre yeniden yapılandırılarak ödeme planına bağlanan ve anılan kanunlar gereğince tecil ve taksitlendirmeye ya da yapılandırmaya ilişkin taksit ve/veya cari aya ilişkin ödeme yükümlükleri yerine getirilmiş olması kaydıyla, tecil ve taksitlendirmeye ya da yeniden yapılandırmaya konu prim, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi, kesenek, kurum karşılığı borçları ile bunların fer’ileri,
b.Vadesi geçtiği halde ödenmemiş ancak ilgili kanunlar uyarınca ertelemeye tabi tutulan prim borçları,
c.İdari para cezaları borçları, tasarrufa teşvik kesintisi ve katkı tutarları, konut edindirme yardımı,
d.Kanunlar uyarınca takip ve tahsil görevi verilmiş olan özel işlem vergisi, eğitime katkı payı ve damga vergisi ile bunlara bağlı gecikme zamları,
e.Prim borcuna karşı dava açılması halinde, bu dava sürecinde veya sonucunda takip ve tahsili durduracak geçici veya nihai bir karar bulunduğu durumda prim borcu,
f. Prim borcunun 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde cebren tahsili yolunda tesis edilen işlemlere karşı dava açılması halinde, bu dava sürecinde veya sonucunda takip ve tahsili durduracak ara veya nihai bir karar bulunduğu durumda prim borcu,
Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak değerlendirilmeyecektir.
3- Borçların Dönemi
Borcu yoktur belgesi düzenlenirken, işverenlerin dilekçelerinde beyan ettikleri ihale tarihi
itibariyle kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borçlarının mevcut olup olmadığına bakılarak
işlem yapılacaktır. İşverenlerin borçlarının olup olmadığına ilişkin yapılacak sorgulama
işlemi, başvuru dilekçelerinin SGK birimine intikal ettiği tarihe bakılarak değil, dilekçede
beyan edilen ihale tarihi dikkate alınarak yapılacaktır.
Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borçlarının bulunup bulunmadığına ilişkin yapılan
sorgulamalar sırasında, işverenlerin kapsama giren borçlarını en geç ihale tarihi itibariyle
ödemeleri veya 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmeleri
ya da çeşitli Kanunlar gereği yeniden yapılandırmaları halinde, tecil edilmiş ve
taksitlendirilmiş/yeniden yapılandırılmış borçlara ilişkin taksitlendirme veya yapılandırma
anlaşmasının bozulmamış olması ve vadesi geçtiği halde ödenmemiş veya eksik ödenmiş
taksitlerin ihale tarihine kadar hesaplanacak faizi ve varsa tecil ve taksitlendirme/yeniden
yapılandırma kapsamına girmeyen diğer borçlarla birlikte toplam borç tutarının istisna
tutarlarının altında olması durumunda işverene kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu
yoktur belgesi
Örnek 5: (A) Anonim Şirketinin 60.000,00 TL tutarındaki sigorta prim borcunu 6736 sayılı
Kanuna istinaden taksitlendirmek üzere 12/10/2016 tarihinde işyerinin bağlı bulunduğu
Sosyal Güvenlik Merkezine müracaat ettiği, vadesi 2017/Nisan (2017/Ağustos oldu 6770
sayılı Kanun ile) olan 3’üncü taksit ile 2017/Haziran (2017/Ekim oldu) olan 4 üncü taksit
tutarı 10.000,00 TL’yi ödemediği ve 22/11/2017 tarihinde SGK’ ya başvurarak 16/11/2017
tarihi itibariyle kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcunun bulunmadığına ilişkin belgenin
verilmesini talep ettiği varsayıldığında, yeniden yapılandırma anlaşmasının 16/11/2017
tarihi itibariyle bozulmamış olması ve 16/11/2017 tarihi itibariyle ödeme vadesi geçmiş
taksitlerinin belirlenen gecikme zammı ile birlikte hesaplanacak tutarının prime esas
kazanç üst sınırının 3 katından düşük olması nedeniyle, anılan işverene kesinleşmiş
sosyal güvenlik prim borcu yoktur belgesi verilecektir.
Buna karşın, kapsama giren borçların ihale tarihinden sonraki bir tarih itibariyle tecil
edilmiş ve taksitlendirilmiş veya yeniden yapılandırılmış olması ve söz konusu borçların
açıklanan istisna sınırlarının üzerinde olması halinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim
borcunun bulunduğunu belirtir belge verilecektir.
4- Ortak Girişimler (İş Ortaklığı veya Konsorsiyum)
4734 sayılı Kanunun “Ortak Girişimler” başlıklı 14 üncü maddesinde, ortak girişimlerin
birden fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından iş ortaklığı veya konsorsiyum olarak iki türlü
oluşabileceği; iş ortaklığı üyelerinin, hak ve sorumluluklarıyla işin tümünü birlikte yapmak
üzere, konsorsiyum üyelerinin ise, hak ve sorumluluklarını ayırarak işin kendi uzmanlık
alanlarıyla ilgili kısımlarını yapmak üzere ortaklık yapabilecekleri; ihale aşamasında ortak
girişimden kendi aralarında bir iş ortaklığı veya konsorsiyum yaptıklarına dair anlaşma
isteneceği; iş ortaklığı anlaşmalarında pilot ortağın, konsorsiyum anlaşmalarında ise
koordinatör ortağın belirtileceği; ihalenin iş ortaklığı veya konsorsiyum üzerinde kalması
halinde, sözleşme imzalanmadan önce noter tasdikli iş ortaklığı veya konsorsiyum
sözleşmesinin verilmesi gerektiği; iş ortaklığı anlaşma ve sözleşmesinde, iş ortaklığını
oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin taahhüdün yerine getirilmesinde müştereken ve
müteselsilen sorumlu oldukları; konsorsiyum anlaşma ve sözleşmesinde ise,
konsorsiyumu oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin, işin hangi kısmını taahhüt ettikleri ve
taahhüdün yerine getirilmesinde koordinatör ortak aracılığıyla aralarındaki koordinasyonu
sağlayacakları açıklanmıştır.
Bu durumda ihaleye katılacak olan isteklinin;
İş ortaklığı olması durumunda müşterek ve müteselsil sorumluluğa göre ortaklığı oluşturan
her bir ortağın borcunun olup olmadığı ayrı ayrı sorgulanacaktır. Her bir ortağın
kesinleşmiş borcunun olmaması halinde borcu yoktur belgesi verilecek, bir ortağın
borcunun olmayıp diğer ortağın borcunun olması halinde borcu olduğuna dair belge,
Konsorsiyum olması durumunda yüklenicilerin her birine müstakilen istihkak ödenmesi, bu
üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrı teminat verilmiş olması ve yüklenicilerin her biri
adına işyeri tescili yapılmış olması halinde her bir ortağın sorumluluğunun ayrı olmasından
dolayı kesinleşmiş prim borcu olmayan ortağa diğer ortakların borcunun olup olmadığına
bakılmaksızın borcu yoktur belgesi,
verilecektir.
5- Ticari Şirketler ve Ortakları
Tüzel kişi yetkili karar organları aracılığıyla iradesini açıklayarak hak ve borç altına girebilir.
Bu şekilde ortaya çıkan hak ve borçlar, tüzel kişiyi oluşturan gerçek kişilerin üzerinde değil,
tüzel kişinin üzerinde doğmuş olur.
Ticari şirketler (kollektif, adi komandit, paylı komandit, anonim, limited ve kooperatif
şirketleri) tescil ve ilan edilmekle tüzel kişilik kazanmaktadırlar. Bu nedenle ticari şirketler,
ortakları ile ayrı ayrı kişiliğe sahip olduklarından bu şirket ortaklarının kendilerine ait
işyerlerinden dolayı SGK’ya borçları olsa bile ortağı oldukları ticari şirketlerin borçları
bulunmuyorsa, talepleri üzerine ticari şirketlere borçlarının olmadığına dair belge
verilebilecektir.
Örnek 6: SGK’ da ortakları da aynı gerçek kişiler olan (A) ve (B) Limited Şirketlerinden; (A)
Limited şirketinin SGK’ ya borcunun bulunmasına karşın, (B) Limited Şirketinin borcunun
olmaması ve bu şirket tarafından da SGK’ dan borcu yoktur belgesinin talep edilmesi
halinde (B) Limited şirketine borcu yoktur belgesi verilecektir.
Gerçek kişi işverenin kendisine ait işyerinden borcu bulunmaması ancak ortağı olduğu
şirketin borcunun tespiti halinde; şirket ortaklığı dolayısıyla şirketin borcundan SGK’ya
karşı sorumluluğu bulunduğundan, kendisine ait işyerinden borcu yoktur belgesi
düzenlenirken ortağı olunan şirketin nevi dikkate alınarak ortaklık sıfatından kaynaklanan
borçları sorgulanacaktır.
Aynı şekilde, diğer tüzel kişiliği haiz işverenlerin borçlarından sorumlu tutulan üst düzey
yönetici ve kanuni temsilcilerle ilgili Kanunlardaki özel hükümler göz önünde
bulundurularak işlem yapılacaktır.
Ayrıca ortaklar ilgili dönemlerdeki borçlarından sorumlu olduklarından, ilgili dönemde
borcun olmadığı ve ortağın ortaklığının sonlandırıldığı anlaşılıyorsa borcu yoktur
sorgulamasına dahil edilmemesi gerekmektedir.
6- Müracaat
4734 sayılı Kanunun 10’uncu maddesi uyarınca isteklilerin SGK’ da ihale tarihi itibariyle
Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair belge talep
etmeleri durumda “4734 Sayılı Kanun’un 10’uncu Maddesine Göre Borcu Yoktur Belgesi
Verilmesine İlişkin Talep Formu” ile işyerinin kayıtlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl
Müdürlüğüne veya Merkezine başvurmaları gerekmektedir.
SGK’ da kayıtlı işyeri bulunmayan ilgililer, işveren işlemleri yapılan herhangi bir Sosyal
Güvenlik İl Müdürlüğüne veya Sosyal Güvenlik Merkezine başvuruda bulunabileceklerdir.
İstekliler talep formunu, www.sgk.gov.tr sitesinden temin edebilecekleri gibi Sosyal
Güvenlik İl Müdürlüklerimize / Sosyal Güvenlik Merkezlerimize başvurarak da temin
edebileceklerdir. Söz konusu talep formu dışında bir form kullanılmayacaktır.
Borcu yoktur belgesi talep eden istekliler, “4734 Sayılı Kanunun 10 uncu Maddesine Göre
Borcu Yoktur Belgesi Verilmesine İlişkin Talep Formunda”, SGK’ dan ilişiksizlik belgesi
aldıkları işyerlerini beyan etmeyecekler, buna karşın daha önce devredilen veya ortaklık,
aracılık ve üst düzey yöneticilik durumu sona eren işyerleri ile halen gayri faal olan
Türkiye genelindeki tüm işyerlerini beyan edeceklerdir.
Ayrıca ortak olunan işyerine ait Ticaret Sicil Gazetesi veya diğer belgelerin, üst düzey
yöneticilerin göreve başlama ve bitiş tarihlerini belgeleyen belgelerin form ekinde
sunulması gerekmektedir.
7- Düzenlenecek Belgeler
Yapılacak sorgulama sonucunda isteklinin Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik
prim borcu olmadığının anlaşılması halinde;
− İstekliye 4734 sayılı Kanunun 10’uncu maddesi uyarınca ihale tarihi itibariyle SGK
ya kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olmadığına dair Ek-1’de yer alan belge,
− Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olduğunun anlaşılması halinde Ek-2’de yer
alan belge verilecektir.
Kaynak: TÜRMOB – 9.3.2020
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
