Gümrük kanunu kapsamında kaçak yollarla yurda sokulmuş veya eksik ÖTV ödemesi nedeniyle hakkında el koyma ve müsadere kararı verilen kara araçlarına af teklifi
Son yıllarda lüks segmentteki araçlara olan talebin artmasıyla birlikte bu sektörde de bazı sorunlar ortaya çıkmaya başladı. Bu sorunlardan biri de eksik vergi veya hiç ödemeyerek ülkemize kaçak yollarla sokulan araçlar. Özellikle geçtiğimiz yıllarda ortaya çıkan bu sorunla birlikte birçok mağdur oluştu. Mağdurların birçoğu bu araçları alırken araçlarının vergileri hakkında bir sıkıntı olduğundan dahi habersizdi. Bu durum devlet kasasını milyarca liralık zarara uğratırken çok ciddi kişisel mağduriyetlere de yol açtı. Binlerce kişi arabalarını uzun süreler boyunca yediemin otoparklarına terk etmek zorunda kaldı. Hatta bu durum düzelmezse milyonlarca liralık araçlar adeta çürümeye terk edilecek. Devlet bu süreçte ilk satıştaki ÖTV ve KDV’den mahrum kaldığı gibi araçların yedieminde beklediği sürede Motorlu Taşıtlar Vergisinden de mahrum kaldı.
Hükümet bu konudaki sorunu çözümüne yönelik ilk adımı 2017 yılında çıkarılan bir torba yasa ile Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na eklenen geçici 10.madde ile atmıştı ve birçok mağdur bu madde kapsamında kanunda öngörülen ödeme ve işlemler yaptıkları takdirde araçlarını geri alma şansı yakalamışlardı. 2017 yılında çıkan torba yasaya göre; Araçları hakkında el koyma ve müsadere kararı verilen araç sahiplerinin mağduriyetlerinin giderilmesi amacıyla; 27.01.2017 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6770 sayılı torba yasanın 13. maddesi ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu’na Geçici 9. madde ve yine torba yasanın 31. maddesi ile 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na Geçici 10. madde eklenmiş olup ilgili maddeler şöyledir; Gümrük Kanunu’na eklenen geçici 9. madde , ”Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce bu Kanunun 235 inci maddesi uyarınca el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı verilen kara ulaşım araçları ile ilgili olarak bu maddenin yürürlüğe girdiği ayı takip eden altıncı ayın sonuna kadar ilgili gümrük idaresine başvurulması ve taşıtın ilk iktisabında ödenen özel tüketim vergisinin %25’ine tekabül eden tutarın, başvuru tarihinden itibaren bir ay içinde ilgili tahsil dairesine ödenmesi halinde, el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı kaldırılır ve el konulan araç, sahibine iade edilir. Aynı maddenin devamında kanun koyucu hâlihazırda kaçak araç sahibi olanlar için ayrı bir hüküm düzenlemişti. Kanunun geçici maddesine göre bu durumda olanların araçlarının kaçaklık veya eksik ÖTV durumunu kendileri beyan etmeleri halinde ilk fıkrada öngörülen %25’lik oranın %15’e düşürülmesini öngörmüştü.
17.08.2019 tarihinde meclis tarafından kabul edilen torba yasada yukarıda açıklamış olduğumuz geçici maddenin tekrar yürürlüğe girmesine olanak sağlandı. Sunulan torba yasanın 14.maddeyle Gümrük Kanunu’nun 10. Maddesine eklenecek geçici hükümle mağdurların hak kayıpları giderilmeye çalışılacak. İyi niyetli 3.kişilerin bu durumunu korumaya yönelik hazırlanan kanun teklifi Meclis Plan Bütçe Komisyonundan geçti ve milletvekillerinin oylarına sunuldu.
Torba yasanın 14.maddesine göre; ‘Gümrük Kanunu 235.maddesi uyarınca mevcut bir soruşturma kapsamında bulunan veya el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilen kara ulaşım araçları ile ilgili olarak 31.12.2019 tarihine kadar ilgili gümrük idaresine başvurulması ve taşıtın ilk iktisabında ödenmesi gereken özel tüketim vergisinin %25ine tekabül eden tutarın, başvuru sahibine tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içerisinde ilgili tahsil dairesine ödenmesi halinde araç hakkında el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı verilmez. Mevcut kararlar kaldırılır ve el konulan araç sahibine iade edilir. İadesi talep edilen ulaşım araçlarının muhafazasına ilişkin masraflar araç sahibince ödenir.’ hükmü yer aldı
Kanun ilk fıkrasında belirtilen oran bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutularak ilk iktisabı gerçekleşmiş kara ulaşım araçları ile ilgili olarak Gümrük Kanunu 235.maddesi kapsamında el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı verilmesi gereken gereken fiilin gümrük idaresince tespit edilmeden ve ilk fıkrada belirtilen süre içerisinde kendiliğinden bildirilmesi durumunda %15 olarak uygulanacaktır.
Ayrıca söz konusu geçici maddenin uzatılabilmesi için Cumhurbaşkanına 6 aylık süre uzatım hakkı tanınmıştır.
Bu torba yasanın 14.maddesinden yararlanabilmek için söz konusu kara ulaşım aracının tasfiye işlemlerinin tamamlanmamış olması gerekmektedir.
Ayrıca kanun maddesinin uygulanmasına dair esaslar Ticaret Bakanlığı ve Maliye ve Hazine Bakanlığı tarafından müştereken belirlenecektir.
Yukarda açıklamaya çalıştığım teklif, 17.07.2019 tarihinde mecliste görüşülerek meclisten geçti. Yasanı geçmesiyle birlikte kaçak durumda olan ve yediemin otoparklarında beklemekte olan araçların yavaş yavaş yollara dönmesi bekleniyor.
Her ne kadar Cumhurbaşkanını bu torba yasa ile öngörülen bu ÖTV affını uzatma yetkisi tanınmış olsa da mağdurların teklifte öngörülen süre içerisinde gereken ödemeyi gümrük idarelerine yapmaları ve işlemlerini tamamlamaları büyük önem arz etmektedir. Ayrıca teklifin yasalaşmalarıyla birlikte ilgili kurumların hazırlayacağı yönetmeliklerle işlemlerin nasıl yapılacağı hakkında herkes daha fazla bilgi sahibi olacak fakat 2017’deki tecrübelerimize dayanarak başvuru sürecinin şu şekilde işlemesini bekliyoruz.
Mağdur kişi bir ön tespit dilekçesi ile ilgili gümrük idaresine başvuru ve bu başvurusu sonucunda mağdura ödeme yapması gereken miktar tebliğ edilir. Başvuru yapıldıktan sonra mağdur ilgili gümrük müdürlüğüne ödeme yapar ve ödeme yapıldığına dair belgeler kovuşturmayı yapan mahkemeye ibraz edilir ve mahkemeden aracın iadesi kararı talep edilir. Böylece, mahkeme tarafından, el koyma kararı kaldırılır ve el konulan aracın sahibine iade edilmesine karar verilir.
Sonuç olarak, her ne kadar kanunun yasalaştıktan sonra nasıl uygulanacağına dair yönetmelikler, ilgili bakanlıklar tarafından çıkarılacak olsa da daha önceki yıllardaki tecrübelere dayanarak bir fikir sahibi olabilmemiz mümkün. Özellikle yasalaşması gündemde olan torba yasanın 14.maddesinin 2017 yılında aynı amaç ile çıkarılmış olan geçici madde ile benzerliğini göz önüne alacak olursak çıkarılacak yönetmeliklerinde birbirine yakın olacağını kestirmek zor olmayacaktır.
Stj. Av. Can Dalgın
c.dalgin@ozgunlaw.com
26.7.2019
Kaynak: Stj. Av. Can Dalgın – İçerik, Ozgun Law firmasının özel izni ile yayınlanmıştır.
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
