Gümrük beyanı nedir?
Dış ticaret faaliyetleriniz kapsamında Türkiye’ye giriş veya Türkiye’den çıkış yapacak olan eşyanın gümrük işlemlerinin yapılabilmesi için, bu eşya ve yaptığınız dış ticaret işlemi hakkında gümrük idaresine detaylı bir bildirimde bulunmanız gereklidir. Bu bildirime “gümrük beyanı” denir.
Gümrük beyanınızda yer alan bilgiler, eşyanıza hangi gümrük ve dış ticaret kurallarının uygulanacağını belirler. Gümrük beyanınızda verdiğiniz bilgilerin doğruluğunun gümrük idaresi tarafından kontrol edilmesi sonucunda eşyanız için ödemeniz gereken vergiler hesaplanır. Dış ticaret istatistikleri, gümrük beyanlarında yer alan bilgiler esas alınarak üretilir.
Gümrük beyanınızı, yazılı olarak, elektronik olarak ve belirli durumlarda sözlü olarak yapabilirsiniz. Gümrük beyanının hangi durumlarda ve nasıl yapılacağı gümrük mevzuatı ile belirlenir.
Beyanın kontrolü ne anlama gelir?
Gümrük işlemlerinizi yaparken ilk olarak gümrük idaresine bir bildirimde bulunursunuz. “
Siz bu bildirimi yaptıktan sonra, gümrük idaresi yaptığınız gümrük beyanının doğruluğunu kontrol edecek; gerek görmesi halinde eşyanızı muayene edecektir.
Gümrük idareleri, gümrük beyanınızın doğruluğunu araştırmak üzere;
a) Verdiğiniz gümrük beyannamesi ile ilgili ve beyannameye eklediğiniz belgeleri kontrol edebilirler. Bu kapsamda, gümrük beyannamesinin içerdiği bilgilerin doğruluğunu araştırmak amacıyla sizden başka belgeler vermenizi de isteyebilirler.
b) Eşyanızı muayene edebilir; ayrıntılı muayene veya laboratuvar tahlili amacıyla numune alabilirler.
Gümrük mevzuat uygulanırken, gümrük beyannamesi kapsamındaki eşyanın muayene edilmesi halinde bu muayenenin sonuçları; muayene edilmemesi halinde ise beyannamede yer alan bilgiler esas alınır.
Gümrük beyanı nasıl kontrol edilir?
Gümrük beyanınızın nasıl ve hangi memur tarafından kontrol edileceği, gümrük idarelerinde kullanılan bilgisayar sistemi olan BİLGE yazılımı tarafından ve Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan risk analizine göre belirlenir.
Gümrük beyanınız gümrük idaresi tarafından dört şekilde kontrol edilir:
1. Kırmızı Hat Kontrolü: Hem gümrük beyanı ve ekli belgeler kontrol edilir, hem de eşyanın fiziki muayenesi yapılır.
2. Sarı Hat Kontrolü: Yalnızca eşyaya ilişkin gümrük beyannamesi ve ekli belgelerin doğruluğu ve birbiriyle uygunluğu kontrol edilir. Eşyanın fiziki muayenesine gerek görülmez.
3. Mavi Hat Kontrolü: Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına veya Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenen onaylanmış kişi statüsüne sahip olan kişilere uygulanan kontrol türüdür. Mavi hatta kontrol edilen eşya, belge kontrolüne veya fiziki muayeneye tabi tutulmaz. Mavi hat kontrolüyle ithal edilen eşyaya ait beyanın kontrolü ve gerek görüldüğü hallerde eşyanın muayenesi eşyanın sahibine teslim edilmesinden sonra yapılır.
4. Yeşil Hat Kontrolü: Gümrük beyanı kapsamındaki eşya belge kontrolüne veya fiziki muayeneye tabi tutulmaz.
Beyanın kontrolü sonucunda ne yapılır?
Gümrük beyanınızın kontrolü sonucunda gümrük idaresi beyanınızda yer alan bilgilerin doğru olduğunu belirleyebileceği gibi, beyanınızda yer alan bilgilerden farklı sonuçlara ulaşabilir.
Gümrük beyanının kontrolü ve eşyanın muayenesi sonucunda, beyanın doğru olduğunun anlaşılması halinde eşya sahibine teslim edilir. Ancak, eşyanın teslim edilebilmesi için:
– Varsa gümrük vergilerinin ödenmesi ya da teminata bağlanması;
– Varsa eşyanın tabi tutulduğu gümrük rejiminin gerektirdiği şartların yerine getirilmesi; ve
– Eşyanın yasaklayıcı veya kısıtlayıcı önlemlere tabi olmaması
Gereklidir.
Beyanın kontrolü ve eşyanın muayenesi sonucunda, gümrük idaresi tarafından, gümrük beyanında yer alan bilgilerin doğru olmadığı anlaşılabilir veya beyanda yer alan bilgilerden farklı sonuçlara ulaşılabilir. Bu durumda, belirlenen farklılığın niteliğine göre değişen ve gümrük mevzuatı ile belirlenen farklı şekillerde işlem yapılır.
Beyanın kontrolü ve eşyanın muayenesi sonucunda belirlenen bazı farklılıklarda, ödenmesi gereken vergilerde bir değişiklik olmaz veya bir para cezası uygulanmaz. Ancak, bazı farklılıklarda, ödenmesi gereken vergilere ilave olarak vergi alınması veya gümrük mevzuatı uyarınca para cezası uygulanması gerekebilir. Gümrük beyanı ile beyanın kontrolü ve eşyanın muayenesi arasında oluşan farklılıklar, belirli durumlarda, kaçakçılıkla mücadele mevzuatı uyarınca işlem yapılmasını gerektirebilir.
Beyanın kontrolü ve eşyanın muayenesi, ithalat işlemlerinde eşyanın Türkiye’ye ithaline izin verilmemesi sonucunu doğurabilir. Bu noktada, Türkiye’ye ithal edilen eşyanın yalnızca gümrük idaresi tarafından değil, diğer kurumlar tarafından da belirli kontrollere tabi tutulduğunu hatırlatmak isteriz. Bu konuda ayrıntılı bilgi almak için, bu rehberin “İthalat” bölümünde yer alan ve ithalatta ne tür kontroller yapıldığını açıklayan başlıkta yer alan bilgilere göz atmanızı tavsiye ediyoruz. Bu başlığa ulaşmak için
tıklayınız.
Gümrük mevzuatına göre, gümrük beyanınınız eşya size teslim edildikten sonra da kontrol edilebilir. Bu kontroller eşyanın gümrük işlemleri sırasında veya gümrük işlemlerinden sonra yapılan ticari işlemler sırasında düzenlenen ticari belge ve veriler üzerinden yapılmaktadır. Bu kontroller kapsamında, mümkün olması halinde, eşya muayene de edilmektedir.
Kaynak:T.C. Ticaret Bakanlığı Gümrük Rehberi
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
