Ana Sayfa Vergi Gayrimenkul Değerleme (Ekspertizlik) faaliyetinin vergilendirilmesi ve belge düzeni

    Gayrimenkul Değerleme (Ekspertizlik) faaliyetinin vergilendirilmesi ve belge düzeni

    İlgide kayıtlı özelge talep formunuzdan, gayrimenkul değerleme ve ekspertiz hizmeti verdiğiniz, bankalara verilen hizmetlerde şahıs veya şirketlerden gayrimenkul değerleme ve ekspertiz hizmeti aldığınız belirtilmiş olup gerçek kişilerden alınan hizmet karşılığı tarafınıza fatura mı serbest meslek makbuzu mu düzenleneceği ve stopaj sorumluluğunuzun olup olmayacağı hususlarında bilgi talep edildiği anlaşılmıştır.

    2
    0

    T.C.
    GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

    İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
    Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü

    Sayı : E-11395140-105[VUK-3-138]-364633 26.04.2021
    Konu :Gayrimenkul Değerleme (Ekspertizlik) faaliyetinin vergilendirilmesi ve belge düzeni.

    İlgi : 12/02/2021 tarih … evrak kayıt sayılı özelge talep formunuz.

    İlgide kayıtlı özelge talep formunuzdan, gayrimenkul değerleme ve ekspertiz hizmeti verdiğiniz, bankalara verilen hizmetlerde şahıs veya şirketlerden gayrimenkul değerleme ve ekspertiz hizmeti aldığınız belirtilmiş olup gerçek kişilerden alınan hizmet karşılığı tarafınıza fatura mı serbest meslek makbuzu mu düzenleneceği ve stopaj sorumluluğunuzun olup olmayacağı hususlarında bilgi talep edildiği anlaşılmıştır.

    Gelir Vergisi Kanunu Yönünden;

    5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Safi Kurum Kazancı” başlıklı 6 ncı maddesinde; kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettiği safî kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

    193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;

    37’nci maddesinde, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu, gayrimenkullerin alım, satım ve inşa işleriyle devamlı olarak uğraşanların bu işlerden elde ettikleri kazançların ticari kazanç sayılacağı hükme bağlanmıştır.

    61’inci maddesinde, “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

    Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.

    Bu Kanunun uygulanmasında, aşağıda yazılı ödemeler de ücret sayılır:

    Bilirkişilere, resmî arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler” hükmü yer almaktadır.

    65’inci maddesinde de, “Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.

    Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.

    Tahkim işleri dolayısiyle hakemlerin aldıkları ücretler ile kollektif, adi komandit ve adi şirketler tarafından yapılan serbest meslek faaliyeti neticesinde doğan kazançlar da, serbest meslek kazancıdır.”

    66’ıncı maddesinde, serbest meslek faaliyetini mutat meslek halinde ifa edenlerin serbest meslek erbabı olduğunu, serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılmasının bu vasfı değiştirmeyeceği belirtildikten sonra bu işler dolayısıyla kimlerin serbest meslek erbabı sayılacağı belirtilmiş olup (3) numaralı bendinde ise, “Serbest meslek faaliyetinde bulunan kollektif ve adi şirketlerde ortaklar, adi komandit şirketlerde komanditeler” hükümlerine yer verilmiştir.

    Diğer taraftan, söz konusu Kanunun 94’üncü maddesinde de “Kamu idare ve müesseseleri iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.” hükmüne yer verilmiş, aynı fıkranın; (1) numaralı bendinde, hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre, (2) numaralı bendinde de yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır.

    Yukarıda yer alan hükümler uyarınca;

    – Bir veya birden fazla işverenle yapılan sözleşmeye istinaden ekspertizlik hizmeti verilmesi halinde elde edilen gelirin ücret geliri olarak kabul edilmesi ve ücretlerin vergilendirilmesine ilişkin hükümler çerçevesinde vergiye tabi tutulması,

    – Ekspertizlik hizmetinin kendi işyerinde yapılması veya personel çalıştırılmak suretiyle verilmesi, diğer bir ifadeyle mesleki organizasyon çerçevesinde şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması halinde, serbest meslek faaliyeti olarak kabul edilmesi ve serbest meslek kazancına ilişkin hükümler çerçevesinde vergiye tabi tutulması,

    – Gayrimenkul danışmanlığı faaliyetinin, sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanması, ticari mahiyette olmaması ve işlerin bir işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması halinde, serbest meslek faaliyeti olarak kabul edilmesi ve serbest meslek kazancına ilişkin hükümler çerçevesinde vergiye tabi tutulması,

    – Gayrimenkul danışmanlığı faaliyetinin, bir ticari organizasyon kapsamında gayrimenkullerin alım, satım ve kiralanmasına aracılık şeklinde diğer bir ifadeyle emlak komisyonculuğu şeklinde yapılması halinde ise elde edilen kazancın ticari kazanç olarak kabul edilmesi ve ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilmesi,

    – Ekspertizlik faaliyetinin, serbest meslek faaliyeti niteliğinde olan gayrimenkul danışmanlığı faaliyeti ile birlikte yapılması halinde de söz konusu faaliyetlerin serbest meslek kazancına ilişkin hükümler çerçevesinde vergiye tabi tutulması,

    gerekmektedir.

    Vergi Usul Kanunu Yönünden;

    213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinde “Bu Kanun’da aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.” hükmüne yer verilerek müteakip maddelerde kayıtların tevsikini sağlayan ispat edici kağıtların neler olduğuna yer verilmiş olup 229 uncu maddesinde ise faturanın tarifi “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” şeklinde yapılmıştır.

    Mezkur Kanunun 232 nci maddesinde fatura kullanma mecburiyeti açıklanmış ve “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

    1.Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

    2.Serbest meslek erbabına;

    3.Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;

    4.Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

    5.Vergiden muaf esnafa. Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler…”

    236 ncı maddesinde ise ” Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteride bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.”

    238 inci maddesinde; ” İşverenler her ay ödedikleri ücretler için (ücret bordrosu) tutmaya mecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret üzerinden vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmaz. Ücret bordrolarına en az aşağıdaki malumat yazılır:

    1.Hizmet erbabının soyadı, adı; ücretin alındığına dair imzası veya mührü (ücretin ödenmesinde ayrıca makbuz alan iş verenlerin tutacakları ücret bordrosuna imza veya mühür konulması mecburi değildir.);

    2.Varsa vergi karnesinin tarih ve numarası;

    3.Birim ücreti (Aylık, haftalık, gündelik, saat veya parça başı ücreti);

    4.Çalışma süresi veya ücretin ilgili olduğu süre;

    5.Ücret üzerinden hesaplanan vergilerin tutarı; Bordronun hangi aya ait olduğu baş tarafında gösterilir. Bir aya ait bordro ertesi ayın yirmi üçüne kadar hazırlanıp tarihlenerek, müessese sahibi veya müdürü ile bordroyu tanzim eden memur tarafından imzalanır. İş verenler ücret bordrolarını, yukarıdaki esaslara uymak şartıyla diledikleri şekilde tanzim edebilirler.”

    hükümlerine yer verilmiştir.

    Yukarıda yer alan hükümler uyarınca;

    – Şirketinizin gayrimenkul değerleme hizmeti aldığı şahıslar tarafından bir veya birden fazla işverenle yapılan sözleşmeye istinaden gayrimenkul danışmanlığı hizmeti verilmesi halinde; hizmet alınanın elde ettiği gelir ücret geliri olarak kabul edileceğinden; gayrimenkul değerleme hizmeti için danışmanlık hizmeti alınan kişiye yapılan ücret ödemeleri için ücret bordrosu düzenlenmesi ,

    – Gayrimenkul danışmanlığı faaliyetinin, sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanması, ticari mahiyette olmaması ve işlerin bir işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması halinde, serbest meslek faaliyet olarak değerlendirilmesi gerektiğinden danışmanlık hizmeti alınan kişinin mesleki faaliyetine ilişkin her türlü tahsilatı için serbest meslek makbuzu düzenlemesi,

    – Gayrimenkul danışmanlığı faaliyetinin, bir ticari organizasyon kapsamında gayrimenkullerin alım, satım ve kiralanmasına aracılık şeklinde diğer bir ifadeyle emlak komisyonculuğu şeklinde yapılması halinde ise elde edilen kazancın ticari kazanç olarak kabul edilmesi ve danışmanlık hizmeti alınan kişi tarafından fatura düzenlenmesi,

    -Öte yandan, Ekspertizlik hizmetinin kendi işyerinde yapılması veya personel çalıştırılmak suretiyle verilmesi, diğer bir ifadeyle mesleki organizasyon çerçevesinde şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması halinde, serbest meslek faaliyeti olarak kabul edilmesi gerektiğinden ekspertizlik hizmeti alınan kişinin mesleki faaliyetine ilişkin her türlü tahsilatı için serbest meslek makbuzu düzenlemesi,

    -Ekspertizlik faaliyetinin, serbest meslek faaliyeti niteliğinde olan gayrimenkul danışmanlığı faaliyeti ile birlikte yapılması halinde de söz konusu faaliyetlerin serbest meslek kazancına ilişkin hükümler çerçevesinde vergiye tabi tutulması gerektiğinden; bu şekilde faaliyette bulunan ve hizmet alınan kişinin mesleki faaliyetine ilişkin her türlü tahsilatı için serbest meslek makbuzu düzenlemesi,

    gerekmektedir.


    Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.


    Önceki İçerikBelediye tarafından düzenlenen alındı belgesinin fatura gibi tevsik edici belge olarak kullanılıp kullanılamayacağı
    Sonraki İçerikAraç için alınan kredi faizi ile amortisman giderlerinin GMSİ beyanında indirim konusu yapılıp yapılamayacağı

    CEVAP VER

    Lütfen yorumunuzu giriniz!
    Lütfen isminizi buraya giriniz