Engelli işçi statüsünde çalışanlar, çalışma gücündeki kayıp oranlarına bağlı olarak yaş şartı aranmaksızın erken emeklilik hakkından yararlanabilir. Bu hak, hem çalışma gücünü kaybetme oranına hem de sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısına bağlıdır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu çerçevesinde düzenlenen erken emeklilik şartları şu şekildedir:
1) İlk Defa Sigortalı Olan ve Malullük Aylığından Yararlanamayan Engelliler
Sigortalı olarak ilk kez çalışmaya başladığı tarihten önce malul sayılan, ancak bu nedenle malullük aylığı alamayan kişiler, aşağıdaki şartları sağlamaları halinde yaşlılık aylığına hak kazanır:
- En az 15 yıl sigortalılık süresi,
- En az 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi ödenmiş olması.
Bu şartları sağlayan kişiler, yaş şartı aranmaksızın emeklilik hakkından yararlanır.
2) Çalışma Gücü Kaybı Oranına Göre Erken Emeklilik Şartları
Engellilik derecesi ve çalışma gücü kaybı oranına göre erken emeklilik şartları şunlardır:
- %50 ila %59 Çalışma Gücü Kaybı:
- En az 16 yıl sigortalılık süresi,
- 4320 gün prim ödenmiş olması gerekir.
- %40 ila %49 Çalışma Gücü Kaybı:
- En az 18 yıl sigortalılık süresi,
- 4680 gün prim ödenmiş olması gerekir.
3) Rapor ve Sağlık Kurulu Onayı
- Sağlık Raporu: SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularından alınan sağlık kurulu raporu, çalışma gücündeki kayıp oranını belirler.
- SGK Sağlık Kurulu İncelemesi: Düzenlenen raporlar, SGK Sağlık Kurulu tarafından incelenir ve çalışma gücü kaybı oranı onaylanır.
4) Kontrol Muayenesi
SGK, erken emeklilik kapsamında aylık bağlananları belirli aralıklarla kontrol muayenesine tabi tutabilir. Bu muayeneler, çalışma gücündeki kayıp oranının devam edip etmediğini doğrulamak için yapılır.
5) Kademeli Geçiş Uygulaması
Engellilik durumunda erken emeklilik için gerekli 4320 gün ve 4680 gün şartları, sigortalılık başlangıç tarihine göre kademeli geçiş uygulanarak belirlenir:
- Sigortalılık başlangıcı 3600 gün prim ödeme şartıyla başlar.
- Bu şart, sigortalılık yılındaki ilerlemeye bağlı olarak her yıl 100 gün artırılır.
- Ancak prim ödeme gün sayısı, en fazla 4320 gün (%50-59 kayıp oranı) veya 4680 gün (%40-49 kayıp oranı) ile sınırlıdır.
6) Özet: Prim Gün Sayısı ve Sigortalılık Süresi
| Çalışma Gücü Kaybı Oranı | Sigortalılık Süresi | Prim Gün Sayısı |
|---|---|---|
| %50 – %59 | 16 yıl | 4320 gün |
| %40 – %49 | 18 yıl | 4680 gün |
7) Başvuru Süreci
Erken emeklilik için yapılacak başvuru süreci şu adımları içerir:
- Sağlık Kurulu Raporu Alımı: SGK’nın yetkilendirdiği bir sağlık kuruluşundan, engellilik derecesini belirten rapor alınır.
- Raporun Onayı: SGK Sağlık Kurulu, raporu inceleyerek çalışma gücü kaybı oranını belirler.
- Başvuru: Gerekli prim gün sayısı ve sigortalılık süresi tamamlandıktan sonra, yaşlılık aylığı için SGK’ya başvurulur.
8) Sonuç
Engelli işçi statüsünde çalışan bireyler, çalışma gücündeki kayıp oranına ve sigortalılık sürelerine bağlı olarak yaş şartı olmaksızın erken emeklilik hakkına sahiptir. Bu haklardan yararlanabilmek için gerekli şartların sağlanması ve SGK tarafından yetkilendirilen sağlık kurullarının raporlarıyla çalışma gücü kaybının belgelenmesi gerekmektedir. Detaylı bilgi ve rehberlik için SGK’ya başvurulabilir.
***
TAVSİYE EDİLEN İLAVE İÇERİK
Kaynak: T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
