Enflasyon Muhasebesi Nedir?
• 213 sayılı Kanunun mükerrer 298’inci maddesinin (A) fıkrasında enflasyon düzeltmesi, “mali tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanması” şeklinde tanımlanmıştır.
Enflasyon düzeltmesi, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle bilançolarda yer alan değerlerin gerçek durumu yansıtmaması sorununu gidermek için yapılan bir işlemdir.
• Enflasyon düzeltmesi, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle gerçek durumunu göstermekte yetersiz kalan mali tabloları, gerçek durumunu ifade etmeye yakın hale getirilmesi olarak da tanımlayabiliriz.
Bu işlem, bilançodaki parasal olmayan kıymetlerin tarihi değerlerinin, enflasyon oranına göre hesaplanan bir katsayı ile çarpılmasıyla yapılır.
Enflasyon düzeltmesi, bilançoların gerçek durumu yansıtması açısından önemlidir. Enflasyon nedeniyle, bir malın veya hizmetin değeri zaman içinde artar. Bu durum, bilançodaki parasal olmayan kıymetlerin değerini de düşürür. Enflasyon düzeltmesi, bu düşüşü telafi ederek, bilançoların gerçek durumu yansıtmasını sağlar.
Örneğin, bir işletme 2022 yılında 1.000.000 TL’ye satın aldığı bir makineyi bilançosunda 1.000.000 TL olarak kayıt eder. Ancak, enflasyon nedeniyle makinenin değeri 2023 yılında 1.200.000 TL’ye yükselir. Bu durumda, bilançodaki makinenin değeri, gerçek değerinin altında kalır. Enflasyon düzeltmesi yapılırsa, makinenin değeri 1.200.000 TL’ye yükseltilir ve bilanço gerçek durumu yansıtır hale gelir.
Enflasyon düzeltmesi, vergileme açısından da önemlidir. Enflasyon nedeniyle, bir malın veya hizmetin maliyeti zaman içinde artar. Bu durum, işletmelerin karını düşürür. Enflasyon düzeltmesi, bazı durumlarda bu düşüşü telafi ederek, işletmelerin vergi yükünü azaltır. Aktif varlıklardaki artışlar ilk safhada enflasyon düzeltmesi karı ve pasif taraftaki artışlar da enflasyon düzeltmesi zararı etkisi oluşturur.
Örneğin, bir işletme 2022 yılında 1.000.000 TL’ye aldığı bir hammaddeyi kullanarak ürettiği bir ürünü 2.000.000 TL’ye satarsa, işletmenin kârı 1.000.000 TL olur. Ancak, enflasyon nedeniyle hammadde stoklarının maliyeti 2023 yılında 1.200.000 TL’ye yükselirse, işletmenin kârı 800.000 TL’ye düşer ve vergi maliyeti azalır.
Türkiye’de enflasyon düzeltmesi, 2023 yılında tekrar yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda, bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, 2023 yılı hesap döneminde enflasyon düzeltmesi yapacaktır.
Enflasyon Muhasebesi Kriterleri
Mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasına ilişkin ana esaslar 213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasında yer almaktadır:
Yİ-ÜFE fiyat endeksindeki artışın,
a) İçinde bulunulan dönem dâhil son üç hesap döneminde %100’den ve
b) İçinde bulunulan hesap döneminde %10’dan fazla olması halinde mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklardır.
Cumhurbaşkanınca bu oranların değiştirilmesi Yurt İçi – Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) halinde yeni oranlar dikkate alınacaktır.
Enflasyon düzeltmesi, her iki şartın aynı anda birlikte gerçekleşmemesi halinde ise sona erecektir. Şartlardan sadece birinin gerçekleşmemesi halinde de enflasyon düzeltmesi yapılmaya devam edilecektir.
Kaynak: GİB – Tebliğ Taslağı
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
