Enerji Bakanlığı: Karadeniz hidrokarbon kaynakları açısından Avrupa’nın Kuzey Denizi olabilecek potansiyelde

Karadeniz’de keşfedilen doğal gazın karaya ulaştırılmasında “Nasıl bulduysak, çıkartmasını da biliriz” diyen Bakan Dönmez, enerji filosuna önümüzdeki süreçte yeni katılımların olacağının müjdesini de vererek değerlendirmelerde bulundu.

KUZEY DENİZİ POTANSİYELİNDE

Avrupa’dan bazı açıklamalar oldu, hatta pozitif açıklamalar oldu. Çünkü Avrupa kıtası da enerjide dışa bağımlı bir coğrafya. Bu coğrafyada, Karadeniz’de böyle büyük bir keşfin yapılıyor olması bizi doğrudan ilgilendiren, sevindiren bir durum ama Avrupa Birliği açısından da tabi ki pozitif bir gelişmedir. Karadeniz diğer keşiflerle birlikte baktığınızda Romanya’da bu anlamda birkaç keşif var Karadeniz’de. Karadeniz hidrokarbon kaynakları açısından Avrupa’nın Kuzey Denizi olabilecek bir potansiyel içeriyor.

ÇIKARTMASINI DA BİLİRİZ 

Önce arayamazsın dediler. Aramaya başladık. Bir kısım malum çevre, arasa da bunlar bulamaz dediler, bulduk. Şimdi “bulsa da çıkartamazlar” demeye başladı. Allah’ın izniyle nasıl bulduysak çıkartmasını da biliriz. Marmara’da daha önce doğal gaz keşfimiz vardı. Tabii miktar bu kadar değildi, çıkarttık. Şimdi o saha bitti. O sahada şu anda BOTAŞ eliyle yer altı doğal gaz deposu yapıyoruz.

ÇALIŞMALAR BAŞLADI

Baktığımızda Karadeniz, Basra Körfezi’ne veya İran Körfezi’ne göre daha derin. Uygun bir modelle bu sahayı geliştirip üretime hazırlayacağız. Bunun için şu anda mühendislik çalışmaları başlamış durumda. İnşallah hedefimiz 2023 gibi üç yıl içerisinde Cumhuriyetimizin 100. yılında bu gazı kıyımıza getirip sisteme bağlamak.

İLK ETAPTA 10 KUYU PLANLANACAK

İlk etapta yüksek volümlü üretim olmuyor bu tip sahalarda. Üretim planlaması temel itibari ile bir optimizasyon işi. En yüksek üretim seviyesine çıkmak için belirli bir süreye ihtiyacımız olacak gibi öngörüyoruz ancak 2023 de karada ilk gaz teslimini yapacağız. Toplamda 30-40 kuyu açmayı planlıyoruz. Arkadaşlarımız şu anda bu çalışmayı yapıyor. Allah’ın izniyle çıkartacağız, bir sıkıntı görmüyoruz.

GÜZERGÂH NASIL?

Uygun olan bir lokasyondan karaya çıkacağız ve ana iletim hattımıza bağlanacağız. Tabii ki o kadar büyük volümlü bir gazı o bağlantı hattı taşımaz. Biz karaya çıktığımız yerden ana iletim hattına kadar ki ana iletim hattı orada en yakın Düzce, Sakarya, Kocaeli-İzmit hattı. Şimdiki otoyola paralel bir hat düşünün diğer anlamda bizim BOTAŞ’ın ana iletim hattı, oraya uygun bir yerden sisteme bağlamış olacağız. Dolayısıyla karadaki çalışmaları da BOTAŞ şu anda planlıyor. Karada yapılacak çalışmalar var, kıyı terminali gibi. Denizin altında su altı yapıları çalışmalarımız olacak. Bir taraftan da sondaj sayımızı artıracağız. Sahanın büyüklüğüne göre yeni kuyular açarak sahayı üretime hazır hale getireceğiz.

YENİ GEMİ YOLDA 

Kanuni’yi de inşallah yılbaşı gibi Karadeniz’e göndereceğiz. İki gemi olacak. İhtiyaca göre hangisi ekonomik olursa, kiralama ya da satın alma gibi seçeneklerden birisini tercih ederek hızla sahayı geliştirip üretime hazırlayıp, süratle 2023’e yetiştirebilmek için arkadaşlar araştırmalara başladılar.

BİN METRE DAHA

İki katmanı deldik. O iki katmandaki rezerv miktarını 320 milyar metreküp olarak ifade ettik. Aşağıda, üstteki yapılara benzer iki katman daha var. Onun için de 1000 metre inmemiz lazım. Oradaki ilerleme devam ediyor. İnşallah kısa süre içerisinde testler-analizler yapılacak. Oradan da bir olumlu netice alırsak kamuoyuyla paylaşacağız.

KOMŞU ALANLARDA TARAMA

14 ay önce 2 bin kilometrekarelik alanda sismik tarama yapıldı. Şu anda keşfedilen alanın büyüklüğü 250 kilometrekare. 6 bin kilometrekarelik komşu bir alan daha var. Bu bölgenin de sismiği yapılacak.

BAĞIMSIZ ENERJİ GÜÇLÜ TÜRKİYE

Enerjide dışa bağımlılığı azaltacak önemli bir hamlenin başlangıcı olarak görüyoruz. Türkiye yıllardır özellikle cari açıkla mücadele ediyor. Önemli etkenlerden birisi enerji ürünlerinde dışa bağımlılığımız. Bunları azaltacak olmanın genel ekonomiye çok olumlu katkıları olacak. Biz hep öyle diyoruz, bağımsız enerji, güçlü Türkiye’nin en büyük anahtarıdır. Rabbime nasip ettiği için de hamd ediyorum.

TAVİZ YOK

Bizim dışımızdaki bölge ülkeleri ve dışarıdan gelen endirekt ilgili olabilecek ülkelerin müdahalesiyle Türkiye’yi Doğu Akdeniz’de adeta sınırlarına hapsetmeye çalışan bir gayretin, bir denklemin, bir oyunun oynandığının farkındayız. Burada sahada varlığımızı göstermemizin temel nedeni de, ‘Arkadaş, bu kıta sahanlığı benim, uluslararası hukuka da, hakkaniyete de uygun, bu anlamda siz ne derseniz deyin, biz kendi hak ve yetki alanımızdan taviz vermeyiz, vermeyeceğiz. Bizim başkasının da malında, mülkünde gözümüz yok, ama kendi malımızı da, hakkımızı hukukumuzu da kimseye yedirtmeyiz, kusura bakmayın’ dedik. Nitekim ondan sonra da zaten kendi yetki alanlarımızda, kıta sahanlığımızda da araştırma faaliyetlerimizi de aralıksız sürdürüyoruz. Özellikle de son Libya ile yapılan deniz yetki alanlarının mutabakatı da Doğu Akdeniz’deki batı sınırlarımızı da netleştirmiş oldu.

FRANSA TUTARSIZ

Bazıları orada adaları gerekçe gösterip bizim kıta sahanlığımızı yok saymaya çalışıyor ama uluslararası hukuka baktığımızda adaların ancak karasularıyla sınırlı olduğunu, herhangi bir ana kara parçası gibi kıta sahanlığından söz edilemeyeceğine dair birçok örnek var. Mesela, Fransa-İngiltere arasında 1977 yılında kararlaştırılmış bizimkine benzer bir örnek var. İngiltere’nin Fransa ana karasına yakın adaları var, ama o adaların sadece karasularıyla sınırlı bir yetki alanı var, onun dışında yetki alanı Birleşik Krallık’la Fransa arasında eşit ortay hat üzerinden belirlenmiş. Fransa’nın burada gelip de Yunan tezlerini desteklemesinin hiçbir tutarlılığı yok.

MEİS İLE TÜRKİYE’NİN ÖNÜ KESİLEMEZ

Meis, Yunanistan ana karasına 580 kilometre, bize 2 kilometre mesafede bir ada. Toplam 9 kilometrekarelik büyüklüğü var. Bir ucundan diğerine yürüyerek belki 30-40 dakikada giderseniz. O adayla sen Türkiye ana karasının önünü kesiyorsun. Ana karanın coğrafi üstünlüğü var, bunu yok varsayıyorsun. Bunların uluslararası hukukta, hakkaniyette yeri olmadığını emsal kararlar ile söylüyoruz.

TÜRKİYE’DE NEDEN BİR DOĞAL GAZ BORSASI OLMASIN 

Uzun yıllardır hem doğal gazda, hem elektrikte bölgenin ticaret merkezi olmak gibi bir amacımız var. Buna bir de kendi kaynağımız dâhil edildiğinde, yakın coğrafyadan, İran’dan, Azerbaycan’dan, Rusya’dan, yarın belki Irak’tan olabilir, Doğu Akdeniz’de bir keşif olabilirse Doğu Akdeniz’den olabilir, 4 LNG terminalimiz ile birlikte bu kaynaklardan gelecek gazlarla birlikte ülkeye getirme imkânı sağlamış oluyoruz. Bunun bir miktarını ülke içinde tüketeceğiz, bir miktarını da Güneydoğu Avrupa başta olmak üzere oralardaki ülkelere, yani komşularımızın ihtiyaçları için de belki Orta Avrupa’ya kadar ciddi bir kaynak potansiyeli olacak, burada bunun ticareti yapılacak. O açıdan önemli olan gazın rekabetçi koşullarda fiyatının belirlenmesi. Avrupa’da doğal gaz borsası olan yerler var, Türkiye’de neden bir doğal gaz borsası olmasın.

VATANDAŞLIK İSTEYENE GEREĞİ YAPILIR

Gemilerde çalışan yerli ve yabancı personel, iş program dâhilinde düzenli değişimleri sağlanarak çalışmalarını sürdürüyor. Yabancı personelden kendi istekleri doğrultusunda Türk vatandaşlığına geçmek isteyen olursa gereği yapılır.

SONDAJ İHRACATI OLABİLİR

Keşifle birlikte Türkiye bu işi tek başına ve kendi imkânlarıyla yapabileceğini gösterdi.  Bu alanda ciddi bir know-how oluştu. Personel yetkinliği arttı. Teknolojik imkânlar geliştirildi.  Önceliğimiz Türkiye ancak zamanla şartların durumuna göre yurt dışına sondaj hizmeti verilebilir. Petrol endüstrisi küresel bir endüstri ve Türkiye Petrolleri uzun yıllara dayanan tecrübesiyle bu alanda yeni bir oyuncu olarak fark yaratabilir.

AZERBAYCAN İLE SAHA ORTAĞIYIZ 

Türkiye Petrolleri sadece Türkiye’de faaliyet gösteren bir kuruluşumuz değil. Hazar’da dost ve kardeş ülke Azerbaycan sahalarında da ortaklığı olan bir şirket. Irak’ta, Afganistan’da var, Rusya’nın muhtelif yerlerinde çalışmalarımız var. Savaş öncesi Libya’da da vardı. Yine Afrika’da ilişkilerimizin iyi olduğu ülkelerde bu alanda iş birliği teklifleri de zaten biz her seyahatimizde gittiğimizde oluyordu. Bundan sonra bunlar daha da artacak.