1- DENİZ İŞ KANUNUNA GÖRE GEMİ ADAMLARINA NE KADAR SÜRE YILLIK İZİN VERİLİR?
Aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı içinde bir veya birkaç hizmet akdine dayanarak en az 6 ay çalışmış olan gemi adamı, yıllık ücretli izine hak kazanır. İzin süresi, 6 aydan bir yıla kadar hizmeti olan gemi adamları için 15 günden ve bir yıl ve daha fazla hizmeti olanlar için yılda bir aydan az olamaz.
2- DENİZ İŞ KANUNUNA GÖRE DENEME SÜRESİ NE KADARDIR?
Süresi belirli olmayan hizmet akitlerinde deneme süresi en çok 1 aydır.
3- HAFTADA 4 SAAT ÇALIŞAN GEMİ ADAMI, FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNE HAK KAZANIR MI?
Haftada 4 saat çalışan gemi adamı fazla çalışma ücretine hak kazanamaz. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 28’nci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği belirtilmektedir.
4- GEMİ ADAMI OLARAK HAFTADA 51 SAAT ÇALIŞILIRSA, FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNE HAK KAZANILIR MI?
Gemi adamı olarak haftada 51 saat çalışılırsa, fazla çalışma ücretine hak kazanılır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 28’nci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği belirtildiğinden haftada 3 saat karşılığı fazla çalışma ücreti ödenmelidir.
5- DENİZ İŞ KANUNUNA GÖRE HAFTADA 52 SAAT ÇALIŞILIRSA NE KADAR FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ ALINIR?
854 sayılı Deniz İş Kanununun 28’nci maddesinde haftalık 48 saati aşan çalışmalara fazla çalışma ücreti ödeneceği ve fazla çalışmanın her saatine ödenecek ücretin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %25 oranında artırılmak suretiyle bulunacak miktardan az olamayacağının öngörülmesi nedeniyle; haftada 4 saat fazla çalışılmasına karşılık 5 saat ücret artı olarak ödenmelidir.
6- DOKUZ (9) GEMİ ADAMI ÇALIŞTIRILAN BİR GEMİDE ÜCRETLERİN BANKA KANALIYLA MI ÖDENMESİ GEREKMEKTEDİR?
Dokuz (9) gemi adamı çalıştırıyorsa, ücretlerin banka kanalıyla ödemesine gerek bulunmamaktadır. Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmeliğin 8’inci maddesinde 10 gemi adamı çalıştıran işveren ya da işveren vekilleri işçilere yapacakları ödemeleri banka kanalıyla ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.
7- DENİZ İŞ KANUNUNA GÖRE 11 AY 15 GÜN HİZMETİ OLAN GEMİ ADAMI KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR MI?
Deniz İş Kanununa göre 11 ay 15 gün hizmeti olan gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanamaz. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20’nci maddesinde hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl ibaresi yer aldığından kıdem tazminatı almak için hizmet süresi en az 1 yıl olmalıdır.
8- GEMİ ADAMI TUTUKLANIRSA KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANABİLİR Mİ?
Gemi adamı tutuklanırsa kıdem tazminatına hak kazanamaz. Çünkü, 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 14’ncü maddesinde işveren tarafından bu Kanunun 14’üncü maddesinin 1’inci fıkrası dışında feshedilirse kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmiş olup, tutukluluk da aynı Kanunun 14’üncü maddesinin 1’inci bendi hallerindendir.
9- İŞVEREN TARAFINDAN ÜCRETİ ÖDENMEYEN GEMİ ADAMI TEK TARAFLI HİZMET AKDİNİ FESHEDERSE KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR MI?
İşveren tarafından ücreti ödenmeyen gemi adamı tek taraflı hizmet akdini feshederse kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20’nci maddesi ve 14’üncü maddesinin II’nci bendine göre kıdem tazminatının ödeneceği belirtilmektedir.
10- ÜÇ YILDAN BERİ A İŞ YERİNDE ÇALIŞAN VE ASKERE GİDECEĞİNDEN DOLAYI İŞİ BIRAKACAK OLAN GEMİ ADAMI KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR MI?
Üç yıldan beri A iş yerinde çalışan ve askere gideceğinden dolayı işi bırakacak olan gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanununun 20’nci maddesi uyarınca muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
11- 854 SAYILI DENİZ İŞ KANUNUNA GÖRE YAŞLILIK AYLIĞI NEDENİYLE İŞTEN AYRILAN GEMİ ADAMI KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR MI?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre yaşlılık aylığı nedeniyle işten ayrılan gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20’nci maddesi uyarınca yaşlılık aylığı nedeniyle işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
12- 854 SAYILI DENİZ İŞ KANUNUNA GÖRE EMEKLİLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILACAK OLAN GEMİ ADAMI KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR MI?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre emeklilik nedeniyle işten ayrılacak olan gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20’nci maddesi uyarınca emeklilik nedeniyle işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
13- 854 SAYILI DENİZ İŞ KANUNUNA GÖRE MALULEN EMEKLİ OLARAK İŞTEN AYRILAN GEMİ ADAMI KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR MI?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre malulen emekli olarak işten ayrılan gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.
14- 854 SAYILI DENİZ İŞ KANUNUNA GÖRE TOPTAN ÖDEME ALMAK AMACIYLA İŞTEN AYRILACAK OLAN GEMİ ADAMI KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR MI?
854 sayılı Deniz İş Kanununa göre toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılacak olan gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Çünkü 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20’nci maddesi uyarınca toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerdendir.
15- İŞYERİNDE 10 YILDAN BERİ ÇALIŞAN GEMİ ADAMI, NE KADAR ÜCRETİ TUTARINDA KIDEM TAZMİNATI ALABİLMEKTEDİR?
854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20’nci maddesinde işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence gemi adamına 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmektedir. Dolayısıyla, gemi adamı her yıl için 30 günlük olmak üzere toplam 300 günlük ücreti tutarında yani 10 aylık ücreti tutarında kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.
16- ÖLEN GEMİ ADAMININ KIDEM TAZMİNATI KİME ÖDENMEKTEDİR?
854 sayılı Deniz İş Kanununun 20’nci maddesinde gemi adamının ölümü halinde söz konusu maddedeki hükümlere göre doğan tazminat tutarının kanuni mirasçılarına ödeneceğini belirtmektedir.
17- DENİZ İŞ KANUNUNA GÖRE DAHA ÖNCEKİ HİZMETİNDEN DOLAYI KIDEM TAZMİNATI ALAN GEMİ ADAMI, TEKRAR AYNI İŞYERİNDE ÇALIŞMAYA DEVAM EDERSE, DAHA ÖNCEKİ SÜRE İÇİN TEKRAR KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?
Deniz İş Kanununa göre daha önceki hizmetinden dolayı kıdem tazminatı alan gemi adamı, tekrar aynı iş yerinde çalışmaya devam ederse, daha önceki süre için tekrar kıdem tazminatı alamamaktadır. 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 20’nci maddesinde aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı ve ikramiye ödenmeyeceğini belirtmektedir.
Kaynak: Deniz İş Kanunu – Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
