Buna ilişkin düzenleme 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 71’nci maddesinde düzenlenmiştir.

Çocukların Çalıştırılması ve Yasal Düzenlemeler: Çalıştırma Yaşı ve Çocuk Hakları

Çocuk işçiliği, dünya genelinde tartışılan önemli konulardan biri olmaya devam ediyor. Türkiye’de bu alanda yapılan yasal düzenlemeler, çocukların fiziksel, zihinsel ve sosyal gelişimlerini korumayı ve eğitimlerine zarar vermeden çalışma hayatına katılımlarını düzenlemeyi hedefliyor. İş Kanunu’nun 71. maddesi, çocuk işçiliğiyle ilgili temel kuralları belirliyor. İşte bu önemli maddede yer alan düzenlemelerin detayları:

Çocukların Çalıştırılmasına Yönelik Temel Kurallar

1. Çalışma Yaşı Sınırı
Türkiye’de 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış çocuklar, eğitimlerine engel olmayacak hafif işlerde çalışabilir. Bu işler, çocukların bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişimlerini olumsuz etkilemeyecek şekilde belirlenir.

14 yaşını doldurmamış çocuklar ise yalnızca sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışabilir. Bu durumda, yazılı bir sözleşme yapılması ve her faaliyet için ayrı izin alınması zorunludur.

Çalışma Şartları ve Süreleri

2. Çalışma Süreleri

• Zorunlu eğitimini tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocuklar: Günde 7 saat, haftada 35 saatten fazla çalışamaz.
• Sanat, kültür ve reklam sektöründe çalışan çocuklar: Günde 5 saat, haftada 30 saat sınırı uygulanır.
• 15 yaşını doldurmuş çocuklar: Çalışma süresi günde 8 saat, haftada 40 saate kadar artırılabilir.

Eğitim Dönemindeki Çocuklar: Okul saatleri dışında olmak kaydıyla, günde en fazla 2 saat ve haftada 10 saat çalışma izni verilir. Tatil dönemlerinde bu süreler yukarıdaki genel kurallar çerçevesinde düzenlenir.

Güvenlik ve Sağlık Önlemleri

Çocukların ve genç işçilerin çalışacağı işler belirlenirken, güvenlik ve sağlık önlemleri ön planda tutulur. Çocukların çalıştırılabileceği işler, onların fiziksel, zihinsel ve psikolojik gelişimlerine zarar vermeyecek şekilde düzenlenir. Ayrıca, eğitim hayatlarını aksatacak işlerde çalışmalarına izin verilmez.

Sanat, Kültür ve Reklam Faaliyetleri

Sanat, kültür ve reklam sektöründe çalışacak çocuklara özel bir düzenleme yapılmıştır. Bu sektörlerde çalışacak çocukların izin süreçleri, çalışma ve dinlenme süreleri, çalışma ortamları ve ücret ödeme koşulları gibi detaylar, ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak belirlenir. Bu düzenlemelerin amacı, çocukların bu faaliyetlere katılırken korunmalarını sağlamaktır.

Sonuç

Çocuk işçiliği konusunda Türkiye’deki düzenlemeler, çocukların haklarını koruma ve eğitim önceliklerini gözetme temeline dayanıyor. İş Kanunu’nun 71. maddesi, çocukların çalışma koşullarını belirlerken, aynı zamanda onların eğitim hayatlarını ve genel gelişimlerini desteklemeyi hedefliyor.

4857 Sayılı İş Kanunu’ndaki Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı ile ilgili madde;

Madde 71 – (Değişik birinci fıkra: 4/4/2015-6645/38 md.) On beş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. On dört yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler.

Çocuk ve genç işçilerin işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelişmeleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır. Çocuğun gördüğü iş onun okula gitmesine, mesleki eğitiminin devamına engel olamaz, onun derslerini düzenli bir şekilde izlemesine zarar veremez.

Onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler bakımından yasak olan işler ile onbeş yaşını tamamlamış, ancak onsekiz yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına izin verilecek işler, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler, onaltı yaşını doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit işlerde çalıştırılabilecekleri ve çalışma koşulları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından altı ay içinde çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.[21][22]

(Değişik dördüncü fıkra: 4/4/2015-6645/38 md.) Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuz beş saatten; sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışanların ise günde beş ve haftada otuz saatten fazla olamaz. Bu süre, on beş yaşını tamamlamış çocuklar için günde sekiz ve haftada kırk saate kadar artırılabilir.

Okul öncesi çocuklar ile okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri yukarıda dördüncü fıkrada öngörülen süreleri aşamaz.[23]

(Ek fıkra: 4/4/2015-6645/38 md.) Sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinin kapsamı, bu faaliyetlerde çalışacak çocuklara çalışma izni verilmesi, yaş grupları ve faaliyet türlerine göre çalışma ve dinlenme süreleri ile çalışma ortamı ve şartları, ücretin ödenmesine ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ile Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

TAVSİYE EDİLEN İLAVE İÇERİKLER

Kaynak: 4857 Sayılı İş Kanunu
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.